Қазақстан Республикасында экономиканы салықтық реттеуді дамыту жолдары
Нарық жағдайында кәсіпорын салық толеуші ретінде
Жоспар
Кіріспе……………………………………………………………………………...
1. Қазіргі экономикалық жағдайдағы салықтардың теориялық
негіздері.
1.1 Салықтардың әлеуметтік - экономикалық мәні және атқаратын
қызметтері…………………………………………………………………………
1.2 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің ерекшеліктері…………
2. Қазақстан Республикасының салық салудың қазіргі
тенденциялары (ОҚО-ның шағын және орта бизнес кәсіпорындары
2.1 Экономиканы салықтық рәттеу және оның шаруашылық
қызметтегі рөлі………………………………………………………………….
Салықтық рәттеудің механизмдері және жетілдіру жолдары……………...
3. Қазақстан Республикасында экономиканы салықтық рәттеуды
дамыту жолдары………………………………………………………………
Қорытынды………………………………………………………………………..
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………….
КІРІСПЕ
Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалыққұрылысы мен саяси іс-бағытына
Салықтар ез қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз
Салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын реттеп
Әлемдік тэжірибе көрсетгеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық реттеу
Курстық жүмыс екі бөлімнен түрады: 1-бөлімде, қазіргі экономикалық
1 Қазіргі экономикалық жағдайдағы салықтардың дамуының теориялық негіздері
1.1 Салықтардың әлеуметтік
Үйымдық-қүқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен
Салықтардың экономикалық мэні олардың өзінің функциялары (қызметтері) мен
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық қүрылысы мен саяси
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде белгіленген
Салықтарда ежелден салық жүтемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі
пайда (алынған игіліктер) қағидаты;
«қайыр көрсету» (төлем қабілеттілігі) қағидаты.
Алынған игіліктерге жэне төлем қабілеттілігіне салық салудың қағидаттарын
Салықты үтымды үйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын А.Смит үсынған
салық салық төлеушінің эрқайсысының табысына сэйкес алынуы тиіс
салықтың мөлшері мен оны
әрбір салық салық төлеуші үшін неғүрлым қолайлы уақытта
салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс (үнем
Бүл қағидаттарды пайдалану салық салудағы зорлық-зомбылықты жоқ етті,
Түңғыш рет қазақстан Республикасында заңнамалық деңгейде салық салудың
Салық төлеуші салық заңнамасына сэйкес салықтық міндеттемелерін толық
Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып
Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілер ресми
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
Салықтардың элеуметтік-экономикалық мэні мен мазмүны олар атқаратын функцияларда
Қазіргі кезде салықтар фискалдық, реттеуші жэне қайта бөлу
Фискалдық функция - барлық мемлекеттерге тэн негізгі функция.
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің ұлғаюымен байланысты
қайта бөлу функциясы арқылы түрлі субъектілер табысының бір
Мемлекет салық саясатын - салық саласындағы шаралар жүйесін
Нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайындағы салық саясатының негізгі бағыты
1.2
Мемлекетте алынатын салық түрлерінің, оны қүру мен алудың
1991 жылға дейін елде көбінесе экономиканы басқарудың эміршіл-экімшіл
1991 жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде түңғыш
Қазақстан Республикасының үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы сэуірдің 24-індегі заң
Салық жүйесінің бір орында, өзгеріссіз түрып қалуы мүмкін
1995 жылғы болған соңғы салық реформасынан кейін ел
Кең ауқымдағы жаңа салық заңы, жалпы мемлекеттің және
Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы жэне дамуының негізгі
Қазір біздің мемлекетіміз экономикасы дамуының жаңа кезеңінде түр.
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әр түрлі
салық салу объектілері бойынша;
салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасайтын
падалану тәртібі бойынша;
объектінің экономикалық белгісі бойынша.
Салықтарды салу объектісі бойынша, олар тура және жанама
1-Кесте. Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы және даму
Кезеңдер Салық жүйесінің қалыптасуы жэне даму кезеңдері
ндыру дэрежесі Әлеуметтік -экономикалық нәтижесі
Бірінші кезең 1991-1994 жж. Салық жүйесі жаратылды, экономикадағы
қатынастарындағы
ретсіздік элементтері
реттелді жэне
мемлекеттік бюджет
табыс бөлімі бағыт-
бағдары
қалыптастырылды. Ағымдағы жэне мерзімді мэселелер шешімін бағдарлау
Екінші кезең 1995-1998 жж. Макроэкономикалық тұрақтылық және
Үшінші кезең 1999-2001 жж. Ұйымдарының жаңа принциптеріне
Төртінші
кезең
2002 ж.
