Банктік операциялар түрлері бойынша табыстар мен шығыстарды талдау



МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.................................................................................................................. 6
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕР КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ...................................................................................
9
1.1 Банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұны..................................................................................................................
9
1.2 Банк кірісінің құралу көздері мен жіктелуі.................................................. 11
1.3 Банк шығыстары және банк өнімдерінің шығыстары түсінігінің теориялық
15
2 «KASPI BANK» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ КІРІСТЕРІ МЕН ШЫҒЫСТАРЫН ТАЛДАУ..................................................................................
25
2.1 Банктің қызмет ету негіздері және банк қызметін қаржылық
25
2.2 Банктің пайда және залалдар туралы шоғырландырылған есептілігінің нәтижелерін
33
2.3 Банктік операциялар түрлері бойынша табыстар мен шығыстарды талдау......................................................................................................................
40
3 БАНКТЕРДІҢ КІРІСІ МЕН ШЫҒЫСЫН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ.........................................................................................................
50
3.1 Коммерциялық банктер кірістерін арттыру тұрғысындағы пайыздық және тарифтік
50
3.2 Банктік операциялар шығындарын басқаруды модернизациялау....................................................................................................
56
ҚОРЫТЫНДЫ ...................................................................................................... 65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ .................................................... 68
А ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2009, 2010
70
Ә ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2011 жылдың
72
Б ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2009, 2010
73
В ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2011 жылдың
77
Г ҚОСЫМШАСЫ -«Kaspi bank» АҚ 2009, 2010 жж.
78
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Жаһандану және әлемдік қаржылық жүйедегі интеграциялық
Көптеген отандық банктер банктік бизнеске қойылатын талаптарға сәйкес келетін,
Бәсекелесті нарықтардың мүмкіндіктеріне тәуелді көлемдерді арттыру немесе тарифтерді ұлғайту
Бұл саладағы ғылыми және практикалық зерттеулердің бизнестің практиктерінің әрі
Кіріс – активтің көбеюі немесе несиелік қарыздың азаюы формасындағы
Шығын- активті пайдалану немесе қарыздың көбеюі формасындағы есеп беру
Осы орайда коммерциялық банктердің кірістері мен шығындарының пайда болу
Мәселенің зерттелу жағдайы. Банк ісі теориясында басқарудың жекелеген санаты
Сонымен бірге, банктік кірістер мен шығындарға байланысты мәселелерді зерттеу
Дипломдық жұмыстың мақсаттары мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың мақсаты коммерциялық
Анықталған мақсатқа сәйкес дипломдық жұмыста келесі міндеттер қойылған және
банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұнын ашып
банк кірістерінің мазмұнын, олардың қалыптасу көздері мен жіктелуін зерделеу;
банктің жалпы шығыстары мен банк өнімдеріне жұмсалатын шығыстар түсініктерін
нақты банк мысалында банктің кірістері мен шығыстарына, солардың негізінде
банк кірістерін арттыру тұрғысындағы банктердің пайыздық және тарифтік саясаттарының
банк шығындарын басқару тұрғысында басқаруды модернизациялау бағыттарын анықтау.
Зерттеу объектісі болып «Kaspi bank» акционерлік қоғамының кірістері мен
Зерттеу пәні болып банк кірістері мен шығыстарын басқару жүйесін
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі ретінде банк ісі, банктік
Зерттеудің ақпараттық және статистикалық базасы. Зерттеудің статистикалық және ақпараттар
Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕР КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұны
Банк – көне ұғым болып саналады және оның көрінуі
Ақша эмиссиясына құқығы бар мемлекеттік орталық банкі.
Қызмет көрсету сипаты мен даму деңгейінің көптеген белілері бойынша
Әртүрлі қаржылық топтарды, компанияларды, ұсақ салым орталықтарын енгізетін мамандандырылған
Мемлекеттің орталық банкі – бұл мемлекеттің қаржы саясатымен тығыз
Коммерциялық банктер нарықтық қатынастардың белсенді қатысушылары ретінде операциялар мен
Әрбір кәсіпкерлік қызметтің басты мақсаты пайда табу болып табылады.
