Қаржы саясаты
Жоспары
1. ҚАРЖЫ САЯСАТЫ ЖӘНЕ ҚАРЖЫ МЕХАНИЗМІ
1.1 Әлеуметтік - экономикалық процестердегі қаржы саясатының
1. 2. Қаржы саясатының мазмүны,
1.3 Қаржы механизмінің мазмүны мен қүрылымы
2. МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ҚАРЖЫЛЫҚ САЯСАТ
2.1 Мемлекеттік қаржы түсінігі және қүрылымы
2.2 Мемлекеттік бюджет жалпы мемлекеттік қаржыныц негізгі буыны
2.3 Қаржы саясатының мемлекетпен байланысы
3. ҰЛТТЫҚ БАНКТІҢ АҚША-КРЕДИТ САЯСАТЫ
Ақша-кредит саясаты және оның типтері
3.2 Ақша-кредит саясатының қазіргі кездегі даму жағдайы
3.3 Ақша-кредит саясатын жүргізу әдістерін және қүралдарын жетілдіру
3.4 Үлттық банктің алтын
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиетер тізімі
Кіріспе
Нарықтық экономика, оны біртұтас жүйе ретінде алғанда, тұрақты да
Нарықтық экономика дамыған сайын, оның бір – бірімен байланысты,
Мезгілі жеткен кезде олар шешімі күрделі әлеуметтік, экономикалық, саяси
Бұл заңдылық нарықтық экономиканың барлық тарихи даму кезеңдерінде, оның
Мысал ретінде XVIII ғ.соңы-XIX ғ.бас кезінде Батыс елдерінде болған
Экономикалық өсу қарқыны артуы және нарыктык катынастар аукымының кеңеюі
Өндірістің техникалық дамып-өсуі – кездейсоқ болған уақиға емес.Оны
Ғылыми –техникалық жаңалықтардың ашылуы экономикалық қажеттіліктен туындайды.Сауданың өсіп-кеңейюі,айналымдағы тауар-ақша
Оның үстіне Европаның шектелуі аумағында халықтың саны өсіп, экономикалық
XVIII-XIX ғғ.экономикалық өзгерістер көптеген басқа әлеуметтік-экономикалық процестердің өзара байланыстарына,
Мемлекеттің міндеті нарық инфрақұрылымын құру болды, немесе экономикалық дамуды
Осы айтылған экономикалық ақиқатттылықтардың өзара қабысу (нарық-өндірістік ревалюция, нарық-мемлекет)
Өзгеріп кеткен жағдайда мемлекет инфрақұрылымдық сипатты шаралар жүйесін күрт
Сырттан реттеп - түзету шаралар жүйесіне үздіксіз дамитын нарықтық
Қаржылық саясат элементтерінің алғашқы жасалған кезеңін ХIХ ға-сырдың соңынан
Алғашқы қаржылық саясаттың ерекше сипаттық белгісі оның жеке-жеке қалыптасқан
Кең ауқымды да кешенді экономикалық саясат жасап, оны жүргізуге
Бірақ сонда да нарықтық экономиканың өзін - өзі
Арнайы әдебиеттерде экономикалық саясаттың көптеген анықтамалары кездеседі. Солардың ішінде
Мемлекеттік реттеудің іс - шаралар жүйесінде оның әртүрлі, мысалы,
Ғылыми–экономикалық сананы қалыптастыру - экономикалық саясат теориясының маңызы
Қаржылық саясатта жалпы экономикалық процестерге ықпал жасаушы және
Институционалдық және салалық анықтау принциптеріне сәйкес аграр-лық, өндірістік, сыртқы
Қаржылық саясаттың қалыптасу жағдайын қарастырып болған соң, оны мынадай
Дамыған елдерде қалыптасқан тәжірибе көрсеткендей, экономикалық саясаттың тиімділігі сол
Экономикалық саясат елдегі саяси күштердің арақатынастарын, өндірістік-техникалық
1. Қаржы саясаты және қаржы механизмі
1.1 Әлеуметтік - экономикалық процестердегі қаржы саясатының және қаржы
Саясат мемлекет қызметінің барлық бағыттарын қамтиды. Саяси ықпал жасаудың
Бүдан бүрын айтылғандай, кез келген қоғамда мемлекет қаржыны өзінің
Қойылған мақсаттарды іске асыруда қаржы саясаты маңызды роль
Қаржы саясаты - бүл қоғамның өлеуметтік - экономикалық дамуы
Материалистік диалектика жүйесіңце түрлі басқа саясат сияқты қаржы саясаты
Қаржы саясатын жасау процесіңде елдің алдына қойылған міндеттердің орындалуы
Демек, қаржы саясаты қаржы ресурстарын іздестіру, шоғырландыру және жинақтау
Қаржы саясаты өзіне:
Бюджет;
салық;,
ақша;
кредит;
баға:
кеден;
саясатын қамтиды. Өз кезегінде мемлекеттің қаржы саясаты тек оның
Осы бес бағыттың жиынтығы мемлекеттік саясатты жүргізудің негізгі
Қаржыны басқарудың бүкіл жүйесі мемлекеттің қаржы саясатына негізделеді. Қаржы
Қазақстан Республикасында оның конституциялық ерекшеліктеріне қарай жалпы экономикалық саясат
Үкімет экономиканы дамытудың басты бағыттарын жүзеге асыру жөне қоғамдағы
Үкімет қаржы саясатын іске асыруға қажетті зандардың жобаларын жасайды
Мезгілінің үзақтығына және шешілетін мәселелердің сипатына қарай мемлекеттің қаржы
Қаржы стратегиясы экономикалық және әлеуметтік стратегиямен анықталып, перспективаға есептелген
Ол макроэкономикалық процестер дамуының үзақ кезеңіне бағьпталған, ал оның
Қаржы стратегиясын мемлекет қоғам дамуының ірі тарихи кезеңдеріне үйлестіре
Үзақ мерзімді мақсаттарды таңдап алу және қаржы саясатыңда мақсатты
Қаржы тактикасы қаржы байланыстарын үйымдастыруды дер кезінде өзгертіп отыру,
Ол назарды кезек күттірмейтін міндеттерді шешуге, пайда болған үйлесімсіздіктерді
Қаржы стратегиясының біршама түрақтылығы кезінде қаржы тактикасы орамдылығымен (икемділігімен)
Қаржы саясатының стратегиясы мен тактикасы өзара байланысты. Стратегия тактикалық
Қаржы саясатын экономикалық қатынастар тудырады, ейткені қоғам қаржы саясатын
Қаржы қатынастары дамуының озінің айрықшалықты зандарыболады. Қаржының логикасы дамуға
Қаржы саясаты қаржы ресурстарын шоғырландыруға және зәру міндеттерді шешуге
Экономика мен қоғамның әлеуметтік дамуына қаржы саясатының ықпал жасауы
Тек ғылыми кезқарас, саясатты анықтайтын барлық факторларды біліп, зерделеу
Экономикалық дамудың төжірибесі қаржы саясатының экономикадан қол үзуінің қатаң
Қаржы саясаты ғылыми зерттемелерге негізделсе жөне ғылыми тәсілдеме қаржы
Қаржы саясаты қазіргі кезеңде қарама-қайшылықты міңдеттерді шешеді, демек, қаржы
шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының сферасыңда нарықтық қатынастарды нығайту жөніңде
дағдарысты жай-күйді жою жөне қаржы жүйесін сауықтандыру;
3) халықты әлеуметтік қорғау жөнінде шаралар кешенін жүргізу.
