Резервтік капитал есебінен өткен жылдар зиянын жабу
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 2
1 Жарғылық қор: қалыптастырылу және оның өзгеру тәртібі
2 Жарғылық капитал мөлшерінің өзгеруі 19
3. Резервтік капитал: қалыптастыру негізі және тәртібі 23
4. Кәсіпорынның жиынтық табысы немесе зиянының есебі 29
Қорытынды 34
Пайдаланылған әдебиеттер 36
Кіріспе
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында,
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексте шаруашылық серіктестікті қалыптастыру, құқық
Жарғылық капитал – «жарғы» деген сөзден алынған –
Әр бір шаруашылық жүргізуші субъектіні құру үшін құрылтайшылық
Резервтік капитал құрылтайшылық құжаттарға сәйкес акционерлік қоғамды өз
Резервтік капитал жыл сайынғы таза табыстан аудару жолымен
1 Жарғылық қор: қалыптастырылу және оның өзгеру тәртібі
Кәсіпорынның жарғылық капиталы қызметті бастауды қамтамасыз ету үшін
Ол акцияларды орналастырудың немесе сатудың, жеке капиталын салудың,
Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық капиталына салынатын салымдары, ақша да,
Құрылтайшылардың жарлық капиталына натуралды нысанда салынатын салымдары немесе
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қайта тіркелген кезде қатысушылардың
Осындай бағалау кезеңінен бастап, бес жыл бойы
Егер де салым ретінде субъектіге мүлікті пайдалану құқы
Мүліктік құқы жоқ және басқа да материалдық емес
Қосымша және жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің жарғылық капиталының бастапқы
Аталған серіктестіктер тіркеуге дейін өздерінің жарғылық капиталының жалпы
Ол мезгіл серіктестіктің тіркелген күнінен бастап саналады және
Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталының ең аз деңгейдегі
Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталының мөлшері бірыңғай валюта
Жарияланған жарғылық капиталының минималды көлемі ашық акционерлік қоғам
Акционерлердің жалпы жиналысында анықталған әрі жарияланған санының шегінде
Қоғамның шығарылған жарғылық капиталының деңгейі шығарылатын акцияның номиналдық
Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы түгелдей төленіп және орналастырылып
Жарияланған жарғылық капиталын ұлғайту және азайту туралы шешім
Барлық кредиторларға кем дегенде 30 күн
Заңға сәйкес акциялар акционерлердің келесі құқтарын қанағаттандырады:
дивиденттер алуын;
қоғамдық басқаруына қатысуын;
қоғам жойылғаннан кейін одан қалған мүлікті бөлісуге қатыса
Қоғам тек иесі жазулы (атаулы) акцияны шығаруға құқы
Артықшылықты акцияны шығару барлық акциялардың жалпы санының 25
Еншілес және тәуелді шаруашылық серіктестігі – жарғылық капитал
өндіріс капитал – жарғылық капитал кооператив мүшелерінің пай
мемлекеттік кәсіпорын - шаруашылық меншік құқына немесе
коммерциялық емес ұйымдар – басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық
Шаруашылық жүргізуші субъекті жарғылық капиталға мүліктік және ақыл-ой
Бақылауды қолына алған инвестор негізгі серіктестік деп танылады,
Егер басқа заңды тұлға оның дауыс беру акциясының
Салым ақшаға кез келген актив, яғни ақшалай қаражаттар,
Жарғылық капиталдың қолда бары және қозғалысы 501-ші «Жай
50-ші «Жарғылық капитал» деген шоттары бойынша қалдығы, оның
50-ші «Жарғылық капитал» бөлімшесінің шоттары бойынша операцияларын қарастырайық.
