Оқыту процесінде оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары
Кіріспе……………………………………………………………………………......3
I. Орта білім беретін мектептің оқыту процесінде оқушылардың
1.1. «Дүниетаным», «дүниетанымдық көзқарас» ұғымының мәні.....................6
1.2. Дүниетанымды қалыптастырудың негізгі бөліктері, критерилері, көрсеткіштері және
1.3. Педагогикалық теория негізіндегі оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру........................................................................................13
II. Орта білім беретін мектептің оқыту процесінде оқушылардың
2.1. Оқыту процесінде оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары..........................................................19
2.2. Оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруда пән аралық байланыстарын
2.3. Сабақтан тыс жүргізілетін жұмыстар барысында оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын
III. Қорытынды...........................................................................................................36
Әдебиеттер тізімі.......................................................................................................40
Құрметті Мемлекеттік емтихан комиссия төрағасы және құрметті комиссия мүшелері
Құрметті комиссия мүшелері сіздердің алдарыңызға диплом жұмысымыздың ғылыми аппараты
Ал енді бірден дипломдық жұмысымыздың мазмұнын баяндауға руқсат
КІРІСПЕ.
Бүгінгі таңда еліміздің білім беру саласының басты міндеттерінің бірі
Әдептілік, имандылық, мейірімділік, қайырымдылық, ізеттілік, қонақжайлылық құндылықтары қалыптасқан халқымыздың
Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім де сол, келешекте көзі
Ең алдымен «дүниетаным» туралы энциклопедиялық сөздік, педагогикалық,
Ал, «Педагогикалық көзқарас» сөздігінде төмендегідей анықтама берілген:
Дүниеге көзқарас – адамдар, жеке адам іс-әрекетіне терең әсер
жүйесі. Дүниетанымдық көзқарастың өзі тұтасынан алғанда қоғамның көп қырлы
Психологиялық сөздіктен анықтама:
Дүниетаным – бұл адамның объективті дүниеге және оның сол
Қазақтың атақты психолог ғалымы, психология ғылымының докторы, педагогика ғылымының
Осындай анықтама, тұжырымдамалардан дүниетаным мен жеке тұлға дамуының өзара
I-.ші тарауда Орта білім беретін мектептің оқыту процесінде
1.1. «Дүниетаным», «дүниетанымдық көзқарас» ұғымының мәні.
Дүниетаным – бұл ақиқатты дүниеге және ондағы адамның алар
Дүниетаным қоғамдық сананың жалпы және жоғарғы түрі болып табылады.
Философиялық көзқарастар мен сенімдер бүкіл дүниетаным жүйесінің негізін құрайды.
Ғылыми білім дүниетаным жүйесіне ене отырып, адамды қоршаған әлеуметтік
Адамгершілік қағидалар мен өлшемдер адамдардың мінез-құлқы мен өзара қарым-қатынасын
Егер дүниетаным ақиқат дүние дамуының объективті тенденциясының дамуын
ғылыми тұрғыда тануға негізделсе, онда ол барлық адамзаттың қызығушылығының
Дүниетаным когнетивтік танымдық көзқарас тұрғысынан сипатталса, онда ол объективті
Ғылыми дүниетаным объективті нақты болып табылады. Ғылыми дүниетаным дүниенің
Ғылыми дүниетаным негізіне дүниені түсіну, дүние туралы белгілі ғылымдардың
Аксиологиялық (құндылық) көзқарас тұрғысынан оқушылардың дүниетанымын оның
Оқушылардың дүниетанымын психологиялық тұрғыдан сыртқы дүниенің оның санасында бейнеленуінің
Тұтас психикалық білім ретінде дүниетаным – күрделі де көп
көзқарастар мен сенімдер. Көзқарастар – адамның қол жеткізген
Ресейлік жалпы педагогика кітабының авторы А.В.Титовтың тұжырымы бойынша
Дүниетанымның негізіне қоршаған ортаны түсіну, яғни қоршаған әлем туралы
емес, сонымен қатар өткенге де келешекке де қатысы бар
Казіргі жас өспірімдерді олардың 30-40-жылдардағы кұрдастарымен салыстырғанда жастардың жалпы
Дүниетаным қалыптасуының бірінші көрсеткіші –дүниенің неғұрлым жалпы принциптеріне, табиғат
Дүниеге көзқарасты қалыптастыру танымдық белсенділікте байқалады.