Нарықтық экономика жағдайыңца үзақ мерзімді ғылыми қаржы
болжамдарына негізделген және қаржы реттеуіштерінің жүйесіне сүйеніп әрекет ететін
Ол бірінші кезектегі міндеттерді - мемлекеттік бюджеттің тапшылығы мен
Сонымен бірге қаржы реттеуіштерінің жүйесімен айлашарғы жасау арқылы белгілі
Қаржы саясатын нақты тарихи жағдайларға байланыстыра отырып жасау қажет.
Қаржы ресурстарының көлеміне белгіленген жөне жүмсалған шығындардың тікелей тәуелділігі
Бүл маңызды талапты сақтамау бюджет тапшылығының, мемлекеттік бо-рыштың пайда
Кезең ерекшелігін есепке алу оның алдыңғы шаруашылық жөне қаржы
Қаржы саясатын жасаған кезде оның бірнеше нүсқалары дайындалады. Олардың
Көп нүсқалы жоба математикалық үлгілеу мен жобалауды пайдалануды талап
Қаржы саясатын жасаған кезде қаржы ресурстарын бөлуге жөне оларды
Елдің қаржы жағдайы бірқатар көрсеткіштермен сипатталады:
жалпы қоғамдық өнім мен үлттық табыс;
инвестициялаудың ауқымы;
негізгі қорларды (капиталдарды) жаңартудың қарқыңдары;
еңбек өнімділігінің өсуі;
халықтың түрмыс деңгейі;
мемлекет бюджетінің тапшылығы.
Соңғы жылдардағы Қазақстанның қаржы жүйесі мемлекет бюджетіне төленбеген толемдермен
Түрақтандырудың қаржы саясаты өзіне мына міндеттерді кіріктіреді:
инфляцияны тоқтату;
бюджет тапшылығын ЖІӨ-нің 2% дейін төмендету;
мемлекет борышын ЖІӨ-нің 48% дейін жеткізу.
Қаржы саясатына ақша-кредит саясаты қосылады. Қаржы саясаты жетістіктерінің бірі
Қаржылық түрақтандырудың міндеттеріне мыналар кіреді:
түрақты бағалар (инфляция нөлге жуық). Алайда инфляция жылына шамамен
бюджет тапшылығы ЖІО-нің 2-3% аспайды;
мемлекет борышы аз соманы қүрауы тиіс және тек ЖҮӨ-нің
Қаржы саясатына қойылатын маңызды талап қаржы саясатын жүргізгенде, яғни
Қаржы саясатының бағыттары фискалдық жөне экономикалық саясат болып табылады.
Фискаддық саясат салық толемдерін алу, "қоғамдық тауарларды" өндіру кезінде
Фискалдық саясат дискредициялық саясат ретінде, яғни үлттық өңдірістің нақтылы
Экономикалық цикдцің сипатына қарай ынталандырушы немесе тежеуші фискалдық саясат
Сондай-ақ бюджет тапшылығына қатысты фискалдық саясатты ажыратады (бүл мәселелер
1. 2. Қаржы саясатының мазмүны, міңдеттері және мақсаттары
Экономикалық дағдарыстан шығу жөне одан әрі серпінді даму мемлекеттің
Мемлекеттің қаржы саясатының мазмүны экономикалық заңдардың іс-әрекетін ескере отырып
Қоғамдық дамудың әрбір кезеңінде қаржы саясатының өзіне тән белгілері
Мемлекеттің қаржы саясатының мазмүны айтарлықтай күрделі, өйткені ол шаралардың
экономикалық зандардың әрекеті, экономиканың жай-күйі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының перспективалары
экономикалық саясаттың тиісті мақсаттары мен міндеттерін негіздей отырып, қаржы
белгіленген іс-әрекеттерді қаржы механизмі арқылы (экономикалық қайта қүрудың түбегейлігіне
Осы негізгі үш буынның бірлігі қаржы саясатының мазмүнын анықтайды.
Қазіргі кезеңде қаржы саясатының көмегімен шешілетін басты міндеттердің қатарына
а) елдің дамуының өрбір нақты кезеңінің ерекшеліктері
негізінде қаржы ресурстарының неғүрлым мүмкін болатын көлемін
жасаудың жағдайларын қамтамасыз ету;
ө) қаржы ресурстарын қоғамдық өндірістің сфералары арасында, үлттық шаруашьшық
б) экономикалық дамудың белгіленген бағыттарын орын-
дау үшін тиісті қаржы механизмін жасап, оны үнемі жетілдіріп
отыру.