501-ші «Жай акциялар», 502-ші «Айрықшалығы бар акциялар» шоттарының
Шығарылған акциялардың немесе жарналардың номиналдық құны төленсе, онда
Егер де шығарылған акциялардың номиналдық құны негізгі құралдармен,
Жоғарыда атап өткеніміздей, жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің жарғылық капиталын
Егер де аталған жағдай орындалмаса, онда жарғылық капиталына
Серіктестіктердің қатысушысы мүшеліктен шығып кетсе, онда оның үлесін
Егер де қатысушылар шығып кетсе, онда соған байланысты
Егер де акционерлік қоғамның мүшелері өз акцияларын қайтып
Капиталдың қозғалысы бойынша операциялардың дұрыс көрсетілуінің маңыздылығы әрбір
Төленбеген капиталдың есебін жүргізу үшін 511-ші «төленбеген капитал»
511 «Төленбеген капитал» шоты шоттардың Бас жоспарында, «Меншік
Жарияланған жарғылық қор сомасына 511-ші «Төленбеген капитал» шоты
Жарғылық қорға салымдардың салынуының жүзеге асырылуына қарай 511-ші
- материалдық емес активтерді жарғылық қорға жарна ретінде
101-104, 106 шоттары;
- жерді, негізгі құралды, малды, аяқталмаған құрылыс объектілерін
қорға жарна ретінде төлеу кезінде – 121-125 шоттары;
- материалдар мен тауарларды жарғылық қорға жарна ретінде
201-206, 208, 221-223 шоттары;
- ақшалай қаражаттарды жарғылық қорға жарна ретінде аударған
Егер де 511 шотының дебеттік қалдығы болмаса, онда
511-ші шоты бойынша аналитикалық есеп акционерлер бойынша жүргізіледі.
Қайтарылып алынған капиталдың есебі. Акционерлік қоғам акционерлердің жалпы
Қайтарып алынған капиталдың есебін жүргізу үшін 521-ші шоты
521 шоттың дебеті акционерлердің меншігіндегі акцияларды қайтып сатып
Акционерлердің меншігіндегі акцияларды айналыстан шығару үшін, не болмаса
Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық құнға тең
Сатып алынған акцияның құны номиналдық құннан төмен болған
сатып алу құнына:
521 шоты дебеттелінеді де, 431, 432, 441, 451,
- сома айырмасына, яғни акциялардың құны номиналдық құннан
521 шот дебеттелінеді де, 561 «Есептік жылдағы таратылмаған
Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық құннан жоғары
сатып алу құнына:
521 шоты дебеттелінеді де, 431, 432, 441, 451,
- сома айырмасына, яғни акцияның құны номиналдық құнынан
561 «Есептік жылдағы тартылмаған табыс» шоты дебеттелінеді де,
Егер де акциялар айналыстан шығарып алу үшін акционерлерден
Егер де акциялар одан әрі сату мақсатында сатып
Акциялардың сатылатын құнына, олардың номиналдық құнының мөлшеріне 723
Акционерлерден сатып алған акцияларды сатқан кезде қоғамның жарлық
Қоғам келесі жағдайларда акцияны қайтып сатып алуға құқығы
қоғамның эмитенттелген акциялары толық төленгенге дейін;
қоғамның шығарылған (төленген) жарлық капиталы қайтып сатып
алынған нәтижесінде, тиесілі қоғам типтері үшін шығарылғаны жарғылық
қоғам акцияны қайтып сатып алған кезде төлем қабілеттігі
акцияны сатып алатын кезінде қоғамның меншік капиталының көлемі
Қайтып сатып алынатын акцияның саны бүкіл қоғамның шығарған
Қоғамның акциясын сатып алу мәселесі сол қоғамның жалпы
Қосымша төленген капитал дегеніміз – акционерлік қоғам өз
Өз меншігіндегі акцияларды сатқанда 531 шоты кредиттелініп, мына
Сатылған акциялар бойынша шоттарды төлеуге ұсынған кезде сатылған
Қосымша төленбеген капитал есебі үшін 54-ші «Қосымша төленбеген
541 шот «Негізгі құралдарды қайта бағалаудан алынған қосымша
