КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТІҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ ҚҰРЫЛЫМЫ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ
МИНИСТРІГІ.
«ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ ІСКЕРЛІК ӘКІМШІЛІКТЕНДІРУ» ФАКУЛЬТЕТІ
« ҚАРЖЫ » КАФЕДРАСЫ
№
«
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
“ Коммерциялық ұйымдар мен
мекемелердің қаржысы ”
Ж О С П А Р
КІРІСПЕ........................................................................….....3
I КОММЕРЦИЯЛЫҚ ҰЙЫМДАР МЕН
ҚАРЖЫСЫ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУШІ, ҚАРЖЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ....................................................…........5
ҚАРЖЫ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ОНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ
ҚАҒИДАТТАРЫ...................................................................….......…....10
КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТІҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ
ҚҰРЫЛЫМЫ...........................................................................................21
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................27
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.....................................29
К І Р І С П Е
Қаржы туралы ғылым оқу
Коммерциялық ұйымдардың мақсаты –
шаруашылық жүргізуші субьектілер табыс
Басқару мақсаты – басқарылатын обьектінің реттелу шамасының уақыт
Қаржының обьектісі - қаржы ресурстары мен
Қаржының әлеуметтік – экономикалық мәнін түсіне білудің,
Қаржы туралы ғылымда және
“Қаржы” курсы теориялық курсы
Сондықтан сол оқып алған білімді
“Қаржы” - арнаулы пән қаржы
Банктің құрылымы басты екі әдіспен
“Қаржы” курсының құрылымы, оның тақырыптары мен
Оқулық кафедраның “Қаржы” пәнінің оқу - әдістемелік
I. Коммерциялық ұйымдар мен мекемелердің қаржысы
Коммерциялық шаруашылық жүргізуші
қаржысын ұйымдастырң негіздері
Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субьектілер табыс алу
Коммерциялық негіздерде материалдық өндіріс
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың
Сондықтан коммерциялық
Басқарманың ең басты міндеті
Коммерциялық кәсіпорындармен ұйымдардың қаржысы деп өндірістік капиталдарды
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысын ұйымдастыру
Жоспарлық:
Меншіктің барлық нысандарының теңдігі.
Коммерциялық ”шаруашылық”есеп-кәсіпорындар мен ұйымдардың
шаруашылық – қаржы қызметін жүргізудің негізгі
Коммерциялық есептің өзіңдік ерекшеліг
Шаруашылық жүргізүші субьектілердін қаржылық
болады”
Қаржы қатынастары мемлекет тарапынан
темелеуден бос болады” Қаржы қатынастары субьектілерінің жұмыстың
Нарықтық қатынастардың дамуы меншіктің барлық
кәсіпорын рентабелді жұмыс істеуі тиіс.
біріншісінде - жағдайда олардың кредит ресурстарын пайдалану,
екіншісінде - бюджеттік қаржыландыру пайдалану мүмкіндігі бар.
Жеткізушілер – банктер, бюджет әр түрлі
уақытында қанағаттандыруға төлем
байланысты тұрақты қабілетсіздігі кезінде
сауықтыруды, қайта ұйымдастыруды, тәуелсіз басқаруға
1 – сызба. Қазақстанның мемлекеттік қаржысының
құрамы.
Қаражаттардын уақытша жетіспеушілігі кезінде қалған деген қажеттілік
Нарықтық экономика мен жекешелендіру процестерінің
пайыздарды. Қаржы операцияларынын алынған табысты
Бюджеттік және салалық қаржы көздері
Өзін - өзі қаржыландыру кәсіпорындардың
тартылатын және қарыз қаражаттарын іздестіріп,
Кәсіпорындардың қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар
Кәсіпорындадың қаржылық жауаптылығы кәсіпкерлік
сақтандыру жүйесімен кәсіпорындардың қаржы
компанияларынан түсетін сақтық төлемдердің
күшейіп келеді. Нарықтық экономика меншіктің
шығындарын қаржыландыру қажеттігіне ғана байланысты
қарамағында қалатын пайданың үлесіне де
Шаруашылық қызметінің нәтижелігіне мүдделік
кәсіпорындар мен ұйымдардың ұжымдарына, жеке қызметкерлерге
жалпы мемлекетке тәң нәрсе. Бұл
Қаржылық жауапкершілік пен мүдделік – бір
есептің өзара байланысы көрінеді.
