Тұтыну несиесі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................................................................................3
І. БАНК ҚАРЫЗДАРЫНЫҢ ТҮСІНІГІ МЕН ТҮРЛЕРІ.
1.1.Банк қарыздарының жалпы сипаттамасы.............................................5
1.2. Банк қарыздарының түрлері мен ерекшеліктері................................11
1.3. Банктегі қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жүргізу........16
ІІ. БАНКТЕГІ ҚЫСҚА МЕРЗІМДЕГІ ҚАРЫЗДАРМЕН НЕСИЕЛЕР ЕСЕБІН ЖҮРГІЗУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1. Қарыздарды қайтару тәртібі................................................................19
2.2.Қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жүргізу әдістер........24
2.3. Банктегі қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жетілдіру...33
ІІІ. БАНКТЕГІ ҚЫСҚА МЕРЗІМДЕГІ ҚАРЫЗДАРМЕН НЕСИЕЛЕР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
3.1. Қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебінің аудитін жүргізу.......39
ҚОРЫТЫНДЫ..................................................................................................43
ПАЙДАЛАНЫЛғАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................44
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының коммерциялық банкі өзі жүргізетін операциялар бойынша ресми
Коммерциялық банктердің ресурстарының құрылымы олардың мамандануы, әмбебаптығы және қызметінің
Қазақстан Республикасының коммерциялық банкі ресурстарының басты мақсаты — Банк
Қазіргі уақытта қарызға ақша ұсынатын негізгі несие беруші –
Қарызға алушы – несиелік қатынастар жағы, несие алып, алған
Несиелік мәміледе қарызға алушы несие берушіге тәуелді, оған несие
Несие берушілер мен қарызға алушылардан басқа несие қатынасы құрылымының
Несиенің қайтарылуы – уақытша пайдаланған несиеленген құнды несие берушіге
Алайда, бұл тек қайтарымның негізін жасайды. Уақытша пайдалануға алған
Курстық жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасының банктеріндегі қысқа мерзімдегі
Курстық жұмыстың міндеті – еліміздегі екінші деңгейлі банктердің банк
Курстық жұмыстың жазылуы барысында және тақырыптың мазмұнын ашуда мақалалар,
Қазақстанда аталған мәселелер осы күнге дейін жеткіліксіз зерттелген. Экономикалык
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, үш бөлімнен, сондай-ақ қорытындыдан, пайдаланған
Бірінші бөлімде – Банк қысқа мерзімдегі қарыздарымен несие есебітуралы
Екінші бөлімде -Осы бөлімде Банктің карызымен несие есебіне сипаттама,
Үшінші бөлімде -Банктегіқысқа мерзімдегі қарыздарымен несие есебіоңтайландыру жолдары келтірілген.
І. БАНК ҚАРЫЗДАРЫНЫҢ ТҮСІНІГІ МЕН ТҮРЛЕРІ.
1.1.Банк қарыздарының жалпы сипаттамасы
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелерді беру Қазақстан Республикасы
Несие беру және оның операцияларын жүргізу лицензиясы берілген
Несие өтеу қабілеттілігі кәсіпорынның өзінің борышты міндеттемелерін толығымен және
Несие мерзімділік, қайтарымдылық және төленетін жағдайында коомерциялық және
Несие беру банктердің өздерінде бар несие қорларының көлемінде жүзеге
Кәсіпорын несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану мақсаты,
Әдетте, қарыз шоттары банктерде есеп айрысу шоты ашылған жерінде
Банк қарыз алушыға несиелік қызымет көрсету үшін онымен бірге
Қысқа мерзімді несие әдетте, 12 айдан аспайтын мерзімге несиеленетін
Несие алған жағдайда:1031,1011-есеп айрысу мен касса шоты:3310 -жабдықтаушылар мен
Несиені пайдаланған үшін банк үстеме пайызын есептейді. Есептелінген пайыздардың
Несие әдетте, қарыз алушының есеп айрысу шотында қаражаттың бар
Тұрақты түрде несиелегетін қарызданушылардың банкке қойған кепіліне бухгалтерлік
Қарыз алушылар негізгі несиеден басқа несиені пайдаланғаны үшін пайыздар,
Қарыз негізінен келісім-шарттың негізінде бір тарап қарыз беруші екінші
Сонымен қатар, бухгалтерлік есептің Бас шоттар тізбегін төлемдер мен
Міндеттемені қамтамасыз етудің кепілі ретінде үшінші тұлғаның кепілдігі, кепілге
Кепілге салу кезінде кепілдікке кепілдікке салынған мүлік кепілге берушіден
Ипотека жағдайында кепілге салынған мүліктер кепілге берушінің несие 3
Жоғарыда айтылғандай несие берудің басқа да түрлері 4030 (басқа
Пайыздық вексел бойынша 4030 шотқа (берілген вексел) деп аталатын
Несие — нарықтық экономиканың тірегі ретінде, экономикалық дамудың ажырамас
Несиенің пайда болуын өнімдерді ендіру аясынан емес олардың айырбас
Құнның қозғалысы - бұл несие қозғалысының кіндігін сипаттайды. Несиелік
Көбіне несиені ақша ретінде түсінеді. Бір жағынан қарағанда бұған
Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бір санайтындар да
Несие — бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша
Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз өте отырып,
Несие мен ссуданың арасында да езара айырмашылық бар. Несие—
Экономикалық категория ретінде, несие — кәсіпорындар, ұйымдар және бірлестіктер,
Зерттеу заты сияқты, несие құрылымы бір-бірімен өзара байланысты элементтерден
Қарыз беруші — қарызды беретін несиелік қатынастың бір жағы.
Қарыз алушы — бұл несиені алушы және оны қайтаруға
Қарыз беруші және қарыз алушымен қатар несиенің құрылымының элементіне
Несиенің экономикадағы орыны мен рөлі, оның атқаратын қызметтерімен сипатталады.