Негізгі құралдарды қайта бағалау операциялары негізгі құралдарды, ұзақ
Негізгі құралдарды (жерден басқа) қайта бағалау кезінде 122-125,
Негізгі құралдардың құнының өзгеруіне байланысты тозу сомасына да
Қайта бағаланған сомасы бөлінбеген табыстар шотына ай сайын
№ Жазбалар мазмұны Сомасы, теңге
1. Кәсіпорын 1994 жылы жол тегістегіш машинасын сатып
машинаның бірінші қайта бағалануына дейінгі құны
1-ші қайта бағалануына дейінгі есептелінген тозу сомасы
2000
2. Қайта бағалау нәтижесінде (01.10.1994ж., 01.07.1997ж.) машинаның құны
жол тегістегіш машинаның құны
машинаның тозуына байланысты есептелген сомасы
машинаның қайта бағаланған сомасы(236390-12000)
машинаның қайта бағаланғаннан кейін, қалыптасқан тозу сомасы (103539-2000=101539),
машинаның индексацияланған сомасы (224390-37200)
236390
103539
224390
37200
187190
3. Машинаны одан әрі қарай пайдалану барысында, яғни
41597,78
Сонымен, кестеде көрсетілген есептеулердің қайта бағаланған негізгі құралдардың
Қайта бағалаудың сомасы тек негізгі құралдардың объектісі есептен
Инвестицияны қайта бағалаудың операциялары бойынша. Қайта бағалау белгіленген
Еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын, және басқа да шаруашылық
141-144
542
Қаржылық инвестицияларын қайта бағалаудан түскен сомаларына 401-403
Есептен шығарылған ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция бойынша қайта
542 шотының дебеті ұзақ мерзімді инвестицияның құнының төмендегенін
- ұзақ мерзімді инвестицияның төмендеген құнына 401-403 шоттары
кредиттеліп, 542 шоты дебеттелінеді;
инвестицияның баланстық құнының азайған сомасы 141-144 шоттары кредиттелініп,
Басқа да активтердің қайта бағалануымен байланысты операциялары. Активтердің
Егер де доллар бағамы теңгеге шаққанда азайса, онда
№ Операциялар мазмұны Шоттар коррес-
понденциялары
ДК КТ
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52 Акционерлік қоғамның жарғылық капиталына қосқан үлес ретінде
Акционерлік қоғамның жарғылық капиталын азайту мақсатында айналымнан алынып
Серіктестіктерге актив ретінде жарғылық капиталға қосқан:
а) қаржылық инвестицияларға
ә) ақша қаражаттары
б) айналымнан тыс активтер
в) тауарлы-материалдық босалқылар
Айналымнан алынған салымдар мен пайлар
Жарғылық капиталға қосқан үлес ретінде құрылтайшылардан келіп түскен:
а) материалдық емес активтер
ә) негізгі құралдар
б) тауарлы-материалдық босалқылар
Акционерлерден қайта сатып алынған меншікті акцияларға
Акцияларды қайта сатып алғандағы нақты құнынан сатып алу
Акцияларды қайта сатып алғандағы нақты құнынан сатып алу
Шығып қалған акциялардың баланстық құнына
Сатып-өткізілген меншікті акциялардың нақты құнынан сату құны жоғары
Нақты құнынан сату құны жоғары болғандағы сатып-өткізілген меншікті
Негізгі құралдарды қайта бағалау нәтижесі
Қайта бағаланған негізгі құралдардың тозу құндарына түзетулер еңгізгенде
Қызмет ету мерзімі ішінде бөлінбеген табысқа кіргізіліп аударылмаған
Бағынышты немесе еншілес серіктестіктердің инвестицияларын қайта бағалағанда
Қаржылық инвестицияларды қайта бағалағанда
Бағынышты немесе еншілес серіктестердің инвестицияларының үлесін азайтып көрсеткенде
Шығып қалған ұзақ мерзімді инвестицияларды қайта бағалау
Материалдық емес активтерді қайта бағалау
Қайта бағаланған материалдық емес активтердің тозу құнына түзетулер