1.2Дүниетанымды қалыптастырудың негізгі бөліктері, критерилері, көрсеткіштері және қалыптасудың деңгейлері.
И.В.Харламов айтқандай әр адамның дүниетанымдық
болса өз кезегінде оның рухани мәдениетінің, оның «Мен» деген
Педагогика ғылымы оқушы тәрбиесінің мазмұнына енетін ғылыми дүниетанымды қалыптастыру
Білім объективтік дүниені бейнелейтін адам баласының мол тәжірибесі.
Білім арқылы табиғаттың және қоғам құбылыстарының объективтік жақтарын зерттейді,
Дүниетаным жеке адамның табиғи және әлеуметтік құбылыстарын түсіндіру туралы
Дүниетанымның маңызды рөлі психологиялық, әлеуметтік-психологиялық және эмоциональдық кездері болып
Адам мұраты жете түсінудің жоғары кемелі, адам баласының жоғары
Сенім терең тиянақты ойланып айтылатын идеялардың жиынтығы. Сенім жеке
Сенім – көзқарастардың сапа жағынан мейлінше жоғары күйі. Сенім
тәжірибесін меңгергенінің нәтижесі. Сенім әлде бір «білетін» немесе «түсінетін»
Қазіргі уақытта сенім дүниетанымның өзегі «бастапқы», «элементарлық кереге
Адам сенім жүйесі – оның дүниетаным көрінісі. Сезім –
Барлық жоғарыда айтылған ой-пікірлерді келесі схемада байқауға болады
Дүниетаным бірнеше маңызды қоғамдық міндеттерді (функция) атқарады.
1.Ағартушылық міндеті: ғылыми дүниетаным – табиғат әлемін және қоғамды
2.Тәрбиелік міндеті: дүниетанымның тәрбиелік міндеті қабылданған көзқарас пен сенім
3.Дамытушылық міндеті: дүниетанудың дамытушылық міндеті - дүниетаным мазмұнын
4.Ұйымдастырушылық міндеті: дүниетанымның ұйымдастырушылық міндеті, ол оқушылардың практикалық іс-әрекеті
5.Болжамдық міндеті: ғылыми дүниетанымның болжамдық міндеті – қоғамдық
Ғылыми дүниетану оқушылардың бойында бірегей педагогикалық процессте, сананың
Дүниетанымның негізгі қызметтері: ақпаратты-бейнелі, бағдарлы-реттеуші және бағалау болып табылады
Дүниетанымның ақпаратты-бейнелі қызметтері қоршаған ортадағы оқиғалар мен құбылыстарды қабылдау
Дүниетанымның бағдарлы-реттеуші қызметі адамның тәртібі мен іс-әрекеті арқылы оның
Дүниетанымның бағалау қызметі адамды қоршаған орта құбылыстарын,
Ғылыми білім құрылымында екі деңгей бар: эмпирикалық және теориялық.
1.3 Педагогикалық теория негізіндегі оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру.
Ғылыми дүниетанымды қалыптастыруға сан түрлі факторлар ықпал жасайды. Олардың
Дүниетанымның психологиялық құрылымы танымдық, эмоционалдық және еріктік сияқты құрамаларды
Дүниетанымның қалыптасуы педагогикалық процесс ретінде, объективті түрде әдіснамалық идеялардың
Кез келген аналитикалық-жүйелік іс-әрекеттің нәтижесінде (түсінікте, идеалдарда, теорияларда) білім
Оқыту – оқушылардың ғылыми білімдерді, білік пен дағдыларды меңгерудегі,
көмегімен қалыптастыруы қажет. Білім түсініктердің пайда болуы, заңдарды жете
Оқу оқушылардың іс-әрекетінің басты нәтижесі олардың бойында теориялық сана
Оқу мен еңбек, қоғамдық іс-әрекет
оқушының ішкі жан-дүниесіне, жеке тұлғаның белсенді жасампаздық қажеттілігін дамытады.