Жоспарлық қағидаты - кәсіпорынның қаржылық
Кәсіпорын ірірек шаруашылық құрылымға -
1 Кәсіпорындар мен
теңдігі қағидаты қатынастардың тұрақтылығы
2 Кәсіпорындардың қаржысы
басқарудың барлық деңгйлеріндегі қаржы
Шаруашылық жүргізуші субьектілер қаржысының құрамына
мыналар кіреді”
1 Материалдық өндірістің барлық кәсіпорындары
2 Коммерциялық емес сферанын
қызмет белгілі бір табыс алуды
Бұл процестер салалық құрылымдардан
құрылымдарды – экономикалық мүдделермен, біріңғай акциалармен
1.2 Қаржы жүйесі және оны
“ Қаржы жүйесінің ” ұғымы қаржы
Елдің біртұтас қаржы жүйесі
Сонымен бірге жалпы институционалдық
Өзінің тарихи дамуында қаржы
Классикалық капитализм жағдайында батыстын
Қаржы жүйесі терминнің жоғарыда
1 қаржы қатынастарының жиынтығы”
2 ақша қорларының жиынтығ”
3 басқарудың ақша аппараты.
Ақша қорларының қозғалысына байланысты мемлекет,
жүргізуші, субьектіле, салалар, аймақтар және жеке
пайда болатын экономикалық, ақша қатынастарының
Қаржы қатынастары негізінең мына
1” мемлекеттік бюджетке
орталықтандырылған ақша қорларын қалыптастырып, пайдаланумен
байланысты болатын экономика ақша
2” кәсіпорындардың орталықтандырылмаған ақша
толық айналымын ортақтастыратын экономикалық ақша
Қаржы қатынастары өзінің экономикалық
тәңболып келетін тиісті орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша
Қаржының материалдық мазмұны өзінің
Мемлекет қаржысы – қоғамдық өнімнің
Қаржы жүйесі интеграциялық тұрпатты
Қаржы жүйесін сыныптаудың функциялық
шаруашылық жүргізуші субьектілердің қаржысына, халықтын қаржысына шектеуге
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны
орында алады, өйткені жүйе элементтері
Мемлекеттік бюджет – экономиканы, әлеуметтік - мәдени
мұқтаждарды, қорғаныс пен мемлекеттік басқарудың
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар – қорлардың
Қалыптасу көздері
А / арнаулы мақсатты салықтар, қарыздар”
Ә / бюджеттен берілетін субсидиялар”
Б / қосымша табыстар мен үнемделген
В / ерікті жарналар және
Бюджеттен тыс қорлар толық көлемде ресурстарды мақсатты
Мемлекетті кредит – мемлекеттік билік органдарынын
Қаржы жүйесіне жиі сақтандыруды да
Сақтандыру - шаруашылық жүргізуші субьектілерге
Сақтандыру – айрықшалықты, өзінің буындары бар
табылады.
Шаруашылық жүргізуші субьектілер қаржысының құрамына мыналар кіреді”
1 Материалдық өндірістің барлық
Коммерциялық емес сферанын қаржысы. Коммерциялық емес қызмет
белгілі бір табыс алуды
қаржыландыру үшін пайдаланылатын қаржы
Қоғамдық бірлестік – азаматтар мүдделерінің
Қоғамдық ұйымдар қаржысының экономикалық
“түрлі жарналар төлеумен, материалдық көмек
“ қоғамдық ұйымдардың қорларына аударылуы мүмкін ерікті
“ мақсатты ақша қорларының қалыптастыру
“ қоғамдық ұйымдардың жоғарғы
“ қоғамдық ұйымдар мен оған
Коммерциялық емес мекемелердің қаржы –
қаржы ресурстарын пайдаланудың үш әдісің
өтеушілік, сметалық қаржыландыру және шаруашылықты
шаруашылық есеп әдісі.