Заң жүзінде белгіленген резервтік капиталды өткен жылдардың бөлінбеген
Акционерлік қоғамның, құрылтайшыларының және қатысушыларының жалпы жиналыс шешімімен
Резервтік капитал есебінен дивиденттер төлеу:
а) жай акциялар бойынша
ә) артықшылықты акциялар бойынша
б) салымдар мен пайлар бойынша
Резервтік капитал есебінен есепті жылғы зиянды жабу
Резервтік капитал есебінен өткен жылдар зиянын жабу
Зілзала апаттарынан болған өтелмейтін зияндарды резервтік капитал есебінен
Тоқтатылған операциялардан болған зияндарды резервтік капитал есебінен жабу
Есеп беру кезеңі аяғында алынған жиынтық табыс сомасын
Есеп беру кезеңі аяғында алынған жиынтық зиян сомасын
Бөлінбеген табыс есебінен дивиденттер төлеу
Есепті кезеңі бөлінбеген табысын өткен жылдардың бөлінбеген табысына
Өткен жылдардың бөлінбеген табыс есебінен дивиденттер төлеу
Жыл аяғында дайын өнімді (жұмысты, қызметті) сатып-өткізуден түскен
Жыл аяғында сатып алынған тауарларды сатып-өткізуден түскен табыс
Жыл аяғында құрылыс-монтаж, жобалық-іздестіру, геологиялық барлау, ғылыми-іздестіру т.б.
Жыл аяғында көлік ұйымдарының жүк және жолаушылар тасымалдау
Жыл аяғында жалдан түскен табыс сомасын анықтау
Жыл аяғында байланыс ұйымдары қызметтерінен түскен табыс сомасын
Жыл аяғында сақтандыру компаниялары қызметтерінен түскен табыс сомасын
Жыл аяғында инвестициялық қызметтен түскен табыс сомасын анықтау
Жыл аяғында негізі емес қызметтен түскен табыс сомасын
Жыл аяғында сатып-өткізілген дайын өнімді өзіндік құны бойынша
Жыл аяғында сатып-өткізілген тауарды өзіндік құны бойынша есептен
Жыл аяғында істелінген құрылыс-монтаж, жобалық-іздестіру, геологиялық-барлау, ғылыми-іздестіру т.б.
Жыл аяғында көлік ұйымдары жүк және жолаушылар тасымалдау
Жыл аяғында сақтандыру компаниялары қызметтері өзіндік құнын есептен
Жыл аяғында жалдық қызметтің өзіндік құнын есептен шығару
Жыл аяғында байланыс ұйымдары қызметтерінің өзіндік құны бойынша
Жыл аяғында тауарлары сатып-өткізу шығындарын есептен шығару
Жыл аяғында жалпы және әкімшілік шығындарды есептен шығару
Жыл аяғында процент бойынша шығындарды есептен шығару
Жыл аяғында негізгі емес қызметтер шығынын есептен шығару
511
501,
502
401,402
441,451,452
201-206
221,222
501
101-106
101-126
201-206,
221-222
521
521
561
843
441
531
122-125
541
541
141-144
401-403
542
542
101,106
543
561,
562
561,
562
551
552
552
551,
552
551,
552
551,
552
551,
552
571
561
561
561
562
701
702
703
704
705
706
707
708
721-
727
571
571
571
571
571
571
571
571
571
571
571 501,
502
521
503
503
503
503
521
511
511
511
441
561
521
521
531
501,
502,
503
541
131-134
561,
562
542
542
141-144
561,
723
543
111-
116
521
552
621
622
687
561
562
861
863
561
571
621,622
562
621,
622
571
571
571
571
571
571
571
571
571
801
802
803
804
805
806
807
811
821
831
841-
845
Жарғылық капиталды құқықтық реттеу оның функцияларына орай ерекше
Жарғылық капиталды қалыптастыру тәртібіне көңіл бөле отырып, жарғылық
2 Жарғылық капитал мөлшерінің өзгеруі
ЖШС 2000 жылы тіркелген. Жарғылық капиталы 5000000 теңге
Д-т К-т Сомасы, теңге
511 503 1500000 1- құрылтайшы-резидент
511 503 1500000 2- құрылтайшы-резидент
511 503 1000000 3- құрылтайшы-резидент
451 511 2000000 Кассаға 1 және 2- құрылтайшылардан
125 511 500000 2- құрылтайшыдан жабдықтар түскен
2000 жылдың ішінде жарғылық капиталды қалыптастыру бойынша басқа
