Халықаралық валюталық
Қазақстан Республикасының білім беру және ғылым министрлігі
Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті
«Экономика» факультеті
«Әлемдік экономика және
халықаралық экономика»
кафедрасы
Курстық жұмыс
тақырыбы: «Кедендік органдарының экспорттық-импорттық валюталық бақылауы»
Орындаған: 3-курс студенті,
«КІ» мамандығы
________________________
Тексерген: э.ғ.д., профессор
Р.А.Қамшибаев
Алматы' 2009
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................................3
І-тарау. Қазақстан Республикасының кеден органдарындағы валюталық бақылау жүйесі.............................................................................................................4
1.1 Валюта жүйе және оның негізгі элементтері........................................................4
1.2 Валютаның әлемдік тәжірибедегі нарығы.............................................................8
1.3 Валюта нарығындағы валюталық құндылықтарды қолданумен байланысты қызметі............................................................................................................................9
II-тарау. Валюталық және экспорттық бақылау саласындағы кедендік бақылау........................................................................................................................11
2.1 Кеден органдарының валюталық бақылау саласындағы функциясы...............11
2.2 Кеден органдары жүзеге асыратын экспорттық бақылау..................................12
2.3 Валюталық бағам және төлем балансы................................................................12
III-тарау. Шағымды қарау және ол бойынша шешім қабылдау......................18
3.1 Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының
3.2 Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының
Қорытынды.................................................................................................................23
Қолданылған әдебиеттер тізімі...............................................................................24
Кіріспе
Ұлттық экономиканың халықаралық байланыстар жүйесіндегі тиімділігінің артуы әр
Қазақстан Республикасының валюталық саясаты тәжірибе жүзінде өткізілуі келесілерге
Қазақстан Республикасының валюта-қаржылық механизмін нығайту, кредит және төлем
Қазақстанға шетел инвестициясының пайдалы жағын қарастыру, отандық және
ұлттық валюта «теңгені» нығайту, дамыту, Қазақстанда валюталар курсының
Валюталық бақылау - ваюталық реттеудің нормасы мен
Валюталық бақылаудың мақсаты экспорттық түсімнің толық және уақтылы
І-тарау. Қазақстан Республикасының кеден органдарындағы валюталық бақылау жүйесі
1.1 Валюта жүйе және оның негізгі элементтері
Валюта (италиян сөзi , сөзбе - сөз
Шаруашылық жағдайларын интернационалдыру және
Әлемдiк шаруашылық байланысы өнеркәсiбi
Елдердiң әлемдiк шаруашылыққа интеграциялауына ақша
Халықаралық валюталар қатынастар – ұлттық шаруашылықтарының
Валюталық қатынастардың жекеленген елементтерi
Халықаралық валюталық қатынастар халықаралық
Капиталдың шеңбер айналысы процесiнде
Шаруашылықтың интернационализациялануы жағдайында ұдайы
Ваюталық жүйе ұлттық заңдылықтарымен
Валюталық жүйелер 3 түрге бөлiнедi:
ұлттық валюталық жүйе;
дүниежүзлiк валюталық жүйе;
аймақтық немесе мемлекет аралық
Ұлттық валюталық жүйе – халықаралық төлем айналымын
Ұлттық валюта дүниежүзлiк валюталық
Дүниежүзлк валюталық жүйе – бұл
Аймақтық валюталық жүйе өнеркәсiбi
Ұлттық және дүниежүзлiк валюталық
Кесте 1. Ұлттық және дүниежүзілiк валюталық жүйенiң негiзгi
Ұлттық валюталық жүйе Дүниежүзлiк валюталық жүйе
1.Ұлттық валюта.
Резервтк валютлар, халықаралық есептесу, валюталық
2.Ұлттық валютаның алмастырылу шарты . Валюталрдың өзара
3. Ұлттық валюта паритетi.
Валюталық паритеттiң ортақ режимi
4. Ұлттық валюта бағамының режимi Валюталық
5. Валюталық шектеудiң, валюталық бақылаудың болуы немесе
6. Елдiң халықаралық валюталық өтiмдiлiгiн реттеу. Халықаралық валюталық
7. Халықаралық несиелiк айналыс құралдарын пайдалануды
8. Елдiң халықаралық есеп айырысуларын регламенттеу. Халықаралық
9. Ұлттық валюталық рынок пен
10. Елдiң валюталық қатынастарын басқаратын
Экономикалықадағы төлем балансында көрiнетiн өзгерiстер түбiнде келiп валюта
Валюталық жүйелердiң даму заңдылықтары
Дүниежүзлiк валюталық жүйелердiң арсындағы
Жаңа дүниежүзлiк валюталық жүйенi
1-шi кезең, жаңа жүйенiң қағидаларының
2-шi кезең, жаңа жүйенiң қағидаларының
3-шi кезең, толық қызмет ететiн
Дүниежүзлiк ваюталардың жүйенiң мынандай
Жаңа валюталық жүйенiң құрылуының алғы
Париждiң валюталық жүйесi.