дан бас-
талады Әлеуметтік-экономи-
калық бағдарла-
маларды қаржылан-
дыруды кеңейтіруінің
мақсатымен салық салу
субъектілерін
капиталдандырылған
қүнын өсіруін
ынталандыру жолымен
бюджеттің табысын
максималдау. Орта жэне ұзақ
мерзімді
мэселелерді шешу.
Әсіресе,
стратегиялық
мэселелерді
шешуді бағдарлау.
Жоғары Мемлекеттің жэне салық
төлеушілердің
мүдделерін теңестіре
отырып экономикалық
дамуды тұрақтандыру.
Тура салықтар - салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен
Жанама салықтар - баға немесе тарифке үстеме түрінде
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың тізбесі мыналарды
Салықтар:
Корпорациялық табыс салығы.
Жеке табыс салығы.
Қосылған қүнға салынатын салық.
Акциздер.
Жер қойнауын пайдаланушылардың
Әлеуметтік салық.
Жер салығы.
Көлік қүралдарына салынатын салық.
Мүлікке салынатын салық.
II. Алымдар:
Заңды түлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тірегені үшін алынатын алым.
Жылжымайтын мүлікке қүқықтарды
Жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым.
Радиоэлектрондық қүралдарды
Механикалық көлік қүралдары
Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік
Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу
Азаматтық эуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
Дэрі-дәрмек қүралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.
Автокөлік қүралдарының қазақстан
Аукциондардан алынатын алым.
Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу қүқығы үшін лицензиялық алым.
Телевизия жэне
III. Төлемақылар:
Жер участкелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
Жер бетіндегі көздердің
төлемақы.
Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
Ерекше қорғалатын табиғи
төлемақы.
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
Қалааралық жэне (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін
Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру үдпін төлемақы.
IV. Мемлекеттік баж:
Мемлекеттік баж.
V. Кеден төлемдері:
Кеден бажы.
Кеден алымдары.
Алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы.
Алымдар.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің кіріс бөлімінің 80 пайыз
Қазақстан Республикасы қаржы министрлігінің мэліметі бойынша бюджетке салық
Корпоративтік табыс салығының көбеюі, біріншіден, салық төлеуші заңды
- қосылған қүнға салынатын салық ставкасы 15-дан кемітіліп,
- әлеуметтік салық
2. Кесте. Мемлекеттік бюджеттің салықтық түсімдерінің қүрылымы (млн
Салықтар 2003 жыл 2004 жыл
Мемлекеттік бюджет құрылымы, % Мемлекеттік бюджет
Корпоративтік табыс салығы 272632 28,8
Жеке табыс салығы 93281 9,9
Қосылған қүн салығы 231338 24,4
Әлеуметтік салық 157676 16,6 167995
Басқа салықтар 192324 20,3 293839
Бюджетке салық түсімдері 947251 100
2. Қазақстан республикасында салық салудың
2.1 Экономиканы салықтық реттеу жэне оның шаруашылық қызметтегі
Қазіргі жағдайда салықтар нарықтық экономиканы мемлекеттік реттеу механизмі
Салық түсімдері мемлекет тарапынан қөғамдық қайта өндіріс процесіне
50-жылдарда Европалық Одаққа мүше елдердің заңдылықтарында салықтар фискалдық
өнеркэсіп өндірісі
жеке кэсіпкерлерге жэне ірі кәсіпорындарға жайлы жағдайлар жасалуы;
экономикада циклдық төмендеу жағдайларынан жылдам өтуді;
сыртқы экономикалық жэне
ұлттық ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілерді қолдау;
қоғамда жайлы элеуметтік жағдайлар жарату.