Халықтың / үй шаруашылығының / қаржысықаржы
Сонымен бірге азаматтардың жеке
Жеке меншік және мемлекеттік
Қаржы қатынастардың нысандары мен ақша
қаржы қатынастары буындарының байланысын
Қаржы жүйесі ұғымымен қатар қаржы
Өзінің ортақ қағидалы біртұтастығын қарамастан, қаржы қатынастарын
ұйымдастырудың нысандары мен олардың
Қазақстан Республикасында микро - және
Бүгінде Қазақстанның қаржы жүйесінің
“ мемлекет бюджет жүйесі,
“ арнаулы бюджеттен тыс қорлар,
“ мемлекеттік кредит,
“ жергілікті қаржы,
“ шаруашылық жүргізуші субьектілердің қаржысы,
“ халықтың қаржысы.
Қаржы қатынастарының алғашқы үш бөлігі
Жергілікті қаржы мемлекеттің қаржы
Жалпы, қаржылардың бүкіл құрамы екі
“ мемлекеттік және муниципалдық қаржы,
“ шаруашылық жүргізуші субьектілердің қаржысы.
Мемлекеттің қаржысы қаржы ресурстарының
арнаулы қорларда, мемлекеттік кредитте көрінетін
қамтиды.
Кредит қатынастарының қаржы қатынастарынын
Қаржы қатынастары сфераларының әрқайсысының
қызметінің сипатына қарай жүргізіледі. Бұл
ұйымдар қаржысы сферасында мынандай
береді” коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың
Қаржы жүйесінің әр буыны
Мемлекеттердің көпшілігінде қаржы жүйесін
Қаржы жүйесінің функциялық құрылысы
“біріншіден, қаржы жүйесінің жеке алынған
“екіншіден, тұтастай алынған қаржы жүйесі
Қаржы жүйесін ұйымдастыруда централизм
Бұл қағидат жергілікті қаржы органдарының
жүйесін алдын ала айқындайды.
Салалық қаржыларды басқарудағы демократиялық негіз шаруашылық
Кәсіпкерлік секторда қаржы дербестігі
Ұлттық және аймақтық мүдделерді сақтау.
әлеуметтік жағынаң қабылдауға болатын
Қаржы жүйесі бірлігінің қағидаты орталық
Қаржы жүйесінің жеке құрамды
Бюджеттен тыс қорлардың мақсатты
Ұлттық шаруашылықты басқарудың сатылас қағидаты
бірлестіктер / деңгейінде де қаржы аппаратының
Бұдан басқа, қаржы аппаратын ұйымдастыруда акционерлік,
бірлескен, аралас, кооперативтік, сондай – ақ
Қазіргі кезде қаржы жүйесі терең
Нарықтық қатынастарға көшу барысында
Қаржы ең алдымен бюджет
Қоғамда істің жайы қаржы
тұрақтану мен дамудың бағдарламасы бірінші
тиімділігін арттыру жөніндегі жалпыэкономикалық
асыруда қарастыруы тиіс. Бұл шаралардың
Сыртқы экономикалық қызметті жандандыру, ішкі
Қазіргі жағдайда қандай мемлекеттің
2 – сызба. Қаржылық
сыныпталу.
Мемлекеттік қаржылар ұлттық табысты
Қаржы жүйе мемлекеттің көптеген
Мемлекеттің қаржылық қызметі оның ақша
және пайдалану сияқты үш жалпы бағытта
Мемлекеттің қаржылық қызметінің сан
Мемлекет әр түрлі орталықтандырылға және орталықтандырылмаған қорларға,сондай
Мемлекеттің қаржылық қызметі мына
Мемлекеттің іс – қимыл етуінің
- қаржы құқығы субьектілерінің қызметі
нысандарына”
- мемлекет кірістерінің көздеріне”
- ақша қаражаттарын пайдаланудың
мемлекеттің қарамағына түскен қаражаттар мен
деген қажеттіліктердің ара салмағына байланысты
әдістерімен жүргізіледі.