қайта бөлу;
айналыс шығындарын үнемдеу;
айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыру;
капиталдың шоғырлануын жеделдету;
ғылыми-техникалық прогресті жеделдету.
Несиенің қайта бөлу қызметі, кез келген елдің ұлттық экономикасының
Несиенің айналыс шығындарын үнемдеу қызметінің іс жүзіне асуы несиенің
Ал, келесі қызметі, яғни несиенің айналыстагы нақты ақшалардың орнын
Капиталдың шоғырлану процесі қызметі экономиканың тұрақты дамуына жағдай жасау
Несиенің ғылыми-техникалық прогресті жеделдету қызметі ғылыми-техникалық ұйымдардың қызметін қаржыландырумен
Сондай-ақ несие өндіріске ғылыми технологияларды жаңалық ретінде енгізу үшін
Несие нысандары, олардың жіктелуі
Несиенің нысандары, оның құрылымымен және белгілі бір дәрежеде несиелік
Несие нысаны — бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың негізгі
Несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы байланыстар қалай өзгергенімен
Несиенің екі нысаны бар: тауарлы және ақшалай. Мұндағы тауар
Қалған несиенің түрлері осы екі нысанының тәжірибеде қолдануынан туады.
Коммерциялық несие — бұл қарыз берушінің қарыз алушыға қарызға
Коммерциялық несие — бұл вексель айналысының пайда болуына себеп
Мұнда қарыз алушы да және оны берушілер ретінде кәсіпкерлер
Коммерциялық несиенің банктік несиеден айырмашылғы төмендегідей:
қарыз беруші рөлінде банктік мекемелер емес, яғни тауар немесе
коммерциялық несие тек қана тауар нысанында беріледі;
қарыз капиталы өнеркәсіптік немесе сауда капиталымен байланысты;
коммерциялық несиенің орташа құны сол кезендегі банктік пайыз мөлшерімен
қарыз беруші мен қарыз алушы арасындағы несиелік мәміленің заңи
Банктік несие — бұл банктік мекемелерден қарыз алушыларга ақшалай
Банктік несие — бұл экономикадағы кеңінен тараған несиелік қатынастардын,
1.2. Банк қарыздарының түрлері мен ерекшеліктері
Несиенің түрлері коммерциялық және банктік несиеден туындайды.
Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әр түрлі несиелер береді. Оларды
I. Қарыз алушылар категорияларына қарай:
1. Қаржылық институттарга берілетін несиелер:
макқатты қорларға;
банктерге;
қаржы-несиелік мекемелеріне.
2. Қаржылық емес агенттерге берілетін несиелер:
өнеркәсіп салаларына;
ауыл шаруашылығына;
саудаға;
дайындау ұйымдарына;
жабдықтау-сату ұйымдарына;
кооперативтерге;
жеке кәсіпкерлерге.
3. Тұтыну мақсатына берілетін несиелер.
II. Мерзіміне қарай:
қысқа мерзімді (1 жылға дейін);
орта мерзімді (1 жылдан 3 —5 жылға дейін);
ұзақ мерзімді (5 жылдан жоғары).
III. Тағайындалуы және пайдалану сипатына қарай:
негізгі қорларға жұмсалатын;
айналым қаражатына жұмсалатын.
IV. Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
1. Қамтамасыз етілген:
кепіл-хатпен;
кепілдемемен;
кепілдікпен.
2. Сақтандырылған.
3. Қамтамасыз етілмеген:
сенім (бланктік)несиесі.
V. Қайтарылу дәрежесіне қарай:
1. Стандартты несие — қайтарылу уақыты жетпеген, бірақ қайтуында
2. Кумәнді несиелер — қайтарылу уақыты кешіктірілген, мерзімі ұзартылған
3. Үмітсіз несиелер — қайтару уақыты кешіктірілген, мерзімі еткен
VI. Валютамен берілуіне қарай:
ұлттық валютамен;
шетел валютасында.
VII. Берілу шартына қарай:
Тұтыну несиесі — бұл жеке тұлғаларға тұтыну тауарларын сатып
Ипотекалық несие—бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді, өндіріс ғимараттарын, жерді
Халыққа берілетін ипотекалық несиені үш түрге бөлуге болады:
тұрғын үй құрылысына арналған жерді сатып алуға берілетін ипотекалық
түрғын үй құрылысына және қайта құруға берілетін ипотекалық несиелер;
тұрғын үйді сатып алуға берілетін ипотекалық несиелер
Овернайт несиесі — өтімділікті қолдау мақсатында бір түнге берілетін
Онкольдық несие — кредитордың алғашқы талабы бойынша өтелетін қыска
Банкаралық несие—банктердің бір-біріне беретін несиесі.
Овердрафт (ағылш. оvеrdraft — жоспардан жоғары) — клиенттің ағымдық
Мұндай жағдайда клиенттің шотынан қаражатты толық көлемде шегеріп тастап,
Маусымдық несие — жабдықтаушының қаржыландыру уақыты мен түсімді алу
Лизингтік несие—банк клиенттерінің қүрал-жабдықтарды және техниканы жалға алумен байланысты
Сенім несиесі — банктің сеніміне кірген, төлем қабілеті жоғары
Консорциалдық несие — ірі жобаларды несиелеу мақсатында банктердін өзара
Инвестициялық несиелер — жаңа өндіріс орнын ашуға, ендірісті қайта
Инновациялық несие— банк клиентгерінінөндіріске озық технологияларды немесе нау-хауды игеруімен
Вексельдік несие — банктің сенімді клиентеріне вексель нысанында берілетін
Рамбурстық несие—шикізаттарды ішке алып кіру және жартылай фабрикат және
Контокорренттік несие — клиенттің барлық түсімдері мен төлемдері есепке
Ломбардтық несие — тауарлы-материалдық құныдылықтар мен мүліктік құқықтарды, бағалы
Форфейтингтік несие—сыртқы сауда операцияларында қолданылатын коммерциялық вексельді сатып алу
Факторингтік несие—жабдықтаушынын, немесе банк клиентініңжабдықтаған тауары мен көрсеткен қызметгері
Экспорттық несие — экспорты колдау құралы ретінде өнімді сатуды
Несиелік желі — келісілген лимит шегіндегі белгілі бір уақыт
Несиелеу объектісіне қарай:
меншікті айналым қаражаттарын толықтыруға;
материалдық запастар жиынтығы мен өндіріс шығындарына;
сыртқы экономикалық қызметке байланысты тауарларды экспорттау мен импорттауға;
азаматтардың жеке қызметтері үшін шикізаттар, материалдар, құралдар және басқа
ломбардтық, кепілдік және ссудалық операцияларға;
театрлар және демалыс үйлерінің кірістері мен шығыстары арасындағы маусымдык
күрделі жұмсалымдарды қаржыландыруға;
тез әтелетін тиімділігі жоғары шараларға.
