Мәліметтер базасы объектілері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И. СӘТПАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ТҮ және ӨК кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Оқытушы: Сұлтанбекова Ж.Ж.
Студент: Карбозова Д.
Мамандығы: 050903
Тобы: ЗК-05-3к
Алматы 2006
ЖОСПАР
Мәліметтер базасын басқару жүйесі 3
Microsoft Access 2000 ДББЖ-сымен жұмыс істеу 9
Кестемен жұмыс істеу 9
Формамен жұмыс істеу 15
Мәліметтерге жету парақтарымен жұмыс істеу 17
Қолданылған әдебиеттер 25
Мәліметтер базасын басқару жүйесі
Мәліметтер базасы (МБ) - информациялық жүйенің өндірілетін
Мәліметтер базасынбасқару жүйесі (ДББЖ) – көлемді мәліметтер жиынын
Microsoft Access – Windows ортасында жұмыс жасайтын, 32-
Access Windows – технологияның барлық жетістіктерін қолдайды және
Кесте - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған негізгі
Жазба – кестенің бір қатары, яғни жолы (строки).
Өріс - кестедегі бағана немесе тік жол (столбцы).
Түйінді өріс (ключевое поле) - кестедегі жазбаларды таңдап
Кілт (ключ) немесе түйін – кесте жазбаларын анықтайтын
Санауыш - кестедегі жазбалардың рнттік нөмірлері орналасатын өріс.
Идекс - идекстелетін өріс мәні арқылы кесте жазбаларын
Жазбаны белгілеу аймағы – кесте жолын толық белгілеуге
Өрісті белгілеу аймағы – өріс тақырыбы аймағы. Оны
Конструктор мәліметтер базасы объектілерінің (кестелер, сұраныстар, формалар,басылымдар,макростар, модульдер)
SQL – құрылымды сұраныстар тілі (structured query language).
Шебер (мастер)- белгілі бір мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын
Гиперсілтеме – белгілі бір файлға сілтеме көрсеткіш. Гипер-сілтемелер
Мәліметтер базасы өрістерінің қасиеттері. Мәліметтер базасының өрістері база
Өрістердің негізгі қасиеттері
Қасиеттер Қызмет
1 2
Өріс өлшем (Рвзмер поля) Өріске енгізілетін мәндердің ең
Жаңа мәндер (Новые значения) Жаңа жазылымдар енгізгенде сансуыштың
Өріс форматы (Формат поля) Өрістің мәндерін енгізу форматын
Ондық сандар белгісі (число десятичных знаков) Сандарды көрсеткенде
1 2
Енгізу маскасы (Маска ввода) Өріске мәндерді енгізуді жеңілдететін
Қосалқы атау (Подпись) Өрістің қосалқы атауы ретінде енгізілетін
Берілмеген мәндер (Значение по умалчанию) Жаңа жазылымдар ашқан
Мәннің шарты (Условие на значение) Өріске енгізілетін мәндерге
Қателер жөніндегі мәліметтер (Сообщение об ошибках) Егер
Міндетті өріс (Обязательное поле) Міндетті өріске мән енгізу
Бос жолдар (Пустые строки) Өріске мән енгізгенде бос
Индекстелген өріс (Индексированное поле) Өріс индексін анықтайды
Мәліметтер базасына қолданылатын мәндер типі. Негізгі мәндер типтерімен
Мәтіндік (Текстовый)- форматталмаған, мөлшері шектелген (255 символ) мәтіндік
Мемо өрісі(Поле Мемо) - көлемі үлкен (65535 символға
Физикалық тұрғыдан алғанда мәндер өрісте емес басқа
Сандық (числовой) – нақты
Дата/уақыт (дата/время)- календарьлық дата мен ағымдағы
Ақшалық (денежный) - ақшалық соманы
Санауыш (счетчик) – жазбалардың реттік
Логикалық – локикалық мәндерді сақтауға арналған.
OLE объект өрісі –
Гиперсілтеме (гиперссылка)– интернеттің Web-объектілерінің URL адрестерін
Алмастыру шебері (Мастер подстановок) –
Мәліметтер базасының қауіпсіздігі. Қауіпсіздік тұрғысынан мәліметтер базасына ерекше
мәліметтер сақталады. Сол себепті мәліметтер базасы мәндерінің тұтастығы
Екінші, база құрамына әсерін тигізбейтін, тек мәліметтер мазмұнын
Мәліметтер базасымен жұмыс істеу режимдері. Жалпы мәлімет-тер базасымен
Мәліметтер базасымен істейтін орындаушылардың екінші категор-риясына қолданушылар жатады.