80-жылдың басында нарықтық экономика дамыған елдерде салық түсімдерінің
Егер осы уақытқа дейін салықтың жоғары ставкалары жэне
Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалық қүрылысы мен саяси
2001 жылғы қазақстан Республикасының «Салық кодексінде» арнаулы салық
жоспар бекітіліп, одан бюджетке нақты 985,9 млн теңге
2004 жылдың 1 тамызында ОқО салық комитетінде есепте
Кесте 3. ОҚО бойынша арнаулы салық режимі түрінде
Заңды түлғалар бойынша Барлығы Салыққа
тартылғаны
- жалпыға бірдей белгіленген тәртіп,
оның ішінде
өнімдерін өндіруші заңды түлғалар 16418
2248 3548
916
- оңайлатылған декларация негізінде 556 294
- патент негізінде 310 302
- кәсіпкерлік қызметтің
түрлеріне арналған салық режимі 17 12
Барлығы 17301 4156
Жеке кэсіпкерлер бойынша
- бір жолғы талон негізінде 3302
- патент негізінде 16665 11133
- оңайлатылған декларация негізінде 4769 4362
- жалпыға бірдей белгіленген тэртіп, 1654
- шаруа қожалықтары 53261 51116
- кэсіпкерлік қызметтің
түрлеріне арналған салық режимі 198 181
Барлығы 79849 71072
Жалпы аудан бойынша 97150 75228
Жалпы облыс бойынша бюджетке түсетін салық түсімінің ішіндегі
2003 жылдың 6 айындағы көрсеткішпен салыстырғанды (2003 ж.
ОҚО бойынша арнаулы салық режимі бойынша бюджетпен есеп
№ Салық режимі 01. 07.2003 ж
Жеке кэсіпкерлер бойынша
1. Біржолғы талон негізінде 121625,7
2. Патент негізінде 73628,3 106371,0
3. Оңайлатылған декларация негізінде 41735,3
4. Жалпыға бірдей белгіленген тэртіп 40303,2
5. Шаруа қожалықтар 81055,1 95359,7
6. Кэсіпкерлік
түрлеріне арналған
режимі
11657,6
29822,6
Жиыны: 379005,2 492872,1
1. Заңды түлғалар бойынша 26786,8
2. Патент негізінде 58471,8 84426,9
3. Оңайлатылған декларация негізінде 1672009,5
4. Жалпыға бірдей белгіленген тэртіп
Кәсіпкерлік
түрлеріне арналған
режимі 5214,7 13295,5
Жиыны: 1762482,8 1810527,9
Барлығы: 2132488,0 2303400,0
Жоғарыдағы кесте мэліметтері бойынша облыста 2004 жылдың 1
2.2 Салықтық реттеудің механизмдері жэне оны жетілдіру жолдары
Салықтар өз қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз
Осы салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын
Әлемдік тәжірибе көрсетгеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық реттеу
Салықтық реттеуде салық ставкалары мен салық жеңілдіктерінің алатын
барлық салық түрлерінің
барлық салық түрлерінің
егер барлық салық түрлерін қоса есептегенде олар тауар
Салықтық реттеу шаралары, эр түрлі салалардың бәсекелесу мүмкіндіктерін
Салықтардың басты міндеті қоғам дамуын қамтамасыз ететін өндірістік
Сондықтан негізгі салықтардың ставкаларын төмендетіп, салық жеңілдіктері берілген
Осы айтылғандарға қарап мемлекеттің экономиканы түрақты дамуы үшін
2.4 Қазақстан Республикасында экономиканы салықтық реттеуді дамыту жолдары
Қазіргі қазақстан Республикасының салық жүйесі шын мэнінде экономиканы
Мемлекеттік көмектің экономиканы реттеуде артуы келесідей мэселелерді шешуге
Әр түрлі экономикалық кезеңдерде жэне эр түрлі экономикалық
Қазіргі кездегі ел ішіндегі салық жэне бюджетке төленетін
Салықтар үшін, салық салу объектісі мен салық салынатын
Қазақстан Республикасының салықтық заңдарында салық салу объектісі болып,
Енді шағын бизнес субъектілеріне бағытталған салық саясатына тоқталып
Ауыл шаруашылығы саласы елдің маңызды салаларының бірі. Онсыз
Соған қарай салықтық реттеу бағытын қазіргі кезде осы
ҚОРЫТЫНДЫ
Елімізде жаңа салық жүйесі шешуі тиіс алғашқы тапсырма
Біздің ойымызша бүл орында экономикадағы салық ауыртпалығын тағы
Біздің ойымызша шаруашылық жүргізуші субъектілерге (шағын жэне орта
• өнімі халықаралық стандарттарға
корпорациялық табыс салығына жеңілдіктерді орнату;
• жаңа техника -
алынатын салықтар кезеңін (мерзімін) үзайту;
• әрбір жалдамалы қызметкерге
арқылы, жеңілдік нормасын орнату;
• индустриалдық-инновациялық стратегияны жүзеге асыру аясында жаңа
Қазақстан Республикасы Конституциясы, қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке
Қазіргі салық жүйесінде болып жатқан қарқынды өзгерістерді, ескеріп,
Салық салудағы күрделі жағдайларды ескере келе, салық салуды
салық қызметін қатаң бақылауға алу;
салық қызметкерлеріне білікті
салық органдарын салық төлеушілермен интенсивті байланыс орнату
ең басты ауылшаруашылығы өндірістік - өнеркэсіп жэне орта,
Салық ісі мемлекеттің аса маңызды мэселесіне айналған, осыған
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасы Президентінің қазақстан халқына Жолдауы
18 ақпан 2005 жыл.
«Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі) 12.06.2001 г. №
«Жеке кэсіпкерлік туралы» қР-ң Заңы / Юрист -анықтамалық
жүйе.
«Жылжымайтын мүлікке
мемлекеттік тіркеу туралы» ҚР Президентінің 1995 жыл 25
«Шаруа (фермер) қожалығы туралы» қазақстан республикасының 1998
жылғы 31 наурыз № 2198 Жарлығы/ Юрист -
«Заңды түлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы» қР Президентінің 1995
жылғы 17 сэуірдегі Заң күші бар № 2198
Әкімов А.қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес
үшін «Салық жэне
Бранхаева Ф.Х. «Налоговое
деятельности». -Москва, 1995.
Ермекбаева Б.Ж. «Жалпы мемлекеттік салықтар». -Алматы, 1997.
Жанбулатова Ж. Специальный налоговый режим на основе разового
талона/ Вестник МГД РК. - 2002. -№2. -С.
Жарасбай А.
поддержки малого и
Кобор X. Налогообложение юридических
консультант (Налоговый эксперт). -2003. №4. 26-27 с.
Қазақстан аймақтарының цифрлары/қазақстан
статистика басқармасы, ОҚО бойынша статистика басқармасы -Шымкент
2003.
Қазақстан республикасының элеуметтік экономикалық дамуы /ҚР-ң
статистика жөніндегі Агенттігі 2003.
Қазақстан цифрларда.
редакциясынан. - Алматы. - 2002. -226 б.
Қазақстан цифрларда. /Статистикалық жинақ/.
Лекбедова Л. Налоги в США/ Банки Казахстана. -1999.-
Малые предприятия: Организация, экономика, учет, налоги: Учебное
пособие / Под ред. В.Я.Торфинкеля, В.А.Швандыря. - М.ІЮнити
2001. 357 с.
Майере У. Налогообложение в США / Налоговый эйсперт.
33-35 с.
Мещерякова О.В. «Налоговые
(справочник).- Москва, Фонд «Правовая культура», Международное налогообложения /
ОҚО бойынша 2002 жылғы элеуметтік-экономикалық қүжат / ОқО
бойынша экономика Департаменті, қаңтар 2003 ж. ОҚО бойынша
Полонова Н. Налоговые органы Франции / Финансы. -
76 с.
Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник
Юнити, 2000. -495 с.
Сэбден О. Шағын кэсіпкерлікті басқару. -Алматы: Білім, 2002.
Сельское хозяйство Казахстан и страны СНГ / Алматы
Смурыгина И. Специальный налоговый режим на основе разового
талона / Файл бухгалтера. -2002. №15.
Мемлекет экономикасын реттеудегі салық жүйесінің мәні
Мемлекеттік басқарудағы құқықтық реттеу
Мемлекеттік қаржылық реттеудің экономикадағы құрама бөлігі – салықтық реттеу
ҚР-ның ЭКОНОМИКАСЫН САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Салық жүйесін және салық заңдылығын қарапайымдандыру
Қазақстан Республикасы салық жүйесі
Қазақстан Республикасындағы салықтық реттеу мәселелері
Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы
Нарық жағдайында кәсіпорын салық толеуші ретінде
Қазақстан Республикасында шетел инвестицияларын мұнай өндіру саласында тиімді пайдалануды жетілдіру