Таза кіріс =кірістер-шығындар (1)
Егер де шығын кірістен көп болса, онда жабылмаған зиян
- баға беруге қолданылады.
- кіріс пен шығын анықталады (кіріс пайда алу кезінде
Өнімді сату кезінде кірістер мен шығындардың белгілену қағидалары қолданылады,
- берілгенге дейін
- берілу кезінде
- берілгеннен кейін
Өнімді бергенге дейінгі белгіленген кіріс. Бұл екі әдіс бойынша
1.Келісімнің аяқталуы, яғни келісім біткен кезде барлық шоттары жабылады,
2.пайыздың аяқталуы кіріс, шығын, жалпы табыс әр есеп беру
Берілу кезіндегі кірістер. Бұл негізінде өнім мен қызметті беру
Мұнда екі әдіс қолданылады: бөліп төлеудегі сатылым және шығындардың
Қызмет көрсету бойынша белгіленген кірістер мына әдістермен жүзеге асырылады:
- нақты орындаулар (бір операцияны орындағаны үшін алынған кірістердің
- пропорционалды орындаулар (көп сатылы қызметтерден белгіленген кірістер үшін
- аяқталған орындаулар (соңғы саты болғанннан кейінгі кірістер).
- инкассация (кіріс нақты ақша алуда белгіленеді, себебі белгісіздік
Әрбір кірістер мен шығындардың түрлері банктің қызмет етуінің оңтайлы
Орындалған операциялар бойынша келесі ашылулар:
орындалған операциялар мінездемесі; есептеуге байланысты операцияларды бөлу; орындалмаған операциялар
Банктің кірісі мен шығынының құрамында кіріс пен шығынның жеке
Шығын активті пайдалану немесе қарыздың көбеюі формасындағы, есеп беру
Экономикалық шығын - кіріс алуда банктік өніммен қолданылады. Банк
1.2 Банк кірісінің құралу көздері мен жіктелуі
Дәстүрлі емес қызметтерді көрсету бизнесі.
Несиелік бизнес, екі элементтен тұрады: клиенттерге (жеке және заңды
Дисконттық бизнес- төленбеген вексельдерді, чектерді және талаптарды банктің белгілі
1.сатып алғаннан төлемнің түсуі арасындағы аралықта банктің несиелік ресурсын
2.факторинг операциясының түріне байланысты тәуекелге сәйкес шамасы ауытқып отыратын
Факторинг операциясындағы комиссия пайызбен белгіленетіндіктен, факторингтік операциядан түсетін табысты
Сақтау бизнесі - банктің трасталық (сенім) және агенттік қызметтеріне
Банктің кепіл беру қызметі- клиенттерге есеп айырысу үшін және
Бағалы қағаздармен бизнес мынадай элементтерді қамтиды:
1. банктің өзінің бағалы қағаздарын шығару
2. оларды нарыққа сату
3. кәсіпорындарды жекешелендіруге байланысты қызмет көрсетуде басқада эмитенттердің бағалы
Мұндай бизнестен түсетін табыстар келесідей көзден құралады:
1. өзінің және басқада эмитенттердің бағалы қағаздарын сату барысында
2. жекешелендіруге байланысты көрсеткен қызметі (жекешелендірілетін кәсіпорынның есебін талап
Салымдар қабылдау және клиенттердің тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру
Комиссиондық сыйақылар:
- шот ашқаны үшін
- шотты жүргізгені үшін белгілі бір мерзім ішінде
- айналымнан алынатын комиссия (айналымнан пайыз түрінде алу)
- шот бойынша операциялар туралы көшірме берген үшін
- шотты жабу үшін
- қолма-қол ақша беруге немесе есеп айырысуға байланысты операциларды