2002 жылдың басында ЖШС өзінің атауын өзгертеді және
Сонымен бірге, құрылтайшылар жиналысында 3-құрылтайшының өздерінің үлесін 1-құрылтайшыға
Қалыптасқан жағдайда мынадай сұрақтар туындайды:
1. Жыл ішінде ЖК толықтай қалыптасуы үшін бақылауды
Бірнеше жыл бойы жарғылық капиталды толық қалыптастырмағаны үшін
Егер жарғылық капиталды толық көлемінде қалыптастыру мүмкін болмаса,
Егер ЖШС-тің капиталы азаятын болса, бухгалтерлік және салық
Тәртібі қандай болады, оны бұдан кейін ұлғайту мүмкін
Бірінші кезекте мынаны атап көрсетеміз: «Жауапкершілігі шектеулі және
Серіктестікке қатысушылардың арасындағы жарғылық капиталдағы үлесті сатып алу-сату
Егер жарғылық капитал азайып, ал бастапқы салымдар кәсіпорынның
«Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы»
Заңның 69-бабына сәйкес серіктестіктің қызметін тоқтату үшін жарғылық
Келтіріліп отырған жағдайда кәсіпорынның қызметі тіркелген күннен бастап
Қатысушының серіктестіктен шықпай ЖШС жарғылық қорын азайту серіктестіктің
Жарғылық капиталды ұлғайтуға оны толық төлегеннен кейін жол
Бухгалтерлік жазулардың құжаттық рәсімделуі салынған қаражат түріне байланысты.
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жарғылық капиталы есептік кезеңнің соңына
Басқа субъектілердің жарғылық капиталына өз қаражаттарын салушы жақ
қаржылық – инвестициялық капиталдан табыс, өсім алу немесе
еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын заңды тұлғаларға инвестициялар –
Жарғылық капитал мемлекеттік органдарға субъектінің қайта тіркелуіне әкеп
3. Резервтік капитал: қалыптастыру негізі және тәртібі
Резервтік капитал – акционерлік қоғамның және басқа да
Резервтік капиталдың есебі 55-ші «Резервтік капитал» бөлімшесінің мынадай
Заңдармен белгіленген резервтік капиталдың есебі шаруашылық жүргізуші серіктестіктің
Резервтік капиталды қалыптастырған кезде 561 шоты дебеттелінеді де,
Резервтік капитал қаражаттарын пайдалану 551-ші шоттың дебетінен мына
Басқа да резервтік капитал есебі, 552-ші «Басқа да
552 шоттың дебеті мен кредиті бойынша шоттар корреспонденциясы
Резервтік капиталды ұйым болашақта қандай да бір негіздер
Заңнамаға сәйкес резервтік капитал жарғылық капиталды ұлғайтуға жұмсалуы
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікте резервтік капитал құрылтайшы құжаттарында көзделген
Акционерлік қоғамдар туралы жаңа Заңның қабылдануына байланысты, оның,
Резервтік капиталдың сомасы Шоттардың Үлгі жоспарындағы «Өз капиталы»
АҚ-ның резервтік капиталын пайдалану тәртібі тек қана қоғамның
Бұрын резервтік капиталды құру мен пайдалану заңнамамен реттеліп
Резервтер құру және пайдалану тәртібі акционерлік қоғамның құрылтай
Резервтік капиталды өзгерту құрылтай құжаттарының ережелеріне сәйкес жүзеге
Акциялар осы мақсатқа арналып құрылған резервтер не бөлінбеген
Шаруашылық серіктестіктерде резервтік капитал құруды көрсету тәртібінің АҚ-дағы
Д-т К-т Операцияның мазмұны
561 551 Құрылтай құжаттарында көзделген резервтік капиталды қалыптастыру
Ескерту.Егер құрылтай құжаттарында белгіленгеннен артық резервтік капитал қалыптастыру
551,
552 561,
562 Резервтік капиталдың барлығын немесе бір бөлігін есептік
551,
552 621,
622 Резервтік капиталды қатысушылар арасында бөлу
551,
552 511 Резервтік капиталдың барлығын немесе бір бөлігін
Резервтік капиталды есепке алуға байланысты кейбір мәселелерді қарастырайық.
