Өндіріс тиімділігін жоғарылату
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ………………………………………………………………….…3
КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ………………………………………..6
КӘСІПОРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІ…...……………32
“Алматыоблауырқұрылыс” АҚ-ның экономикалық қызметінің көрсеткіштерін талдау………………………………….………….32
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін талдау………………….…………….…………………52
ҚҰРЫЛЫС КӘСІПОРНЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ……………………………………………57
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін арттыру
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін инновациялық жолмен
ҚОРЫТЫНДЫ…………………………………………………………….73
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ……………………………….75
КІРІСПЕ
Қазақстанның қазіргі уақытқа сай даму сатысы – нарықтық
Нарықтық экономиканың негізінен еңбек өнімділігін жоғарылатуды оңайландыратын, қызмет
Кез келген кәсіпорын үшін белгілі бір уақыт аралығындағы
Бірақ, тиісті өндірістік стратегияға, өндірістік ресурстар мен өткізу
Экономикалық тиімді қызмет етуге байланысты ең көп тараған
Екінші жағынан, кәсіпорынның белгілі – бір бағытта экономикалық
Қазақстан Республикасында нарықтық экономикада қарқыны жоғарылауды. Сонымен қатар
Қазіргі заманғы экономикалық жағдайда әр шаруашылық субъектінің қызметі
Қазіргі заман жағдайында кәсіпорын күн көрісін қамтамасыздандыру үшін
Адамзат қызметі тиімділікпен тікелей немесе жанама
Тиімділік мәселесі - бұл әр қашан таңдау
Тиімділіктің деңгейі экономикалық өсу, өмір сүру деңгейінің жоғарылауы,
Тиімділік латынның «effektus» сөзінен – орындалу, жүзеге асыру,
КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Кәсіпорынның қызмет ету тиімділігі, оның мәні мен
Кәсіпорының қызметтіне баға беру оның тиімділігінің соңғы нәтижелері
Қызмет ету тиімділігі – қызмет етудің барлық сатысындағы
Қызмет ету тиімділігі дегеніміз – тауар өндіру мақсатында
Қызмет ету тиімділігі қоғамдық өндірісте және жеке кәсіпкерліктің
Әсер, (эффект) – белгілі бір құбылыстың (процестің) нәтижесін
Экономикалық тиімділіктің негізі – оған қол жеткізу үшін
Әр түрлі ғалым – экономистер қызмет ету тиімділігіне
Тиімділік белгілі бір қатынасты білдіреді және соңғы нәтижеге
П.А.Малышев және И.Т.Шилин бойынша соңғы нәтижеге айналған, дайын
Тиімділік бұл пайдалы әсер мен оған жету үшін
И.А.Усатов тиімділікке кәсіпорынның материалды және ақшалай ресурстарының шығынын
И.И. Ройзман қызмет ету тиімділігі кез –келген өндіріс
1.Экономикалық тиімділік келесі постуат арқылы көрсетіледі: Кәсіпорында шешім
2. Әлеуметтік тиімділік қолда бар шектеулі құралдармен кәсіпорынның
3. Техникалық тиімділік – кәсіпорының техникалық мақсатына байланысты,
4. Экологиялық тиімділік – кәсіпорының экологиялық мақсаттарға жетуіне
Қызмет ету тәжірибесінде экономикалық, әлеуметтік, техникалық және экологиялық
Нарық жағдайында әрбір кәсіпорын, экономикалық тәуелсіз тауар өндіруші
Критерий қарастыру құралы, оның негізінде баға беру,
Жоғарыда айтылған экономикалық әсер (эффект) натуралды және құнды
Ондай көрсеткіштерге мысалы; жалпы өнім, тауарлы өнім, өткізілген
Экономикалық қызметті талдау нәтижелері болашақта даму жоспарының шешімін
Қызмет етуге баға берген кезде тек қана экономикалық
Экономикалық қызметтің тиімділігі “тиімділік” категориясының баға беру мүмкіндігін
Тиімділік сөзі келесі мағынаны береді – қатысты нәтиженің,
Қызмет ету тиімділігі – қызмет етудің барлық деңгейіндегі
Экономикалық қызмет ету тиімділігі өндірістік потенциалдың пайдалану дәрежесін
Қызмет ету тиімділігі- тауар өндіру мақсатында ресурстарды бөлу
Адамзат қызметі тиімділікпен тікелей немесе жанама байланысты.
Тиімділік мәселесі – бұл әрқашан таңдау мәселесі. Таңдау
Тиімділіктің деңгейі экономикалық өсу, өмір сүру деңгейінің жоғарылауы,
Тиімділік латынның “effectus” сөзінен – орындалу, жүзеге асыру,
Экономикалық қызмет тиімділігін жоғарылату мәселесі келесі, әрбір еңбек,
Қызмет ету тиімділігін жоғарылату қажеттігі мен мүмкіндігі үнемі
Өндірісті басқару жүйесінде кәсіпорынның қызметінің тиімділігін объективті анықтай
Экономикалық тиімділік басты әлеуметтік-экономикалық санат, оған динимикалық және
Қызмет ету тиімділігін өлшеудің бастапқы принциптері қоғамдық формациялардың
Нарық экономиканың және кәсіпкерліктің негізі табыс болып табылатындықтан,
Тиімділіктің критерийлерінің мұндай иерархиясы қисынды (логична) және нарық
Тиімділік жалпы (абсолюттік) және салыстырмалы (қатысты) болып ажыратылады.