Жеке адамның өмірге, табиғатқа көзқарасының қалыптасу процесі дүниетаным идеясы
Оқушылардың ғылыми дүниетанымы тұтас педагогикалық процесте қалыптасады. Дәл осы
Дүниетанымдық білімін оқушылар дене ақыл-ой күшінің дамуына, білім деңгейіне
Маңызды педагогикалық мәселелердің бірі болып оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруға байланысты
Ғалымдардың көзқарасы бойынша табиғат және қоғам туралы ғылыми білімдерді
И.Я.Лернер танымдық тапсырмалардың рөлін зерттей келе, оқушылардың өздігінен жетістіктерге
Бірақта танымдық тапсырмалардың рөлі ғылыми сенімділіктерді қалыптастыру жолында да
Психология-педагогикалық әдебиеттерге талдау жасай келе, тұлғаның дүниетаным ұйытқысын құру,
- объективті мазмұны, маңызды қасиеті бар сыртқы дүние туралы
- олардың мағынасы мен құндылығын түсіну;
- олардың талаптарынан шығатын міндеттерге, шынайылыққа сенімділік;
- индивидтің қажеттілігі мен қызығушылығын есепке ала отырып, меңгерілген
- құбылыстар мен әлеуметтік фактілерді
- өмірде осы білімдер арқылы басшылық жасай білу
- белсенді іс-әрекетке субъект ретінде дайындық (шешім қабылдау, іс-әрекет
Түрлі салт-дәстүр, әдет-ғұрып, ойындар тағы басқа халықтың рухани
Бірсыпыра ғалымдарымыздың (Ғұзылхан А., Қалиев С., Оразаев М., Смаилов
халқының танымдық мұрасының соншалықты молдығын қысқаша айтып кеткен жөн.
Қазақ халқының танымдық мұрасының молдығы кімді болса да таң
Киіз үй – қазақ халқының сан ғасырлық ақыл-ойының, өмірлік
Халық ауыз әдебиетінің түрлі жанрлары терең білім мен ғылымның
Табиғаттағы заңдылықтың басы ұлы үйлесім (гармония), оның негізгі шарттарының
нақыл сөзінде, ой тұжырымында, іс-әрекетінде зерделеп түсінуге болатындай көрініс
II-ші тарауда Орта білім беретін мектептің оқыту процесінде оқушылардың
2.1 Дүниетанымдық көзқарастың қалыптасуының педагогикалық шарттары.
Орта білім беретін мектепте оқыту оқушылардың дүниетанымын қалыптастырудың
Бірінші этапта оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруда орта білім
Екінші этапта мұғалім логикалық және шынайы қарым-қатынаста қиындайтын атап
орналастырылады. Оқушылардың жас ерекшеліктері ескеріліп, олардың жеке басының тәжірибесі,
Үшінші этапта мұғалім оқушылардың ақиқатты, оқиғаны, құбылысты түсіну
Төртінші этапта тақырып бойынша оқылып, зерттелген материалдардан алынған дүниетанымдық
Бесінші этапта мұғалім оқушыларға білім беру, олардың дүниетанымдық
Оқушының дүниетанымын қалыптастыру мінез-құлқының ең маңызды қозғаушысы болып табылады,
Оқушылардың дүниетанымын қалыптастыру іс-әрекеті жетістігінің маңызды шарты тәжірибелік іс-әрекеттер
Адамдардың көзқарастары мен сенімдері әр уақытта жеке тәжірибеде ойластырылған.
Г.Н.Филонов бойынша тұлғалық іс-әрекеттік тұрғыдан оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруды
-- шынайы дүниені жеке тұлғаның рухани тәжірибелік тұрғыдан меңгеру
- тұтастықтың жеке тұлғаның интеллектуалдық эмоциональды-еріктік және іс-әрекет тәжірибе
-- жеке тұлғаның дүниетанымын қалыптастыру жүйесінде тәрбие процесін дараландыру,
Оқытудың өмірмен, еңбекпен, тәжірибемен тығыз байланысына негізделген іс-әрекет тәжірибе
Оқушылардың дүниетанымын қалыптастыру процесінде мысалы, оқушының ішкі позициясындағы бұрын
әрекеттің арасында, оған деген мұғалімнің қойып отырған талабымен және
2.2 Оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруда пән аралық байланыстарын айқындау.