Ссудалық пайыз
Ссудалық пайыз тауар өндірісі мен несиелік қатынастардың даму жағдайында
Ссудалық пайыз — уақытша пайдалануға берілген құнның бағасын білдіреді.
Ссудалық пайыз:
несиені пайдаланғаны үшін төлем;
несиеге есептелетін үстеме ақы; несие берушінін, шығыстарының орнын толтыру
Ссудалық пайыз банк пайдасының көзі болып табылады. Сондықтанда банктер
Ссудалық пайыз екі қызмет атқарады:
бөлу;
ссудалық капиталды өсіру.
Бөлу қызметі жаңадан құрылған кұнды не пайданы бөлуді сипаттайды.
Пайыз арқылы пайданы бөлу меншік иесінің ауысуын баяндайды, яғни
Ссудалық капиталды өсіру қызметі банктің несие беруші ретіндегі несиелік
Ссудалық пайыздың мынадай түрлері болады:
Базалық мөлшерлеме — мұндай пайызбен несиені банктер өздерінің сенімді
Инфляция қарқынын ескере отырып және несиелік ресурстарға сұраныспен ұсыныс
Инфляция қарқынын шегеріп тастау арқылы есептелетін нақты мөлшерлеме;
Несиелік шарттың мерзімі ішінде өзгермейтін тұрақты пайыз мөлшерлемесі;
Экономиканың жағдайына байланысты өзгеріп отыратын өзгермелі пайыз мөлшерлемесі;
ҚҚА және ҚҰБ-нің ықпалымен реттелетін пайыз мелшерлемесі;
Пайызды есептеу тәсіліне карай ссудалық пайыздың мынадай түрлері қолданылады:
жай пайыз мөлшерлемесі — несиенің мерзімі ішінде бір капитал
күрделі пайыз мелшерлемесі — әрбір есептік мерзімді алдағы мерзімнің
Қазіргі уақытта банкаралық қатынастардың дамуы тұсында банктер бір-бірінен несие
АҚШ тәжірибесінде ПРАМ-РЕЙТ банкаралық мөлшерлеме қолданылады. Бұл ресми банкаралық
Ссудалық пайыз қарыз алушының қаржылык жағдайына тікелей байланысты белгіленеді,
Іс жүзінде барлық елдерде пайыз саясатын реттеуге мемлекет араласады.
Тұтыну несиесі
Тұтыну несиесінің басты тағайындалуы халыққа тауарлар сатуды ынталандыруға бағытталады.
Тұтыну несиесінің дамуы әр түрлі елдерде әр қалай дәрежеде
Бұл елдердің тұтыну несиесінің жартысынан көп бөлігі автомобилдерді сату
Қазіргі кезде Қазақстанда тұтыну несиесі кеңінен дамып отырған несиеге
Екінші деңгейдегі банктер тәжірибесінде тұтыну несиесінің мынадай түрлері қолданылуда:
автомобилдік несие;
ұзақ мерзімде пайдаланылатын тауарлар сатып алуға берілетін несие;
тұрғын үйді жөндеу жұмыстарына берілетін несие;
кейінге қалдырмайтын қажеттіліктерге (оқу, емделу, демалу және т.с.с.) берілетін
Мұнда автомобильдік несие бойынша жаңа және жүрілген автомобильдерді банк
Ұзак мерзімде пайдаланылатын тауарларға мыналар жатады:
жиһаз;
сантехника;
аудио-видео-және түрмыстық техникалар;
компьютер және оргтехника;
басқа да тұтыну тауарлары.