- банктің корреспондеттік қатынасы бойынша басқа банктердегі корреспондеттік шоттарындағы
Дәстүрлі емес табыс түрлері банктің лизингтік, ақпараттық, кеңес беру,
Банктің барлық табысын үш топқа бөлуге болады:
1. пайыздық табыстар;
2. банктік қызмет көрсетуден алатын комиссиялар;
3. басқа да табыстар (бағамдық айырма, яғни баланстық құны
Пайыздық табыс комиссиялар мен ұштасуы мүмкін. Мысалға, несиелік және
Несиелік пайыз – пайыздық табысьтың басты көзі ретінде банктің
1) несие формасына қарай: коммерциялық, банктік, тұтыну несиелерінің пайызы
2) несиелік мекеменің түріне байланысты: Орталық Банктің есепке алу
3)несиелердің мерзіміне қарай: қысқа мерзімді несиелер бойынша пайыз, ұзақ
4) несиелер түріне байланысты: овердрафт, бойынша айналым құралдарына берілген
5) операциялар түрлеріне қарай: несиелер бойынша пайыз, банкаралық несиелер
6) есептеу тәсіліне қарай: жай және күрделі, қарапайым және
Комиссия – банктік операция үшін сый-ақы, латын тілінен аударғанда
Табыс көздері екіге бөлінеді:
- тұрақты, оған банктік қызметтен алынатын пайыздық және пайызсыз
- тұрақсыз, оған қайталама нарықтағы бағалы қағаздар мен жасалатын
Банктің кірісі ұлттық валютада есептелінеді және мыналардан тұрады:
1) банктің сый-ақы алуына байланысты:
- Ұлттық Банктегі және басқа банктердегі корреспонденттік шоттар бойынша;
- Ұлттық Банкте орналастырылған депозиттер бойынша;
- Ұлттық Банкте қайта қаржыландыруға жарамды жоғары өтімді бағалы
- сатуға арналған бағалы қағаздар бойынша;
- басқа да бағалы бағалы қағаздар бойынша;
- басқа банктерде орналастырылған депозиттер бойынша;
- басқа банктерге берілген несиелер бойынша;
- клиенттерге берілген несиелер бойынша;
- инвеститцияға салымдар және субординарлық қарыздар бойынша;
- филиалдармен есеп айыру бойынша;
- лизингтік, факторингтік опреациялар бойынша.
2) банктік қызмет үшін комиссиондық кірістеріне байланысты:
- аудару операциясы бойынша;
- бағалы қағаздарды сату, сатып алу бойынша;
- шетел валюталарын сату, сатып алу бойынша;
- сақтандыру операциясы бойынша;
- трасстық операциялар бойынша;
- кепіл беру бойынша;
- клиенттердің салымдары мен шоттарын жүргізу бойынша;
- басқа да комисиондық кірістер: бағалы қағаздар мен акциялар
банк шығыны есебінен өшіріліп, орнына салынған сома; осы жылда
Сонымен қатар, жасалынған келісім-шарттарға сәкес факторингтік және форфейтингтік операциялардың
күтпеген кірістер (банктің күтпеген жағдайдан келетін кіріс түрі);
банктің басқа да кірістері (бұған банктің басқа да әртүрлі
1.3 Банк шығыстары және банк өнімдерінің шығыстары түсінігінің теориялық
Банк өнімдерінің шығындарын есепке алу және өзіндік құнының
Қазастандық банктердің есепке алу тәжірибесінде банк өнімдердің өзіндік құнын
«Банк шығыстары» шоты бойынша шығындарды есепке алдуың кешенділігі жеке
Алайда банктік онімдер нарығындағы бәсекелестік және жалпы табыстылықтың төмендеуі
Банк өнімінің өзіндік құны өнімді жасау және өткізу технологиясымен
Банктік өнімнің өзіндік құнын есептеу және талдау үшін банктік