Салыстырмалы тиімділік альтернативті ең ұтымды (оптималды) баламаны таңдау
Келесі бөлімде қызмет ету тиімділігінің көрсеткіштер жүйесі қарастыралады.
2.КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ
2.1. «Алматыоблаоуырқұрылыс» АҚ-ның экономикалыұ қызметінің талдау.
«Алматыоблаоуырқұрылыс» Тресті 1972 жылдың сәуір айында Алматы қаласында
«Алматыоблаоуырқұрылыс» акционерлік қоғамы мемлекетіміздегі құрылыстың дамуына үлкен үлес
Қарап отырсақ, «Алматыоблаоуырқұрылыс» осы уақытқа дейін республикамыз үшін
Ірі құрылс объктілерін атап өтейік:
Қазсқатан Республикасындағы төл ақшасын шығаратын банкнот фабрикасы;
Астана қалалық Қ. Байсейтив атындағы пера театры;
Қ.Қуанышбаев атындағы Қазақ ұлттық театры;
Қаза-қ ұлттық музыка академиясы;
Алматы қаласында балалр тағамын шығаратын «Бөбек» зауыты; ъ
Атырау облысының Ганюшкино кентіндегі аурухана;
624 орынды мектеп;
«Аджип» компаниясының вахталық қалашығы;
Республикадағы гвардия объектілері;
Алматы қаласындағы Орталық жабық базары,
Кәсіпорынның қызметінің мақсаты, мәні және түрлер:
Кәсіпорынның мақсаты жеке зады тұлғалардың тауарлардағы және қызмет
Қызметтің мына түрлері:
Құрылыс-монтаж жұмыстарын орындау, көріктендіру, жөндеу – пайдалану, проектті
Өндірістік – техникалық өнімдердің және халық тұтынатын тауарлардың
Ғылыми – техникалық өнімджердә әзірлеу және сату, оны
Инвестицилық және маркетингтік қызметтер.
Заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету, оның ішінде;
Коммерциялық, сауда-саттық және делдалдық қызметтер;
Құнды қағаздармен әр түрлі операциялар жасау;
Бірлескен кәсіпорындарды, соның ішінде шетелдік фирмалармен құру, және
Дербес сыртқы экономикалық қызметтер
Жеке және заңды тұлғалардың мүлкін сенушілікпен басқару;
Облигацияларды шығыру, орналастыру күту соның ішінде жылжымайтын мүлік
Қоғамның қызметіне байланысты кеңестік, ақпараттық және басқа қызметтерді
Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарымен тыйым салынбаған қызметтер
мәні болып табылады.
Кәсіпорынның жарияланған жарғылық капиталы 46 619 000 теңге
Кәсіпорынның қызметін басқару
Кәсіпорынның қызметін басқару - өндірісті жоспарлау негізінде жүзеге
ИСО 9000/2000
ИСО 9001/2000
ИСО 9004/2000 халықаралық стандартын кеңінен қолданылады және оған
Өндірісті басқаруға қатысты барлық жұмысшыларды бас инженер бақылайды.
Негізгі мақсаттар:
Жұмысты жоспалау;
өндірістік жұмыстың кезектілігін анықтау;
инспекция жүргізу және аяқталған өндірісті қабылдаудың кезектілігін анықтау;
өндірісті таңдау және бағалау;
обьектіні пайдалануға беру.
Өндірістік орта:
«Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ң өндірістік ортасы ақпараттық қамсыздандыру арқылы, мердігерлермен
Кәсіпорын қызметін жоспарлау процесін 2-ге бөліп қарастыру арқылы
Кәсіпорынның дамуын жоспарлау;
Нақты обьектінің жұмысын жопарлау.
Обьектідегі өндірісті жоспарлау келісім-шарттағы сапа, мерзім және баға
Өндіріс жұмыстарының орындалу тәртібі:
Өндірі келісім-шартқа қол қойылған соң басталады. Бұған дейін
Құрылысты бақылайтын мемлекеттік органдардың рұқсат беру құжаттары (өрт
Инспекциялардың жоспары (авторлық,техникалық, мемлекеттік бақылау);
Құрылықа қажетті жерді жалға алу туралы екелісім-шарт;
материалды жеткізу туралы келісім-шарт;
жоспарлы-сметалық құжаттар;
өндірістік жұмыс жоспары ( күнтізбелік жоспар, сапа бойынша
құрылысты ұйымдастыру жобасы;
өндірістік жұмыс жобасы.