Тұрғын үйді жөндеу жұмыстарына: үйдің ішінде және сыртында құрылыс
1.3. Банктегі қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жүргізу
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелерді беру қазақстан Республикасы
Несие беру және оның операцияларын жүргізу лицензиясы берілген
Несие өтеу қабілеттілігі кәсіпорынның өзінің борышты міндеттемелерін толығымен және
Несие мерзімділік, қайтарымдылық және төленетін жағдайында коомерциялық және
2)Несие беру банктердің өздерінде бар несие қорларының көлемінде жүзеге
Кәсіпорын несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану мақсаты,
Әдетте, қарыз шоттары банктерде есеп айрысу шоты ашылған жерінде
Банк қарыз алушыға несиелік қызымет көрсету үшін онымен бірге
Қысқа мерзімді несие әдетте, 12 айдан аспайтын мерзімге несиеленетін
Несие алған жағдайда:1031,1011-есеп айрысу мен касса шоты:3310 -жабдықтаушылар мен
3)Несиені пайдаланған үшін банк үстеме пайызын есептейді. Есептелінген пайыздардың
Несие әдетте, қарыз алушының есеп айрысу шотында қаражаттың бар
Тұрақты түрде несиелегетін қарызданушылардың банкке қойған кепіліне бухгалтерлік
Қарыз алушылар негізгі несиеден басқа несиені пайдаланғаны үшін пайыздар,
Қарыз негізінен келісім-шарттың негізінде бір тарап қарыз беруші екінші
Сонымен қатар, бухгалтерлік есептің Бас шоттар тізбегін төлемдер мен
Міндеттемені қамтамасыз етудің кепілі ретінде үшінші тұлғаның кепілдігі, кепілге
Кепілге салу кезінде кепілдікке кепілдікке салынған мүлік кепілге берушіден
ІІ. БАНКТЕГІ ҚЫСҚА МЕРЗІМДЕГІ ҚАРЫЗДАРМЕН НЕСИЕЛЕР ЕСЕБІН ЖҮРГІЗУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1. Қарыздарды қайтару тәртібі
Коммерциялық банктердің несиелік қызметті атқаруы -несиелік механизмді үнемі жетілдіруді,
Қазақстан Республикасында несиелеу: «Қазақстан Респуб-ликасының Ұлттық банкі туралы», «Қазақстан
Ережесімен реттеледі және жүзеге асады. Бұлар банктердің барлық меншік
Қысқа мерзімді қарыздар беру ресми мәртебесі бар банктермен жүзеге
Қарыз несиелік қабілеті бар қарыз алушыларға беріледі. Егер олардың
Қарыз беру үшін қарыз алушының беделін; бұрын алған қарыздарды
Қарыздарды беру жекелеген қарыздық дербес шоттар бойынша жүргізіледі. Ол
Қарызды пайдаланғаны үшін төлем ақының (пайыздық) мөлшері төмендегілерге байланысты
Қарыздың қорытынды күнi Банк айқындайтын осындай одан да кешiрек
Қарыз алушы араға уақыт салып Банк шешiм қабылдап отыратын
Қарыз алушы негiзгi Қарыздың араға уақыт салып алынбай қалған
Қарыз алушы Қарыздың алынған және кей кезде өтелмей қалған
"Пайыздық төлем күнi осы Келiсiмнiң 2.07-бөлiмiнде көрсетiлген күндi бiлдiредi.
Пайыздар есептеудiң әрбiр кезеңiне арналған "ЛИБОР базалық ставкасы" Пайыздар
Әрбiр пайыздар есептеу кезеңiне арналған»"ЛИБОР жиынтық спрэдi"»(А) бiр пайыздың
Банк пайыздар есептеудiң әрбiр кезеңiне айқындалатын ЛИБОР базалық ставкасы
Баптардыңаттары
01.01.2011 01.01.2012 өсім, %
І деңгейлі капитал 91,1 110,6 21,4
Жарғылық капитал 76,8 77 0,3
Қосымша капитал 8,7 11,2 28,7
Бөлінбегенпайда 8,7 15,0 72,4
ІІ деңгейлі капитал 36 55,7 Я,7
Ағымдағы пайда 7,4 20,6 178,4
Субординирленгенқарыз 15,3 30,1 96,7
Барлықменшікті капитал 122,1 161,2 32,0
2.2. Банктегі қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жүргізу
«Алдағы кезең шығындары» деп есеп беретін кезеңде шығарылған, бірақ
Алдын ала (мерзімінен бұрын) төленген сақтандыру полисінің сомасы,
Келесі кезеңдерге жазылған газет, журнал және басқа да ақпарат
Маусыммен жұмыс істейтін өндірістердің маусымдық шығындары және тағы да
Осы айтылғандармен қатар алдағы кезең шығындарына жаңа өндірісті дайындау
«Сақтандыру полисі» шотында төленген сақтандыру полисінің сомасы есептеледі.
Сақтандыру полисін алу үшін есеп айырысу шотынан төленген сомаға:
Дт: 1620 «Сақтандыру полисі» шоты;
Кт: 1030«Есеп айырысу» шоты түріндегі бухгалтерлік жазу жазылады.
Сақтандыру полисін алу барысында болған шығындар сомасын есеп
Дт: 7010 «Тауарларды сату бойынша шығындар»;
7210 «Жалпы және әкімшілік шығындары»;
8410 «Үстеме шығындар» шоттарының тиістілері;
Кт: 3210 «сақтандыру полисі» шоты.
«Жал төлемі» шот алдағы кезеңдер үшін төленегн жал
Алдағы кезеңдер үшін төлем төленген жағдайда:
Дт: 1620 «Жал төлемі» шоты;
Кт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шоты
Ал есепті кезеңге жатқызылатын жал төлемі есептен шығарылған уақытта:
Дт: 7010 «Тауарларды сату бойынша шығындар»;
7210 «Жалпы және әкімшілік шығындары»;
8410 «Үстеме шығындар» және тағы да басқа шоттардың тиістілері;
Кт: 1620 «Жал төлемі» шоты түріндегі бухгалтерлік жазуы.
«Басқадай алдағы кезең шығындары» шоты «Сақтандыру полисі» мен «Жал
Алдағы кезең шығындары шоты бойынша жүргізілетін операциялар
№ Операциялар мазмұны Дебиттелетін шот Кредиттелетін шот Тип
1 2 3 4 5
1 Сақтандыру полисін алу үшін есеп айырысу шотынан төленген
2 Сақтандыру полисін алу барысында болған шығындар сомасы есеп
3 Алдағы кезеңнің жал төлемі есеп айырысу шотынан аванс
4 Есеп беретін уақытта жал төлемі есептен шығарылды
Берілген аванстардың есебі келесі шоттарда есептелінеді:
«Тауарлық-материалдық қорлрады жеткізіп беру үшін берліген аванстар»шоты;
«Орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшінберілген аванстар» шоты.
Ал берілген аванстар 1610 дегеніміз ұйымның жабдықтаушылар
Бұл жоғарыда аталған шоттарға байланысты бухгалтерлік есепте мынадай корреспонденциялар
«Тауарлық-матриалдық қорларды жеткізіп беру үшін берілген аванстар» шоты немесе
Кт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шоты.
