Шаруашылық жүргізуші субъектінің ағымдағы активтер аудиті


Құқық және бизнес колледжі
Тақырыбы: "Шаруашылық жүргізуші субъектінің ағымдағы
активтер аудиті"
Тексерген:Қорабаев Б.С
Орындаған:Қамажанова С.Г
Семей 2009ж
Жоспар:
Кіріспе.......................................................................................................... 3-4
1.Шаруашылық жүргізуші субъекті аудитінің теориялық аспектісі
1.1Шаруашылық операциялар циклдері аудитінің ерекшеліктері...........5-11.
1.2 Бизнесті категориалдық талдаудың негіздері......................................12-16
1.3 Аудиттелетін бизнестің тиімділігін бағалаудың критерийлері.........17-19
2. Шаруашылық жүргізуші субъектінің қызметін аудиторлық бағалау
2.1Бизнес тиімділігі операциондық аудиттің әдістемесі............................................................................................................20-22
2.2 Бизнес ұйымдардың өтімділігі мен қаржы тұрақтылығын бағалау................................................................................................................
2.3 Коммерциялық ұйымдардың қаржы жағдайы мен қызмет тиімділігін
3.Ағымдық активтер аудитінің қазіргі жағдайдағы ерекшелектері мен жетістіктерін
3.1 Тіркелген активтер 2009 жылы................................................................36-38
3.2Тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулерді ) өткізуден түскен
3.3 Бағамдық айырма мен басқа да табыстар...............................................42-43
Қорытынды..................................................................................................44-45
Қосымшалар.................................................................................................46-51
Пайдаланылған әдебиеттер.......................................................................51
Кіріспе
Қазақсатан Республикасында аудит фирмасы алғаш рет 1990 жылы
Жалпы аудит латынның «audio» деген сөзінен шыққан. Ол
Дж. К. Робертсон, Э. А. Аренс және Дж.
Осы курстық жұмыс барысындағы менің тақырыбым «Шаруашылық жүргізуші
Шаруашылық жүргізуші субъектінің операцияларын жүргізу кезінде, халақаралық іс-тәжірибе
1.Сатып алу цикілі, яғни алу мен дайындау, кредиторлық
2.Өндіріс цикліне еңбек құралдарын, еңбек керек –жарақтарын және
3.Өткізу мен табыс табу циклінде дайын өнімді өткізуге,
4.Қаржылық –инвестициялық цикл процестермен операциялардың активтерді алу, дивиденд
5.Төлеу цикліне қолма –қол және қолма –қол емес
Курстық жұмысымды орындау барысында мынадай әдебиеттерді қолдандым: Д.О.Абленов,
Менің курстық жұмысымның мақсаты шаруашылық жүргізуші субъектілерінің ағымдағы
1.1 Шаруашылық операциялар циклдері аудитінің ерекшеліктері
Халықаралық іс-тәжірибе көрсеткендей, егер сегменттері ретінде шаруашылық операцияларын
Сатып алу циклі (алу мен дайындау), кредиторлық борыштың
Өндіріс цикліне еңбек құралдарын(материалдық емес активтер мен негізгі
Өткізу мен табыс табу циклінде дайын өнімді өткізуге,
Қаржылық-инвестициялық цикл процесер мен операциялардың активтерді алу,іс-әрекеттің әр
Төлеу цикліне қолма-қол және қолма-қол емес ақша қозғалысына,
Бақылау жүйесінің тиімділігі көбіне есепті мерзімнің аяқталуына дейін
Өткізу циклін бақылау мен кірістерді алу тиімділігін бағалаған
А)тапсырыстарды бақылау;
Ә)кредиттер беру;
Б)тауарлармен көрсетілетін қызметтерді ұсыну;
В)тұтынушыларға шот көшірмелерін беру;
Г)борышыты (мерзімі өткен шоттарды) төлету;
Ғ)ақшалай түсім алу;
Шығарылатын өнім тұтынушыларын айқындап алу, қаржыландыру көздерін, ақша
Әдетте тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өткізу процесіне қызметтің
Аудитор кірістік операцияларды көрсетуде қолданылатын бухгалтерлік есептің жүйесін,
Сатып алушылардың тапсырыстарын түсу шамасына қарай бақылаудың мақсаты
Әкімшілік сатып алушыларға берілетін кредит мөлшерін анықтайтын процедураны
Тауарларға тапсырысты орындау әдете мынадай кезеңдерден өтеді:өтінім, буып-түю,
Аудиттің өткізу циклі мен табыстарды табу мақсаттарына жетуі
Көптеген жағдайларда ішінара толтырылған шот фактураны жұмыс нұсқаулығының
Ішкі бақылаудың сұраулар тізімінде осы жүйег тән сұрақтар