Сондықтан Қазақстан жагдайында қаржы саясатының міндеті экономиканы экономикалық өсудің
Елдегі жүргізіліп жатқан реформаларға сәйкес мемлекеттің қаржы саясаты мен
Бүл мақсаттар Қазақстан Республикасының әлеуметтік және экономикалық дамуының, қоғамдық
Қаржы саясатының мақсаты - қоғам дамуының аса маңызды
Осыған байланысты қаржы саясаты көсіпкерлік қызметті жаңдандыра түсуге қолайлы
Мемлекет пайдасьша көсіпорындардың табысын алудың үтымды нысандарын, сондай-ақ қаржы
Қоғамдық еңдіріс салалары арасыңда қаржы ресурстарын бөлу жолымен оларды
Таяудағы мақсат ретінде - мемлекеттік бюджет теңгерімділігіне жету және
Қаржы саясатын жүзеге асырудың негізіне жалпы және жеке (өзгеше)
Қаржы саясатын жүргізгенде оның мына қагидаттарын жүзеге асырудың зор
қолда бар нақты қаржы ресурстарын негіздей отырып, бюджеттерді жасау,
қаржы қатынастарының жоспарлы уйымдастырылуын қамтамасыз ету;
қаржы жүйесінің барлық сфералары мен буындарында кірістер мен шыгыстардың
қаржы резервтерін жасау (бюджет жүйесінде кірістердің шығыстардан
және салалық қаржыларда қаржы резервтерінің асып түсуі);
мемлекет пен шаруашылық жүргізуші субъектілердің арасында қаржы ресурстарын оңтайлы
Қаржы саясатының тиімділігін қамтамасыз ететін жалпы қағидаттарға мыналар жатады:
объективті экономикалық зандардың іс-әрекетін есепке алу;
нақты тарихи жағдайларды есепке алу;
өткен жылдардың озіндік төжірибесін жөне дүниежүзілік төжірибені есепке алу.
Жеке (өзгеше) қағидаттарга мыналарды жатқызуға болады:
қоғамда қаржы жүйесінің үтымды қүрлымын, қаржы қатынастарын жоспарлы үйымдастыруды
қаржы жүйесінің барлық салалары мен буындарындағы кірістер мен шығыстардың
бюджеттегі кірістердің шығыстардан асып түсетін қаржы резервтерін жасау;
салық жүйесін үтымды қүру арқылы экономикалық және өлеуметтік дамудың
негізгі қаржы ресурстарын мемлекет қарамағына жүмылдыру, оларды мемлекет пен
қаржы және кредит-ақша саясатының тепе-теңдігі.
1.3 Қаржы механизмінің мазмүны мен қүрылымы
Қаржы саясаты нақты шаруашылық емірде қаржы механизмі арқылы іске
Қаржы механизмі арқылы шаруашылық жүргізудің түрлі деңгейлерінде және қызмет
Қаржы механизмі мемлекет белгілеген қаржы шараларын атаулы, нақтылы нәтижелерге
Үдайы өндірістің әр алуаңдылығы ез кезегінде қаржы механизмі қүрамды
Қаржы механизмі - экономикалық жене өлеуметтік даму үшін қолайлы
Қоғамдық шаруашылықтың жеке белімдерінің ерекшеліктеріне қарай жөне қаржы қатынастарының
Ол кезегінде, бүл сфералардың әрқай-сысы жеке қүрылымдық буындарды қамтиды.
Жалпышаруашылық механизмі секілді қаржы механизмінің де өзіне төн ішкі
Қаржы механизмі қүрылымын сипаттау үшін оның буындары ретінде анықталатын
Қаржы механизмінің қосалқы жуйесі
Қосалқы жуйелер
Қаржылық жоспарлау Қаржы түтқалары мен ынталандырмалары Ұйымдық құрылым және
БЛОКТАР
Қаржы әдістері Қаржы түтқалары Құқықтық
Қамтамасыз ету Нормативтік
қамтамасыз ету Ақпараттық қамтамасыз ету
,Жоспарлау, болжау өзін- өзі қаржыландыру, инвестициалық бағдарламалар, кредит беру,
рымдар, қаржы санкциалары, баға, жалдау ақысы, дивденттер
т.б. Құқықтық актілер, заңдар, жарғылар. Нүсқаулар, әдістемелік нүсқаулар.
Компьютерлік бағдарламалар, бухгалтерлік есептеме т.б.
1 сурет. Қаржы механизмінің жүйесі
Қаржы механизмінің қосалқы жуйесі (бөлігі) оның неғүрлым маңызды қозғаушы
Қаржы механизмінің элементі - бүл қарапайым шаруашылық нысан, ол
Әрбір элемент біріңғай қаржы механизмінің қүрамды бөлігі болып табылады,
Қаржы механизмі элементтерінің - қаржы қатынастарын үйымдастырудың
Сандық параметрлер мен оларды анықтаудың сан алуан әдістері қаржы
Мысалы, табысты (пайданы) белудің әдістері және кәсіпорын мен мемлекет
Қоғамдық өмірде қаржының диалектикасы түлғалау нысаңда-рының және әрекет жасау
Нақты өмірде, шаруашылық жөне қаржы механизмдерінде абстрактты экономикалық (қүндық)
Қаржы қатынастары көрінісінің нысандары экономиканы басқарудың деңгейіне қарай (жалпыүлттық
Бастапқы буын деңгейінде - фирмаларда, компанияларда, үйымдарда, мекемелерде сан
Шаруашылық және қаржы механизмдерінде қаржы-экономикалық нормативтер мен лимиттер пайдаланылады.
Олардың көмегімен жалпы мемлекеттік, үжымдық жөне жеке мүдделердің бөлгіштік
Үлғаймалы үдайы өндірістің қалыпты ағыны экономикалық саясат пен механизмнің
Дүрыс түжырымдалған қаржы саясаты, анық етіп қалыптастырылған, синхронды жүмыс
Кері тенденция да болады: егер қаржы саясаты эко-номикалық заңдардың
Мүндай жағдай объективті экономикалық зандардың талаптарын елемейтін басқарудың әкімшіл-ерікшіл,
Қаржы механизмінің ербір сферасы мен жеке буыны бірыңғай бүтіннің
Қаржы механизмінің сфералары мен буындары жеке элементтердің күрделілігімен жөне
Шаруашылық жүргізуші субъектілерде қорланымдардың жеке нысандары арасындағықарым-қатынас анықталады, табыс
Қаржы механизмінің маңызды қүрамды бөлігі қаржы ынта-ландырмаларЬі - іс-әрекеті
Үдайы өндірістің сапалық жағын ынталандыру кезінде қаржы экономикалық мүдделерді,
Қаржының өзара байланыстарының көптігі қаржыны үйымдастырудың түрлі нысандары мен
Қаржы саясатын жүргізу процесінде шарттарды есепке алу әлеуметтік қамсыздандырумен,
Мемлекет объективті зандардың негізінде жалпы үлттық өнім мен үлттық
Мемлекет қаржы қатынастарын үйымдастырудың амалдарын нормативті түрде ресімдей отырып,
Қаржы ынталандырмаларының мынадай топтарын бөліп көрсе-туге болады:
Қоғамдық өңдіріске ресурстарды инвестициялаудың неғүрлым тиімді бағыттарын тандауды қамтамасыз
Қаражаттарды инвестициялаудың негізгі бағыттарын тандау кезінде қаржы сиымдылығы мен
Қаржы сиымдылыгы бағдарламаны орын-дауға талап етілетін қаржы ресурстарының
Қаржы сиымдылығын төмендету және қоғамдық ондірісте қаржы қайтарымын арттыру
Арнаулы көтермелеу қорларын пайдалану.