Мәліметтер базасы объектілері. Объектілердің негізгі түрлерін Microsoft Access
Кестелер (Tables) - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған
Сұраныстар (Queries) – жұмыс істеуші адамның керекті мәліметткрді
Формалар (Forms) – мәліметтерді экранда бейнелеу тәсілі немесе
Басылымдар (Reports) – баспадан шығаруға арналған құжаттарды даярлау
Парақтар (мәліметтерге жету парақтары) - Microsoft Access ДББЖ
Макростар (Macros) – қайталанатын әрекеттерді автоматтандыру үшін қолданылатын
Модельдер (Modules) – қосымшаларды жасау барысында стандартты емес
Мәліметтер базасын жобалау. Бұл жұмысты екі кезеңге бөлуге
1. Техникалық тапсырма құру.
Мәліметтер базасының құрылымын жасау.
Техникалық тапсырманы құру барысында алғашқы мәндер және мәліметтер
Мәліметтер базасының құрылымы негізгі кестелер құрылымын: өрістер тізімін,
Microsoft Access 2000 ДББЖ-сымен жұмыс істеу
Microsoft Access 2000 базаның әрбір объектілерін құрауға қажет
қолмен жасайтын (объектіні Конструкрор режимінде жасау);
автоматтандырылған (шебер-программа көмегімен жасау);
автоматты (қарапайым объектілерді жылдам жасау құралдары).
MS Access-ті іске қосу үшін Windows жүйесіндегі ПУСК
MS Access іске қосылғаннан кейін экранда Access-тің тақырыбы
Бос мәліметтер қорын жасау үшін Жаңа мәліметтер қоры
Ашылған Бума тізімінің ішінен жасалатын мәліметтер қорын
Жасау (Создать) батырмасына шертеміз.
Кестемен жұмыс істеу
Кестені құру. Кез келген объектілермен жұмыс істеу мәліметтер
MS Access-тің бас терезесінен жаңа МБ ашу үшін:
Файл - мәліметтер қорын ашу (Файл Создать базу
Ортақ (Общие) парағындағы Жаңа мәліметтер қоры (Новая база
Фал аты (Имя файла) жолына жаңа МҚ-ның атын
Ашу (Создать) батырмасына басыңыз.
1 сурет. Мәліметтер базасын ашу сұхбат терезесі
MS Access мәліметтер қорын ашуға арналған терезені ашады.
Кесте құру үшін Кесте элементін және кесте құруға
2 сурет. Жаңа кесте ашу
Кесте жасау барысында өрістің аттары және өріс мәндерінің
3 сурет. Кесте өрістерін тағайындау
Кестені деректермен толтырғаннан кейін оны сақтаудың керегі жоқ,
Егер кесте құрамын өзерту керек болған жағдайда, кестені
Кестеаралық байланыстыру құру. Егермәліметтер базасы құрамы алдын ала
Пайда болған кестеаралық байланыс мәліметтер схемасы терезесінде әр
Кестеаралық байланыстар:
Басты кестенің негізгіөрісіндегі мәліметтердің өзгеріп немесе жойылып кетпеуін;
Егер басты кестенің негізгі өрісіндегі мәліметтер өшірілсе немесе
cәйкес өрістеріндегі мәліметтер де автоматты түрде өшірілуін немесе
Кестеаралық байланыстарды орнату үшін:
Сервис - Мәдер схемасы (Сервис - Схема данных)
Байланыс - Кесте қосу (Связи - Добавить таблицу)
Курсорды кез келген кестенің байланыста болатын өрісіне қойып,
Мәндердің бірлігін қамтамасыз ету (Обеспечение целосности данных) флажогын
Егер бірнеше байланыс орнату керек болса, онда Байланыс
Сұраныстармен жұмыс істеу
Сұраныс мәліметтер базасынан тұтынушыға қажет мәліметтер алу үшін
Мәліметтер базасы терезесінен Сұраныс (Запрос) бөлімін таңдап, Ашу
Конструктор режимін таңдаңыз.
Кесте қосу (Добавление таблиц) сұхбаттасу терезесінде,
өрістері бойынша сөраныс ашылатын кесте аттарын белгілеңіз.
Жабу (Закрыть) батырмасын басамыз.
5 сурет. Жаңа сұраныс ашу
Сұраныс бланкісі
Өріс Өріс аты
Кесте аты Кесте аты
Сұрыптау Сұрыптау нұсқауын енгізу орны
Экранға шығару Өрістің нәтижелік мәндер жинағында көрінуін анықтайды.
Таңдау шарты Жазылымдар жинағын шектеудің бірінші шарты.