Шоттар жазылмаған, тиелмеген тауарлар кірістермен, дебиторлық борышты кемітуге
Санкцияланбаған тиелімдерде жүзеге асыру берешегін өндіру сірә
шот- фактурадағы байқамаған қателер кірістерді, дебиторлық және кредиторлық
операцияларды синтетикалық және аналитикалық есепте тіркеудегі қателіктер тиісті
Сатып алу циклі шығыстардың ең ірі циклінің іс
Операцияның "толықтық" белгісіне (критерийіне) сәйкестікті анықтау үшін, сонымен
А)жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу есебінің шоттарында көрсетілген
Ә)Қаржылық есепте іс жүзіндегі иелікке алынған ұзақ мерзімдік
Б)Негізгі құрал материалдық емес активтер мен ТМҚ объектілерін
В) Есептің толықтық пен қарама-қайшылықсыз болу талаптары сақталады;
Г)Түгендеу барысында анықталған активтер мен міндеттемелер мен жағдайындағы
Шаруашылық операцияларының әрбір циклі бойынша аудиттің белгілі бір
Бұл мақсатқа жетуге бағытталған бақылаудың процедуралары ақшаның банкке
Егер ақша компанияға почтамен жіберілсе, онда ол чек
Көптеген банктер қолма-қол ақшаның қозғалыс уақытын қысқарту үшін
Ақшаны телеграфпен аударуда қома-қол ақшада,чектерде қолданылмайды.Клиент аударымның гежей-тегжейін
Алынатын сома мен тіркелетін шоттардың ассадан тыс қысқартулары
Сапа бойынша жеңілдіктер аз кездеседі, оларды растау қиын,
Ақшалай түсімдерді кез-келген жеңілдіктерге санкция берілісімен немесе бұл
Тауарлар мен қызметтер үшін төлем алу процесінің соңғы
Жазбаларды дебиторлар шоттарының аналитикалық есебі кітабына көшіруді әдетте
Аудитор жоғарыда көрсетілген мақсаттарға кәсіпорынның есептік және құрылымдық
Аналитикалық процедуралардың қорытындылары баланс баптарының тестілерін анықтауда елеулі
Ерекше көңіл бөлуге тұрарлық типтік жеке дебиторлар мен
Кезеңді зерттеу аяқталған соң аудиторлар тиімділігін өлшеу
Басшылық аудиторлық ұйым қаржылық есеп көрсеткіштерінің анықтығына және
Әдетте бақылаудың тиімсіздігібірлік үлесімен бейнеленеді,абсолютті емес: бақылау бар
«үздік» (бақылаудың жоғары тиімділігі)
«жақсы» (бақылаудың орташа тиімділігі)
«қанағаттанарлық» (бақылаудың төмен тиімділігі)
«нашар» (бақылауың тиімсіздік ықтималығы ең көп шамада,яғни жақын
Осындай тәсілмен бақылау тиімділігін кез келген дәрежесін анықтауға
Шаруашылық операцияларын циклдік және объектілік бақылауды ұтымды үйлестіру
1.2 Бизнесті категориалдық талдаудың негізі
Экономикалық әдебиетте табыс (пайда) әкелетін іс-қызметтің кез-келген
Кең мағынасында категориялы сараптама ( гректің «kategoeia»- айтылғандар.белгі)
Бүгінгі таңдағы түсінік бойынша, бизнес-жұмыспен қамту және қызмет
Табыс немесе материалдық пайда әкелмейтін іс-әрекет немесе басқа
«Бизнес» және «кәсіпкерлік» ұғымы бір – бірімен тығыз
Творчество,іс-қызметтің жаңа тиімді бағыттарын іздеумен жүзеге асыру- кәсіпкерлік
Категориалдық талдау «бизнес» ұғымының «кәсіпкерлік» ұғымынан мазмұнды жағынан
Кез келген адам, топ, ұжым және басқа да
Бизнестің мақсаты сипатына қарай әр түрлі болуы мүмкін.Категориалдық
тұрақты және материалдық игіліктерді алу;
бизнестің дамуы үшін капитал жинақтау;
бизнеске қатысушылардың өзіндік мүдделерін ескере отырып,қоғам қажеттіліктерін толық
нарытағы алғы шепті алу мен ықпал ету өрісін
өнімнің, жұмыстың және көрсетілген қызметтіөткізк мен өндірістің оңтайлы
бизнеске қатысушылардың талаптарын қанағаттандыру мен мүдделеріді сақтау;
бизнеске қатысушылардың өз қабілеттерін өздері жүзеге асыру;
әлеуметтік-экономикалық іс-қызметтің әр түрлі салаларында табыстарға жету;
бинес мәселерін шешуге творчестволық қарауды дамыту;
ең көп пайда, табыс және материалдық игіліктерді тұрақты
Бизнестің нақты мақсаттарына сүйене келе, оның жағдайын экономикалық
Әртүрлі бөліктер мен элементтерден құралатын экономикалық жүйе ретінде
Сонымен бірге, бизнес- оған белгілі бір қатысушылардың экономикалық
Кәсіпкерлер- өнімді,жұмысты және көрсетілген қызметті өндіру мен өткізу
Кәсіпкерлер ұсынатын өнімді жеке және ұжымдық тұтынушылар.Бұл топтың
Жалдамалы персонал және олардың кәсіподақтары. Осы іскерлік топтың
Іс туралы мәмілеге тікелей қатысушы мемлекеттік органдар,мекемелер мен
Материалдық өндіріс пен әлеуметтік сала да кіретін, адамдардың