Өндірісті интенсивтендірудің бюджеттік әдістерімен байланысты қаржы ынталандырмалары.
Белсенді қаржы саясатын жүргізе отырып, өндірісті кетермелеу үшін мемлекет
Қаржы механизмі мен қаржы саясаты қаржы қүқығымен тығыз байланысты.
Қаржы қүқыгы қаржы саясатын қалыптастыру мен жүргізудің тетігі болып
Бүл байланыстарды дәйекеті түрде былай керсетуге болады:
Қаржыны бүл категорияның мүмкіндіктерін танып білу арқылы пайдалану.
Қаржы саясатын қүқықтық ресімдеу.
Есептерді шешудің төсілдері мен әдістерін дамыту және іске асыру.
Қаржы қүқығы қаржы қатынастарын регламенттеуді жүзеге асырады.
Қоғам дамуының белгілі бір кезеңінің үсынылатын жөне шешілетін міндеттеріне,
Қаржы механизмін қалыптастыра отырып, мемлекет сол бір кезеңнің қаржы
Қаржы саясатының түбегейлі езгеруімен байланысты қаржы механизмі қайта қүрылуда.
Қаржы механизмін қайта қүрудың негізіне үлттық шаруашылықта қар-жылық езара
Экономика дамуының қазіргі кезеңде қаржы механизмін жетілдірудің міндеттері ендірісті
Ақшалай табыстарды, қорланымдарды және қорларды үтымды пайдалану арқылы қаржы
Қаржы механизмі қоғамның өндірістік қатынастарының барлық жақтарынан етеді. Сондықтан
Экономика дамуының қазіргі кезеңінде қаржы механизмін жетілдірудің міндеттері ендірісті
2. МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ҚАРЖЫЛЫҚ САЯСАТ
2.1 Мемлекеттік қаржы тусінігі және құрылымы
Қаржы саясатының негізгі бөліктерінің бірі мемлексттік қаржы болып табылады.
Мемлекеттің қоғамдағы рөлін, мәнін мемлекеттік қаржының ерекшеліктері айқындайды. Мемлекеттік
қаржы қорларын жинақтау;
қорларды сәйкесінше мақсатқа бөлу. Мемлекеттік қаржыны тиімді қалыптастыру мен
елдің экономикалық өсуіне және халықтың әл-ауқатының жақсаруына әсер етеді.
Мемлекеттік қаржы аясында субъектілер ретінде ең бастысы - мемлекеттің
Мемлекеттік қаржының қызметтері қаржы қызметтеріне келеді, яғни бөлу
Қандай да болмасын қүбылыс өзінің қызметтерімен қатар, қүрылымдық буындардан
Мемлекеттік бюджет.
Бюджеттен тыс қорлар.
Мемлекеттік несие.
Аталған бөліктерден басқа, мемлекеттік қаржының қүрылымына мемлекет иелігіндегі кәсіпорындарды
Себебі, мемлекеттік кәсіпорындар табыстары мен шығындары мемлекеттік бюджет немесе
Мүндай мемлекеттік кәсіпорындарды қаржы жүйесіндегі шаруашылық субъектілер қаржыларына жатқызуға
Сондықтан да, мемлекет иелігіндегі коммерциялық негіздегі кәсіпорындар дың аясы
Экономикалық және әлеуметтік аяны мемлекеттік басқару деңгейіне қарай мемлекеттік
Мемлекеттік қаржының қүрамында негізгі орынды бюджеттік қатынастар иеленеді. Бюджеттік
Осыдан республикалық бюджеттің рөлін анықтауға болады. Жалпы мемлекеттік бағдарламаларға
Республикалық бюджет арқылы экономиканы дамыту, оны түрақтандыру, халықтық элеуметтік
Жергілікті бюджеттер экономикалық процестерді реттеу, территориялық инфрақүрылымда дамыту, өндірістік
Ал, бюджеттен тыс қорлар жекелей мақсатты шараларды қолдануға арналады.
Сонымен қатар, олардың ресурс көздері ретінде жеке және заңды
Мемлекетімізде әр түрлі бюджеттен тыс арнайы қорлар болған.
Мысалы: медициналық қор, автокөлік қоры және т.б. Бюджеттегі қаражаттар
Сондықтан да бюджеттен тыс қорлардың қаражаттарының бөлінуі жылдамдығымен сипат
Мемлекеттік несиелерде қатынастар кәсіпорындар мен үйымдардан, халықтан бос ақша
Мемлекеттік несиенің субъектілері сәйкесінше бір жағынан мемлекет болса, екінші
Сонымен қатар, қарыз беруші ретінде шет мемлекеттер, олардың компаниялары,
Қарастырылған әр түрлі меншік формаларының болуы мемлекетке тиімді экономикалық,
Мемлекеттік бюджет жалпы мемлекеттік қаржының негізгі буыны ретінде
Мемлекеттік қаржының негізгі бөлігі бүл мемлекеттік бюджетке тиесілі. Сондай-ақ,
Мемлекеттік бюджет - қоғамның дамуын қамтамасыз ету мақсатында
Мемлекеттік бюджет - бүл мемлекеттін қызметтері мен міндеттерін жүзеге
Мемлекеттегі бюджет елдің унитарлық немесе федеративтік нышанына жатқызылуына тікелей
федеративтік бюджет;
аймақтық бюджет;
жергілікті бюджет.
Мүнда, аймақтық бюджеттер әр елдің өзіне тән ерекшелігі болуы
Ал, унитарлық мемлекетке келетін болсақ, олардың мемлекеттік бюджеті 2
Республикалық бюджет.
Жергілікті бюджеттер.
"Мемлекеттік бюджет" үғымын қарастырғанда "бюджет жүйесі" деген үғымды да
Мемлекеттік бюджет, ең бастысы мемлекеттің жоспары. Ал, мемлекеттік жоспар,
2004 жылдың Бюджет кодексіне сәйкес, бюджет жүйесінің қүрамына мемлекеттік
ҚР бюджеттік кодекске сәйкес, бюджет жүйесі - бүл Қазақстан
ҚР бюджет жүйесі келесідей қүрылымдық буындардан түрады:
Мемлекеттік бюджет;
Үлттық қор.