Мемлекеттің қаржылық қызметінің мынадай
1 Орталықтандырылған мемлекетті
бюджеттен тыс қорларға сақтық және кредит
2 Қаржы операциялары кезінде ақша қаражаттарымен
Қолма – қолсыз ақшамен
пайдаланылады.
Сыртқы экономикалық байланыстарда мемлекеттің қызметінің нысандары мен
1.3 Коммерциялық банктің ұйымдастыру құрылымы
Банк жүйесін ұйымдастыру белгілеріне
Ұлттық банктің рұқсатымен банктер Қазақстан Республикасы аумағында және
Банк филиалы – бұл бас банктің
Банк өкілдігі – депозит тартудан басқа
Еншілес банк – жарғылық қордың 50 /
Қазақстан бұрынғы КСРО – ның
қабылдады.Бұрынғы мамандандырылған банктері / Тұран –
Әлемдік банктік тәжірибеге қарағанда, бөлімшелері
Бірақ, жоғарыда аталған мамандандырылған банктердің
Олардың бас кеңсесі Алматыда
Шетелде банк филиалдары заңды тұлға болуға және
несиесі, лизинг, факторинг, жылжымайтын мүлікті мерзімін
Қазақстандағы соғы уақыттарда құрылған
Батыс еуропа банктік жүйесінде
1988 – жылы Германияда 6
Франция, Канада, Италия, Жапония және т.б. елдердің
АҚШ – тағы банк жүйесі
Банк бөлімшелерін ашуға қойылатын шектеулер
келіп туындайды. Дегенмен де, бірқатар жағдайларға байланысты
Бөлімшелер мен филиал тораптарының кеңірек
Теріс жағы ретінде мұнда бас кңсе тарапынан
Банкті ұйымдастырудың осындай және өзге
көптеген факторлармен анықталады” банктің стратегиялық міндеттерімен, оның
Банктің ұйымдастырылу құрылымы және
Банктің ұйымдастырылу құрылымы басты
Басқару органын тағайындаудың мақсаты –
Банктің ұйымдастырылуына ,
Коммерциялық банктің басқару құрылымына оның
Қазіргі уақытта коммерциялық банктер көбіне акционерлік
Басқарманың ең басты міндеті
Басқарманың негізгі қызметтері.
Банктің стратегиялық мақсатын анықтау және оның саясатын жасау.
Ірі банкте мекеменің мақсатымен міндеттері
нақты іс - әрекеттер бағдарламасы, басқарма
мынада жағдайларды қамтиды”
банк ресурстары бірінші кезекте қызмет
алдағы кезенде дамуға мүмкіндік беретін
баңктің филиалдары мен өкілеттігін ашу
маркетинг әдістері және жаңа банктік
өтімділікті қамтамасыз етудің озық әдістері”
нарықта банктің бәсекелестік ұстанымын
пайыз мөлшерлемелерін және банк қызметіне
баңктін қызметкерлерінің мөлшері мен құрамы,
Жетекші адамға орын таңдау. Осы замаңға банк
Комитет құру. Ірі банктерде шешім
Қарыздық және инвестициялық операцияларға бақылау жасау. Басқарма заңды
Банк қызметін мерзімді тексеру. Басқарма мүшелері банктің операцияларына
Бактің күнделікті қызметіне басшылық ететін,
Директорлар кеңесінің төрағасы – жедел іспен
Президент – бұл банктің барлық
Бақылаушы – бухгалтерлік және статистикалық бөлімінің жұмысын
Ревизор – банктің жұмысын, оның кейбір
3 – сызба.
басқарудың ұйымдастырушылық құрылымы
4 – сызба.
Депозит түрінде
немесе басқа жолмен
берілетін ақшалай
қаражат
ақшалай қаражат
Акцияны,облигацияны Тікелей инвестиция
жолымен, акцияны
облигацияны және
басқа да қаржы
аспантарын сатып
алу арқылы берілетін
ақшалай қаражат
Қ О Р Ы Т Ы Н Д
Мен бұл жұмысты жаза отырып, мынадай түсініктермен таныстым
1 – Коммерциялық шаруашылық жүргізуші
1 коммерциялық ”шаруашылық”
2 Жоспарлық қағидаты.