Өндірістік бизнес ел экономикасының дамуында маңызды және айқындауыш
Коммерциялық бизнес сату-сатып алу және сауда –делдалдық іс-қызмет
Қаржылық бизнес -сату-сатып алу объектілері болып ақша, құнды
Бизнестің кез келген түрі қалыпты жұмыс істеуі үшін
Бизнестің инфрақұрылымының маңызды элементтері мыналар:
ақпараттық жүйелер, технологиялар мен басқадай қатынас құралдары;
қаржы -несие жүйесі, банктер мен қор биржалары;
инвестициялық және зейнетақы қорлары, сақтандыру мен траст компаниялары;
сауда –делдалдық ұйымдар, тауарлық –шикізаттық биржалар, жәрмеңкелер, көрмелер
салықтық, кедендік, бақылау және бизнесті мемлекеттік реттеудің басқа
аудиторлық, консалтингтік, жарнамалық және ақпараттық ұымдар мен бұқаралық
бизнеске қатысы бар қоғамдық және мемлекеттік ұйымдар және
Бизнестің көптеген функциялары арасында, әсірісе өндірістік міндетті ерекше
Бизнестің қазіргі нарықтық тұжырымдамасы бұрынғысынан да өте жоғары
Ғалымдар мен маман практиктер -әлемдік экономиканың даму тенденциялары
Бизнесті кеңейту жағдайларын қарастырғанда ұдайы өндірісиік процестің барлық
Бизнес беталысының қалыптасып, нығаю жолында мемлекеттік реттеу,монополиямен инфляцияның
1.3 Аудиттелетін бизнестің тиімділігін бағалаудың критерийлері
Аудитерлік қызмет саласыдағы халықаралық және отандық құқықтық –
Халықтық акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық формалары бар компаниялар;
Табиғи монополия субъектілері;
Бактермен басқа кредиттік мекемелер;
Жинақтаушы зейнетақы қорлары, зейнетақы активтерін басқару жөніндегі компаниялар,
Сақтандыру ұйымдармен өзара сақтандыру қоғамдары;
Тауарлық және қор биржалары;
ҚР заңнамаларында қарастырылған, заңды және жеке тұлғалар жасайтын
Заңды және жеке тұлғалардың ерікті аударымдары қаржы құрау
Ұсталымдар, егер жарлық копиталда шетелдік инвесторларға тиесілі үлес
Тексеру объектісін бағалау – көрсеткіштер жүйесі мен арнайы
Объективті белгілерді әзірлеу көп шығындар тұрғысынан қарағанда, күрделі
Біз А.А. Тереховтің «Шаруашылқ іс –қызмет тиімділігінің операциондық
Дж. К. Робертсон, Э. А. Аренс және Дж.
Операционды аудит пен бизнесті қаржы – экономикалық талдау
Операциондық аудит тек бухгалтерлік ақпаратпен ғана шектелмейді, өйкені
А. А. Ветровтың пайымдауынша, есеп саясатының өнімділігі қойылған
Қаржылық есеп беру аудиті үшін ішкі шаруашылық бақылауды
Көптеген аудиторлар мен талдаушылар маңызды қаржылық коэффиценттерді анықтау
Салалық көрсеткіштер әдісін қолдану бағалаудың алдағы тәсілдерінің жағымсыз
екі кәсіпорын бір салада жұмыс істесе де, оларды
ірі компаниялардың көпшілігі бір саладан ғана емес, салаларда
жеткілікті түрде салыстыруға болатын кәсіпорындар жоқ.
Компанияның экономикалық жағдайын тексеру активтердің айналымдылығы, меншікті капитал
2.1 Бизнес тиімділігі операциондық аудиттің әдістемесі
Жалпы жағдайда бизнестің қаржы –экономикалық тұрақтылығы операциондық аудит
клиенттің бизнесімен танысу мен оның іс -әрекетінің негізгі
іс –қызмет процестері мен циклдеріне операциялық тексеріс жүргізудің
аудиторлық тәукелділіктің елеулігі мен тәукелділігін бағалау;
бизнестің жағдайы жайлы ақпараттың анық сенімділігін тексеру мен
бухгалтерлік есеп пен субъектінің іс –қызметін ішкі бақылау
бизнесті басқару жүйесінің оңтайлы ұйымдастыру аудиті;
жабдықтау, өндірістік және қаржы -өткізу іс –қызметінің функционалды
жабдықтау, өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет өндірісі мен
өнімді өткізу, кіріс алу, ресурстарды алу мен жұмсау
тексеру нәтижелерін жинақтап қорыту, тұжырымдарды қисындастыру, резервтердің жиынтық
Операциондық аудиттің әрбір элементі мен кезеңінің өз әдістемелік
Операциондық аудитің функционалдық, ұйымдастырушылық және арнайы сияқты ерекше
Ағымдағы активтердің функционалды аудитін өткізгенде мәліметтердің сол ресурстарын
Ұйымдастырушылық аудитті өткізу компанияның функционалды және желілік бөлімшелерінің
Операциондық аудит пен бизнестің жағдайын талдау үшін ең
Балансты оқымас бұрын оның ҚЕБХС (Қаржылық есеп берудің
Операциондық аудитте қаржылық есептілікті түсіндірудің (интерпретация) озық тәсілдері
Шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржылық жағдайын бағалау үшін салыстырмалы
Кешенді операциондық аудитті және субъектілердің іс –қызметінің тиімділігін
Факторлық талдау тәсілдерінің негізінен шаруашылық жүргізуші субъектілер іс
Коммерциялық ұйымның қаржылық –экономикалық жағдайына алдын –ала шолу
Компанияның қаржылық тұрақтылығын сипаттайтын маңызды көрсеткіштерінің бірі –меншікті
Қаржылық тұрақтылық жиынтық капиталының құрамымен ғана емес, оның
Меншікті айналма капиталын есептеп шығару компанияны ақшалай қаражаының
2.2 Бизнес – ұйымдардың өтімділігі мен қаржы тұрақтылығын
Ұсынылатын операциондық аудит пен бизнес – ұйымдардың қызметін
біріншіден,бизнес – ұйымдардың активтеріне салынған қаражаттың жалпы жиынтығындағы
екіншіден,негізгі капиталға салынған қаржының босатылу интенсивтілігін айғақтайтын ұзақ
үшіншіден,таза икемді қаржының айналма қаржының жалпы шамасына қатынасы,
Бизнестің қаржы –экономикалық тұрақтылығын алдын ала бағалау шаруашылық
Бизнес –ұйымдардың қаржы –экономикалық тұрақтылығын бағалау үшін келесі
Абсолютті өтемділік коэффициенті ( К )
К = ,
Мұнда К
АҚ –ақшалай қаржы
БҚ –бағалы қағаздар
ҚМ –қысқа мерзімді міндеттемелер
Қауырт (аралық)өтемділік коэффициенті (К )
К = ,
Мұнда К
ДБ –дебиторлық берешек.
Жалпы (ағымдағы)өтемділік коэффициенті (К ):
К = ,
Мұнда К
МҚ –тауарлы –материалдық қорлар.
Төлемге қабілеттілікті қалпына келтіру (жоғалтуды) коэффициенті:
К = ,
Мұнда К 1;
К К -ағымдағы өтемділіктің тиісінше
Т –төлемге қабілеттілікті (жоғалтуды) айлар ішінде қалпына келтіру
Е –есепті кезең.
Банкроттықты болжау коэффициенті (К ):
К = .
Автономия (аралық) коэффициенті ( К ):
К = ,
Мұнда К 0,5;
ИА –икемді активтер;
ҚБ –Қысқа мерзімді кредиторлық берещек;
БП –есептеулер мен басқадай пассивтер;
Бв –балансының валютасы (жиыны);
МК –меншікті капитал.
Қарыз бен меншікті қаржы арақатынасының коэффициенті (К
К = =
Мұнда ҰҚ –ұзақ мерзімді кредиттер мен қарыздық қаражат;
ӨҚ -өзіндік қаражат;
ЗҚ –заемдық қаражат;
МК –меншікті капитал;
Икемді (мобильді) және шашыратылған қаржы коэффициенті:
К = =
Мұнда F –ұзақ мерзімді активтер;
ИА –икемді (айналма) активтер.
Меншікті қаражаттың маневр жасау коэффициенті (Қ ):
Қ = =
Мұнда Қ
Е -меншікті айналма қаржының бар болуы.
Кәсіпорынның барлық қаржысының икемділік коэффициенті:
К = =
Ағымдағы активтердің икемділік коэффициенті (К ):
К = =
Мұнда ТҚ –тез өтелетін қаржы
Төлемге қабілеттіліктің басқа маңызды көрсеткіші –абсолютті өтемділік коэффициенті.
Икемді (мобильді) қаржы құрылымын талдау барысында тауарлық –материалдық
Егер бизнес –ұйымда ағымдағы активтер қысқа мерзімді міндеттемелерден
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау процесін жүргізгенде операциондық аудит
Активтердің өтемділігі –активтердің ақшалай қаражатқа айналу уақыты бойынша
Баланс өтемділігін талдау актив бойынша өтемділік дәрежесі мен
Бұдан шығатыны, өтемділік деңгейіне байланысты шаруашылық жүргүзуші субъектілер
ең өтемді активтер( ) –ақшалай қаражат (АҚ)
Тез өтетін активтер(А ) –дебиторлық борыш (DБ)және
бәсең өтетін активтер(А ) –туарлы –материалдық қорлар
қиын өтетін активтер(А ) –материалдық емес активтер
Кәсіпорын балансының пассивінде көрсетілген меншікті (акционерлік) капитал
ең тығыз міндеттемелер(П ) –қысқа мерзімді кредиторлық
қысқа мерзімді міндеттемелер(П ) –қысқа мерзімді қарыздар
ұзақ мерзімді міндеттемелер(П ) –ұзақ мерзімдіқарыздар (ҰМҚ);
тұрақты пассивтер(П ) –меншікті капитал (МК)
Баланстың өтемділігін анықтау үшін актив пен пассив бойынша
Егер мынадай арақатынастар:
орын алса, бизнес –ұйымның балансы абсолютті өтемді болып
Алғашқы үш теңсіздікті орындау төртінші теңсіздіктің де тиісті
Талдау нәтижелерін анықтау үшін ұсынылған әдістеме көрсеткіштерін түзейтін
Осылайша, үш айға дейінгі мерзімі бар алғашқы топ
К = = =
(1.13)
бойынша айқыдалатын ағымдағы өтемпаздық К коэффициентін қолдану
мұнда А ,П -актив пен пассив
В -сарапшылық әдіспен анықталатын салмақ коэффициенттері.
Балансты өтеу коэффициенті барлық төлем міндеттемелерінің сомасына бизнес
2.3 Коммерциялық ұйымдардың қаржы жағдайы мен қызмет тиімділігін
Халықаралық іс –тәжірибеде шаруашылық жүргізуші субъектілердің банкроттық белгілерін