Бюджет жүйесі әр түрлі деңгейлердегі бюджеттердің озара байланысына негізделеді.
Мемлекеттік бюджет жүйенің негізгі қүрылымы бола отырып, ездігімен бірнеше
Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджеттің қүрылымы:
республикалық бюджет;
жергілікті бюджет.
Республикалық бюджет мемлекеттік бюджеттің жоғарғы деңгейі, ал жергілікті бюджеттер
Бюджет кодексіне сәйкес, жергілікті бюжеттерге келесілер жатқызылады:
облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала-лардың бюджеттері, елорданың
аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюд-жет.
Аталған күрылымға сәйкес, Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджеті - бүл
Мемлекеттік бюджеттің негізгі қүқықтық базасы ретінде келесідей заңдық мэртебесі
бюджеттік кодекс;
ағымдық жылға арналған республикалық бюджет туралы Заң.
Сондай-ақ, аталған қүжаттардан басқа мемлекет бекіткен орта немесе үзақ
Сонымен қатар, елге қауіпті немесе эскери жағдайларда төтенше бюджет
Мемлекеттік бюджет келесідей бөлімдерден түрады:
табыстар (салықтық түсімдер, салықтық емес түсім-дер, негізгі капиталды сатудан
шығыстар;
операциондық қалдық;
таза бюджеттік несиелеу (бюджеттік несиелер, бюд-жеттік несиелерді өтеу);
қаржылық активтермен операциялары бойынша қалдық (қаржылық активтерді сатып алу,
бюджет тапшылығы немесе артықшылығы;
бюджет тапшылығын қаржыландыру немесе бюджет артықшылығын қолдану (қарыздық ресурстардың
Әрине, бюджет табыстарының ішінде салықтық түсімдер ауқымды деңгейден түрады.
Бюджет қаржыны шоғырландыра отырып, оны қажеттіліктерге жүмсауды көздейді. Сондықтан
Операциондық қалдық бюджет табыстары мен шығыстарының айырмашылығы ретінде анықталады.
Әрбір елдің бюджет қүрудағы негізгі ереже - бүл бюджеттік
Бюджеттік реттеу әр елдерде әртүрлілігімен сипат алады.
Мысалы, Германияда бюджеттік реттеу жергілікті бюджеттер арасында жүргізіледі. Ал,
Субвенция - бүл жоғарғы бюджеттен төменгі бюджетке ресурстар-дың бір
Бюджеттік реттеу табыс көздерін бекіту арқылы да жүргізіледі. Яғни
Бюджеттік жүйедегі мемлекеттік бюджеттен басқа Үлттық қордың қызметі езгеше.
Сәйкесінліе, ҚР Үлттық қор 2 қызметті атқарады. Олар: жинақтық
Мемлекеттің билігі елдегі әртүрлі өндірушілер мен тұрғындар топтарының
Қызметтерді бөлісу принципі мемлекеттің ұйымдық-саяси типіне
Батыстың құқықтық жүйесі жағдайында мемлекетке жақын тағы да
Осындай институционалдық ұйымдар мемлекет пен жеке сектор арасындағы аралық
Оларға белгілі бір әлеуметтік топтардың мүдделерін білдіретін және қорғайтын
Экономикалық саясатта кәсіпкерлер одақтарының ролі, өзінің маңызды-лығы бойынша, мемлекеттік
Мемлекет пен жеке экономикалық одақтардың мүдделерін келістіру нұс-қаларының бірі
Мемлекет жалпы қоғам мүдделерін іскерлік топтар мүдделерімен сәйкестендірудің басқа
Мысал ретінде үш жақты тарифтік келісім-шарт жасау жүйесін алуға
Қаржылық саясатты жүргізу процесіне тікелей қатысатын мемлекеттік институттар мен
Сонымен, «экономикалық саясат» ұғымы «мемлекеттік реттеу» ұғымын кеңдеу. Экономикалық
Қаржылық саясат дегеніміз-белгіленген бір мақсаттарды нықтау және соларды іске
Алдымен, ең жалпылама деңгейде экономикалық дамудың түпкі мақсаты анықталады.Теорияда
Экономика теориясында «жақсы тұрмыс» (благосостояние) ұғымы АҚШ-та және Англияда
алғаны белгілі.
«Жақсы тұрмыс» ұғымы туралы сөз болғанда,бір мәселе:оны нақты
дұрыс жеткізетініне күмән жоқ.
Осы түпкі мақсаттан кейін екінші анықтау
Осы күнгі әлеуметтік құрылымның негізгі мақсаттарына қоғамның еркін дамуы,құқықтық
Сыртқы сфераға қатысты қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
Құқықтық тәртіп орнату;
Мемлекет тарапынан нарық инфрақұрылымын бастау.
Кейіннен экономистер бұл анықтамалық тізімді ары қарай дамытып толықтырды,оның
Осы күнгі «қоғамның еркін дамуы»негізгі мақсат ретінде бірінші орынға
Экономикалық еркіндік туралы түсінік әр елде ондағы қалыптасқан экономикалық
Құқықтық тәртіп орнату проблемасы бойынша да дамыған елдердің мүмкіншіліктері
Мемлекеттің кез келген экономикалық шешімі және оның құқықтық дәлелденуі
Құқықтық тәртіп орнату экономикалық саясаттың негізгі мақсатының бірі ретінде
2.3 Қаржы саясаты
Мемлекеттік қаржыны қаншалықты дүрыс жүмылдыру және оны тиімді бөлу
Қаржы саясаты қаржылық стратегия мен тактикадан түрады. Олар бір-бірімен
Қандай да болмасын саясат өзінің мақсаттары мен міндетерінен, сондай-ақ
Қаржы саясатының мақсаты - қоғам дамуының аса Маңызды қажеттіліктерін
Қаржы саясатының міндеттері:
қаржы ресурстарын тиімді жинақтау және пайдалану;
мемлекеттің экономикаға әсер етуі және реттеуі. Қаржы
Қаржы саясатының экономикалық саясаттағы орны мен
маңызын келесі сызбада көруге болады.
Қаржы саясаты экономикалық саясаттың басқа да саясаттарымен өзара байланысы
ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТ
Қаржы саясаты
Фискалдық саясат
Монополияға қарсы саясат Протекционизм саясаты Демпингкке саясат Инвестициалық саясат
ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТ
2-сурет. Қаржы саясатының құрылымы және негізгі саясаттармен өзара байланысы
Экономикалық саясат аталған саясаттарды қамти отырып, сонымен қатар элеуметгік
Қаржы саясатының мәнін ашу бойынша ғалымдардың ой-пікірі әр түрлі.