Кесте 1
Экономикалық арналымы бойынша банк шығындарын топтастыру
Топ № ж/е оның п/п № Топ атауы және
1 топ. Персоналдың ұстау бойынша шығындар
1.1. Еңбек ақы және персоналға өзге де қосымша төлемдер
1.1.1. Оклад
1.1.2. Сыйақы
1.1.3. Өзге қосымша төлемдер
1.2. Персоналдың еңбекақысынан есептелген төлемдер
1.2.1 Окладтан әлеуметтік салық
1.2.2. Сыйақыдан әлеуметтік салық
1-кестенің жалғасы
1.2.3. Өзге төлемдерден әлеуметтік салық
1.3. Басқарушылық персоналдың іссапар шығындары
1.3.1. Шетелдік іссапарлар бойынша шығындар
1.3.2. Ішкі іссапарлар бойынша шығындар
1.4. Оқытуға шығындар
2 топ. Мүлікті ұстау бойынша шығындар
2.1. Ғимараттар мен құрылыстарды ұстау бойынша шығындар
2.1.1. Амортизациялық шегерімдер
2.1.2. Жөндеу
2.1.3. Жалға алу
2.1.4. Коммуналдық төлемдер (жарық, жылу)
2.1.5. Өзге шығындар
2.2. Құрал-жабдықтарды ұстау бойынша
2.2.1. Амортизациялық шегерімдер
2.2.2. Жөндеу
2.2.3. Жалға алу
2.2.3. Өзге шығындар
2.3. Көлік құралдарын ұстау бойынша шығындар
2.3.1. Амортизациялық шегерімдер
2.3.2. Жөндеу
2.3.3. Жалға алу
2.3.4. Көлік құралдары салығы
2.3.5. Өзге шығындар
2.4. НМА шығындары
2.4.1. НМА амортизациясы
2.5. Мүлікті сақтандыру
2.5.1. Ғимараттар және құрылыстар
2.5.2. Құрал-жабдықтар
2.5.3. Көлік құралдары
2.6. Мүлік салығы
3 топ. Ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз етуге шығындар
3.1. Техникалық құралдар мен ЭЕМ-ді ұстау және қызмет көрсету
3.2. Байланыс желілерін жалға алу
3.3. Бағдарламалық қамтамасыз етуге шығындар
3.4. Өзге шығындар
4 топ. Шаруашылық қажеттіліктерге шығындар
4.1. Кеңсе және өзге де материалдарды алуға шығындар
4.2. Телефонға шығындар
4.3. Пошта-телеграфтық және баспа шығындар
4.4. Өкілділік шығындар
4.5. Өзге шығындар
5 топ. Өзге қосымша шығындар
5.1. Сыртқы аудит бойынша қызметті төлеуге шығындар
5.2. Жарнама бойынша шығындар
5.3. Банкті күзету бойынша шығындар
5.4. Өзге шығындар
Барлығы
Е С К Е Р Т У - [11,
Мамандардың пікірінше, ұсынылған шығындарды топтау
Бұл сыныптамада келтірілген шығындар тізімі
Банк өнімдерінің технологиялық өзіндік
Калькуляциялау жүйесін терең зерделеу
Ең алдымен, айта кеткені жөн,
ресурстар топтары бойынша шығындарды есепке
нақты өнімдер бойынша есептелген шығындарды
Ол үшін шығындар тікелей және
Суреттен көріп отырғандай, тікелей шығындар
Шығындарды
тексеріп отыру
Сурет 1. Шығындарды есепке алу
Банктік жүйеде шығындарды есепке алу және өзіндік құнды
Мұндағы,
(1)–Директ – костинг жүйесі бойынша калькуляция.
(2)–Шығындарды толық бөлумен шығындар (дәстүрлі калькуляция немесе АВС).
Сурет 2. Өнім өзіндік құнының элементтерінің жиынтығы
Бірінші кезеңде барлық банктік шығындар ресурстардың сәйкес топтары бойынша
Алайда айта кеткені жөн, шамамен шығындардың 50% -
Барлық зерделенетін шығындар қаржылық құрылымның орталығы бойынша қарапайым механикалық
Әрбір несие ұйымы үшін шығындарды топтастыру индивидуалды болуы мүмкін.
Дәстүрлі жүйе шеңберінде шығындарды калькуляциялаудың екі кезеңді прцесі қолданылады.