Немесе (или) Жазылымдар жинағына қойылатын шектеулердің басқа да
Конструктор режимінде сұраныс құру, үлгі бойынша сұраныс бланкісі
Сұраныс бланкісі жоғарыдағы 2 кестеде көрсетілгендей 6 жолдан
MS Access төмендегідей сұраныстар түрін орындауға мүмкіндік береді:
QBE-сұраныс (QBE - Query By Example- үлгі бойынша
Іріктеуге сұраныс
Қайшы сұраныс
Кесте ашуға сұраныс;
Жаңартуға сұраныс;
Жазылымдар қосуға сұраныс;
Жазылымдарды өшіруге сұраныс;
2. SQL тіліндегі сұраныс (Structured Query Language құрылымды
Нәтижелік кестедегі жазбаларды ретке келтіру. Сұраныс жұмысының нәтижесінде
Сұраныста, мәліметтер блогын, жеке өріс мағынасына қарай алфавит
1. Сұрыптау жүргізілетін бағананың “Сұрыптау” (“Сортировка”) жолына тышқанмен
Сұрыптау әдісін көрсетіңіз.
Нәтижелік кестедегі мәліметтер бейнесін басқару. Үлгі бойынша тапсырыс
Іріктеу шартын пайдалану. Берілген критерий арқылы деректерді іріктеп
Формамен жұмыс істеу
Access-2000-ның формалары мәліметтер қорының кестелері үшін қолданушы интерфейсін
Форма - ішінде мәндер енгізуге арналған өрістері бар
Формалар Access кестелер немесе сұраныстар негізінде жасалады. Сақталған
Жеке форма жасау үшін:
Мәліметтер қоры терезесінің Форма парағыны бір басыңыз.
Ашылған терезесінің Жасау (Создать) батырмасына басыңыз. Жаңа форма
Егер форма кесте негізінде жасалатын болса, онда форма
Конструктор батырмасына базыңыз. Форма клонструкторы терезесінде бір ғана
Саймандар терезесін индекстеу үшін Түр-Элементтер панелі (Вид-Понель элементов)
Формаға қосылатын өрістерді таңдау үшін Түр-Өрістер тізімі (Вид-Список
автоматты түрде орын ауыстыру манипуляторы қосылады, оларды
жеке немесе бірге қозғауға болады. Өріс жанында өрістер
шығару қажет емес болған жағдайда, Жазу (Надпись) обьектісін
Автоформалар. Автоформалар дегеніміз толық автоматтанған құралдар. Автоформаның үш
Форманы шебердің көмегімен құру. Форма Шебері автоматтандырылған құралдар
Форма құрылымы. Форма негізі үш бөлімнен тұрады: тақырып
6 сурет. Форма құрылымы
Аудандар арасындағы вертикальды сызықты тышқан көмегімен тасымалдау арқылы
Форманы басқару элементтері. Форманы басқаруға қажет элементер Элементтер
Форма дизайны. Форма мәліметтер базасы мен тұтынушыға арасындағы
Өту тізбегін басқару. Өту тізбегі физикалық тұрғыда бір
Өту тізбегін басқару Өту тәзбегі (Последовательность пере-хода) сұхбаттасу
Мәліметтерге жету парақтарымен жұмыс істеу
Парақтар (мәліметтерге жету парақтары) – Microsoft Access соңғы
Парақтар да формалар тәрізді мәліметтер базасынан мәліметтер алуға
Парақтардың мәліметтер базасының басқа объектілерінен айырмашылығы - оның
Мәліметтерге жету парақтарын құрастыру.Формалардағадай парақтар үшін де оның
Форма шебері жұмысының бірінші кезеңде парақ көмегімен жетуге
Шебер жұмысының екінші кезеңі мәліметтерді топтастыруды басқаруға арналғанТоптау
Үшінші кезеңде бейнеленетін мәліметтерді реттеу әдісі таңдалып
Соңғы кезеңде берілген атпен бетті сақтау жұмысы орындалады.
Мәліметтерге жету парақтарын реакциялау. Құрылған жету парақтарын редакциалау
.
Қолданылған әдебиеттер
Верман А.Я. «Access 97 для профессионалов». СПб, 1998
Зиновьев Н.Б. «Access 97 – русская версия». М.,
Информатика. Под ред. Макаровой Н.В. СПб, 1998
Корнелюк В.К. «Access 97». М., 1998
Шафрин Ю.А. «Основы компьютерной технологии». М., 1998
2
Мәліметтер базасы обьектілері
Мәліметтер базасы және мәліметтер базасын басқару жүйесі
Мәліметтер базасы
Microsoft Access программасы
Мәліметтер базасын басқару жүйесі, құрылымы
Access мәліметтер базасымен жұмыс істеу
Кәсіпорынды басқару
Деректер базасы
Мәліметтер базасы объектілері. Мәліметтер базасының объектілері
Мәліметтер базасына арналған SQL сұраныстарын әзірлеу