Карбонатты жыныстар сипаттамасы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ
Қ. И. Сәтбаев атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Мұнай және газ геологиясы Кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Кеніштің ішкі құрылысы және коллекторлардың қасиеттері
Қабылдаған: Халелов А.Х.
Орындаған: Абдиразаков А.Ж.
Мамандығы: 1803
Тобы: ГНГ – 02 – 1қ
АЛМАТЫ 2005
Кеніштердің ішкі құрылымы және жыныс коллекторлардың қасиеттері.
§1.Кеніштердің ішкі құрылымын анықтайтын факторлар.
Жыныс коллекторлар және коллектор еместер. Өндірістік мұнай –
Жынысты коллекторларға немесе коллектор еместерге жатқызуда мұнай мен
Бойындағы мұна мен газдың қозғалысын физикалық мүмкін емес
Кәсіптік мұнай мен газ геологиясымен зерттелетін жатынның ішкі
Гаологиялық шекаралардың түсінігімен түрлері өлшеулер, бақылаулар және анықтамалар
Ю.А. Косыгин бойынша, геологиялық шекара белгілі бір көрсеткіш
Шекараларды айқындау түрлері бойынша кенеттік, дизъюнктивті, шартты және
Кенеттік шекараларға, физикалық қасиеттерінің, петрографиялық құрылымының, жұмыстардың қанығу
Дизъюнктивті деп, геологиялық кеңістік бүтіндігінің үзілуімен байланысты геологиялық
Шартты геологиялық шекаралар, кеңістіктегі жыныс қасиеттерінің орналасуы ескеріліп
Еркін шекаралар жыныс қасиеттерінің таралуымен байланысты болмайды.
Қарапайым және күрделі геологиялық денелер. Геологиялық шекаралар шектелген
Осыған байланысты, мұнай немесе газ кеніштері, ішінде төмен
§2. Ұңғы тілмесіндегі өнімді қабатты бөлу.
Ұңғы тілмесіндегі өнімді қабатты бөлу кезінде, әр түрлі
Құм сазды (терригенді) және кобонатты тілмелердегі коллекторларды бөлудің
Терригенді тілмелердегі құмды және алевролитті коллекторлар ПС диаграммасы,
Жыныс – коллекторларда сазды материалдың болуы оның кедергі
Карбонатты тілмедегі коллекторларды бөле отырып, бос кеңістік құрылымына
Кеуекті карбонатты коллекторлардың петрофизикалық қасиеттері гранулярлы құмды коллекторлардың
Сызатты ұралы және аралас типті коллекторлар геофизикалық диаграммада
4 – сурет. Карбонатты жыныстар үшін геофизикалық қисықтар
Қисықтар; КС көрінетін кедеогілер; ПС өзіндік аолеризация потенциалдары;
Терригенді және карбонатты тілмелерді бөлу ерекшеліктерін ескере отырып,
5 – суретте әр түрлі геофизикалық тәсілдердің, ұңғылар
1 – кедергілер тәсілі – кіші және үлкен
2 – микрозонттар тәсілі (МЗ) – микропотенциял зондтың
3 - өсімдік поляризация потенциялдар тәсілі. (СП) -
4 – табиғи гамма – сәулелену тәсілі (ГМ)
5 – гамма – гамма тәсілі (ГГМ) -
6 – изотоптар тәсілі – Іγ жоғары мәндері
7 – 11 – нейтронды және нейтронды гамма
12 – ядролы магнитті резонанс тәсілі (ЯМР) ІЯМР
13 – ультрадыбыстық тәсіл – толқын өтуі интервалды
14 – кавернометрия тәсілі – сазды қабыршақ қалыңдығының
15 - өтімділік жалғасуының тәсілі - τПР
Кәсіптік – геофизикалық нәтижелер бойынша коллекторлар емес
Саздар:
ρК мәндері төмен, ал саздардың тығыздығымен карбонаттылығы өскен
∆UСП оң аномолялары;
Іγ жоғары мәндерімен;
Іγγ өте тығыз үлгілерде төмендейтін, жоғары мәндері;
Іnγ және Іn төменгі көрсеткіштермен;
∆τп максималды мәндерімен;
DdC-ң dH –мен салыстырғанда, өсуі;
Г геометриялық градиент шамасының өсуі.