2. Негізгі өндірістік жұмыстың басталар алдынды обьектіні салуға
территорияны қоршау;
жарнама орнын орнату;
автокөліктердің жүрісін, қозғалысын ескертетін белгілер мен көрсеткіштерді орнату;
жасыл желекті қорғау;
уақытша жол салу;
уақытша инженерлік жүйелерді орнату;
обьектіге қатыты сақтау қоймаларын ұйымдастыру;
уақытша ғимараттар мен құрылғыларды жөндеу және құру: өндірістік
қалдықтар мен кір-қоқыс жинайтын ыдыс орнату;
өндірістік құрылғыларды қалпына келтіру және орнату.
Өндірістік жұмысты орындаушылар обьектіге келгенде:
жұмыс жүргізілетін жер көрсетіледі;
жұмысшыларды орналастыратын жер және тұрмыстық жағдай келісіледі;
көлік қою және құрылғыларды орналатыру жері келісіледі, сондай-ақ
техникалық тексеру және қызмет көрсету тәртібі анықталады;
өндірістік мақсаттар анықталады;
кәсіпорынның жұмыстың орындалу мерзімі және сапасы бойынша стандартқа
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жағдайы тексеріледі: жеке
4. Өндіріс жұмыстары бекітілген жоспарлау құжаттары және жобалау
5. Өндіріс жұмыстарының жүру барысына баға беру және
Өндіріс жұмыстарының жүру барысына баға беру және талдау
6. Жұмыты орындаушылар күнделікті жоспарлы жиналысқа қатысушылар болып
7. Істелген жұмысты тексеру және оны қабылдау тексерушілер
8. Обьектіні пайдалануға тапсыру.
Жоспарланған обьектідегі барлық жұмыстар мен өндірі аяқталған соң
Соңғы тексеруші ұйымдастырылады;
Қабылдау тексерісі;
Тапсырыс берушімен, орындаушымен және мемлекеттік органдармен барлық сұрақтар
Тұтынушының меншігі қайтарылады;
Тұтынушыны обьектімен таныстыру, оқыту, кеңес беру.
9. Обьектіден кәсіпорынның біржолата көшуі оны өткізген соң
«АОАҚ» АҚ-ның басқару органдары:
1. Жоғарғы орган – Акционерлердің Жалпы жиналысы;
2. басқару органы – директорлар Кеңесі;
3. жеке дара атқару органы – Бас директоры;
4. бақылау органы – ішкі аудит қызметі.
1-сурет – «Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ның ұйымдық құрылымы
1. Акционерлердің жалпы жиналысы
Қоғам жыл сайын акционерлердің жалпы жиналысын өткізуге міндетті.
Акционерлердің жалпы жиналысының айрықша құзіретіне қоғамның жарғысымен қоғам
Акционерлерге ұсынылатын материалдарда дауыс беруге шешім қабылдау үшін
Акционерлердің жалпы жиналысын өткізу тәртібі 13.05.2003 жылғы «Акционерлік
Акционерлердің жалпы жиналысында дауыс беру «қоғамның бір акциясы
Жалпы жиналыс қорытындысы жиналыстың төрағасы мен хатшысы және
2. Директорлар кеңесі:
Қоғамның қызметіне жалпы басшылық жасауды 5 жыл мерзімге
Қоғамның директорлар Кеңесінің отырысындағы шешімдер қатысып отырған
Директорлар Кеңесі мәжілісінің қорытындысы 3 күн ішінде Кеңестің
3. Қоғамның Бас директоры
Қоғамның атқарушы органы болып, директорлар Кеңесінің мүшелерімен 5
- Қоғамның Бас директоры шектелмеген ретте қайта сайлануы
- Қоғамның Бас директоры қоғамның күнделікті қызметіне
4. Қоғамның ішкі аудит қызметі
Қоғамның қаржы-шаруашылық қызметіне бақылауды жүзеге асыру үшін жалпы
Ішкі аудит қызметі директорлар Кеңесіне тікелей бағынады және
Қоғамның қаржылық есептілігі мен аудиті
Қоғамның қаржылық есептілігі қоғамның бухгалтерлік балансын, кірістер мен
3. «АОАҚ» АҚ-ның маркетинг қызметін ұйымдастыруы
Маркетинг қызметін ұйымдастырудың негізгі мақсаттары:
- маркетингті жоспарлау;
- тұтынушылардың талабын анықтау үшін маркетингтік ақпарат жинау;
- өнімге қойылатын талаптарды талдау: мақсатты таңдау, орналастыру,
- ттұтынушылармен байланыс;
- тұтынушының қанағаттануын бағалау.
Маркетингті жоспарлау
Маркетингті жоспарлау Кәіпорынның мақсатына сәйкес және оларды жүзеге
Маркетинг жоспары:
бір жылға;
нақты мақсатта, мысалы тендер ұтып алу үшін құрылады.