Несие есебінен берілген аванс сомасы:
Дт: 1610 «Тауарлық-материалдық қорларды жеткізіп беру үшін берілген
Кт: «Банктен тыс мекемелердің несиелері» шоты немесе «Басқадай
Шетелдік ақша бірлігі, яғни валюта түрінде берілген аванстар бойынша
Дт: 1610 «Тауарлық-материалдық қорларды жеткізіп беру үшін берілген аванстар»
Кт: 6250 «Бағамдық айырмашылықтан алынатын кіріс» шоты.
Бұрынырақта аванс ретінде берілген соманың пайдаланғаннан қалғаны қайтарылғанда:
Дт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шоты;
Кт: 1610 «Тауарлық-материалдық қорларды жеткізіп беруі үшін берілген аванстар»
№ Операциялар мазмұны Дт Кт Тип
1 2 3 4 5
1 Жабдықтаушыларға олардн алдағы уақытта алынатын тауарлар, материалдық құндылықтар
2 Мердігерлерге олардың алдағы уақытта атқаратын жұмыстары мен көрсететін
3 Бұрын төленген аванс соамыс есебінен қоюшы мердігерлерге қарыз
4 Аванс ретінде жабдықтаушы-мердігерлерге алдын ала аударылған сомалардың
Еншілес (тәуелді) серіктестіктерге кредиторлық қарыздардың есебі «Еншілес серіктестіктердің алашағы»,
Еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған материалдары мен сатып
Дт: 1310 «Материалдар» шоты;
Кт: 2120 «Еншілес серіктестіктердің алашағы»,
2120 «Тәуелді серіктестіктердің алашағы» немесе «Бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардың
Ал еншілес (тәуелді) кәсіпорыннан бас кәсіпорынның алған дайын өнімдері,
Дт: 2700 «Материалдық емес активтер» шотының тиістісі ;
2410 «Негізгі құралдар» және тағы да басқа шоттар;
Кт: 2120 «Еншілес серіктестіктердің алашағы»,
2120 «Тәуелді серіктестіктердің алашағы» немесе «Бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардың
Еншілес (тәуелді) кәсіпорынға бас кәсіпорынның өтеген қарызына:
Дт: 2120 «Еншілес серіктестіктердің алашағы»;
2120 «Тәуелді серіктестіктердің алашағы немесе «Бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардың
Кт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты»
Бас кәсіпорын мен еншілес серіктестіктер арасындағы есеп айырысуларды салыстырып,
Дт: 2120 «Еншілес серіктестіктердің алашағы», «Тәуелді серіктестіктердің алашағы» және
Кт: 1220 «Еншілес серіктестіктердің берешегі», «Тәуелді серіктестіктердің берешегі» және
2.3. Қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жүргізу әдістер
Басқа заңды немесе жеке тұлғаларға сатылатын тауарлар немесе көрсетілетін
Осы аталған операцияларға сәйкес кәсіпорынның алынған аванс сомасына:
Дт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шоты;
Кт: 1610 «Тауарлық-материалдық қорларды қою үшін алынған аванстар»
Ал сатып алушыларға босатылған тауарлар, көрсетілген қызметтер құнынан алдын
Дт:1610 «Тауарлық-материалдық қорларды қою үшін алынған аванстар» немес «Жұмыстарды
Кт: 1210 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің берешегі» немесе
Кәсіпорынның алған аванстарының талдамалық есебі әрбір аванс берген ұйым
Алынған аванстар бойынша жүргізілетін операциялар
№ Операциялар мазмұны Дт Кт Тип
1 2 3 4 5
1 Сатылатын тауарлық-материалдық қорлар немесе көрсетілеін қызметтер үшін алдын
2 Сатып алушы немесе тапсырыс беруші тұлғаның қарыз сомасы
3 Сатып алушы немесе тапсырыс беруші тұлғалардан аванс ретінде
Кез келген кәсіпорын үзіліссіз және ырғақты жұмыс істеп тұруы
Осы жоғарыда аталған ұйымды керекті материалдармен және басқа да
Келіп түскен шот-фактураларды алдымен үлгілі түрі М-1 «Келіп түскен
Кейбір жағдайларда келіп түскен материалдық құндылықтардың құжаттары (шот-фактуралары) болмауы
Жабдықтаушылар және қызмет көрсетушілермен есеп айырысулар есебі жөніндегі журналда
Құны төленген, бірақ іс жүзінде алынбаған (қабылданбаған) материалдық қорлар,
Фактураланбай қалған жабдықтар бойынша есеп айырысудан;
Мерзімінде төленбеген есеп айырысулардан.
Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айырысулар есебі бойынша мынадай шоттар
Кәсіпорынның басқа заңды немесе жеке тұлғаларжан сатып алынған тауарлық-материалдық
Дт: 1310 «Материалдар» немесе 1330 «Тауарлар» деп аталатын шоттардың
Кт: 3310 «Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айрысу» деп аталатын
Ал бұл тауарлар үшін есептелген қосылған құн салығы сомасына:
Дт: 3130 «Қосылған құнға салынған салық» деп аталатын шоты;
Кт: 3310«Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айырысу» деп аталатын шоты
Жабдықтаушылардың шот фактурасының қай шоттан төленгеніне қарай:
Дт: 3310 «Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айрысу» деп аталатын
Кт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» деп
Шот-фактура бойынша кәсіпорынның жабдықтаушылрағ таураларды сатып алу барысында төленген
№ Операциялар мазмұны Дебиттелетін шот Кредиттелетін шот
1 2 3 4
1 Келіп түскен тауарлық-материалдық қорлар үшін, жабдықтаушы
Сатып алу құнына:
Сатып алынған тауарларға есептелнген (жұмыс, қызмет) қосылған құн салығының
1310-1317, 1330, 1420
3310
3310
2 Жабдықтаушы-мердігерлердің шоттары акцептелді:
Материалдарды жеткізу және өңдеу қызметтерінің құнына;
Қосылған құн салығының құнына
1310-1317, 1330
1420
3310
3310
3 Орындалған құрылыс-монтаж жұмыстары үшін мердігерлердің талап еткен шоттарына:
Жұмыстың құнына,
Қосылған құн салығы сомасына
2524
1420
3310
Бұл міндеттемелер есебі 3390 «Жалдық міндеттеме» деп аталатын шотта
Төленуге тиісті сыйақы есебі
Алынған несие, жалдық келісімшарт және шығарылған бағалы қағаздар бойынша
Дт: 7310 «Есептелген сыйақы бойынша шығындар шоты» шоты;
Кт: 3380, 4160, 7310 «Төленуге тиісті сыйақы»
Есеп айырысу шотынан есептелген пайыздар сомасы төленегн кезде:
Дт: 3380, 4160, 7310 «Төленуге тиісті сыйақы» шоты;
Кт: 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» деп
Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айырысудың есебі
Зейнетақы қорымен есеп айырысулар есебі «Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп
Зейнетақы бойынша жарналар соамыс есептеген уақытта кәсіпорынның бухгалтериясында мына
Дт: 3350 «Қызметкерлер мен еңбекақы бойынша есеп айырысу» деп
Кт: 3220 «Зейнетақы мен қамтамасыз ету қорымен есеп айырысу»
Ал бұл соманы кәсіпорын тиісті қорға аударған уақытта:
Дт: 3220 «Зейнетақы мен қамтамасыз ету қорымен есеп
Кт: 1030 «Ақшалар» шоты түріндегі бухгалтерлік жазу жазылады.
