Банктің несиелік портфелін басқару
Мазмұны
Кіріспе 3
1.Банктің несиелік портфелін қалыптастыру және сапасын
1.1. Банктің несиелік портфелі: мәні және
1.2. Банктің несиелік портфелін басқару. 13
Қорытынды 17
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 18
Кіріспе
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің қызмет ету
Сөйтіп, несие қазіргі кездегі банктік
1.Банктің несиелік портфелін қалыптастыру және сапасын
1.1. Банктің несиелік портфелі: мәні және
Несиелік портфель белгілі күнге коммерциялық банктің
Отандық тәжірибеде несиелік портфельді несиелік сипаттаманың
Несиелік портфель – бұл белгілі
Банктік несие – бұл банктік мекемелерден
Банктік несие – бұл экономикадағы кеңінен
Банктік несие – бұл банктердің, арнайы
Банктік несие сферасы коммерциялық несие сферасына
Банктік несие әмбебап болып келеді, өйткені
Банктік несие өзінің маңызды ерекшеліктерін сақтай
Банктік несиенің шамасына ақшалай-чектік эмиссиямен толтырылған
Банктік несиелер әртүрлі белгілеріне байланысты жіктелінуі
I.Несие беру мерзімі бойынша:
қысқа мерзімді;
орта мерзімді;
ұзақ мерзімді.
Қысқа мерзімді несиелер – қарыз алушының
Өндірістік мақсаттағы несиелер шикізаттарды сатып алуды
Сауда-делдалдық операцияларға несиелер қысқа мерзімді сипатта
Уақытша қажеттіліктерге несиелер клиенттің қажеттілігін ақшалай
Орта мерзімді несиелер – бір жылдан
Ұзақ мерзімді несиелер елдің экономикасында маңызды
Ұзақ мерзімді несиелер – бес жылдан
Несиелердің мерзімі несиелік тәуекелге және банктің
Қазіргі кезде ұзақ мерзімді несиелер банктік
несиелеу үшін сәйкес ресурстың жоқтығы;
несиелік тәуекелдің жоғарылығы;
несиелеу қағидаларының сақталмағандығы;
несиені өтеу көздерінің дұрыс таңдалмауы;
несиелеу механизмінің жетілмеуі.
II.Қарыз алушылардың түрлері бойынша:
кәсіпорындар мен ұйымдарға несиелер;
жеке және заңды тұлғаларға несиелер;
банкаралық несиелер.
III.Экономика салалары бойынша:
өнеркәсіп салаларына;
ауыл шаруашылығына;
құрылыс;
көлік;
байланыс.
Өнеркәсіп саласына берілетін несиелер – бұл
Ауыл шаруашылығына берілетін несиелер – бұл
IV.Тағайындалу және пайдалану сипатына қарай:
негізгі қорларға жұмсалатын;
айналым қаражатына жұмсалатын.
V.Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
1.Қамтамасыз етілген:
кепілхатпен;
кепілдемемен;
кепілдікпен.
2.Сақтандырылған.
3.Қамтамасыз етілмеген:
сенім несиесі.
VI.Қайтарылу дәрежесіне қарай:
1.Стандартты несие – қайтарылу уақыты жетпеген,
2.Күмәнді несиелер – қайтарылу уақыты кешіктірілген,
3.Үмітсіз несиелер – қайтару уақыты кешіктірілген,
VII.Валютамен берілуіне қарай:
ұлттық валютамен;
шетел валютасымен.
VIII.Берілу шартына қарай:
1.Тұтыну несиесі – бұл жеке тұлғаларға
Тұтыну несиесінің басты тағайындалуы халыққа тауарлар
Экономикалық мазмұны жағынан тұтыну несиесі банктік
2. Ипотекалық несие – бұл қозғалмайтын
Ипотека несиені қамтамасыз етудің сенімді әдістерінің
Қазіргі кезде ипотеканың дамуын ұстап тұрған
Ипотекалық несиелендірудің дамуының жақын келешегі Қазақстандағы
Ипотеканың басты артықшылығы – бұл жерде
Ипотекалық несиелендірудің ұзақ мерзімді проблемаларын шешудің
Қазақстандық Ипотекалық Компаниясының жұмысының барысында қызмет
Ипотекалық несиенің негізгі проблемасы болып –
Осыған байланысты қаражаттарға ішкі нарықтан Қазақстандық
Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің дамуына әсер ететін,
салық салу жүйесі, мысалы, ипотекалық бағалы
ипотекалық несие көмегімен тұрғын үйді сатып
бағалы қағаздар эмитентінің жойылу жағдайында ипотекалық
Бұл проблемалардың жиынтығын шешуі ипотекалық несиелендірудің
Сонымен қатар ипотекалық несиені сақтандыру жүйесін
Ипотекалық несие – бұл массалық өнім
3.Овердрафт несиесі – клиенттің шотынан қаражатты
Бүгінгі күнге овердрафт – клиенттердің бөлек
Овердрафттың мақсаты – кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі
Овердрафт түріндегі несиелік шығындар көлемінің есеп
Қазіргі кезде овердрафтты тәжірибеде қолданған кезде
4.Овернайт несиесі – өтімділікті қолдау мақсатында
5.Онкольдық несие – кредитордың алғашқы талабы
6.Банкаралық несие – банктердің бір-біріне беретін
Банкаралық несиенің ролі мен орны коммерциялық
ағымдық (есеп айырысу) шоттарына және мерзімді
төлемділік, мерзімділік және қайтарымдылық қағидаларына сәйкес
есеп айырысуларды жүргізу.