Z =
Мұнда К -айналма капитал;
А -активтің жалпы көлемі;
Т -бөліндеген табыс;
Т -негізгі қызметтен табыс;
Р -жай және артықшылықты акциялардың нарықтық бағасы;
V -сату көлемі.
Егер «Z –шоттар» мәні 1,80-ге тең немесе кем
Шаруашылық жүргізуші субъектіердің банкрот болу қаупін зайтатын бірнеше
Шарт бойынша, олардың мәнін қаржының түсу және міндеттемелерді
Активтерді басқару көрсеткіштері мен оларды есептеу тәсілдеріне барабар
Сонымен қатар, шаруашылық жүргізуші субъектінің активтерін, меншікті капиталын
Мысалы, бірінші бағдар бойынша алдын-ала шолу жүргізгенді төмендегідей
Меншікті айналма қаражатының бар болуы:
Е = СК-F,
мұнда МК – меншікті капитал; F – ұзақ
Меншікті айналма қаражат пен ұзақ мерзімді қарыз қаржысының
Е = (СR+ҰМҚ)- F,
мұнда ҰМҚ – ұзақ мерзімді қарыздар
Қорлар мен шығындарды қалыптастыркға арналған қаржы көздерінің
Е =(МК+ҰМҚ+ҚН)- F,
мұнда ҚН – қысқа мерзімді және мерзімі өтпеген
4.Меншікті айналма қаржының артық шығуы (+) немесе кем
(-)( Е ):
Е = Е -Z,
5.Қорлар мен шығындарды қалыптастыруға арналған меншікті және ұзақ
=Е -Z=(Е +ҰМҚ)- Z.
6.Қорлар мен шығындарды қалыптастыруға арналған қаржының жалпы сомасы
Е = Е - Z=(Е
7. Қорлар мен шығындардың өзіндік қалыптастыру көздерімен қамтамасыз
К = = ,
Мұнда К .
8.Қарыз (заем) қаражатын ұзақ мерзімді тарту коэффициенті (Қ
Қ = .
9.Қысқа мерзімді борыш коэффициенті (К ):
К = .
10.Кредиторлық борыш пен басқадай пассивтердің коэффициенті (К
К = .
11. Қорлар мен шығындарды қалыптастыру көздерінің автономия коэффициенті
Қ =
12.Өндірістік мақсаттағы мүліктің коэффициенті (К ):
К = ,
Мұнда К 0,5.
13.Материалдық айналма қаржы коэффициенті (К ):
К = .
14.Қорларды жинақтау коэффициенті (К ):
К = ,
Мұнда ӨҚ -өндірістік қорлар;
БӨ -бітпеген өндіріс;
ТҚ –тауарлар қоры;
ДӨ -дайын өнім;
15.Таза айналма активтері (А ):
А = АА-ҚММ,
Мұнда АА –ағымдағы активтер;
ҚММ –қысқа мерзімді міндеттемелер.
16.Қаржыны айналымға тарту (босату) (Қ ):
Қ =
Мұнда V -өткізуден түскен түсім;
Т -кезеңдегі күндер саны;
Т -және Т -ағымдағы
АА = ,
Мұндағы Е -кезең ішіндегі ағымдағы активтің
18.Ағымдағы активтердің айналымдылық коэффициенті (К ):
К = .
19.Айналма қаржыны бекіту коэффициенті (К ):
К = .
20.Тауарлық –материалдық қорлардың айналымдылық коэффициенті (К ):
К = ,
Мұнда ӨҚ -өткізілген өнімнің өзіндік құны;
МҚ –материалдық қорлардың орташа шамасы.
21.Қорларды сақтау мерзімі (Т ):
Т = .
22,Дебиторлық берешектің айналымдылық коэффициенті (К )
К = ,
Мұндағы ДБ -орташа дебиторлық берешек.
23.Айналма активтердің айналым кезеңі (ұзақтығы)
Т = ,
24.Дебиторлық берешекті өтеу кезеңі (Т
Т =
25. Дебиторлық борыштың үлес салмағы ағымдағы активтердің жалпы
Ү =
Мұндағы: ДБ -кезең басындағы (соңындағы)
26.Күмәнді дебиторлық берешектің үлес салмағы (Ү
Ү =
Мұндағы: ДБ -баланс бойынша
КБ -аналитикалық есептің мәліметтері
Қорлар мен шығындардың қалыптасу көздері мен қамтамасыз етілу
көрсеткіштерін есептеу талданатын кәсіпорынның қандай қаржылық ахуалда екендігін
Абсалютті қаржылық тұрақтылық, іс-тәжірибеде өте сирек кезлеседі. Ол
Z≤ Е ,
мұнда Z – қорлар мен шығындар;
Е -меншікті айналма қаржы.
Кәсіпорын төлемге қабілетті болса, қалыпты қаржылық жағдай. Бұл
Z≤ Е +ҚБ,
мұнда ҚБ – қалыпты қысқа мерзімді берешек.
Қаржылық тәртіпті бұзу және төлемге қабілетті деңгейді төмендетумен
Z≤ Е +ҚБ+Т
мұнда Т - уақытша бос
Қорлар мен шығындар қысқа мерзімді міндеттемелерге тең болғандағы
Z ≥ Е +ҚБ,
Соңғы жағдайда кәсіпорынның ақшалай қаржысы қысқа мерзімді қаржылық
Қорлар мен шығындарды қалыптастыру үшін меншікті айналма капитлдың
Активтер мен капиталды басқарудың тиімділігін оның айналымдылық көрсеткіштері
активтердің немесе қолданылған капиталдың, соның ішінде барлық мүліктің,
өнімнің, жұмыстың және көрсетілген қызметтің, өткізілген өнімнің, бұйымның
инвестициялар, бұған қаржы түрлері бойынша және т.б.ұзақ мерзімді
Рентабельділік көрсеткіштерінің жақсаруына осы шаруашылық жүргізуші субъектінің іс-қызметіне
Осының арқасында ағымдағы активтерді қолданылудың тиімділігі шаруашылық жүргізуші
Rn = = ,
мұнда П - таза пайда, онда