Дүниетанымды қалыптастыру өткінші процесс емес. Ол адам өмірін түгел
Дүниетаным қалыптасуының біртұтас процесі білім берудегі сабақтастық, оқу пәндері
Мектепте оқытылатын жаратылыстану, математика ғылымдары табиғаттың құбылыстары мен процестері
Физика, химия заңдарын білу және сол пәндер бойынша тәжірибе
Оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруда гуманитарлық ғылымдардың алатын орны ерекше. Тарих,
Тарих курсы қоғамның даму заңдарын түсінуге мүмкіндік жасайды. Әдебиет
Оқушыларға дүниетанымдық мағлұматтар әр түрлі оқу пәндерін оқытып үйрету
Жоғары сынып оқушыларының табиғат және қоғам туралы ғылыми білім
Әр түрлі проблемаларды (саяси, әдеби, ғылыми т.б.) байымдау, талдау
Дүниетанымды қалыптастыруда оқытылатын құбылыстар мен процестерді ғылыми тұрғыдан түсіндіру
Жеке адамның дамуына және мінез-құлқында дүниетанымның рөлін баса айта
Қай уақытта болмасын дүниенің жаралуы, табиғаттың түрлі құбылыстары туралы
Оқушыларға белгілі бір көлемдегі білім, білік, дағдыларды меңгертумен бірге
Оқушыларды шығармашылыққа баулудың, өзіндік ic-әрекетін ұйымдастырудың сыннан өткен мынадай
1. Тақырыпты мазмұнына сай жинактау.
2. Арнаулы 6іp тақырыпта пікірталас тудыру.
3. Сөзжұмбақ құрау, шешу.
4. Шығарма, шағын әңгіме мәтінін кұрау.
5. Әңгімелердің ұқсастығын салыстыру, бөліктерге бөлу, ат қойғызу.
6. Қиялдау арқылы суретін салғызу, рөлге бөліп оқыту.
7. Ұнатқан кейіпкерге мінездеме беру, осы әңгіменің мазмұнына мағынасы
8. Мазмұндама түрлерін жазу.
9. Адасқан сөзді орнына кою.
Ал сыныптан тыс жұмыс кезіндегі шығармашылыққа баулу түpi мынадай:
- әр түрл! кездесулер ұйымдастырып, одан алған әсерлері
жазу;
- cypemmi кimanшa жасату, жазбаша баяндату;
- мектептег! сыныптан тыс жұмыстарға қатысуына жағдай жасау;
- газет-журналдарға жаздырып, оны оқу ypдісінe унемі пайдалану;
- әp6ip оқылып отырған шығарманың авторлары туралы толық,
Осындай жұмыстарды үнемі жүргізу шығармашылыққа баулиды, жасөспірім бойындағы талант
Жаңа буын оқулықтарын оқытудың қазipri
Сондықтан да жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру,
Осы орайда 6-шы сыныпта қазақ тілі сабағында өткізілген дәстүрлі
Лексика бойынша аукцион- сабақ үлгісі
Қазіргі нарық заманында оқушылардың экономикалық білімдерін жетілдіру үшін сабақ
Оқушыларды нарықтық экономика әлеміне бастайтын ойын сабақты 5, 6,
Лексикадан өткенді қайталау тақырыбына өткен аукцион сабағының мақсаты:
Білімділік: лексика тарауы бойынша оқушылардың алған білімдерін еске
Дамытушылық: лексикалық терминдерді ажырата білуге уйрету, нақты дәлелді
Тәрбиелік: нарық қатынасына байланысты экономикалық құбылыстарды білуге уйрету,
Сабақ барысы:
Ойын шарттарын таныстыру.
Оқушыларға алдын-ала аукцион туралы түсінік беріледі. Күні бұрын қатты
Ойынның мазмұны:
Аукцион үш турдан тұрады. Ойынға қатысушылар аукцион басталар алдында
Бірінші тур-« Ашық лот».
Аукционшы бірінші турдың өту шартын хабарлайды.