Зейнетақы қорына төленетін жарналар жұмысшылар мен қызметкерге есептелген еңбекақы
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы маусым айының үшінде шыққан нөмірі
Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айрысудың есебі шоты бойынша жүргізілетін
№ Операциялар мазмұны Дт Кт Тип
1 2 3 4 5
1 Жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақы сомасынан жинақтаушы зейнетақы
2 Жинақтаушы зейнетақы қорына есептелген сомалар есеп айырысу шотынан
Басқа да есептелген шығындар есебі
Басқадай шығындардың есебі «басқа да кредиторлық борыштар мен есептелген
Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеуге арналған резервтер көп уақыттарды өндірісі
Негізгі құрал-жабдықтарды жөндеу үшін арналған резерв сомасын құру барысында
Дт: 7010 «Тауарларды сату бойынша шығындар»
7210 «Жалпы әкімшілік шығындары» және тағы да басқа шоттардың
Кт: 3390 «Басқа да кредиторлық борыштар мен есептелген шығындар»
Жөндеу жұмыстарын жүргізу немесе олардың төлемақысымен байланысты нақты шығындар,
Дт: 3390 « Басқа да кредиторлық борыштар мен есептелген
Кт: 8310«Көмекші өндіріс» немесе «Жабдықтаушы және мердігерлермен есеп айырысу»
Басқа да кредиторлық қарыздар шоты бойынша жүргізілетін операциялар
№ Операциялар мазмұны Дт Кт Тип
1 2 3 4 5
1 Негізгі құралдарды ұзақ мерзімге жалға алу бойынша пайда
2 Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құралдар үшін жал
3 Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құралдар мерзімі бітпей
4 Келісімшарт бойынша ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құрал
5 Ұзақ мерзімге жалға алынған негізгі құрал үшін еспетлеген
Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі болып
2001 жылғы 12 маусымда №209-11 Қазақстан Республикасының «Салық және
3110 Корпоративтік табыс салығы. Корпоративтік табыс салығы бойынша
Салық салынатын табыс = Жылдық табыс – Шегерімдер
жиынтығы
3120 Төлем көзінен ұсталатын салықтар. Төлем көзінен ұсталатын
Дивидендтер;
Депозиттер бойынша марапаттаулар (жеке тұлғалардың банкке және ұйымдарға салған
Ұтыс;
Заңды тұлғалардың төлейтін марапаттау сомасы (банк-резидент, зейнетақы жинақтау қоры,
Бағалы қағаздарды шығарғаны үшін төленетін марапаттау сомасы.
Резидент емес заңды тұлғалардың таза табысынан 15% мөлшерлемесінде салық
3130 Қосылған құн салығы. Бұл өндіріс процесіне және тауардың
3140 Акциздік (жанама) салық – сатып алушы төлейтін тауардың
Акцизді есептеген кезде 1210 шоты дебиттеліп, 3140 шотының, «Акциз»
3150 Әлеуметтік салық. Әлеуметтік салықты жұмыс беруші кәсіпорын есептейді,
3160 Жер салығы. Бюджетке төленетін жер салығынның есебі 3140
3170 Көлік құралдарына салынатын салық. Мемлекеттік есепте тұрған меншік
Көлік құралдарына салынатын салық жл сайын төленеді және ҚР
40 тонналық және одан да жоғары жүк көтеретін самосвалдар
Банктер мен банктентыс мекемелердің несиелерін есепке алу
Несие беру және оның операцияларын жүргізу лицензия берілген Ұлттық
Несие мерзімділік, қайтарымдылық және төленетін жағдайында коммерциялық және келісім-шарт
Несие беру банктердің өздерінде бар несие қорларының көлемінде жүзеге
Кәсіпоырн несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану мақсаты,
Несиені пайдаланғаны үшін банк үстеме пайызын есептейді. Еспетелінген пайыздардың
Банктен тыс мекемелердің берген несиелерін есепке алу (заемдық қаржыларын).