өндірістің пайдалылығы (рентабельділігі) мен ағымдағы активтерді пайдаланудың тиімділігі
(R ):
R = .
Өндірістің пайдалылық көрсеткіштері (R )
R = R* = R
мұнда Т - күндік ағымдағы
(1.47.) формуланың негізінде өндіріс пайдалылығы ағымдағы активтердің тиімділік
тауарлық-материалдық қорлардың, олардың ішінде өндірістік қорлардың, бітпеген өндірістің
кредиторлық берешектің (Ткб);
дебиторлық берешектің (Тдб);
Ақша айналымы кезеңі (Таа) мынадай формула бойынша анықталады:
Тд=Тмқ-Ткб+Тдб,
Іскерлік белсенділігін сипаттау үшін.
Экономикалық өсу тұрақтылығының коэффициенті мен (Кэт) пайдаланды:
К =
мұндағы: Д – дивиденд, П
Операциялық аудитті өткізгенде мынадай көрсеткіштердің өзгерістерін талдау мен
ағымдағы активтің айналым жылдамдығына,
айналым кезеңі, яғни 1.37. формула бойынша, кәсіпорынға шаруашылық
1.30. формула бойынша ағымдағы активтрдің айналымдылығы бәсеңдеуінен (тездетуінен)
Бизнес тиімділігін бағалауға байланысты есептелетін коэффициенттердің бірнеше қаржылық
Мысалы:
А)операциялық циклдің ұзақтығы келесі формула бойынша есептеуге болады
О = ДБ
Мұндағы: ДБоа –дебиторлық берешектің орташа айналым мерзімі;
МҚоа –материалдық қорлардың орташа айналым мерзімі;
ә) қаржылық циклдің ұзақтығын (ҚЦ
ҚЦ = ОЦ
Мұндағы:ҚБ -кредиторлық берешектің орташа
Жоғарыда келтірілген екі цикл бизнес өндірісінің біртұтас процессін
3.1 Тіркелген активтер 2009 жылы
Салық заңнамасының ережелерінде көзделгендей, салық төлеушілер өздерінің
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
2001жылғы 12 маусымдағы №209-II Қазақстан Республикасының Кодексінің
Бұл ретте Салық кодексінің 106-бабында сәйкес негізгі құралдардың
Тіркелген активтердің құны Салық кодексінде беліленген тәртіппен және
2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізілген
Мәселен, жаңа Салық кодексі 116-бабының 1-тармағына сәйкес
келіп түскен кезде Халқаралық қаржылық есептілік стандарттарына және
қызмет мерзімі бір жылдан асатын, концессия шартының шеңберінде
қызмет мерзімі бір жылдан асатын, жаңа Салық кодексінің
қызмет мерзімі бір жылдан асатын,табыс алуға бағытталған қызметте
Тіркелген активтердің құны Салық кодексінің 120-122-баптарында белгіленген тәртіппен
16- «Негізгі құралдар» ХҚЕС тұрғысынан алғанда, атап айтқанда
тауарлар шығаруда немесе қызмет көрсетуді жекізуде пайдалануға, үшінші
бір кезеңнен аспайтын мерзім ішінде пайдалану болжанады.
Бұл ретте осы ХҚЕС –ның 7-тармағы негізінде негізгі
ұйымға осы объектімен байланысты болашақ экономикалық пайдалардың түсуі
осы объектінің өзіндік құны шынайы бағалануы мүмкін болса
Сонымен, егер салық төлеушінің есеп саясатында көзделген ережелерге
Мұндайда оларды келіп түскен кезде есепке алу бухгалтерлік
Бұл мүлікке салық салу мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының
3.2 "Тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулерді ) өткізуден түскен
Қазақсатан Республикасы Салық кодексінің 80-бабы 2-
Сондай ақ Қазақстан Республикасы Қаржы Министірінің
КТС жөніндегі декларациядағы жалпы деректерді
Декларацияның 100.00.001 – жолына деректер 1-
Мәміле бағасының нарықтық бағадан ауытқу сомасын көрсететін түзету
Мемлекеттік бақылау «Трансферттік бағаларды қолданған кездегі мемлекеттік бақылау
3-бап. Трансферттік бағаларды қолданған кезде мемлекеттік баалауды жүзеге
Халықаралық іскерлік операцияларды трансферттік бағаларды қолдану кезіндегі
Мемлекеттік бақылау мынадай мәмілелер бойынша:
1)өзара тәуелді немесе өзара байланысты тараптар арасында;
2)тауар алмасу (бартерлік ) операциялары бойынша;
3) біртекті қарсы талаптарды (талапқа жол берген кездегі
4) қаржы операцияларын жүзеге асыру кезінде заңдары ақпаратты
5) салық бойынша жеңілдіктері бар немесе салық заңдары
6) мәмілелер жасасатын жылдың алдындағы соңғы екі салық
ҚР–сы Қаржы министрлігінің 2007 жылғы 19 желтоқсандағы №468
1.Құн өсімінен түсетін табыс үйлерді, ғимараттарды сондай
Амортизацияға жатпайтын активтерге:
Жер учаскелері;
Құрлысы аяқталмаған обектілері;
Орнатылмаған жабдық;
Салық төлеуші тауарларды өндіруде, жұмыстарды орындауда, қызматтер көрсетуде
Бағалы қағаздар;
Кез келген ұйымдық-құқықтық нысандағы заңды тұлғаға, консорциумдарға қатысы
