НАРЫҚТЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ
ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ 2
1. ЭКОНОМИКАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ НАРЫҚТЫҚ СИПАТЫ 3
2. НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ
3 НАРЫҚТЫҢ МӘНІ, ҚЫЗМЕТІМЕН ҚҰРЫЛЫМЫ. НАРЫҚ
ҚОРЫТЫНДЫ 20
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 21
КІРІСПЕ
Әкімшілдік-әміршілдік экономика; экономиканың нарықтық моделі, экономиканың
1. ЭКОНОМИКАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ НАРЫҚТЫҚ СИПАТЫ
«Меншік теориясы мен экономикалық жүйе моделдері»
Шаруашылықты осындай модельмен ұйымдастырудың бірнеше олқылығы
— біріншіден, барлық шаруашылық мәселелерін жоғарыдағы
— екіншіден, жоспарлы тұтыну жөне өнімге
— үшіншіден, тауар өндірушілердің материалдық ресурстар
Нарықтық модельге негізделген экономика шаруашылықты ұйымдастыруды
Нені өңдіру? Тұтынушы кез келген тауарды
Қалай өндіру? Тауар өндірушінің өзара бәсекелестігімен
Кімге ондіру? Бұл құбылыс сұраным мен
Нарықтық модепь кезіиде экономиканы кім баскарды?
Нарығы дамыған елдер ғалымдарының пайымдауынша, «таза
Нарық — қоғамдық тұтыну мен өндірісті
«Таң ғажайып» неміс экономикасының авторы, профессор
Эрхард «Барша жанға әлаукаттылық» (1956 ж.)
Алайда, нарықтық, механизм идеалды емес. Оның
Нарық күрделі экономикалық категория бола тұра
а) меншік түрлерінің кеп болуы;
ә) нарықгағы шаруашылық субъектілерінің қойылатьш экономикалық
б) тауар өндірушілер мен сауда
в) белгісіз нарыққа өнім шығару;
г) өнімге бағаны контрагенттердін кою қуқықтығы;
д) керекті инфракүрылымның болуы.
2. НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ
Нарықтық экономиканың негізгі шаруашылық субъектілеріне үй
Үй шаруашылығы материалдық (жер мен капитал)
Үй шаруашылығы тапқан табыстың барлығын өнім
Фирмалар өндіріс ресурстарын біріктіреді және козғалысқа
Ақшалай табыстар (жалақы,
шығындары
қ р ( рента, процент, пайда)
(өткерілуден түскен табыс)
Сурет -1
Табыс пен шығындардың айналуы үкіметке кәдімгідей
Кесте-4
Нарықтық инфрақұрылым
Аукциондар Консультациялық-делдалдық фирмалар
Биржа мен брокерлік конторлар Бизнестің коммерциялық
Банктер Сақтандыру және аудиторлық компаниялар
Коммерциялық орталықтар және компаниялар Жарпамалық-ақпараттық қызметтер
Мемлекеттік резервтік және сақтандыру қорлары Складтық,
Баға мен стандартты бақылаушы мемлекеттік инспекция
Мемлекеттік салық инспекциясы Маркетингтік зерттеу орталықтары
Бағалы қағаздарды бақылау инспекциясы Көтерме сауда
Құқық қорғау органдары Кадрларды дайындау орталықтары
Лизингтік компаниялар Жәрмеңкелер
Кеден қызметтері Өндірушілердін әртүрлі ассоциациясы
Тұтынушыны қорғайтын қоғам және басқалары
Нарықтық экономиканың қажетті элементтерінің бірі болып
Инфрақұрылым - бұл институттар (ұйымдар, фирма,
Нарықтың инфрақұрылымының элементіне — тауарлық, қор
Нарықтық экономиканың бой көтеруі нарықтық инфрақұрылым
— топтасқан тауарларды көтерме сауда жасау
— бағалы қағаздарды саудалау үшін қор
— өндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну
— акционерлік кәсіпорын мен бірлестікгер қаржысына
— коммерциялық банктердің коммерциялық, несиелер арқылы
— коммерциялық акдараттық орталықтар және кәсіпорындағы
— жарнамалық сипаттағы қызмет үшін құрылтайшылар;
— сервистік, ремонттық, консультациялық, банктік
3 НАРЫҚТЫҢ МӘНІ, ҚЫЗМЕТІМЕН ҚҰРЫЛЫМЫ. НАРЫҚ