Генуэз валюталық жүйесi.
Бреттон – Вудс валюталық жүйесi.
Ямайка валюталық жүйесi.
Еуропалық валюталық жүйесi.
1929-1936 жылдарда дүниежүзлiк валюталық
циклдiк сипат: валюталық дағдарыс дүние
құрылымдық сипат: дүниежүзлiк валюталық жүйенiң
ұзаққа созылуы: 1929 жылдан 1936 жылдың
БҰҰ–ның Бреттон–Вудстағы 1944 жылы болған
60 жылдардың аяғынан бастап, Бреттон
Алтын – девиз стандартты орнына
Елдерге кез-келген валюталық бағам
СДР-дiң қызмет етуiнiң мынандай
эмиссиялау және басу;
қамтамасыз ету;
бағамды анықтау әдiсi;
СДР-дiң пайдалану ауқымы;
Еуропалық валюталық жүйе, экономикалық интеграциялану
Батыс еуропалық интеграция өзiнiң
Бiрiншiден, ЕҚ құрылуы көмiрдiң ортақ
Екiншiден, ЕҚ – ның институционалдық құрылымы мемлекеттiң
Еувропалық кеңес;
Министiрлер кеңесi – заң шығарушы орган;
ЕҚ комисиясы – атқарушы орган
Еуропалық парламент – кеңес берушi орган. Бұл орган
ЕҚ соты – құқықтық нормаларын
Үшiншiден, интеграцйиялық процестiң материялдық негiзi
1999 жылдың 1 қаңтарынан бастап,
Бiрiншiден, Еуро – алтынмен жартылай
1.2 Валютаның әлемдік тәжірибедегі нарығы
Валюталық бақылаудың мақсаты экспорттық түсімнің толық және уақтылы
Экспорт бойынша мәміле куәлігін салыстыру актісі дегеніміз -
Валюталық бақылау құжаттары:
экспорт-импорт бойынша мәміле куәлігі және оған қосымша парақтар;
өкілетті банктер немесе кеден органдары жіберетін вадюталықбақылауына және
экспорт бойынша мәміле куәлігін салыстырып тексеру актісі;
экспорттық түсімнің импорт бойынша төлемнің жүргізілуін немесе қайтарылғанын
өкілетті банктердің жасалған төлемдер туралы кеден органына жіберетін
кеден органының Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы тауардың
банктердің төлемінің түскені туралы экспортердің мекенжайына жіберген хабарлама.
Экспорт бойынша мәміле куәлігінің электронды көшірмесі. Экспорт бойынша
1.3 Валюта нарығындағы валюталық құндылықтарды қолданумен байланысты қызметі
Уәкілетті банк экспортердің банктік есепшотына экспорт түсімін есептеуді
Экспортер/импортер түскен сомаларды бірегейлендіруді жеңілдету мақсатында шетелдік төлем
Экспортер/импортер уәкілетті банктің жазбаша хабарламасын алғаннан кейін, уәкілетті
Экспортердің/импортердің банктік есепшотына түскен және олардың бірегейлендірілмеген нақты
Экспортердің/импортердің жазбаша келісімі болған жағдайда уәкілетті банк экспортердің
Есептеу шетел валютасының Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілейтін
II-тарау. Валюталық және экспорттық бақылау саласындағы кедендік бақылау
2.1 Кеден органдарының валюталық бақылау саласындағы функциясы
Кеден органдары өз өкілеттіктерінің шегінде Қазақстан Республикасының кедендік
Қазақстан Республикасының валюталық заңдарын сақтау мақсатында кеден органдары:
1) сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың Қазақстан Республикасының валюталық
2) Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес тауарлардың және
3) кеден органдары анықтаған Қазақстан Республикасының валюталық заңдарын
Валюталық реттеу. Валюталық реттеудің негізі «Валюталық реттеу мен
Экспортты-импорттық валюталық бақылау тәсімі экспортшылар мен импортшылар үшін
Төлқұжат келісімін рәсімдеу есептік сипат алады (өйткені төлқұжат
Экспорттық-импорттық валюталық реттеу саласындағы өзгерістерге 2007 жылдың қаңтарынан
2.2 Кеден органдары жүзеге асыратын экспорттық бақылау
Экспорттық бақылау органы ретіндегі кеден органы:
Кеден органдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өз құзыреті
Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өз құзыреті
Кеден органдарының экспорттық бақылау саласындағы құзыреті:
Кеден органдары экспорттық бақылауға жататын тауарлардың Қазақстан Республикасының
Кеден органдары экспорттық бақылау саласындағы нормативтік құқықтық базаны
Кеден органдарының экспорттық бақылауды жүзеге асыруға уәкілетті лауазымды
2.3 Валюталық бағам және төлем балансы
Жоғарыда айтқанымыздай валюта жүйесiнiң маңызды элементiнiң бiрi валюта
Валюта бағамының өлшемi төмендегi жағдайлар үшiн қажет:
Тауарлар мен көрсетiлген қызметтердiң халықаралық сауда
Дүниежүзлiк және ұлттық нарықтағы бағаларды, сондай-ақ
Банктер мен фирмалардың шетел
Валюталық бағам дегенiмiз – бұл
Тауарлармен, қызметтермен саудаласқанда, капиталдар мен несиелердiң қозғалысы кезiнде,
Валюталық бағам мынадай факторлардың ықпалымен қалыптасады:
Құнсыздану қарқыны. Сатып алу қабiлетiне қарай құндылық заңының
Ақшаның құнсыздануы елде сатып алу қабiлетiнiң және валюта
Төлем базасының жай күйi. Активтi төлем балансы ұлттық
Әралуан елдердiң процент мөлшерлемесiнiң айырмашылығы. Пайыз мөлшерлемесiнiң елдегi
Валюталық рыноктағы және алып сатарлық валюта операцияларының қызметi.