Сазды сланецтер саздармен салыстырғандағы ρк , Іγ, Іnγ
Құмтастар сипаттамалары:
ρк өзгеруінің тең диапазоны; ∆UСП теріс
саздарға қарағанда, ρкмпз мәндерінің жоғары болуы ρкмпз
Іγ төмен мәндері;
Іγγ және ∆τп мәндерінің төмендеуі;
кеуектілікке байланысты Іnγ және Іn мәндері
сазды қабықша түзілуіне байланысты dC шамасының төмендеуі.
Карбонатты жыныстар сипаттамасы:
Кеуектілік түрінің және шамасының өзгеруіне байланысты ρк
саздылық көбейгендегі, ∆UСП теріс амплитудаларының азаюы;
саздылық көбейгенде Іγ төмен мәндерінің өсуі;
жыныстар кеуектілігінің көбеюімен Іγγ төмен мәндерінің өсуі;
саздылық көбейгенде, ∆τп төмен мәндерінің өсуі;
dС шамасының бас кеуектік құрылымына тәуелділігі;
Г шамасының төмен мәндері.
Гидрохимиялық шөгінділер (ангидриттер, тұздар ρк мәндерінің жоғары болуымен;
5 – сурет.
6 – сурет әр түрлі типті жыныстар үшін
Терригенді тілмеде жыныстардың петрофизикалық қасиеттері саздылыққа байланысты болады;
Карбонатты жыныстар негізінен бос кеңістіктің түріне және оның
Ұңғы тілмесінің бөліну нәтижесі литологиялық колонка түрінде беріледі.
6 – сурет. Шөгінді жыныстардағы ұңғылар радиоциясының қисығы.
1 – саздар; 2 – аргеллиттер; 3 –
Ол стратиграфиялық шекараларда анықталады; жалпы қалыңдық, ұңғы тілмесінде
Әр түрлі ұңғымалардағы коллекторлар қабаттарының саны бірдей болмайтындықтан,
§3. Коллектор жыныстардың өзінің бойында мұнай мен газды
Коллектор жыныстардың мұнай, газ және суды сақтай алу
Тау жынысының кеуектілігі деп оның құрамында қатты затпен
Жыныс кеуектілігі кеуектілік коэффициентімен сипатталады. Толық (абсолютті) кеуектілік
kп= VПОР /Vобр =(Vобр – Vзер )/Vобр =1
мұндағы Vзер – түйірлердің сомалық көлемі.
Жыныс кеуектілігі кеуекті арналар өлшемдеріне байланысты болады.
Көлеміне байланысты мұнай және газ коллекторларының кеуекті коллекторлары
Ірі арналар мен кеуектер бойымен мұнай, газ және
Ашық кеуектілік коэффициенті kП.О деп, бір –
kП.О = VП.О /Vобр
Толық (абсолютті) және ашық кеуектілік коэффициентін білу, неізінен
Ашық кеуектілік коэффициентін kП.О анықтаудың бірнеше тәсілдері
V=G/ρ
Осыған байланысты, ашық кеуекті анықтау үшін келесі жұмыстар
Онда:
kП.О =VП.О / Vобр = (G – G1)/
Кеуектілікті өлшеу тәсілдерін таңдағанда, коллекторлардың ерекшеліктері мен қасиеттерні
Геофизикалық тәсілдердің көбісінің көрсеткіштері көп жағдайда жыныстардың кеуектілігіне
Мұнай және газ коллекторларының ашық кеуектілігі кең көлемде
Тау жыныстарының ұралылығы (кавернозность), олардың бойында, кейбір физикалық
Ұралық коэффициенті kк барлық ұралар көлемінің Vк үлгінің
kк =Vк /Vобр
Егер жыныс түгелімен ұралы болса, онда
kК =(Vобр – Vмин) / Vобр =
мұндағы: Vмин - жыныстың минералды бөлігінің көлемі.