1 мәселе. Кәсіпорынның 2 жыл бойы кірісі болмады.
Резервтік капитал қалыптастыру ұйым қатысушыларының құзіретіне жатады. Сондықтан
2 мәселе.Кәсіпорынның жарғысында резервтік капитал құру көзделген. Бұл
- ұйым қызметі басталғанда резервтік капитал құрылмаса;
- бухгалтерлік есеп бойынша шығын болса, ал салық
Резервтік капиталды қалыптастыру құқығы ұйым қатысушыларының ғана құқығы
Ұйым қызметінің бас кезінде оның резервтік капиталы болмайды,
Резервтік капитал бөлінбеген кіріс есебінен қалыптастырылады және оның
Резервтік капиталдың өзгеруі заңнама ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады.
Резервтік капитал қоғамның таза табысынан жыл сайын аударымдар
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде резервтік капитал құрылтай құжаттарында көзделген
4. Кәсіпорынның жиынтық табысы немесе зиянының есебі
Кәсіпорынның қорытынды табысынан бюджетке төленетін салықтарын және табыстың
«Есепті жылдың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны)»;
«Өткен жылдардағы бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны)»
- деп аталатын шоттарда жүргізіледі. Бөлінбеген пайда көбейгенде
Енді осы келтірілген шоттар бойынша жасалатын операцияларын қарастырып
Есепті жылдың бөлінбеген табысының (жабылмаған зияны) есебі есеп
Есеп берілетін жылдың соңында 561-шотқа жыл ішінде есептелген
жыл ішінде алынған табыс сомасына
571-ші «Жиынтық табыс (зиян)» шоты дебеттелініп, 561-ші «Есепті
Сонымен қоса, 561-ші шоттың кредиті және 551-ші шотының
561-ші шоттың дебеті бойынша мынадай шаруашылық операциялары көрініс
551-ші «Заңмен белгіленген резервтік капитал», 552-ші «Басқа да
Есепті жылдың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны) есептен былайша
бөлінбеген табыс сомасына: 561-шот дебеттелінеді, 562-шот кредиттелінеді;
бөлінбеген зиян сомасы: 562-шот дебеттелінеді, 561-шот кредиттелінеді.