Қаржы саясатын жүргізу мемлекетпк қорларды қолдану арқылы асырылатын
Қазіргі таңда қаншалықты "қаржы" және "ақша" теорияларын үйлестіру мәселесі
Әрбір саясат өзіне тән қүралдары,
Қаржы саясаты екі бағыттан түрады - фискалдық саясат және
Фискалдық саясатты салық-бюджет саясаты, ал монетарлық саясатты ақша-несие саясаты
Фискалдық саясаттың қүрылымына келесідей түрлерін сипаттауға болады:
салық саясаты;
мемлекеттік шығындар саясаты;
кеден саясаты.
Аталған саясаттардың қүралдарын да анықтауға болады. олар:
салық-кеден мелшерлемелері;
салық, кеден түрлері;
мемлекеттік шығындардың баптары.
Фискалдық саясатты көптеген өзекті мәселелерді шешуге бағыттайды. Мысалы:
өндірістің қүлдырауы, бүл жағдайда салық мөлшерлемелерін азайту, салық жеңілдіктерін
импорттық тауарлардың нормадан жоғары мөлшердеенуі (мүнда кедендік мөлшеремелерді
- монополиялық жағдайды тудырмау факторлары және т.б.
Фискалдық саясаттың қүралдарын
Ынталандырушы фискалдық саясатты мемлекет экономикалық өсуге жету, қаржылық стратегияға
Қазақстан Республикасы Президентінің жыл сайынғы жолдауында мемлекетіміздің Әлемдік сауда
- әлеуметтік салық көлемін 30 пайызға дейін қысқарту;
жеке түлғалардың табыс салығын 10 пайыз мөлшерлемеде бекіту;
жыл сайын ҚҚС деңгейін төмендету.
1-кесте.
Фискалдық саясат формалары мен қүралдары
Фискалдық саясат формалары
Ынталандырушы фискалдық саясат Шектеуші фискалдық саясат
Құралдары
Ал, 2007 жылы "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты Преиденттің
Аталған шаралар отандық кәсіпорындар мен кәсіпкерлер қызметінің белсенділігі жоғарылайды
Фискалдық саясатпен қатар, қаржы саясатының екінші негізгі түрі ретінде
қайта қаржыландыру мөлшерлемесі;
міндетті резервтер нормасы;
мемлекеттік бағалы қағаздармен операциялар (немесе Інарықтағы операциялар).
Монетарлық саясатты Қазақстан Республикасы Үлттық банкі атқарады. Монетарлық саясат
10-кесте. Монетарлық саясаттыц формалары мен құралдары
Монетарлык саясаттың формалары
Қымбат акша саясаты Арзан ақша саясаты
Құралдары жэне сипаттары
кайта қаржыландыру мөлшерлемесін жо-ғавылату қайта қаржыландыру мөлшер-лемесін төмендету
міндетті оезервтер нормасын жоғарылату міндетті резервтер нормасып төмендетү
мемлекеттік бағалы қағаздарды коммер-циялық банктерге сату мемлекеттік бағалы кағаз-дарды
Автор құрастырған
Қымбат ақша саясатын мемлекет инфляция қарқынып тежеу мақсатында қолданады.
Қайта қаржыландыру мөлшерлемесі коммерциялық банктердің қаржылық операциялар бойынша негізге
Қайта қаржыландыру мөлшерлемесімен бірге Ұлттық банк екінші деңгейдегі банктерге
Мемлекеттік бағалы қағаздарды шығарудың негізгі мақсаты – бұл бюджеттегі
Монетарлық саясаттың жүргізілуі жэне оның нэтижелері
кезендер қымбат акша саясаты арзан акша саясаты
I. ¥лттық банк міңдетті резервтер нормасын жоғарылатты ¥лттық банк
II. Коммерциялық банктердің тар-тылган қаржы қорлар көлемінің
III. Коммерциялық банктерде қаржы операциялары, соның ішінде не-сие операциялары
IV. Жеке жэне занды тұлғалар та-рапынан несиеге деген сұраныс
V. Мемлекеттегі белгілі бір мэселені шешуге жағдай жасалады:
VI. Инфляция деңгейін тежейді Жұмыссыздық деңгейін тө-меңдетеді, өндіріс бойынша
Қайта қаржыландыру мөлшерлемесі мен ашық нарықтағы операциялар кестедегі кезеңдеріне
Қаржылық саясат тек мемлекеттің экономикаға ықпал ету шаралар жүйесі
Экономикаға, шаруашылық кешені ретінде уақыт өткен сайын күрделене түседі.Бұл,ең
экономиканың күрделенуі, осыған байланысты, шаруашылық процестерінің даму тұрақтылығына әсер
Мемлекеттік реттеу жүйесіне жүктелген міндеттер салмағын экономикадағы уақыт факторы
Тізімдегі көрсетілген жағдайлар экономикалық саясатта қолданылатын әдістер мен
Экономикаға ықпал ету әдістері жиынтығын рационалды пайдалану үшін,
Тікелей ықпал ету әдістері экономика субьектілерін мемлекеттің жарлығына
Экономика көптеген субьектілер жиынтығы ретінде көрінеді.Олардың арасында тұрақты байланыстар
Жанама ықпал жасау әдістерін қолданғанда мемлекет экономика субьектілерінің шешім
Жанама әдістер шаруашылық субьектілеріне әртүрлі деңгейде ықпал жасайды.Бірқатар құралдар
Енді тағы бір маңызы өте зор әдістер тобына назар
Қаржылы саясаттың әкімшүілік әдістері. Әкімшілік әдістер жиынтығы құқықтық қызымет
әкімшілік іс-шараларының қолданылуы деңгейі оларды пайдалану аясына сәйкес әртүрлі
Экономикалық әдістер. Экономикалық құралдарға нарық процестерін қажетті
«Қаржы саясаты» - өте ауқымды да көп қырлы
«Ақша-несие саясаты» деген категория да бір мазмұнды емес.
Осы күнгі нарықтық экономикада, бірінші кезекте ақша-несие
Экономика дамуының бағдарламалары мен болжаулары жасау – бұл
Институтционалдық әдістер. «Институтционалдық» деген ұғым отандық ғылыми
Қоғамда белгілі бір тұрақты да объективті түрде қалыптасқан әлеуметтік
Істің ұйымдық – құқықтық жағын баса айту, мемлекеттік реттеу
Үкіметтің мақсаттарын іске асыру үшін арнайы құрылған мемлекет билігінің
Мемлекеттік меншік объектілерін қалыптастыру және сақтау, яғни мемлекет секторы.