Инфрақұрылым орталықтары немесе шығындар орталығы банк өнімдерінің өндірісімен
Инфрақұрылым орталықтарының шығындарын бөлу үшін 2 негізі параметрді анықтау
Басқа жағынын, бизнес – орталықтар шығындарының көлемі де мұндай
Бөлу механизмдері ретінде алдында қарастырылған шығындарды бөлу
Алайда, келтірілген ресурстар факторын таңдау әдістері мен
Бұл мәселенің шешімі ретінде әрбір инфрақұрылым орталықтары
Жасалған қаржылық құрылымға сәйкес шығындардың үш орталығын бөліп
Қамтамасыз ету орталықтарының құрамына әдетте істерді басқару кіреді: персоналмен
Алайда ресурстар факторы ретінде есептердің дәлдігіне жету үшін персоналмен
Қызмет көрсету орталықтарының құрамына құқық басқармасы, қауіпсіздік басқармасы, қаржылық
Бухгалтерлік басқарма және қаржылық – экономикалық бөлім бизнес –
Ішкі бақылау қызметінен және банк әкімшілігінен тұратын басқару орталығының
Кесте 2
Шығындар орталықтарының үстеме шығындары қайта бөлу үшін базалық параметрлер
Инфрақұрылым орталықтары Бөлімшелер атауы Ресурстар Факторлары Бөлу мехнизмі
Қамтамасыз ету Орталығы Істерді басқару:
Іс-қағаз бөлімі;
Шаруашылық бөлімі;
Ақпараттандыру бөлімі. ҚҚО қызметкерлерінің саны Қадамдық немесе тікелей әдіс
Мұрағат
Кадрлар бөлімі ҚҚО қызмет көрсетуге жұмсалған уақыт,
ҚҚО қызметкерлерінің саны Қадамдық немесе тікелей әдіс
Қызмет көрсету Орталықтары Құқық басқармасы
Қауіпсіздік басқармасы
Ішкі бақылау басқармасы ҚҚО қызмет көрсетуге жұмсалған уақыт,
ҚҚО қызметкерлерінің саны Тікелей әдіс
Қаржылық -талдау бөлімі, Бухгалтерия
Тікелей әдіс
Басқару және бақылау Орталықтары Ішкі бақылау қызметі
Банк әкімшілігі Банктік өнімдер саны
ҚҚО қызметкерлерінің саны Тікелей әдіс
Е С К Е Р Т У - [16,
Бірінші кезеңнің нәтижесінде ( 3-ші қадам ) бизнес –
меншікті;
тікелей: ішкі және сыртқы;
жанама: ішкі және сыртқы;
үстеме.
Бизнес – орталық басшысының бастамасымен қалыптасатын меншікті шығында банк
Тікелей ішкі шығындарға мыналар жатады:
ішкі ресурстардың құны;
персоналды ұстау бойынша шығындар ( 1-топ );
Тікелей сыртқы шығындарға мыналар жатады:
сыртқы ресурстардың құны.
Ішкі жанама шығындарға:
мүлікті ұстау бойынша шығындар ( 2-топ );
ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз етуге шығындар ( 3-топ );
пайда орталығы басшысының еңбекақысы жатады.
Жанама сыртқы шығындарға:
шаруашылық қажеттіліктер мен жабдықтарға шығындар ( 4-топ );
өзге шығындар ( 5-топ ).
Үстеме шығындар банк басқармасымен анықталады. Пайда орталықтарының басшылары өздерінің
Үстеме шығындарға:
шығындар орталықтарының шығыстары жатады.
Екінші кезеңде нақты өнімдерінің калькуляциясы жүзеге асырылады.