Жоғарыда келтірілген жазбалардан кейін 561-ші шот бойынша қалдық
Өткен жылдардың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны) есеп берілетін
562 шоттың кредиті бойынша келесідей шаруашылық операциялары:
өткен жылдардың белгіленген тәртібінде таратылмаған табыстың сомасы 561
562 шоттың дебеті бойынша төмендегідей шаруашылық операциялары:
өткен жылдардың белгіленген тәртібінде жабылмаған (өтелмеген) зиянның сомасы
Жиынтық табыстың (зиянның) есебі. Есепті кезеңнің жиынтық табысын
Жыл ішіндегі әртүрлі қызмет түрлерінен түскен табыстар 70-ші
Жыл аяғында алынған табыстар сомасына шоттардың мынандай корреспонденциясы
70-ші «Негізгі қызметтен түскен табыстар» бөлімшесінің және 72-ші
Төтенше жағдайлардан және тоқтатылған операциялардан алынған табыстар сомасына
86-шы «Төтенше жағдайлардан түскен табыстар (зияндар)» бөлімшесінің 861-864-шоттары
Жыл аяғында 80-бөлімшенің 801-808, 811, 831, 841-845-ші шоттарының
71-ші «Сатылған тауарлардың қайтарылуы және сату кезінде берілетін
571-ші «Жиынтық табыс (зиян)» шоты салыстырушы операциялық шоты
Кәсіпорындар мен ұйымдардағы бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян) шоты
№ Операциялардың мазмұны Дебеттелетін шот Кредиттелетін шот
1 2 3 4
1 Кәсіпорынның бөлінбеген табысы есебінен акционерлік қоғамның жарғысында
561
551
2 Кәсіпорынның бөлінбеген табысы есебінен акционерлік қоғамның жарғысында
561
552
3 Кәсіпорынның есепті кезеңіндегі немесе алдыңғы жылдардағы жабылмаған
551, 552
561, 562
4 Есепті кезеңнің соңында кәсіпорынның бөлінбеген табысына жатқызылатын
571
561
5 Есепті кезеңнің соңында анықталған кәсіпорынның шеккен зиян
6 Ағымдағы жылғы шеккен зиянды жабуға бағытталған резервтік
7 Негізгі құралдардың белгіленген әдісіне сәйкес есептелген амортизация
541
561
8 Өткен жылғы акционерлерге дивидент төлегеннен қалған бөлінбеген
561
562
9 Кәсіпорынның өткен жылдағы жабылмаған зиянын өтеуге бағытталған
551, 552
562
10 Кәсіпорынның есепті жылы шеккен зиянының сомасы алдағы
562
561
11 Кәсіпорынның ағымдағы жылда өнімдерді сатудан, қызметтерді көрсетуден,
721-727,
862-864,
871
571
12 Кәсіпорынның ағымдағы жылда көрсеткен қызметтерінің, сондай-ақ сатқан
571 711-713,
801,811,821,
831,841-845,
851,871
Қорытынды
Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшері, сол ұйымның шығарған акцияларының
Акционерлік қоғамдар мен басқа да ұйымдар өздерінің таза
Жалпы акционерлік қоғамның немесе қандайда бір кәсіпорынның құрылғанынан
Есепті жылдың соңында барлық кәсіпорындардың бухгалтериясында жетінші «кірістер»
Пайдаланылған әдебиеттер
С.Б.Баймұханова «Бухгалтерлік есеп» Оқулық – Алматы, «ИздатМаркет» 2005
В.Л.Назарова «Бухгалтерлік есеп» Алматы, «Экономика» 2005 ж.
Қ.К.Кеулімжаева, З.Н.Әлібаева, Н.А.Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп принциптері» Алматы, «Экономик'с»
В.К.Радостовец, Т.Ғ.Ғабдуллин, В.В.Радостовец, О.И.Шмидт «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» Алматы
Б.Оразбекұлы «Бухгалтерлік есеп негіздері» Алматы 2001 ж.
В.Л.Назарова, М.С.Жапбарханова, Д.А.Фурсов «Басқару есебі» Оқулық – Алматы,
Б.Оразбекұлы, Р.Мәукебаев «Бухгалтерлік есеп бас шоттарының корреспонденциясы» Алматы,
Бухгалтер бюллетені №4 (265) қаңтар 2003 ж.
Бухгалтер бюллетені №11 (272) наурыз 2003 ж.
Бухгалтер бюллетені №21 (282) мамыр 2003 ж.
Бухгалтер бюллетені №25 (286) маусым 2003 ж.
Бухгалтер бюллетені №44 қараша 2004 ж.
1
Жарғылық капитал мөлшерінің өзгеруі
Меншікті капиталының есебі
Қосымша төленген капиталдың есебі
Капитал қозғалысы бойынша болатын операциялар есебі
Меншікті капитал
Меншік капиталы
Жарғылық капиталдың ұлғаюы
Капитал туралы түсінік және олардың түрлері
Капиталдар туралы
Меншік капиталының аудиті туралы