3 Кәсіпорындар мен ұйымдар меншігінің
4 Кәсіпорындардың қаржысы ұйымдастырудың қажетті
Коммерциялық есептің айқындаушы қағидаттары өзін-өзі өтеушілік пен
Бұл процестер салалық құрылымдардан
құрылымдарды – экономикалық мүдделермен, біріңғай акциалармен
2 - “Қаржы жүйесінің” ұғымы қаржы ұғымының одан
Қаржы қатынастары негізінең мына
1” мемлекеттік бюджетке жинақталатын мемлекеттің
2” кәсіпорындардың орталықтандырылмаған ақша ұорларының
Қаржы қатынастары өзінің экономикалық
Қаржы жүйесі ұғымымен қатар қаржы
3 - Банк жүйесін ұйымдастыру белгілеріне қарай филиалсыз
Мыналар басқарманың негізгі қызметтері болып табылады.
1- Банктің стратегиялық мақсатын анықтау және оның саясатын
жасау.
2 - Жетекші адамға орын таңдау.
3 - Комитет құру.
4 - Қарыздық және инвестициялық операцияларға бақылау жасау.
5 - Банк қызметін мерзімді тексеру.
Осындай қызметтері бар екендігін дәлелдедім. Сонымен қатар –
1988 – жылы Германияда 6
Франция, Канада, Италия, Жапония және т.б. елдердің
Меніңше, бұл жазылған жұмыс Қазақстанның қазіргі уақытында даму
Осы жұмыс жазу нәтижесінде мен
П А Й Д А Л А Н
1 Құлпыбаев С және басқалары.
құралы. – Алматы” Мерей 2001.
Қлиясов Қ.Қ. Құлпыбаев С Оқулық. – Алматы 2003
Сеиітқасымов Ғ.С Ақша несие банктер” Оқулық – Алматы”
Қазақстан Республикасының 2004 – жылғы 24 сәуірдегі №
Алимбаева.А.А, Утенов.С.Б, Ахметов.С.Н, Таубаев.А.А, региональная социально – экономическая
Республика және жергілікті бюджеттердің атқарылуын бақылау туралы “2002
27
Бюджет-тен тыс қорлар
Акционерлер жиналысы
Несие – лік коми тет
Ревизия – лық комис-сия
Қызмет – тер
службы
Басқарма
Бақылаушы кеңесі
Мемлекет-тік кредит
Кәсіпорын-дардың қаржысы
Бюджет
Республикалық қаржы
Жергілікті /муниципалдық/ қаржы
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қаржысы
Басқарма төрағасы
Департаменттер
Басқару
Бөлімдер
Қаржы институттары”
банктер, сақтандыру компаниялары, зейнетақы және инвестиция қорларыү
Ақшалай
қаражатпен
қамтамасыз етушілер / фирмалар, компаниялар, үкімет, жеке тұлғалар
Ақшалай қаражатты пайдаланушылар / фирмалар, компаниялар, үкімет, жеке
Қысқа мерзімді капиталдың қаржы нарығы / ақша нарығы
А у д и т о р и
Парламенттік / депутаттық /
Ішкі-шаруа-
шылықтық
Жалпы –
мемлекеттік
Қоғамдық ұйымдардың” кәсіподақтардың, партиялардың, жастардың, бұқаралық
Қ а р ж ы л ы қ
М е м л е к е т
Коммерциялық банктің ұйымдастыру құрылымы
Банктің басқармасы
Коммерциялық банктердің делдалдық қызметі және олардың дамуы
Банк жүйесі басқарылатын жүйе
Коммерциялық банктің ұйымдастыру құрылымы және коммерциялық банктердің операциялары
Коммерциялық банктер қаржы делдалдары ретінде, қызметтері мен операциялары
Коммерциялық банктің активі мен пассивін басқару әдістемесі және тәжірибесі
Банктің пассивтік операциялары
Коммерциялық банк қаржысын банктік баланс негізінде талдау
Коммерциялық банктердің қызметі