Экономикалық бағдарламалар мен болжауларды дайындау.
Экономика бойынша зерттеу орталықтарын, әртүрлі экономикалық ақпарат институттарын, сауда
Экономика проблемалары бойынша ұйымдастырылған сарапшылар, кеңесшілер, көмекшілер институттарының қызмет
Кәсіпкерлік және еңбек одақтарын құқықтық және мәліметтер жағынан қолдау.
Экономикалық интеграцияға қатысу, экономика бойынша өткізілетін халықаралық кездесулерді ұйымдастыру.
2. ҚАРЖЫ – ҚАРАЖАТ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ
Қаржы мәні – ақша ресурстарын бөлу және пайдалануға байланысты
Арасында ақша ағымдары үздіксіз ағатын негізгі субъектілер мыналар: мемлекет
Теорияда «қаржы» ұғымымен қатар «қаржы шаруашылығы», «қаржы жүйесі» деген
Отандық экономика ғылымында «қаржы – қаражат шаруашылығы» атауы, макроэкономикалық
Теорияда қаржы шаруашылығының сипаттамасы «мемлекет қызметінің кеңею заңы», немесе
Қаржы шаруашылығының ең маңызды белгілері мынандай: а) ақша ресурстарын
Қаржы шаруашылығы бірнеше қызмет түрлерін атқарады. Олардың ішінен мына
Мемлекеттік табыстар деген – жеке сектор қорларының ағымдағы ақшалай
Табыстар саясаты арқылы шешілетін міндеттерді екі топқа бөліп көрсетуге
Дамыған елдердің практикасына қарасақ, мемлекеттің бюджеттік шығындар саясатынан табыс
аудармалар мен төлемдер жеке көрсетіледі.
Табыстарды алу формалары.Мемлекетік табыстар түрлері мен оларды жинаудың көптеген
Бюджетке табыстар,негізінен,жеке және мемлекетік сектордан үскен табыстар-ұлттық мемлекет секторынан
Табыстардың екінші – экономиканың жеке секторынан түскен тобы –
Салықтар және салық саясаты. Көптеген мемлекеттік табыстардың ішінде ең
Салық жүйесі – тарихи дамудың жемісі. Бұл жүйе оқтын
Салық жүйесі қаржы ресурстарын жинау түрлері мен әдістерінің жиынтығы
Мамандардың пікірінше, мына принциптерге негізделген салық жүйесі оптималды болмақ:
1. Салық жинау жүйесі өте ықшам, оған жұмсалатын шығындар
2. Салық төлеу процедурасы төлеушілер үшін ыңғайлы, көп уақыт
3. Салық салмағын шамадан тыс арттырып, кәсіпкерлердің белсенділігі мен
4. Салық салу принципі өндіріс шығындарын арттырып, өндіріс көлемі-нің
5. Салықты алу процесі конъюнктуралық және жұмыстылық саясаты-ның іске
6. Салықтарды алу принциптері, сонымен бірге, табыстың мүмкін бол-ғанша
7. Жеке тұлғалардың «Салық төлеу мүмкіншілігін» анықтағанда, еркін-дік құқығына
8. Құрамындағы әрбір салықтың мақсаты нақты анықталған біртұтас салық
Әлемдік тәжірибеде салық түрлерін топтастырып ажыратудың біршама принциптері мен
Негізгі салық түрлерінің жеке табыс салығына дамыған елдерде шамамен
Қосалқы салық түрлері: мүлік салығы (2%) және мұра салығы;
Басқа бір классификация бойынша, тікелей салық түрлеріне, олардың мақсаттық
Нарықтық экономикада салықтар өте маңызды тұрақтандыру қызметін атқарады. Салық
Салықтың экономика цикліне қарсы икемделу механизмінің мазмұны мынандай. Біріншіден,
Бірақ жоғарыда суреттеліп айтылған мехенизм өз қызметін көңілдегі-дей атқару
Өзін-өзі реттеп, нарық жағдайына бейімделген салық түрлері ғана эко-номика
Осыған байланысты теориялық жене қолданбалы талдауда салық түсімділігінің икемділік
Дамыған елдерде салық саясаты бірдей (немесе бір-біріне жақын) тәр-тіп
Салық саясатының жалпы экономика көрсеткіштеріне ықпал-әсер жа-сауы туралы сөз
Салықтардың экономикаға ықпал жасау әсерінің шамасы экономика субъектілерінің салық
Астыртын түрде салық төлемеудің де әдіс – жолдары белгілі.
Қаржы – қаражат механизмі мен қаржы саясатының сипаттамаларын қорыта
3. ҰЛТТЫҚ БАНКТІҢ АҚША-КРЕДИТ САЯСАТЫ
3.1 Ақша-кредит саясаты және оның типтері
Қазақстанның Үлттық банкі мемлекеттік ақша-кредит саясатын анықтайтын
Ақша-кредит саясаты - бұл айналыстағы ақша массасын, несие көлемін,
Рестрикциялық саясат - бүл 2-деңгейлі банктердің несиелік операциялар көлемін
Экспанциондық саясат - бүл несие беру көлеміи кеңейту мен
¥лттық банк ақша-кредит саясатын келесі негізгі іуүралдардың көмегімен реттейді:
Сыйақы мөлшерлемесін белгілеу - бүл ақша нарығының жалпы жағдайына
Ең төменгі міндетті резерв сомасынан нормасын белгілеу - бүл
Ең төменгі резервтік талаптарды қалыптастыру және орындау тетігінің өзгеруі
15-сурет. Ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін орындау Дереккөзі: ҚР
Ең төменгі резервтік талаптарды есептеу үшін кабыл-данатын банк міндеттемелерінің
жиынтығы кіргізіледі. Банктің ішкі міндеттемелері өтелу мерзімдеріне қарамастан, қатаң
Резервтік міндеттемелерді (ішкі, сол сияқты өзге міндеттемелер үшін) есепке
Ең төменгі резервтік талаптарды анықтау кезеңі он төрт күнтізбелік
Ең төменгі резервтік талаптардың нормативін орындау банктердің резервтік активтер
Банк резервтік активтермен ақшаны резервтік активтерді қалыптастыру кезеңіндегі резервтік
Резервтік активтерді қалыптастыру кезеңі он төрт күнтізбелік күнді қүрайды
Екінші деңгейдегі банктерге қойылатын ең төменгі резервтік талаптардың нормативтері
16-сурет. Қысқа мерзімді ноталарды орналастыру көлемі жэне олар бойынша
3. Мемлекеттің бағалы қағаздарын сатып алу және сату бойынша
бүл Үлттық банктің айналыстағы ақша массасының көлемін реттеу мақсатында
2006 жылғы 4-тоқсанда ¥лттық банктің қыска мерзімді иоталарын орналастыру
2006 жылғы 4-тоқсанда желтоқсанда қысқа мерзімді ноталарды орналастырудың негізгі
Айналыстағы көлемі, млрд.тенге ап Дюрация, күндер
17-сурет. Айналыстагы қысқа мерзімді ноталар (кезең ішінде) Дереккөзі: ҚР
2006 жылдың 4-тоқсанында Үлттық банк 3,3 млрд. теңге сомаға
Банктерге және үкіметке несиелер беру.