Жылдық маркетингтік жоспарды жасау алдында меркетолог:
1. Өткен кезеңде маркетингтік жоспардың орындалу нәтижеін қарастырады;
2. Кәсіпорынның мүмкіндіктерін анықтайды;
3. Қиыншылықтар мен тәуекелдіктерді анықтайды;
4. Өткізу нарығының жағдайын болжау (саяси және макроэкономикалық
5. Тұтынушылармен байланыс жазбаларын қарастырады (артықшылықтар, кемшіліктер, ұсыныстар).
Маркетолог жиналған ақпараттар мен жасалған зерттеулер негізінде маркетингтік
Маркетингтік жоспарда қарастырылатын мәселелер тізімі мен атауы, орындаушылар,
Мысалы төмендегі мәселелер қарастырылады:
кәсіпорынның жаңа тауарлық маркасы жасалады;
кәсіпорынның жаңа ұранын (лозунг) жасау ;
жарнама материалдарын жасау (плакаттар, буклеттер, сувенирлер, күнтізбелер ж.т.б.);
кәсіпорынның қызметі туралы PR – мақала жазу және
көрмеге қатысу;
теледидар мен радиода жарнамалау;
тұтынушылармен қарым-қатынасты нығайту;
тұтынушылармен кері байланысты жақсарту;
тендерлерге қатысу;
кәсіпорынның маркетинг қызметін дамыту;
маркетингтік жоспардың орындалуын бақылау;
маркетингтік ақпарат жинау т.с.с.
Маркетингтік жоспарды талдау екі деңгейде жүргізіледі:
бірінші деңгейде маркетолог алдын-ала талдау жасайды, SWOT –
екінші деңгейде Бас директормен жиналыс жүргізіледі, онда маркетингтік
Маркетингтік ақпарат жинау және маркетингтік ақпаратқа жататындар:
тұтынушылар туралы мәлімет;
бәсекелестердің тутынушылары туралы мәлімет;
жабдықтаушылар туралы мәлімет;
бәсекелестер туралы мәлімет;
тұтынушылардың өнімге қоятын талабы;
сала бойынша салыстырмалы көрсеткіштер;
өнімге және өндіріс процесіне заңмен белгіленетін талаптар;
нарықтағы жағдай мен болашақтағы мүмкіншіліктер туралы мақалалар;
есеп беру туралы мәліметтер: бухгалтерлік есеп мәліметтері, өткізу
Тұтынушылардың талаптарын анықтау және талдау
Тұтынушылардың талаптарын анықтау және талдау Кәсіпорынның өнім өндіру
Тұтынушылардың өнімге қоятын жалпы талаптары Кәсіпорында оларды жинау
Нақты бір тұтынушының нақты бір өнімге қоятын талаптары
Кәсіпорын тутынушылармен байланысты үзбейді, әрқашан қарым-қатынаста болады.
Тұтынушылардың қанағаттануын бағалау
Кері ақпаратты алу мақсатында (обратной инфомации) Кәсіпорында тұтынушылардың
Қанағаттану дәрежесін анықтау, сондай-ақ хат жазу, жүздесу,
Келіп түскен ақпаратты басқарушылар талдайды да, сапалық менеджмент
4. «АОАҚ» АҚ-дағы еңбек ресурстары және еңбекақы төлеуді
Кәсіпорында енбек ресурстарымен жұмыс жасайтын арнайы кадрлар бөлімі
«Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-мы еңбекақы төлеудің нысаны мен жүйесін дербес
4-кесте-Жұмыскерлердің еңбекақы қорының құрылымы
мың теңге
жыл тарифтік ставка және қызметкерлер жалақысына аударылған еңбекақы
2003 73782,0 2153,0 757,1 1755,5 1745,8
2004 117089,9 432,6 99,6 6609,3 2986,2
Келесі кестеден еңбек өнімділігі және еңбекақы төлеудің ұйымдастырылу
5- кесте - Еңбек өнімділігі және еңбекақы төлеуді
№
Көрсеткіштер
2003 жыл
2004 жыл өсу қар-
қыны
% ауыт-қулар
(+,-) өлшем
бірлігі
1 жұмыскерлер саны 270,0
396,0 87,44 -49,0 адам
2 еңбекақы қоры 80193,4 127217,7 158,64 47024,3 мың
3 орт.еңбекақы 24751,0 26771,0 108,16 2020,0 тг.