Кепілдік міндеттеменің қамтамасыз етілуі тоқтатылса, кепілдік тоқталыдады: кепілге
2.3. Банктегі қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебін жетілдіру
Әлемдік тәжірибеде Орталық банктің және коммерциялық банктердің несиелері арасында
Орталық банктің несиелері банктік ресурстар көзі болып табылады, соған
Ал қазіргі кезде ақша-несие саясатының жалпы бағыты ставка деңгейлерін
Әлемдік тәжірибеде пайыздық саясатқа жанама әсер ету шараларына көшу
Нарықты экономикасы дамыған елдерде макроэкономикалық реттеу салаларында жеткілікті мөлшерде
Ақша-кредит саясатын iске асыру мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкi мынадай
1) қарыздар беру;
2) депозиттер қабылдау;
3) валюталық интервенциялар;
4) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталарын шығару;
5) мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып алу
6) коммерциялық вексельдердi қайта есепке алу;
7) Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының шешiмi бойынша басқа да
Қазақстан Ұлттық Банкi қайта қаржыландырудың ресми ставкасын ақша рыногының
Мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып алу мен
Қазақстан Ұлттық Банкi жүзеге асырылатын ақша-кредит саясаты шеңберiнде қаржы
Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатының қабылданған бағдарларына сәйкес банктердiң
Банктерге берiлетiн қарыздарды беру мен өтеу тәртiбiн, талаптарын, түрлерiн,
Қазақстандағы инфляцияға қарсы саясатты экономикадағы диспропорцияны бірте-бірте жоймай елестету
Инфляцияға қарсы саясаттың басты элементі - қаржыны сауықтыру мен
Осы бөлімде Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің ақша – несие
1993 жылы 15 қарашада Қазақстан Республикасында ұлттық валютаның енгізілуіне
Орталық банктердің тиімді қызметі ұлттық дәстүр тұрғысынан оны ұйымдастыру
Ақшаның кұнсыздануын төменгі деңгейде ұстап, ұлттық валютанын тұрақтылығын қамтамасыз
Ақша-несие саясаты:
- қайта қаржыландырудың ресми ставкасын;
- ақша-несие саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы ставкаларының деңгейлерін;
- ең төменгі резервтік талаптардың нормативтерін;
- ерекше жағдайларда, операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі
Қазақстан Ұлттық Банкі қайта қаржыландырудың ресми ставкасына сәйкес коммерциялық
Қайта қаржыландырудын ресми ставкасы ақша-несие саясатының негізгі операциялары үшін
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясатын жузеге асыратын шеңбердегі қаржы
Резервтік талаптар нормативі банктер алдындағы міндеттемелерді кеміту есебінен міндеттемелердің
Қазақстан Ұлттық Банкі айырықша жағдайларда міндеттемелердің есуіне резервтік талаптар
Ең төменгі резервтік талаптардың нормативтері бұзылған кезде Қазақстан Республикасының
Қазақстан Ұлттық Банкі банк кызметін тоқтатқан кезде бір апта
Қазақстан Ұлттық Банкі тікелей сандық шектеуді айырықша жағдайларда ғана
Қазақстан Ұлттық Банкі тікелей сандық шектеуді ақша-несиемен реттеудің жанама
Ақша-несие саясатын іске асыру мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкі мынадай
1) қарыздар беру;
2) депозиттер қабылдау;
3) валюталықинтервенциялар;
4) Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталарын шығару;
5) Мемлекеттік және басқа да бағалы кағаздарды сатып алу
6) коммерциялык вексельдерді қайта есепке алу;
7)Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасынын шешімі бойынша басқа да операциялар.
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясатының қабылданған бағдарларына сәйкес банктердін
Банктерге берілетін карыздарды беру мен өтеу тәртібін, талаптарын, түрлерін,
Қазақстан Ұлттық Банкі қарыздарды өтімділігі жоғары және кауіпсіз бағалы
Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік қүқыктык актілерінде көзделген мүлік Қазақстан
Депозиттерді тарту мен өтеу тәртібін, талаптарын, мерзімдерін және тарту
Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-несие саясаты мақсатында қысқа мерзімді ноталарды
Қысқа мерзімді ноталарды шығару, орналастыру, айналысқа жіберу және отеу
Мемлекеттік және өзге де бағалы қағаздарды сатып алу және
Қазақстан Ұлттық Банкі коммерциялық вексельдерді қайта есепке алу тәртібін
Қазақстан Ұлттық Банкінің валюталык интервенциясы жалпы ақша-несие шеңберінде жүргізіледі.
Валюталық реттеу саласындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құзыреті «Қазақстан
Қазақстан Ұлттық Банкі Ұлттық валютаның тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында
Банктерге несие берудің тәртібін, шартын, түрін, мерзімі мен лимитін
ІІІ. БАНКТЕГІ ҚЫСҚА МЕРЗІМДЕГІ ҚАРЫЗДАРМЕН НЕСИЕЛЕР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
3.1. Қысқа мерзімдегі қарыздармен несиелер есебінің аудитін жүргізу
Әрекетін қамтамасыз ету үшін субъекті құру кезінде қатысушылардың мүлікке
ЖК тексерудің негізгі процедуралары:
ЖК қалыптасуының дұрыстығын тексеру (құрылтай келісім, заң);
құрылтайшылар салымдарының уақытында және толықтығын тексеру;
ЖК өзгеоуінің негізделгендігін және оны уақытында құрылтай құжаттарына енгізілуін
мүлікті және салым ретінде енгізілген басқа мүліктік құқықтарды түгендеу;
әрекеттегі заңдар жиынтығымен салыстыру бойынша ЖК есебінде анықталған ауытқуларды
ЖК аудитінің негізгі сатысы – бұл қалыптасудың дұрыстығын тексеру.
Бюджеттен бөлінген қаражаттар есебінен қалыптасқан мемлекеттік субъектілердің ЖК құқықтық
ЖК-ға салымдардың фактілік түсу моменті ақшалай қаражаттар үшін –
ЖК тексерудің негізгі процедуралары – ЖК өзгеруінің негізделгендігін тексеру,
ЖК тексерудің сапасын жоғарылату үшін аудитор салымға енгізілген мүліктік
Аудиттің аяқтаушы процедурасы – бұл жою бойынша ұсыныстарды жалпылау.