Валюталық нарықта интервенциялау - бүл үлттық валюталық бағамга әсер
Несиелік операциялардың кейбір түрлеріне шек-теулер енгізу.
11.2.
Ақша-кредит саясатының қазіргі кездегі даму жағдайы
Ұлттық банк 2006 жылы ақша-кредит саясатын 2006-2008 жылдарға арналған
Үлттық банк инфляциялық қысымды азайту мақсатында 2006 жылы:
Үлттық банктің операциялары бойынша мөлшерлемелерді көтеру жөніндегі шараларды («қымбат
екінші деңгейдегі банктердің артық өтімділігін алуға бағытталған шараларды қамтитын
Бірінші топтағы шараларды іске асыру шеңберінде '006 жылдың басынан
жылғы 1 сәуірден бастап - 3,5%-дан бастап 3,75%-ға дейін,
Мәселен, 2006 жылы банктерден депозиттер 2005 жылғыға қарағанда 3,1
Үлттық банк, сондай-ақ Қаржы министрлігінен жылдық орташа 0,84% мөлшерлемемен
Үлттық банк 2006 жылы 3 827,0 млрд. теңгеге қысқа
Бүл ретте есепті кезеңде қысқа мерзімді ноталарды өтеу көлемі
2006 жылы қайталама нарықта «тікелей репо» операциялары жүргізілген жоқ.
2006 жыл ішінде ¥лттық банк мемлекеттік бағалы қағаздарды сату
2006 жылғы 12 шілдеден
енгізді. Мәселен, ЕРТ
Ақша-кредит саясатының қүралдарын қолдану 2006 жылы (345 млрд.
Екінші деңгейдегі банкпен жасалды. 2006 жылы бірінші класты эмитенттер
2006 жылы қайта есепке алуға 2,5 млрд. теңгеге 17
1005 жылдың 1 қаңтарында Үлттық банк портфелінде вексельдер сомасы
11.3. әдістерін және құралдарын жетілдіру
2006 жылы инфляциялық таргеттеу қағидаттарына көшуге дайындық жүмыстары жалғастырылды.
Трансмиссиялық тетіктер үлгісі 2005 жылдың соңында әзірленді. Оған ақша-кредит
Трансмиссиялық тетіктің үлгісін құру үшін үлгінің негізіне, егер бүрын
Теңгенің АҚШ долларына номиналды айырбас бағамы, ақша базасының колемі,
Ақша-кредит саясатының мынадай қүралдары: Үлттық банктің репо операциялары бойынша
2006 жылы Ақша-кредит саясатының 2007-2009 жылдарға арналған негізгі бағыттарының
Трансмиссиялық тетіктің үлгісін өзгертуге үш түрлі себеп негіз болды.
Сондықтан да 2005 жылы пайдаланылған үлгімен салыстырғанда трансмиссиялық тетіктің
Біріншіден, репо мелшерлемесінің орнына экзогендік айнымалы ретінде қайта қаржыландыру
Екіншіден, ЕРТ есептеу әдістемесінің өзгеруіне байланысты «ЕРТ» пайыздық көрсеткіштерінің
Үшіншіден, «Ұлттық банктің валюта басымдығы» көрсеткішінің орнына валюта басымдығынан
Үш жаңа көрсеткішті енгізу ақша базасының теңдеуін ғана өзгертті,
Үлгінің маңызын арттыру үшін Ұлттық банктің және Стастистика агенттігінің
Үлгі қалыптастырудың нәтижелері Экономикалық саясат жөніндегі кеңестің отырысында баяндалды.
Трансмиссиялық тетік үлгісінен басқа 2006 жылы Ұлттық банкте трансмиссиялық
Ұлттық банктің алтынвалюта активтері және оларды басқару
Алтынвалюта активтері көрсеткіштерінің динамикасы. Үлттық банктің жиынтық алтынвалюта активтерінің
Активтердің валюта бөлігінің есептік кезеңдегі өзгеруіне Қаржы министрлігінің пайдасына
2006 жылы Қазақстанның валюта нарығы еркін айырбасталатын валюта үсынысының
Сондай-ақ Үлттық банк қаралып отырған кезеңде Қаржы министрлігінің сыртқы
Алтынвалюта активтерінің портфелін басқару. Ұлттық банк Басқармасының «Қазақстан Республикасы
Мыналар инвестициялық стратегияның негізгі өзгерістері болып табылады:
- ұзақ мерзімді жне қысқа мерзімді алтынвалюта активтерін инвестициялық
- алтынвалюта активтерінің кірістілігін ұлғайту мақсатында абсолютті
Инвестициялық портфельді құруға байланысты 2006 жылдың басынан бастап жаңа
Мынадай композиттік индекс алтынвалюта активтерініц инвестициялық портфелінің эталондық портфелі
45% МЬ 118 Тгеазигіез апсі А§епсіе§ 1-5 уеагз
30% МЬ ЕМІІ Оігесі Ооүегптешз 1-5 уеагз
10%МШК
Қаржы саясаты
Қазақстан Республикасының қаржы саясаты және оның нарықтық экономиканы дамытудағы ролі
Қаржы саясаты жайлы
Қаржы саясаты және қаржы механизмі
Қаржы саясатының мазмұны, міндеттері, мақсаттары және қағидаттары
Қазақстан Республикасында нарықтық экономикадағы қаржы саясаты және қаржы жүйесін реттейтін құралдар
Қаржы саясаты туралы
Қаржы саясаты және экономикалық реттеудегі рөлі
Қаржы саясатындағы басты міндеттер
Қаржы саясаты және механизімі