Белгiлi бiр валютаның еуронарықта және халықаралық есеп айырысуда
Валютаның бағамдық арақатынасына төлемдердi жеделдету немесе кiдiрiс те
Ұлттық және дүниежүзiлiк нарықтарда сенiм дәрежесi. Ол елдегi
Бағамның қалыптасуына ықпал ететiн
Саяси тұрақтылық валюталық заңдылықтардың
Экономикалық, халықаралық тәжиiрбиеде анықталатын экономикалық тiк
Психологиялық: жаппай сұраныс, негiзгi капиталды
Валюталық бағамның дамуы жай
Монометализм тұсында – алтын
Валюталық бағам валюталық паритет
Жалпы алғанда валюталық бағамның
Валюталық нарыққа қатысушылардың арасындағы
Валюталық мәмiлелердiң түрлерiне байланысты
Кейбiр мемлекеттерде операцияның әр
Айырбас валюталық бағамдардан басқа
Батыста көптеген валюталық бағымдардың
Көбiнесе валюталық бағымдардың индекстерi туарлардың
Валюта бағымдарының ағымын талдау
Нақты тиiмдi валюта бағымның индексi
Қазiргi кезде АҚШ долларының
Ұлттық валютаның ауыстырымдылық тәртiптемесiн валюталық бағамды реттеудiң маңызды
Халықаралық есеп айырысу баланстары агрегаттық
Халықаралық есеп айырысу баланстары –
Халықаралық есеп айырысу баланстарының
төлем балансы;
есеп айырысу балансы;
халықаралық қарыз баланысы;
Төлем балансы дегеніміз - белгiлi
Бiр күндiк төлем балансы статистикалық көрсеткiш ретiнде
Егер валюталық түсiм төлемнен
Төлем балансымен есеп айырысу баланстарының
төлем балансына тек iс
есеп аыйрысу бағасына елдiң шетелге
есеп айырысу балансында барлық алынған
төлем және есеп айырысу баланстарының
төлем балансына тек төленген экспорт
Сөйтiп, төлем және есеп айырысу
Төлем балансының құрылымы
1) “Ағымдағы операциялар балансы”
1. сауда балансы ( сыртқы сауда
а) экспорт
б) импорт
2. Қызметтер балансы және комерциялық
2) “Капитал және несие қозғалысының
Сауда балансы – экспорты бойынша
Көрсетiлген қызметтер балансы – ол
Халықаралық қарыз балансы - өркендеген
Төлем балансының сальдосын анықтағанда оның
III-тарау. Шағымды қарау және ол бойынша шешім қабылдау
3.1 Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының
Егер кеден органының және (немесе) кеден органы лауазымды
Уәкілетті орган шығарған Қазақстан Республикасының кеден ісі саласындағы
Сотқа жіберілетін шағымды беру, қарау және шешу тәртібі
Сотқа шағым беру шағым бойынша шешімнің орындалуын тоқтата
Кеден органы лауазымды адамының шешіміне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым
Егер шағымды жоғары тұрған кеден органы қарауға тиіс
Шағым жоғары тұрған кеден органына берілген кезде, осы
Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының шешіміне,
1) тұлғаға кеден ісі саласында оның құқығының бұзылуы,
2) кеден органы немесе осы органның лауазымды адамы
Кеден органының берешек пен өсімпұлды өндіріп алу туралы
Дәлелді себеппен өтіп кеткен шағым беру мерзімі шағымданған
Шағым жазбаша түрде беріледі. Шағымда:
1) шағымның берілген күні;
2) шешіміне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасалып отырған кеден
3) шағым беріп отырған тұлғаның тегі, аты, әкесінің
4) кеден органының және (немесе) кеден органы лауазымды
5) тұлға кеден органының және (немесе) кеден органы
Шағымда істің мәні үшін маңызы бар өзге де
Шағымға шағым беруші адам немесе оның өкілі қол
Шағымға кеден органы және (немесе) кеден органы лауазымды
Шағым беру:
1) жоғары тұрған кеден органы немесе шағымды қарайтын
2) берешек пен өсімпұлды өндіріп алу туралы хабарламаға