4 еңбек өнім-гі 8251267,1 7489827,27 90,77 -761439,8 тг/ад
Жоғарыдағы кестеден жұмыскерлер саны 2004 жылы 2003 жылға
Жұмыскерлер санының көбеюіне байланысты 2004 жылы 2003 жылға
Орташа еңбекақы 2003 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 2020
Ендігі кезекте жұмыскерлердің жас ерекшелігі мен жұмыскерлер санының
6- кесте- Жұмыскерлердің тізімлегі саны және құрылымы
адам
жыл жас ерекшелігі
16-ға дейін 16-24 25-29 30-49 50 және одан
2003 - 21 129 182 58
2004 - 15 64 202 60
5. «Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ның қаржы-шаруашылық жағдайын талдау
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық жағдайына келесі көрсеткіштер арқылы баға беруге
Төменде көрсетілетін кестедегі қаржылық-шаруашылық жағдайды сипаттайтын алғашқы көрсеткіш
Келесі көрсеткіш - өткізілген өнімнің өзіндік құны. Ол
Үшінші көрсеткіш – жалпы табыс, бұл өткізілген өнімнен
Төртінші көрсеткіш – кезең шығындары деп аталады. Кезең
7-кесте- «Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ның технико-экономикалық көрсеткіштері
№ Көрсеткіштер 2003 жыл 2004 жыл Ауытқулар (+,-)
1 Өткізілген өнімнен түскен табыс 2227842117,0 2965971598,0 738129481,0
2 Өткізілген өнімнің өзіндік құны 2084749175,0 2575925901,0
3 Жалпы табыс
(1ж-2ж) 143092942,0 390045697,0 246952755,0 2,7 есе тг.
4 Кезең шығындары 130705279,0 375550826,0 244845547,0 2,9 есе
5 Негізгі қызметтен түскен табыс (3ж-4ж) 12387663,0 14494871,0
6 Негізгі емес қызметтен түскен табыс -6593681,0 2291672,0
7 Таза табыс 1633857,0 16786543,0 15152686,0 10,3 есе
8 Өнд-тік негізгі қордың орт. жылдық құны 95228026,5
9 Өнім рентабельділігі (7ж/2ж+4ж)100 0,07 0,56 0,49 8
10 Сату рентабельділігі (7ж/1ж)100 0,07 0,56 0,49 8
11 Қор қайтарымдылығы (1ж/8ж) 23,39 20,49 -2,9 87,6
12 Қор сыйымдылығы (8ж/1ж) 0,043 0,038 0,005 88,4
13 Жұмыскерлер саны 270,0 396,0 126,0 146,6 ад.
14 Қормен қарулану (8ж/13ж) 352696,39 365519,61 12823,22 103,6
15 Еңбекақы қоры 80193,4 127217,7 47024,3 158,6 мың
16 Орташа айлық еңбекақы 24751,0 26771,0 2020 108,2
17 Өткізілген өнімнің 1тг. кеткен шығ.
(2ж+4ж)/1ж 0,99 0,99 0 100 тг.
Келесі кезектегі көрсеткіш – негізгі қызметтен түскен табыс.
Негізгі емес қызметтен түскен табыс 2003 жылы тиімсіз
Жетінші нөмірдегі таза табыс көрсеткіші жоғарыда аталған көрсеткіштермен
Өндірістік негізгі қордың орташа жылдық құнын -
Келесі тоғызыншы көрсеткіш - өнім рентабельділігі, оған таза
Сату рентабельділігі кәсіпорынның таза табысы мен өткізілген өнімнен
Қор қайтарымдылығы көрсеткіші 2003 жылы 23,39 болса, 2004
Он екінші көрсеткіш - қор сыйымдылығы деп аталады.
Жұмыс көлемі көбейген сайын жұмыс күшіне қажеттілік арта
Келесі көрсеткіш қормен қарулану. Бұл көрсеткіш 2003 жылы
Жұмыскерлердің санының және төлемақы мен жалақының арту есебінен
Жалпы кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық жағдайы 2003 жылға қарағанды 2004
2.3. “Алматыоблауырқұрылыс” АҚ-ң қызмет ету тиімділігін талдау
“Алматыоблауырқұрылыс” АҚ-ң қызмет ету тиімділігінің деңгейін төмендегі кестеде
12-кесте – Кәсіпорынның қызмет ету тиімділігінің көрсеткіштері.
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Жылдар Ауытқулар
(+;-)
2003 2004
1 Жалпы табыс теңге 143 092 942
2 Төленетін салық теңге 415 80 92 -
3 Таза табыс: оның ішінде теңге 163 38
Үй құрылысынан теңге 968 500 10 786
Монтаж жұмысынан теңге 247 420 2 817 063
Кірпіш өндіруден теңге 275 672 1 974
Столярлық жұмыс теңге 14 22 65 1
4 Өнім рентабельділігі % 0,07 0,56 0,49
5 Өндіріс рентабельділігі % 0,2 1,8 1,6
6 Сату рентабельділігі % 0,07 0,56 0,49
2-Сурет–2003-2004 жж. Аралығындағы өнім және өндіріс рентабельділігінің динамикасы
3-Сурет – 2003-2004 жж. Аралығындағы таза табыстың динамикасы
Жоғарыдағы кестеде талданған кәсіпорынның қызмет ету тиімділігінің алғашқы
Қызмет ету тиімділігін сипаттайтын келесі көрсеткіш таза табыс.