Vмин және Vобр көлемдерін, сәйкесінше жыныстың
kк =1 – ρобр / ρмин
Егер жыныстарда кеуекті де, ұраларда кездессе, онда:
kк = 1 – VП.М /
мұндағы: Vп.м - жыныстың кеуектерімен минералды бөлігінің
Демек, (7) формулаға сәйкес:
kк = 1 – ρобр /
VП.М = VП.О + VМИН болғандықтан,
kК = 1 – VП.О / VОБР
kК = 1 – kП.О – ρобр /
Осыдан кеуекті-ұралы жыныстың сомалық қуыстылығы төмендегідей болады:
kК +КП.О = 1 – ρобр / ρмин
Тау жыныстарының жарықшақтылығы (жарықшақты көлем), олардың құрамында қатты
Тау жыныстары жарықшақтылығын интенсивтілігі жарықшақтардың көлемдік Т және
Жарықшақтықтың тағы бір сипаттамасы жарықшақтың қоюлылығы Г болып
Т, П және Г арасында келесідегі байланыс бар:
,
мұндағы, N – Г және П анықталатын алаңда
Жарықшықты тау жынысының коллекторлық қасиеті жарықшақтардың қоюлылығымен ырсималылығымен
Е.М.Смеховтың зерттеулерімен жарықшақтылық және оның ырсималылығының интенсивтілігі жыныстардың
Жарықшақты жыныстарды зерттеудің неофмзмкалық тәсілдерінің ішіндегі ең тиімдісі
Кт = 1,5[ρФ1 ρФ2 (ρ2 - ρ1
Жарықшақты типті коллекторлардың сиымдылықтары үш түрлі қуыстылық типтері
кеуектілік коэффициенті, әдетте, 2 – 10 % болатын
Ұралармен микрокарстты қуыстар сыйымдылықтары;
Жарықшақтардың сыйымдылықтарымен.
Жоғарыда келтірілген мысалдардан, жарықшақты жыныстар аралас типті коллекторларға
1 – кестеде мұнай және газ жыныс
Кесте 1. Мұнай және газ коллекторларының топталуы.
Коллектор
Литологиялық құрамы
Түрі Жыныс
Кеуек Кеуекті Цементтелмеген және цементтелген гранулярлы коллекторлар (құмдар,
Ұра Ұралы Карбонатты ірі – және майда ұралы
Жарықшақ Жарықшақты Тығыз, өтімділігі төмен жыныстар (тығыз әктастар,
Жарықшақ кеуек Жарықшақты кеуекті Грануларлы коллекторлар (құмтастра,
Жарықшақ ұра Жарықшақты ұралы Карбонатты және гологенді жыныстар
Жарықшақ- кеуек- ұра Жарықшақты-кеуекті-ұралы Карбонатты, терригенді және гологенді
Ұра-кеуек Ұралы – кеуекті Терригенді және карбонатты жыныстар
Кеуекті коллекторлар жер шарының көптеген кен орындарында кездеседі.
Кеніштің ішкі құрылысы және коллекторлардың қасиеттері
Коллекторлық мұнай, газ және су қанығу қасиеттерінің геолого - өндірістік сипаттамалары
Каротаждың радиоактивті әдістері
Мұнай өндіру туралы
Мұнай мен газдың табиғи резервуарлары мен коллекторлары
Коллектор жыныстар туралы түсінік
Түзілімдердің қалыңдығы 136 метр
Мұнай кен орнының геологиялық бейіні
Қаратау фосфорит алабы
«Ақшат 1» әктас кенорнының өнеркәсіптік маңызын айқындап, С1 және С2 категориялары бойынша қор есептеу