Кеден органының шешіміне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымды жоғары тұрған
Кеден органы лауазымды адамының шешіміне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымды
Кеден органының атынан шағым бойынша шешімді осы кеден
Тұлғаның шағымы түскен күні тиісті органда міндетті тіркелуге
Тұлғаның белгіленген тәртіппен тіркелген шағымын шағымның мәні бойынша
Шағым мәні бойынша мынадай жағдайларда:
1) белгіленген шағымдану мерзімі сақталмаған және тұлға өтіп
2) шағымға қол қойылмаған немесе тиісті түрде өз
3) кеден ісі саласында құқықтық өкілеттігі жоқ өзге
Жаңа дәлелдер немесе жаңадан ашылған мән-жайлар келтірілмей қайта
Шағымды қарауға қабылдаудан бас тарту туралы хабарлама оны
Шағым берген тұлға шағым бойынша шешім қабылданғанға дейін
Қайтарып алу шағымды қайтарып алуға негіз болған дәлелдер
Қосымша зерделеуді және (немесе) тексеруді талап ететін шағымдарды
Қосымша зерделеуді және (немесе) тексеруді талап ететін шағым
Шағымды қарау нәтижелері бойынша жоғары тұрған кеден органы
1) кеден органының немесе кеден органы лауазымды адамының
2) кеден органының немесе кеден органы лауазымды адамның
Егер шағымды қарайтын жоғары тұрған кеден органы немесе
Шағымды қарайтын орган кеден органы лауазымды адамының шешімін,
Шағымды қарайтын жоғары тұрған кеден органының немесе уәкілетті
1) шағымды қараған органның атауы;
2) шағым бойынша шешім қабылдаған органның лауазымды адамының
3) шағым жасаған тұлғаның тегі және аты-жөні немесе
4) шағымның қысқаша мәні;
5) шағым бойынша қабылданған шешім;
6) қабылданған шешімнің дәлелдемелері және негіздері;
7) кеден ісі саласында бұзушылыққа жол берген лауазымды
8) қабылданған шешімге шағымдану тәртібі туралы мәліметтер болуға
Кеден Кодексінің 501-бабында белгіленген мерзімдерде шағым берген тұлғаға
3.2 Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының
Тұлға кеден органының шешіміне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) - жоғары
Егер өткізуге байланысты тұлға шағым жасап отырған шешім
Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының шешіміне,
Кеден органының және кеден органы лауазымды адамының шешіміне,
Оңайлатылған тәртіппен берілген шағым тез арада қарауға жатады
Оңайлатылған тәртіппен шағымды қараған кезде шағымды қарайтын кеден
Шағымды қарау туралы актіге шағымды қараған кеден органының
Қорытынды
Валюталық бақылаудың мақсаты экспорттық түсімнің толық және уақтылы
Қазақстан Республикасында валюталық реттеудің негізгі органдарына Қазақстан Республикасының
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Основы таможенного дела. – под ред В. Г.
Основы таможенного дела в РК. – В. А.
МВК и ФО. – Л. Н. Красавина. Москва
«Қаржы-қаражат» №3; №4; №5. 2005ж.
«Совершнствование процедур таможенного оформления и контроля». Шымкент
«ВЭД в Казахстане» №5(227). 2004г. май
«ВЭД в Казахстане» - Экспорт - №2(15). 2005г.
«ТИБ» №18(219-220). 2005г. сентябрь
«ТИБ» №12(213-214). 2005г. июнь
3
Дүниежүзілік валюталық жүйе элементтері
Халықаралық валюталық қатынастар
Валюта жүйе: мәні мен түрлері және негізгі элементтері
Халықаралық валюталық қатынастар, валюталық жүйе
Валюталық нарықты валюталық қатынастар мен валюталық операциялар
Валюталық жүйелер
Халықаралық валюталық жүйе және валюталық рыноктар
Үшінші дүниежүзілік валюта жүйесі
Валюталық нарықтар
Дүниежүзілік валюта айналымы