Ал, монтаж жұмыстарынан таза табыс 2003 жылы 247
Кәсіпорынның қызметінің келесі түрі кірпіш өндіруден түскен таза
Столярлық жұмыстан түскен таза табыс көлемі де, сәйкесінше
Тиімділікті сипаттайтын келесі көрсеткіш, өнім рентабельділігі базалық жылы
Келесі өндіріс рентабельділігі көрсеткіші 0,2 % -
Ретабельділіктің келесі түрі – сату рентабельділігі «Алматыоблауырқұрылыстың» сату
Төмендегі кестеде «Алматыоблауырқұрылыстың» АҚ-құрылыс жұмысының тиімділігі таладанады.
13- кесте – Құрылыс жұмысының тиімділігі
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Жылдар Ауытқулар
2003 2004
Жұмысшылар саны адам 125 223 98
Таза табыс тенге 968 500 10 803
Еңбек өнімділігі теңге / адам 7 748 48
Шығындар теңге 962 000 636 3000 5
Жоғарыдағы кестеде көрініп отырғандай «Алматыоблауырқұрылыс» акционерлік қоғамының
Екіншіден – таза табыс көрсіткіші базалық жылы 968
Жұмысшылар саны мен таза табысқа байланысты анықталатын еңбек
Келесі материалдық шығындар жоғарыда анықталған көрсеткіштердің өсуіне байланысты,
3. «АЛМАТЫОБЛУЫРҚҰРЫЛЫС» АҚ-Ң ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ
3.1. «Алматыоблуырқұрылыс» АҚ-ң қызмет ету тиімділігін арттыру шаралары.
Кәсіпорынның тиімділігі өндіріс пен оның тиімділігін арқылы анықталады.
Кәсіпорынды басқару кезінде тиімді шешім қабылдау үшін әр
Қызмет ету тиімділігн арттыру кәсіпорынның басты қаржының стартегиясынын
Егер, жоғарыда айтылған мәселелер дұрыс атқарылмаса, кәсіпорынның банкроттықа
өндірістік – қаржылық қызметті қайта құру;
Кредиторлар мен кәсіпорын иелерінің арасында әкімшілдік келісім –
Қайта құру жұмыстары борышкерлердің төлемқабілеттілігін белгілі – бір
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамның табысты және шығынсыз ызметін қалыптастыру
Яғни, нарық жағдайында істеп отырған кәсіпорындардың экономикалық дамуды
Кәсіпорынның қыржылық жағдайы өндірістің нәтижелерін (тиімділіг) шығындар мен
Өнім динамикасы мен ресурстар динамикасы (шығындарының) арақытынасы экономикалық
Қаржылық жағдайды тұрақтандару үшін ағымдағы шығындарды (қолданылытын ресурстар)
Аталған құрылыс кәсіпорынның қызмет ету тиімділігн жақсарту мақсатында
“Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы” Заңына сәйкес жүзеге асыруылуы
Тиімділікке әсер ететін қаржылық жағдайды жетілдірудің маңызды жолдарының
Құрылыс кәсіпорынның қызмет ету тиімділігін жоғарылатудың әр түрлі
Ғылыми – техникалық прогресс.
Ресурстарды үнесмдеу және жабдықтарды модернизациялау;
Инвестицияны көптен тарту және оны үнемді және рационалды
Өнімнің сапасын жақсарту, нәтижесінде сату көлемін арттыру;
Басқару факторларының тиімділігі;
Маркетингтік қызметті ұйымдастыру;
Жүргізілетін шаралырдың негізгі мақсаты ұйымның шаруашылық қызметін өзгерту
Сонымен қарат ол қыржылық тұрақтылығын және ұйымның экономикалық
4- сурет – Құрылыс кәсіпорынның қызмет ету тиімділігін
Статистикалық мәліметтерге сәйкес өндірістік және еңбек ресурстарын
Екінші бөлімде жүргізілген талдау келесідей қорытындыға келуге мүмкікдік
Кәсіпорын өзінің басты мақсаты мақсаты қызмет ету тиімділігі
5- сурет - “Қызмет ету тиімділігінің мақсаттарын арттыру
Өндіріс рентабельділігін жоғарылату – бүгінгі күні кәсіпорынның басты
Бұндай мәселенің туындауына әсер тетін фактолардың бәрі ол,
Сондықтан осындай жерлерін тапсырыс берушімен контракт жасағанда алдынала
Екіншіден, қаржы қорының басқа да көздерін пайдалану. Кәсіпорынның
Меншікті және сырттан тартылған қарыз құралдардың пайдалану көздерінің
Кәсіпорын қызметінің түріне және саласына байланысты, нақты бір
Жабдықтаушылар мен тұтынушыларды зейін салып таңдау;
Баға, өткізу, инвестициялық тағы сол сияқты саясаттардың шараларын
Жалпы кәсіпорынның қызметін оның құрылымын бақылап отыру;
Нәтижелерді талдау және алдағы қызметін бағыттау;
Стратегиялық дамуының мақсаттарын нақты білу;
«Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ң тиімділігн жоғарылатудың келесідей жолдары бар. Қаржы
Басқа жолы қаржы қаражаттының басқа да көздерін тарту
Алғашқы жылдары меншікті қорды жинауға мүмкіндік беретін, ұзақ
Бағалы қағаздардың қосымша эмиссиясы бұл дамыған мемлекеттерде кеңінен
Техникалық базаны толықтыру үшін ең тартымдысы лизингті пайдалану
«Алматыоблауырқұрылыс» АҚ-ң өщіне кадр дайындау курстарын ашу.