-Ойыншыларға лексика тарауы бойынша нақты сұрақ қойылады. Кез келген
Егер ойыншының жауабы дұрыс болмай шықса, банкке 100 теңге
1- сұрақ. Лексика дегеніміз не?
Дұрыс жауапқа ақшалай сыйлық-300 теңге. Сұрақтың бастапқы бағасы 100
(Сөз мағынасын зерттейтін ғылым лексика деп аталады)
2- сұрақ. Омоним деген не?
Сұрақтың бастапқы бағасы-100 теңге. Дұрыс жауапқа ақшалай 300 теңге.
(Тілімізде дыбысталуы бірдей, бірақ мағынасы басқа - басқа
3- сұрақ. Табу деген не?
Дұрыс жауапқа ақшалай сыйлық-300 теңге. Сұрақтың бастапқы бағасы 100
4- сұрақ. Тұрақты сөз тіркестері дегеніміз не?
Аукционшы әрбір лотты сату барысында лоттың бастапқы сатылу бағасы
5- сұрақ. Диалект сөз дегеніміз не?
(Диалект сөздер – белгілі бір жердегі (аймақ, облыс, аудан)
Екінші тур - «Жарылай жабық лот»
Аукционшы саудаға тапсырмалар қойылатынын және тапсырма қойылған лотты сатып
1- тапсырма. Тұрақты сөз тіркестері бойынша.
Лоттың бастапқы бағасы - 100 теңге. Кім жоғары бағалайды?
Тапсырма қағазы.
Қалай бейнелеп айтады?
Тұрақты сөз тіркестерімен жауап бер.
Жуас, болбыр адамды (қой аузынан шөп алмас)
Әдемі, көрікті қыз (үріп ауызға салғандай)
Өте алыс, қашық жерді (ит өлген жер)
Дәл, анық дегенді (тайға таңба басқандай)
Лот сатылған соң, тапсырма дұрыс орындалса, ойыншыға 500 теңге
2-тапсырма. Синоним бойынша. Бастапқы баға – 100 теңге.
Тапсырма қағазы
Төмендегі сөздерге синонимдес сөздер тауып жаз.
Өжет, аңқау, алғыр, жуас.
2. Амантай шебер бала екен деген сөйлемдегі шебер
3-тапсырма. Табу бойынша. Бастапқы баға – 100теңге.
Тапсырма қағазы.
Табуға байланысты қандай аңыз - әңгіме білесің?
Халық итқұс, жасын, түймебас деп нелерді атаған?
4-тапсырма. Эвфемизм мен дисфемизм бойынша.
Бастапқы баға – 100 теңге.
Тапсырма қағазы
«Өлді» деген сөздің эвфемизмдік сыңарларын тауып жаз.
(Өлді – қайтыс болды, көз жұмды, қаза тапты, о
5-тапсырма. Сөз мағынасы бойынша.
Тапсырма қағазы.
Мына сөйлемдердегі асты сызылған сөздердің қайсылары қандай мағынада қолданылған?
Ыстық күн (тура мағына)
Ыстық сезім бойын биледі (ауыспалы мағына)
Терең көл
Оқушылар терең білім алды (ауысп. мағына)
Қуаныш күлкісі мөлдірейді (ауысп. мағына)
Екі көзі қарақаттай мөлдірейді.
Жер мен аспан қосыла билейді.
Үшінші тур.
--«Жабық лот» - белгісіз лот.
Аукционшы саудаға жабық лот, яғни белгісіз сұрақ қойылатынын хабарлайды.
Бірінші белгісіз сұрақ. Бастапқы баға – 100 теңге. Дұрыс
Лот сатылған соң ғана сұрақ қойылады.
Көнерген сөздер дегеніміз не? Ол нешеге бөлінеді?
(Тілдік қолданыстан шығып қалған, тарихи шығармаларда ғана кездесетін, мағынасы
Екінші белгісіз сұрақ. Кәсіби сөздер дегеніміз не?
(Ойынның басқа ережелері өзгермейді).Кәсіби сөздер дегеніміз – жұрттың бәріне
Үшінші белгісіз сұрақ. Неологизмдер деген не?