Нақты өнім бойынша бизнес – орталықтарының жұмсаған жанама
Шығындар факторы өлшеуді жеңіл жүзеге асыруға мүмкіндік беруі қажет,
Шығындарды калькуляциялауға дәстүрлі тәсілдеме нақты өнімді жасауға қатысуына
Жанама және үстеме шығындарды бөлу үшін орталық бойынша
Банк тәжірибесінде шығындарды бөлі үшін негіз ретінде банктік құжаттардың
Алайда, шығындарды бөлу үшін базаны анықтаудың барлық келштірілген әдістерінің
Біздің көзқарасымыз бойынша, шығындарды бөлу үшін негізді таңдауға оларды
Бұл әдістемеде шығындарды бөлу үшін негіз өнімдердің барлық топтары
Кесте 3
Банктік өнімдердің барлық топтары бойынша шығындарды бөлу үшін негіз
Банк өнімінің тұрпаты Банк өнімінің тобы Банк өнімі Бөлу
Несиелік өнімдер Заңды тұлғаларға несиелер Қысқа және орта мерзімді
Жеке тұлғаларға несиелер Тұтынушылық несие, Ипотекалық несие
Депозиттік өнімдер Заңды тұлғалардың депозиттері Жинақтаушы депозиттер, Мерзімді депозиттер,
Жеке тұлғалардың депозиттері Жинақтаушы депозиттер, Мерзімді депозиттер, Басқа шарттардағы
Валюталық өнімдер Конверсионды өнімдер Қолма-қол валюталық-айырбастау өнімдері, Қолма-қол ақшасыз:
кассалық;
мерзімді. Өнім бойынша жүргізілген операциялар саны
Клиенттік валюталық шоттар Транзиттік шоттарды жүргізу
Арнайы транзиттік шоттарды жүргізу
Ағымдағы валюталық шотты жүргізу
Есеп айырысу-төлем өнімдері Кассалық Клиентке кассалық қызмет көрсету Өңделген
Есеп айырысу қызметі Заңды тұлғалардың есеп айырысу (ағымдағы) шотын
Жеке тұлғалардың есеп айырысу (ағымдағы) шотын жүргізу және қызмет
Корреспонденттік шоттарды жүргізу және қызмет көрсету Бір төлем шеңберіндегі
Қор өнімдері Клиенттердің қор өнімдері Делдалдық Нақты өнімді жасауға
Трасталық Нақты өнімді жасауға қатысуына банктің әрбір бизнес-орталығының жұмсаған
Депозитарлық Өнім бойынша жүргізілген операциялар саны
Өзгелері Сенімгерлік басқару - Нақты өнімді жасауға қатысуына банктің
Е С К Е Р Т У - [16,
Осылайша, ұсынылған әдістеме банктік өнімдердің өзіндік құнын есептеудің базалық
Банктік өнімдердің өзіндік құнын талдау банк шығындарын басқару жүйесінде
Банк өнімдерінің өзіндік құнын талдау жүйесі банк өнімдерінің табиғаты
Калькуляция баптары бойынша өзіндік құнды талдауды екі кезеңде жүзеге
«KASPI BANK» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ КІРІСТЕРІ МЕН ШЫҒЫСТАРЫН ТАЛДАУ
2.1 Банктің қызмет ету негіздері және банк қызметін қаржылық
1991 жылғы 1 қаңтарда Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
1997 жылғы 12 қаңтарда Қазақстан Республикасының қолданыстағы заң талаптарына
1997 жылғы сәуірде «Каспийский» Банкі» ЖАҚ мен «Қаздорбанк» ААҚ
1997 жылғы 12 желтоқсанда «Каспийский» Банкі» ЖАҚ пен «Қаздорбанк»
2000 жылғы 16 ақпанда Банк «Қазақстандық жеке тұлғалардың салымдарына
2002 жылғы қаңтарда Банк бөлшекті бағыттағы жұмысын белсенді дамытып,
2003 жылғы 1 тамызда 2003 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан
2003 жылғы 2 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының
2006 жылы Әлемнің дамушы нарығындағы ең табысты инвестициялық қорлардың
«Бэринг Шығыстың» басқаруындағы қорлардың инвесторлары арасында Еуропалық қайта құру
«Kaspi Bank» АҚ-тың негізгі даму бағыттары:
Мына ресурстардың есебінен клиенттік базаны ұлғайту: - Ресеймен бірге
Активтер мен меншікті капиталдың кірісін арттыру, жоғары өтімділікті қолдай