ҚР 2000 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылған салық
Осы Кодекстың 138-140-бабтарына сәкес құны шегерімге жатқызылған, инвестициялық
Нысан мынандай бөлімдеден тұрады:
Үйлерді, ғимараттарды өткізу. Осы бөлімде мыналар көрсетілді:
Үйлерді, ғимаратттарды өткізуге түскен табыс 100.02.001-жолына;
Кәсіпкерлік қызметте пайдаланылатын үйлерді,ғимараттарды өткізуден болған залал 100.02.002-жолына;
Кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын үйлерді, ғимараттарды өткізуден болған залал
Амортизациялауға жатпайтын активтерді өткізу.Бұл бөлімде:
100.02.004-жол Салық кодексі 82-бабының 1-тармағында көрсетілген амортизациялауға жатпайтын
Бағалы қағаздарды өткізу. Бөлімде мыналар есепке алынады:
Листингтің аса жоғары және аса жоғарыдан кейінгі келесі
Борыштық бағалы қағаздарды қоспағанда, басқа бағалы қағаздарды өткізуден
Листингтің аса жоғары және аса жоғарыдан кейінгі келесі
Мемлекеттік бағалы қағаздарды өткізуден және агенттік облигацияларды өткізуден
Басқа борыштық бағалы қағаздарды өткізуден түскен табыс сомасы
Салық кодексі 124-бабының 2-тармағына сәйкес өткен салық кезеңінен
Көшірілген залалды ескергенде, басқа бағалы қағаздарды өткізуден түскен
4.Жиынтығы.
100.02.012-жолына жоғарыда аталған активтерді өткізген кездегі құн өсімімен
"Күмәнді міндеттемелер бойынша табыстар"
Бұл қосымша "Салық және бюджетке төленетін басқа да
Салық нормасында иемденіп алынған тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер)
Міндеттемелерді күмәнді деп тану кезінде кәсіпорынның жиынтық жылдық
Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алу кезінде бұрын есепке
3.3Бағамдық айырма мен басқа да табыстар.
Жылдық есепті жасау кезінде нысандардың бірі болып, нақтырақ
2007жылмен салыстырғанда Декларацияға қосымшаның нөмірі нысанның өзінің нөмірі
2008 жылға арналған Корпарациялық табыс салығы бойынша Декларацияны
Бағамдық айырма келесі жағдайда туындауы мүмкін:
Тауарлар мен қызмет көрсетулер импорты кезінде;
Экспорттық операциялар кезінде;
Есеп беруші тұлғамен есеп айырысу бойынша дебиторлық және
Банктерден, басқа да кредиттік мекемелермен қарыз берушілерден алынған
Бағамдық айырма операцияны жасау күні мен осы операция
Бухгалтерлік есепте және ҚР Салық кодексінің 65
Операция күні─ бұл Халықаралық қаржылық есептілік стандартында және
Әрбір кезеңнің соңында компания:
Шетел валютасындағы ақша баптары түпкілікті бағам пайдалана отырып
Тарихи құны бойыша есепке алынған, ақшалай емес шетел
әділ құны бойынша бағаланған, ақшалай емес шетел валютасындағы
Валюталық бағамының өзгеру әсеріне есепті жүргізу үшін баланстың
2008 жылдың 31 желтоқсанына, 1610, 3510, 1252-шоттарын қоспағанда,
Нзар аударатын жайт ─бұл 23 –ХҚЕС сәйкес займдар
Займдар бойынша шығындар, олар капиталдандыру өлшемдеріне сәйкес келген
Бұл займдар бойынша шығындар, оның ішінде бағамдыұ активтің
2008 жылы 100.05-нысан алдыңғы жылмен салыстырғанда елеулі өзгерістерге
Қазақстан Республикасы Қаржы министірінің 2007жылғы 19 желтосандағы №468
Салық кодексінң 80-бабы 2-тармағының 5-тармақшасына сәйкес
Салық кодексінің 90-бабының 2-тармағында көрестілген мүліктерді
Салық кодекінің 89-бабына сәйкес бұрын жүргізілген шегерімдер
Қорытынды
Курстық жұмысымды қорытындылай келе, шаруашылық жүргізуші субъектінің ағымдағы
шаруашылық жүргізуші субъектінің операцияларын жүргізу кезінде, халақаралық іс-тәжірибе
дім, сонымен:
Бірінші бөлім бойынша, шаруашылық жүргізуші субъекті аудитінің теориялық
Екінші бөлім бойынша, шарушылық жүргізуші субъекті қызметінің
Үшінші бөлім бойынша, ағымдық активтер аудитінің қазіргі жағдайдағы
Жалпы аудит латынның «audio» деген сөзінен шыққан. Ол
Курстық жұмысымды орындау барысында мынадай әдебиеттерді қолдандым: Д.О.Абленов,
Сонымен, шаруашылық жүргізуші субъектілердің ағымдағы активтер аудиті өзіне
Қосымша кестелер мен схемалар
1-сызба
Негізгі фазалар мен аудит процедуралары
2-сызба
Шаруашылық операциялары циклдернің өзара байланыстар
1-кесте
Аудиттің негізгі мақсаттарына өткізу және табыс табу циклдері
Бекіту
Категориясы
Операциялар тобы Шот сальдосы
Бар болуы
немесе