Жұмыс сапалы орындалғаны үшін жұмысшыларға си ақы, төлем
Негізгі қорларды пайдалануды жақсарту;
Тиімділікті арттырудың басты факторы табыстың жоғарылауы болып табылады,
Өндіріс көлемін көбейту негізінде және айналым қорларын тиімді
Негізгі капиталды пайдалануды жақсарту факторлары:
Еңбек қорларын техникалық жақсарту, ескі техниканы ауыстыру, жабдықтаушыларды
«Тар жерлерді» жою;
Артық құрал – жабдықтарды және пайдаланылмайтын жерлерді жалға
Құрал – жабдықтарды жөндеу уақытын қысқарту, жөндеу қорын
Құрал жабдықтардың тұрып қалуын болдырмау: материалдарды –
Өндірілген өнімнің нақты көлемін арттыру, яғни уақыт бірлігіндегі
Айналым капиталын пайдалануды жақсарту
Айналым капиталын пайдалануды жақсарту өндіріс қорларын тиімді ұйымдастыру
Еңбек өнімділігінің өсуінің факторлары
Жаңа өте тиімді техниканы іске қосу, өндірісті автоматтандыру,
Бір қалыпты ауыр, зиянды еңбек көлемін қатыстыру, еңбек
Еңбек қабілетін арттыратын немесе төмендететін, жұмысшының денсаулығына назар
Өндірісті ұйымдастыру мен басқаруды жақсарту, ұйымдастырудың қазіргі заманға
Еңбекті ұйымдастырудың негізгі бағыттары болып табылатындар:
Еңбек бөлінісінің рационалды түрлерін анықтау және іске қосу;
Кадрларды таңдау, дайындау және мамандандаруды ұйымдастыруды;
Жұмыс орындарын ұйымдастыру;
Қажетті жығын мен еңбек нәтижелерін анықтайтын еңбекті нормалау;
Еңбекақы төлеуді ұйымдастыру;
Еңбек ету жағдайын жақсарту;
Ынталандару – еңбек ету тиімділігн анықтайтын негізгі факторлардың
Құрылыс пен капитал салымдарының тиімділігін жоғарылату жолдары:
Жақсы жоба жаау және жобалау мерзімін қысқарту;
Құрылыс мерзісін қысқарту;
Прогрессивті құрылыс конструкцияларын, құрылыс материалдары мен бөлшектерін пайдалану;
Тәжірибе жүзінде өзін ақтаған жобаларды барынша пайдалану. Бұл
Құрылыс ионтаж және қайта өңдеу жұмыстарының механизациясы;
панельді үй құрылысының орнына бүтін, берік (монолитті) үй
Отандық және шетілдік жетістіктерді ескере отырып, жобада ең
Осылайша зеттеліп отырған объектідегі ішкі және сыртқы өндірістік
Кәсіпорын қызмет ету тиімділігін арттыру үшін нарық жағдайына
Бұл табыс көлемінің бірнеше пайызға емес, он еселеп
3.2. “Алматыоблауырқұрылыс” ашық акциоенерлік қоғамының қызмет ету тиімділігн
Нарық жағдайы адам қазметінің басты саласы – экономикады
Тиімділікті арттырудың басты факторларына жатады:
Ғылыми – техникалық прогресті тездетуғ өндірістің өндірістік деңгейін
Өндіріс құрылымын қайта құру, тұтынуға бейім өндіріске бағыттау;
Өнідірісті техникалық қайта қаруландыру;
Жоғарғы техникалық және ғылыми сыйымды өндірісті енгізу және
Халықарадық стандарттарға сай, бәсеке қабілетті қызмет ету, өнім
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамы нарық жағдайына сәйкес өндіріс тиімділігін
“Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының өзінің қызмет ету барысында үнемі
Зерттеліп отырған құрылыс кәсіпорыны ИСО 9001-2000, ИСО 9001-2001
Осы халықтық стандартқа сәйкес кәсіпорын өзінің өндірістік қызметін,
Кәсіпорын осы ИСО 9001-2001 стандартына сәйкес қызмет атқарып
ҒТП қолдану өндірістік қуатты, шикізат пен материалды, сонымен
Қарастырылып отырған құрылыс кәсіпорында, Қазақстанда өндіріске енбнген, құрылыста
Бұл жаңа өнім атауы - көтерілген әйнек
Көпіргіш әйнек өндірісін ұйымдастыру қажеттілігі – қазіргі заманға
Көпіргіш әйнек жылу ұстағыш материал ретінде, жылу техникалық
Көпіргіш әйнек кең қолдануға болатын жылу ұстағыш материал,
Қосымша 100 жұмыс орны пайда болды. Жобаның сипаттамасы
Жоба т патентпен қорғалуы керек.