Жалпы банкаралық несиенің несиелік қатынастар жүйесіндегі
Банкаралық несиенің несие мультипликациясының жеделдету ерекшелігі,
Қаржылық нарықтың сегменттері арасында банктік ресурстарды
Егер банк банкаралық несиелер нарығында кредитор
Несиелендіру үш бір-бірімен байланысқан бағыттары бойынша
қарыз алушыға баға;
несиелендіру объектісіне баға;
несиені қамтамасыз етуге баға.
Банк-қарыз алушының бағасы келесі бағалардан құрылады:
банк-қарыз алушының қаржылық нарықтағы жағдайы және
берілген құжаттар бойынша, қаржылық жағдайының талдауы
бұрын алынған несиелер мен олар бойынша
Банкаралық несиелендіру негізінен қысқа мерзімді болып
7. Ломбардтық несие – екінші деңгейдегі
Ломбардтық несие Ұлттық банктің ақша-несие саясатын
Ломбардтық несиелер Ұлттық банктен банктік операцияларды
Ломбардтық несиеге деген сұраныс Ұлттық банктің
8. Лизингтік несие – құрал-жабдықтарды
“Лизинг ” термині ағылшын “to lease
1)Қатысушы субъектілеріне байланысты болады, яғни аренда
Жалға беру объектілеріне байланысты болады, яғни
Лизинг дегеніміз – лизингтік фирмалармен
Біздің елімізде лизингтік қатынастар 2000 жылдың
Лизингтік келісімге қатысушылар ретінде лизингке беруші,
Лизинг беруші – бұл өзіндік және
Лизинг алушы – лизингтік келісім-шарт негізінде
Лизинг беруші лизинг алушыға негізгі капитал
Жалпы айтқанда, банктердің лизингтік операциялары несиелік
Сонымен, қаржылық лизинг банктік несиелеудің балама
Сонымен қатар, лизингтің жалпы қызметіне
1) лизинг көмегімен кепілге беретін мүлкі
2) лизинг 100%-ға дейін неселеуді ұсынады,
3) Салықты лизинг беруші төлейтіндіктен, лизинг
Маусымдық және күтпеген өндірістік мәселелері шешудің
5) Банк мекемесі лизинг бойынша көрсеткен
Ал кемшіліктеріне :
лизинг алушы құрал – жабдықтан қалдық
ұйымдастырудың күрделілігі;
3) лизинг құны несиеге қарағанда жоғары,
Жалпы лизингтік компаниялардың басым көпшілігі
Қазіргі кезде, Қазақстанда лизинг 4 жолмен
1.Аймақтың көтерме–делдал фирмалар мен Қазақстан келісім–шарт
Коммерциялық банктердің лизингтік операциялары;
Жаңадан құрылып жатқан маманданған лизингтік фирмалар;
Халықаралық лизинг формаларының дамуы.
Тағы да бір айта кететін жағдай,
Тағы да осыған қоса айта кететіні
9. Рамбурстық несие – шикізаттарды ішке
10. Сенім несиесі – банктің сеніміне
11. Маусымдық несие – жабдықтаушының қаржыландыру
12. Консорциалдық несие – ірі жобаларды
Нарықтық қатынастарға өту кезінде несиелік қатынастар
1.2. Банктің несиелік портфелін басқару.
Несиелік портфельді басқару – бұл банк
Несиелік портфельді басқаруды іске асырудың ортақ
нақты қарыз алушылар мен олардың топтары
несиелік рейтингпен байланысты болатын, жекелеген қарыз
әр түрлі салалар бойынша несиелеуді диверсификациялау;
төменгі тәуекел деңгейі бар ең маңызды
жоғарғы тәуекел деңгейі бар салаларға қатысты
несиеге баға белгілеу саясатын дайындау.