(Тілде жаңа ұғымдарды білдіретін жаңа сөздер неологизмдер деп аталады).
Төртінші белгісіз сұрақ. Термин сөздер деген не?
(Ғылым мен техниканың, өндірістің әр түрлі саласында қолданылатын арнаулы
Бесінші белгісіз сұрақ. Антоним деген не?
(Тілімізде мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады).
Аукцион соңында барлық ойыншылар қолдарындағы ақшаларын санап, алған несие
2.3 Сабақтан тыс жүргізілетін жұмыстар барысында дүниетанымдық көзқарасты
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастыру – аса күрделі
Мектеп оқушыларының сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыра білуге үйрету
Әр түрлі сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстары оқушылардың
Мектепте, үйелмен және өндірісте оқушылардың қоғамдық пайдалы еңбегінің, олардың
Кластан және мектептен тыс жұмыс жүйелерінде ұйымдастырылатын шаралар оған
Соңғы уақыттарда жинақталған тәжірибе мектептегі тәрбие жұмысының мазмұнын
Мерекелік кештің дайындық кезеңінде мына жұмыстар жүргізіледі.
1. Болатын кештің жоспары жасалып, бекітіледі.
Мерекелік кештің дайындық жұмыстарын ұйымдастырушылар белгіленіп, олардың жеке-жеке міндеттері
3. Мерекелік кешке дейін тақырыптық апталық өткізіледі. Онда мереке
Кешті өткізу кезеңінде кеш басталғанға дейін түрлі қызықты ойындар
Отбасындағы тәрбие мәселелері де балалардың танымдық іс-әрекетінде елеулі әрі
Осы орайда ұлттық тәрбие үрдісіне сүйене отырып, оқушылардың
Ә.Табылдиевтың пікірінше, ұлттық мәдениет ұлттық тәрбие арқылы қалыптасады. Ал
Ұлттық дүниетанымның қалыптасып дамуына қазақтың Шоқан Уәлиханов, Ыбырай Алтынсарин,
Ал енді Абай шығармаларына ден қойсақ, қайшылығы шиеленіскен қоғам
Өнер-білім хақындағы ақынның қара сөздері үлкен философиялық түйіндеулерге бай.
Мысалы, «Ғылым бағу, Жоқ, ғылым бағарға да, ғылым сөзін
Абай қазақ даласының соншалықты артта қалғандығының себебі надандығы –
Ол жастарды ең алдымен талапты болуға шақырады:
Пайда ойлама, ар ойла,
Талап-қыл-артық-білуге,- дейді де, осы «талап қыл» деген сөзін, насихат
Әуелі білім-ғылым табылса, ондай-мұндай іске жаратар едім деп, дүниенің
...Адамның көңілі шын мейірленсе, білім-ғылымның өзі де адамға мейірленіп,
Абайдың «Дүние де өзі, мал да өзі, Ғылымға
Абай нақыл сөздерінде өнер-білімді күрделі мақсат үшін үйрену керектігін,
Ақынның ең сүйікті тақырыптарының бірі – еңбекке үндеу. Еңбек
Абай:
«Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас,
Қардың суы секілді тез суалар» -
дейді.
Еңбексіз өмірің баянсыз, болымсыз, берекесіз күйге енеді. Еңбекті сүймейтін
«Еріншектік күллі дүниенің дұшпаны» - деген ақын сөзі және
Нақыл сөздер – дидактикалық поэзияның жемісі. Абайдың нақыл сөздері
Сонымен,
«Асыл сөзді іздесең,
Абайды оқы, ерінбе.
Адамдықты көздесең,
Жаттап оқы, көңілге, - деп ақиық ақын Сұлтанмахмұт
ҚОРЫТЫНДЫ.
Жалпы қорыта айтқанда Егеменді еліміздің өскелең жас бүлдіршіндерінің ішкі
Адам – табиғатты өрнектеуші ғана емес, дәуірдің құрылысшысы да.