көрінуі Өткізу бойынша көрсетілген операциялар кезең ішінде қойылған
Кезеңішіндегі өткізу бойынша көрсетілген түзету өткізбелерді рұқсат етілмеген
Толықтық
Кезең ішінде орын алған барлық сатулар өткізу бойынша
Құқықтар мен міндеттемелер Кәсіпорын кірістер циклі операциялары нәтижесінде
Бағалау мен бөлу
Барлық сатылымдар,ақшалай түсімдер және өткізу бойынша түзету өткізбелері
Ұсыну және ашып көрсету
Өткізу, ақшалай түсім, түзету өткізбелері туралы толық ақпарат
2-кесте
Өндіріс циклі аудитінің негізгі мақсаттарына жету деңгейінің сипаттамасы
Бекіту
категориясы Операциялар тобы Шот сальдосы
Бар болуы
немесе
көрінуі Көрсетілген операциялар өндіріске көшірілген материалдарды, еңбекті
Толықтық Кезең ішінде пайда болған барлық өндірістік операциялар
Құқықтар мен міндеттемелер Кәсіпорынның өндірістік операциялар нәтижесінде алынған
Бағалау мен бөлу Өндірістік операциялар дұрыс тәртіппн журналдарда
Ұсыну және ашып көрсету Өндірістік операциялар туралы толық
3-кесте
Сатып алу, иелікке алу мен жұмсау циклі аудитінің
Бекіту
категориясы Операциялар тобы Шот сальдосы
Бар болуы
немесе
көрінуі Иелікке алу бойынша көрсетілген операциялар аудиттелеген кезең
Көрсетілген негізгі құрал- жабдықтар- ,бухгалтерлік баланс кезінде тұтынуда
Толықтық Кезең ішіде болған барлық сатып алу мен
Көрсетілген негізгі құрал- жабдықтар- ,бухгалтерлік баланс кезінде тұтынуда
Құқықтар мен міндеттемелер Кәсіпорынның иелікке алу жөніндегі көрсетілген
Бағалау мен бөлу Иелікке алу операциялары мен ақшалай
Ұсыну және ашып көрсету Иеліке алу мен ақшалай
Пайдаланылған әдебиеттер:
Д.О.Абленов Алматы, "Қаржылық бақылау аудиті" ,260-295 б
Қ.Б.Абленов Алматы, "Қаржылық бақылау аудиті" 245-254 б
Сәтмырзаев Д.П Алматы, "Аудит технологиясы " 34-41б
ЕржановМ.С Алматы, "Қаржы және аудит" 16-20б
Радостовец В.К., Радостовец В.В., Алматы, "Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп"
Баймұханова М.А Алматы, "Бухгалтерлік есеп" 6-15б
//Бухгалтер бюлетені 2009 жыл// №12,3-6б
//Бухгалтер бюлетені 2008 жыл // №11,4-22б
//Егемен Қазақстан 2008 жыл// №12, 19б
//Ақиқат 2009 жыл// №1, 23-30б
//Ақиқат 2008 жыл// №12,67-70б
//Ертіс экономика // № 9, 12б
w.w.w. economica. ru
w.w.w.Google.ru
w.w.w.Google.ru
5
Тұтынушыларға шоттарды жазып беру
Алғашқы жоспарды жасау
Компания жайлы жалпы ақпаратты алу
Клиенттің заңды міндеттемелері туралы ақпарат алу
I Фаза
Жоспарлау мен аудиторлық тексеру бағдарла- масын құру
Алдын ала талдау процедураларын орындау
Аудиторлық тәуекелділіктің елеулік деңгейін белгілеу мен болатын және
Ішкі бақылау жүйесі мен бақылаудың тәукелділігін бағалау туралы
Аудиттің жалпы жоспарын және аудиторлық бағдарлама құру
II Фаза-Бақылау мен елеулікті тексеру процедураларының тестілерін орындау
Қаржылық –инвестициялық цикл
Өндіріс циклі
Сатып алу мен иелену циклі
Төлеу циклі
Өткізу мен табыс табу циклі
Шартты міндеттемелерді қарастыру
III Фаза-Талдау процедураларын орындау және шоттар сальдосын нақты
Кейінгі оқиғалады шолу
Түпкілікті дәлелдерді жинау
Нәтижелерді бағалау
IV Фаза
Аудитті аяқтау мен аудиторлық есепті жасау
Аудиторлық есепті құрастыру
Аумақтық уәкілетті органдар мен аудиторлық палаталарға қажетті ақпаратты
Тауарлар мен көрсетілетін қызметтер
Жабдықтау
Несиеге (кредитке) беру
Борыштарды өндіру (төлету)
Тұтынушыларға тапсырыстар беру
Басы
бББ
ТМҚ (тауарлы-материалдық қорларды) және негізгі құрал-жабдықтарды сатып алу
Еңбек пен материалдардың дайын өнімге айналуы
Еңбек ақыны төлеу(өндірістік цикл)
Ақша алу
Қарыз алу, акция өткізу (қаржылық цикл)
Ақшалай төлемдер


Ұқсас жұмыстар

---

Шаруашылық операциялар циклдері аудитінің ерекшеліктері

---

Бақылау жүйесіндегі аудиттің маңызы және орны

---

Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп жүйесін реттеудегі аудиттің маңызы мен қажеттілігі

---

Бизнес тиімділігін бағалаудың маңызы мен негіздері

---

Сауда кәсіпорындарындағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері

---

Кәсіпорынның жарғылық капиталға

---

Аудит және бизнесті категориалдық талдау

---

Ақша қаражаттары және есеп айырысу есебі

---

Аудиттің фирмаішілік стандарттары

---

Ұйымның қаржылық жағдайын талдау

---