Несиелеу лимиттерін белгілеу – несиелік портфельді
Кез келген тәуекел түрлерін шоғырландыру үшін
Тұрақты пайданы қамтамасыз ету және шоғырландыруды
Несиелік портфельді басқару – бұл несиелік
Несиелік портфельді қалыптастыру және басқару –
Оңтайлы несиелік портфельді құру үшін банк
Несиелік портфельді басқарудың ең маңызды элементі
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын
Кең мағынада, несиелік саясатты несие беруші
Тар мағынада, несиелік саясат – бұл
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға
нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға
нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін
оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар
Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді
несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға
несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың
сыртқы аудит қызметтерінің жұмысын және банктегі
ішкі бақылау қағидаларын.
Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы іс
Несиелік саясаттың маңызды элементі банктегі бақылауды
Ішкі несие саясатын жасау банк жетекшілерінің
Несиелік саясат несиелік портфель үшін мынандай
1. Банктің қандай ресурс үлесі несиені
2. Несиенің қандай тұрпаты берілуі мүмкіндігін;
Берілген несие тұрпаты қандай несие портфелінің
Жеке салалар мен қарыз алушылар бойынша
Бизнестің негізгі географиялық аймағын анықтау мүмкіндігін;
Несиені алу үшін қажетті лимитті бекіту
Несиелік саясат несиелеу лимиттерін, тәртібін, кейде
Несиелік саясатта несиелік комитет туралы ереже
Отандық банктер тәжірбиесіндегі несиелік комитеттің шешетін
несие алуға берген клиенттің өтінішін және
несие беру немесе одан бас тарту
несиелік тәуекелдерге байлансты несиелеу формаларын анықтайды;
несие сомасы мен мерзімін анықтап, пайыз
несиені қайтаруды қамтамасыз ету тәсілдеріне талаптар
несиелей шартын бекітеді (несиелік лимит, несиелік
берілген несиелерге мониторинг жүргізу тәртібін бекітеді;
банктің несиелік стратегиясын жасайды;
несиелеу бойынша бөлімшелердің жұмысын талдайды;
несиелік комитеттің мәжілісінің хаттамаларына қол қояды
Несиелік саясатта қарыз алушылардың негізгі қызметіне
Несиелік саясатпен банк қызметкерлерін таныстыру, оларды
Несиелік қызметтің басты бағыттарын анықтайды. Оларды,
Қорытынды
Қазақстан Республикасы экономикасының қарқынды өсіп дамуы
Қорыта келе біз банктің несиелік портфелін
Бітіру жұмысын зерттей отырып
1.Несиелік портфель дегеніміз – бұл белгілі
2.Несиелік портфельді басқару – бұл банк
3.Банктің несиелеу тәртібі несиелеу механізмі арқылы
4.Банктің несиелік портфелін бағалау банктің несиелік
5.Проблемалық несиелер дегеніміз – бұл кез
6.Несиелік тәуекелді басқарудың негізгі әдістері:
-диверсификация;
-лимиттер жүйесі;
-өзін-өзі сақтандыру;
-сақтандыру;
-сапаны басқару.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. “Қаржы лизингі” туралы ҚР заңы.
2. Коммерциялық банктер операциялары / С.Б.Мақыш.
3. Ақша айналысы және несие /
4. Управление рисками коммерческих банков /
5. Банковское дело / Под ред.
6. “Ақша, несие, банктер” Г.С.Сейтқасымов. –
7.“Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау” / К.Ш.Дүйсенбаев,
8. Банктік тәуекелдер / К.О.Шаяхметова. –
2
Банктің несиелік портфелін басқару
Банктің несие саясаты
Коммерциялық түрдегі банктердің несиелік портфелін басқару
Проблемалық несиелермен банктердің жұмысы
Коммерциялық банктердің несиелік портфелін басқарудың экономикалық негізі
Банктің несиелік портфелін қалыптастыру және сапасын бағалау
Қазақстан Республикасындағы екiншi деңгейдегi банктердiң несиелiк портфелiн басқару
Коммерциялық банктердің несие портфелінің сапасын басқару мен бағалау
Коммерциялық банктердің мазмұны, құрамы, құрлымы
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің несиелік портфель және оның сапасын бағалауды теориялық және тәжірибелік жағынан зерттей отырып, несиелік портфель құрылымын қарастыру