В.И. Ленин нарық мәселесіне ерекше мән
Дерективті-үлестіру жүйесін басқару кезінде нарық мәселесін
Нарықтық теорші мен практикадағы мәнінін зор
«Нарық — белгілі жүйе әрі айырбас
«Нарық — тауар айырбасының аясы, сатушы
«Нарық — сатушы мен сатып алушы
Осы көзкарастын өрқайсында жеткілікті аргумент келтірілген
Бастау айырбас пен айналыс аясының қатынасынан
Нарық іс-әрекетінің саласын тек айырбаспен шектеу,
Мемлекеттік — әміршілдік экономикадан басқасына өту
«Нарық — өзін-өзі реттеуші ұдайы өндіріс
Біздің ойымызша, бұл анықтамаға мына сөздерді
Осыдан мынадай тұжырым жасауға болады: «нарық»
Казіргі нарық күрделі жүйені құрап, ол
Kecme24-I
Әр түрлі белгісіне карай нарықты классификациялау:
№ Ұйымдық тұрғыдағы белгісі Құрылымдылық тұрғыдан
1 Территориялық Базар, биржа, аукцион, жәрмеңке,
2 Бәсекслестік сипат пен деңгейі тұрғысынан
3 Пропорционалдық деңгейі тұрғысынан Баланстамған, баланстанбаған.
4 Салалық сипаты тұрғысынан Сала аралық,
5 Тауарды бағыттау тұрғысынан Азық-түлік, азық-түліктік
6
7 Заіщылыққа сай келу тұрғысынан Жетілу
8 Нарық субъектісі тұрғысынан Сатушы нарығы,
Нарық - күрделі жүйе, оның құрылымын
Қазіргі ішкі нарық — түгел алып
Экономикалық айырбастаудың ерекше түрі және жағдайымен
Бәсекелестік сипат пен денгейі тұрғысынан былай
ә) олигополиялық нарықта аз ғана сатушылар
б) монополиялық бәсеке нарығы — еркін
«Сатушы нарығы» және «сатып алушы нарығы»
Атқарылып жатқан заңдылықтарға сай көзқараспен нарықты
Нарықты ірі тауар топтарына қарай —
Кесте -2
Адамзат қызметінің аясына байланысты (өндірістік, өндірістік
Адамзат қызметінің әрбір аясы ұлттық нарықтық
Кесте -3
НАРЫҚТЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ
Нарық мынадай қызметгерді атқарады:
- ұдайы өндіріс процесін үнемі қамтамасыз
- экономикалық оқшауланған тауар өндіруші мен
- экономиканың жағдайы туралы объективті ақпарат
- тауар мен еңбектің қоғамдық маңызын
Нарықтың рөлі өте-мөте жалпы түрде оның
Нарық қызметінің көп түрлерінің ішіндегі ерекшесі
Нарықтың келесі қызметі - ақпаратгық. Тауар
Нарықтық механизм «санациялық» (сауықтыру) қызметті де
Біздің нарық терең монополияланған. Нарықтағы барлық
Нарықтың қажетгілеу қызметгеріне — тауардың қоғамдық
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен мен өз жұмысымды қортындылай келiп
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Қазақстан Республикасының “Шағын кәсiпкерлiктi
Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 4 шiлдедегi
Битемiров К,Т. ҚР кәсiпкерлiк
11.Б. Исабеков. Кәсiпкерлiктi мемелкеттiк қолдау және
Сулейменов М.К. Прово и предпринимательство
Экономикалық теория негiздерi.
Климкин С.И. Предпринимательство в
Предпринимательство: Учебник для
Савченко В.Е. Государсвтенное предпринимательство
1 Ленин В.И. Толык шығармалар жинағы.
: Кулагин П. «Рынок в социалистической
3
Тауар өндірушілер
Қазақстан Республикасының нарықтық экономиканы жетілдіру үрдістері
Нарықтық экономиканы реттеу әдістері
Нарық, оның қызметтері және қызмет ету қағидалары
Қазіргі нарық шаруашылық байланыстары мен экономикалық қатынастардың күрделі жемісі
Нарықтың инфрақұрылымы мәні және негізгі элементтері
Нарықтың атқаратын қызметтері, шарттары мен түсініктері
Нарық механизмінің мәні және ерекшеліктері
Нарықты зерттеу және сегменттеудің пәні мен әдістері
Тұтыну нарығы және экономикалық мазмұны