Қысқасы, адамзат мәдениетінің озық дәрежесі, ұтымды қызметі табиғи орта
Табиғат көркіне қызығу, жүрегі елжірей сүйсіну – адамның рухани
Дүниетаным
Мінез – құлықтың тетігі (тәжірибелік әрекеттер)
Сенім
Көзқарас (білімге байланысты қатынастар)
Білім
Субъектінің шынайы дүниетанымдық ұстанымының бейнеленуі
қалыптастыру
Білімдер жүйесін меңгерудің нұсқауы, оны тәжірибеде қолдана білу
Іс - әрекетке дайындық
Бағыттылық және өмірлік ұстанымдар
Бұрынғы мәдени мұралармен, ғылымдар негізінің білімдерімен қаруландыру
Сенімдерді қағидаларға, іс-әрекет қызығушылықтарына және мінез – құлыққа өзгертуі
Білімді іс-әрекет арқылы тұрақты және терең сенімге аудару
Ғылыми дүниетанымның құрамды бөліктері
Дүниетаным
Сенім
Білім
Адам мұраты
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. К.К.Шалғынбаева, Г.Т.Хайруллин, Н.Д.Хмель Педагогика. Алматы,2006,
2. Р.М.Қоянбаев, Ж.Б. Қоянбаев Педагогика. Алматы,
3. Қ.Жарықбаев Психология. Алматы, 1993ж.,
4. Д.Кішібеков Философия. Алматы, 1991ж.,
5. Қазақстан мектебі – №5,6-2005ж., №8-2002ж., №5-1995ж., №1,2-2007ж.,
6. В.А.Титов Жалпы педагогика. Москва, 2007ж.
7. А.В.Миронов Методика изучения окружающего мира в начальных
8. И.А.Петрова, А.А.Вохмянина Настольная книга учителя
9. А.В.Петровского Психология словарь, Алматы,
10. Қ.Жарықбаев, Р.М.Қоянбаев, Н.Д.Хмель Педагогикалық көзқарас
11. А.М.Виноградова, С.А.Козлова Воспитание положительного отношения к окружающему
12. Ж.Молдабеков, Адам және табиғат. Алматы, 1976ж.,
13. Қ.Жарықбаев, А.Құдиярова Жантану пәнін орта мектептерде оқытудың
14. Ш.А.Амонашвили, С.Н.Лысенкова, И.П.Волков, В.Ф.Шаталов, Е.Н.Ильин, құрастырушы
15. О.С.Богданова, Н.А.Баринова, А.Ю.Гордин. Оқушыларды тәрбиелеудің үлгі мазмұны.
16. В.П.Кыркалов, П.Э.Шпитальник. Оқушыларды сабақтан тыс уақытта тәрбиелеу. Алматы,
17Қ.Жарықбаев Қазақ ағартушылары жастар тәрбиесі туралы. Алматы, 1971ж.,
18. Б.Д.Жігітбекова Оқыту процесіндегі танымдық іс-әрекетінің мотивациялы-мағыналық компоненттерінің дамуы.
19. О.С.Сангилбаев Оқу материалын тиімді жоспарлау арқылы оқушылардың зейінінің
20. Қ.Шайжанова Оқушылардың жазбаша тілін дамыту арқылы ойлауын
21. Н.Айғабылов Оқушыларының ақыл-ой әрекеті белсенділігін арттыру. Алматы,
22. Балалар психологиясынан танымдық жаттығулар мен тапсырмалар. Алматы, Рауан,
23. М.М.Жанпейісова, Д.А.Қайшыбекова Модульдік оқыту технологиясы
40
Орта білім беретін мектептің оқыту процесінде оқушылардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруға байланысты жүргізілетін педагогикалық тәжірибе жұмыстары
Бастауыш сынып оқушыларының ұлттық дүниетанымын музыка арқылы қалыптастырудың педагогикалық шарттары
Педагогика пәні бойынша бағдарлама
Адамзат дамуының қай кезеңінде болмасын тәрбиенің тиімділігін жетілдіру
БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ
Оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру жолдары
ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ ДҮНИЕТАНЫМЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІН ТЕОРИЯЛЫҚ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Оқушыларда табиғатқа құндылық көзқарасын қалыптастыру
Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролі
Студенттердің эстетикалық мәдениетін қазақ халқының мәдени мұрасы арқылы қалыптастырудың ғылыми-педагогикалық негіздері