Қазіргі кезде маркетингтік зарттеу жүргізу заңды.
Жобаның орындалатын жері: Алматы облысы, Іле ауданы, Өтеген
Жобаның толық құны 600 000 000 (алты жүз
Қажет қаржылапндыру көлемі 650 000 000 (алты жүз
Ұсынылып отырған қаржыландыру көздері: Отандық қыржының даму институттарының
Ұсынылып отырған жоба 10 ай ішінде імке асырылу
Көпіргіш әйнек Еуропа, АҚШ, Жапония кеңінен қолданылады. Көпіргішті
Көпіргішәйнек өндірісін ұйымдастыру жобасын іске қосу үкіметтің бағдарламаларының
Көпіргішәйнек (ұяшықты әйнек) – тиімді, жеңіл, желді, биорганикалық
Көпіргішәйнек қолданылатын ғимараттың барлық конструкциялары техногенді және табиғи
Көпіргішәйнек – ерекше жылу ұстамды, бейорганикалық материал, ал
Көпіргішәйнекті өндіру тиімділігі мен артықшылығы – оның өндірісінде
Өндірісті екінші қолданыстағы әйнек сынықтарын пайдалану, қалдықсмыз өндіріс
Екінші қолданыстағы әйнек сынықтарын өндірісте пайдаланудың тиімділігі -
КОРЫТЫНДЫ
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында Қазақстанның кәсіпорындарының экономикалық басқару
Нарық жағдайында кәсіпорын қызметінің экономикалық мақсаттылығы өзінің қызмет
Сондықтан кәсіпорынның жоспарлық стартегиялық қаржылық жағдайын қалыптастыру өте
Қорыта келгенте нарықұтық экономиады кәсіпорының қызмет ету тиімділігін
Сонымен қатар кәсіпорының қызмет ету тиімсділігін арттыру жолдары
Дипломдық жұмыста қарастырылып отырған “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының жұмысы
1
2
Директор
Бас инженер
Қаржы бойынша орынбасар
Маркетинг бойынша орынбасар
Сапаны бақылау бөлімі
Қауіпіздік және төтенше жағдай бөлімі
Бухгалтер
Кадрлар бөлімі
Маркетинг және техникалық құралдар бөлімі
Өндірістік бөлім
Жоспарлау бөлімі
Хатшы-референт
Құрылыс участігі
Қүрылысшылар
Кәсіпорынның қызмет ету тиімділігін арттыру шаралары
Өнімнің бәсеке қыбілеттілігін жоғарылату
Ұйымның бәсекелестігін жоғарылату
Шығынды оптималдау
Жалғасын оптималдау
Құрылыстың бәсеке қабілеттілігін жоғарылату
Қаржылық тұрақтылықты жоғарылату
Экономикалық өсуді қамтамасыз ету
Кадрлік потенциалдың өсуі
Техникалық потенциалдың өсуі
Қаржылық қызметтен табыстың өсуі
Өндірістік қызметтен табыстың өсуі
Тапсырыс өсуі
Шығынды азайту
Ақша қаражаттары
Өмір сүру деңгейінің жақсаруы
Инновациялық қызмет
Серіктестің имиджі
Өнімнің сапасы
Мамандарды қайта даярлау
Мансаптың өсуі
Пайданы жоғарылату
Өндіріс тиімділігін жоғарылату
Өнім өндіріснің көлемін ұлғайту
Өнімнің бір данасына шаққандағы өзіндік құнды төмендету
Неігзі капитал тиімділігін жоғарылдату тиімділігн жоғарылату
Айналым капиталды қолдану тиімділігн жоғарылату
Жанды еңбекті тиімді пайдалануды жоғарылату
Құрылыс кәсіпорнының қызмет ету тиімділігін арттыру жолдары
НЕГІЗГІ ӨНДІРІСТІК ҚОРДЫ КӘСІПОРЫНДА ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІН КӨТЕРУ ЖОЛДАРЫ
Еңбек өнімділігінің жеке көрсеткіштері
Кәсіпорынның негізгі қорларын тиімді пайдалануын талдау
Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы
ЖШС «Жигер» кәсіпорнының өндірістік шаруашылық қызметіне толық талдау жүргізу, кәсіпорынды басқару құрылымын зерттеу, және кәсіпорында негізгі капиталды пайдалану тиімділігін талдау және оның деңгейін арттыру бойынша іс-шаралар жобасын жасау
Кәсіпорынның негізгі қорларын пайдалануды бағалау әдістері
Жалақы мәні
Өнім сапасын жоғарылатудың қажеттілігі
Шикізат, материалдық және отын - энергетикалық ресурстары