Қосымша төленген капиталдың аудиті бойынша (номиналды құннан меншік акцияларды
Қосымша төленбеген капитал – қайта бағалау нәтижесінде негізгі қаражаттар
Резервтік капитал қарастырылмаған шығындарды жабу үшін және негізгі кірістің
Бөлінбеген кіріс (жабылмаған шығын). Сонымен қатар ж/о №13 және
Бөлінбеген кірістің көлемін бағалау алда өткен есеп беру кезеңімен
Кассадағы ақша қаражаттарының аудиті. Банктегі және басқа да щоттардағы
Ақшалай және кассалық-банктік операцияларды жүргізу заңнамалық, жалпы мемлекеттік, ведомствалық
Ақша жалған құжатсыз тікелей ұрлау ісі кассаны тексергенде кассадағы
Ақшаны касса бойынша кіріске алмау алынған соманы тікелей шығыстарға
Аудитор банктен чек бойынша алынған ақшаны кіріске алудың толықтығы
Материалдық емес активтердің аудиті ретінде қалыптасуды, іс-жүзіндегі нақты қолда
Ең алдымен, аудит бағдарламасына сай Бас кітаптің мәліметтеріне баланс
Объектілерді кәсіпорынның пайдалануына жарамды жағдайға келтттіруге қажетті шығындар көлемін
жарғы капиталына санаткерлік меншік салынған жағдайда тараптардың келісімдері бойынша;
бұл объектілерді иелікке алу мен дайын жағдайға келтіру бойынша
басқа кәсіпорындардан және тұлғалардан өтеусіз алу күйінде сараптама жолымен.
Негізгі құралдардың қолда барының, сақталуы және пайдалану аудиті бағдарламасының
негізгі құралдардың бар болуын сипаттайтын баланс баптарының Бас кітаптың
негізгі құралдардың қолда бары мен сақталуы;
негізгі құралдарға жатқызудың, оларды жіктеу бойынша топтастырудың, өндірістік процеске
негізгі құралдардың түсуі мен істен шыгуы жөніндегі операциялардың есебінде
негізгі құралдардың тозуы мен жөндеуін есептеу мен көрсетудің мақсатқа
бухгалтерлік есеп пен есептілік регистрлерінде негізгі құралдардың бар болуы
Негізгі құралдардың аудитінің негізгі процедуралары:
Бас кітаптағы мәліметтермен баланс көрсеткіштерінің сәйкестігін тексеру;
негізгі қаражаттардың синтетикалық және аналитикалық есебін жүргізудің дұрыстығын тексеру;
эксплуатациялау мен сақтау орындарындағы негізгі қаражаттардың болуы мен сақталуын
негізгі қаражаттар қозғалысы бойынша бастапқы кірістерді рәсімдеудің дұрыстығын тексеру;
негізгі қаражаттардың жіктелуін жүзеге асырудың дұрыстығын тексеру;
негізгі қаражаттарды бағалау мен қайта баға берудің дұрыстығын тексеру;
негізгі қаражаттарды кірістірудің дұрыстығын тексеру;
есепте тозудың дұрыс көрсетілуін тексеру;
жөндеуге шығындардың негізделгендігін тексеру және олардың шоттарда дұрыс көрсетілуі;
жалға беру бойынша операциялары мен жалға беру төлемінің шоттарда
есепте негізгі қаражаттардың кетуінің дұрыс көрсетілуін тексеру;
негізгі қаражаттарға қатысты салық есебінің дұрыстығын тексеру.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасындағы барлық шаруашылық субъектілердегі табыстар есептеу тәсілінен айқындайтындықтан
Қорыта келгенде, басқа да кредиторлық қарыздар мен есептесулердің есебі
Кәсіпорынның дебиторлық және кредиторлық қарыздарын басқара отырып, шикізат пен
ПАЙДАЛАНЫЛғАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ақша, несие, банктер. Ғ.С.Сейтқасымов. Алматы: Экономика, 2001 ж
2. Көшенова.Б. “Ақша, несие, банктер”. Алматы, 2001ж.
3. Мақыш.С.Б. “Коммерциялық банктер операциялары”.
Алматы: 2004ж.
4. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп», Алматы 2003, В.К.Радостовец, Т.Ғ.Ғабдуллин, В.В.Радостовец,
5. «Бухгалтерлік есеп теориясы және тәжірибесі» оқулық/ Б.С.Мырзалиев
6. «Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері» : оқулық /
7. Актенов.Н.Г., Пессель.М.А “Денежное обращение” кредит и банк,
8. Я. А. Дободиной “ Денежное обращение” финансы.
9. В. Колесинкова “ Банковское дело ”, “ финансы
10. И. И. Повлов “ Денги, кредит, банк”, Алматы,
11. Г. С. Сейітқасымов “ Денги, кредит, банк ”
12. Ілиясов Қ., Құлпыбаев “ Қаржы ” Алматы,
13. В. Д. Мелинков “ Основа финансов ”,
14. С. С. Сахариев “ финансы ” Алматы
15. Романовский “ финансы ” учебник для ВУЗ 2000
16. С. Б. Мақыш, А. Ә. Ілияс
17.Усоскин В.М. Современный коммерческийбанк. Управление и операции. М: ИПЦ
18. В.В. Иванов. Банктер сенімділігі сараптамасы. М.: Русская деловая
19. Велислава Т. Севрук. Банктік қауіптер. - М: «Дело
20. Эдвин Дж. Долан. Ақшалар, банктік ісіжәне ақшалай-несиелік саясат.
21. «Банктер және банктер қызметі жөнінде» Заң күші бар
22. « Пруденциальді нормативтер жөнінде» Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі
3
Тұтыну несиесі
Қысқа мерзімді несие
Қазақстандағы рыноктық несие жүйесі қатынастарының қалыптасуы
Тұтыну несиесінің жіктелуі ерекшелікғтері
Тұтыну несиесі және қасиеті
Қазақстан банк ісі
Тұтыну несиесінің экономикалық мәні мен теориялық негізіне жан-жақты зерттеулер жүргізіп, несиелеудің бұл түрінің “Еуразиялық банк” ақ-ның қызметіндегі жүзеге асырылу ерекшеліктерін қарастыру
Тұтыну несиесі жайлы
Несиелік тәуекелді анықтау
Несие. Несие формалары мен түрлері