Жаңа акционерлерді тартып, бағалы қағаздар эмиссиясы арқылы меншікті капиталды
Банктік халықаралық стандарттарға сәйкес болу, соның ішінде бөлшекті бизнес,
Банк бөлімшелерінің желісін дамыту мақсатында экономикалық тұрғыдан тиімділігін сақтай
Банктің орталық кеңсесінің, оның барлық филиалдары мен кассалық есеп
Банктің қаржылық жағдайын талдайтын болсақ, баланс активтерінен бастайық. Баланс
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау барысында,
Сурет 3. «Kaspi bank» АҚ активтер жиынтығының динамикасы,
млрд. теңге
Суретте көрініс тауып отырғандай, Банктің жиынтық активтері көлемінің талданып
Ал 2011 жылдың 3 тоқсаны бойынша 398,1 млрд. теңге
Жалпы Банк бойынша активтер жиынтығының өсім қарқынының себептерін анықтау
Кесте 4
«Kaspi bank» АҚ активтерінің құрамы мен құрылымын талдау
млрд. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Ақша қаражаттары және оның баламалары 32,1 12,02 25,2 8,10
Міндетті резервтер 4,9 1,83 4,2 1,35 4,6 1,27 -14,3
Пайда және залал арқылы шынайы құны бойынша айқындалған қаржылық
Банктердегі қаражаттар 1,0 0,37 2,4 0,77 2,2 0,61 2,4
Клиенттерге берілген несиелер 183,0 68,51 243,9 78,40 269,2 74,40
Сату үшін қолда бар инвестициялар 16,9 6,33 11,4 3,66
Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар 7,3 2,73 5,1 1,64 4,6
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер 13,6 5,09 14,5
Пайдаға ағымдағы салық бойынша талаптар - - - -
Сақтандыру бойынша дебиторлар 1,1 0,41 0,3 0,09 0,1 0,03
Өзге де активтер 2,4 0,90 1,1 0,35 2,2 0,61
Активетрдің барлығы: 267,1 100,00 311,1 100,00 361,8 100,00 16,5
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
4-кесте мәліметтеріне талдау жасайтын болсақ, талданып отырған кезеңдерде Банктің
Келесі суретте 2011 жылдың 3 тоқсаны бойынша Банктің активтерінің
Сурет 4. «Kaspi bank» АҚ-ның 2011 жылдың 30
4-суретте көрініс тауып отырғандай, 2011 жылдың 3 тоқсаны бойынша
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ міндеттемелерінің жиынтық көлемінің динамикасы
Суретте көрініс тауып отырғандай, Банктің міндеттемелері көлемі де талданып
Жалпы міндеттемелер көлемінің ұлғаюын түсіндіру мақсатында Банктің міндеттемелерінің құрылымын
Сурет 4. «Kaspi bank» АҚ міндеттемелерінің жиынтық көлемінің динамикасы,
Кесте 5
«Kaspi bank» АҚ міндеттемелерінің құрамы мен құрылымын талдау
млрд. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Банктер қаражаттары 57,0 25,57 47,4 17,46 21,8 6,81 -16,8
Клиенттер қаражаттары 129,5 58,09 187,8 69,17 260,7 81,49 45,0
Пайда және залал арқылы шынайы құны бойынша айқындалған 0,05
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 18,2 8,16 18,3 6,74 17,7
Өзге тартылған қаражаттар 0,008 0,00 - - - -
Резервтер 0,003 0,00 0,02 0,01 0,01 0,00 6,6 есе
Кейінге қалдырылған пайдаға салық бойынша міндеттемелер 1,2 0,54 0,4
Сақтандыру резервтері 1,8 0,81 2,1 0,77 3,4 1,06 16,7
Өзге міндеттемелер 1,1 0,49 1,2 0,44 1,8 0,56 9,1
Субординирленген қарыз 14,1 6,32 14,3 5,27 14,5 4,53 1,4
Міндеттемелер жиынтығы: 222,9 100,00 271,5 100,00 319,9 100,00 21,8
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
Ал енді 5-кесте мәліметтері бойынша Банк міндеттемелерінің құрамы мен
Ал 2011 жылдың 3 тоқсаны бойынша «Kaspi bank» АҚ-ның
Сурет 6. 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі жағдай бойынша «Kaspi
Жоғарыдағы суретте көрініп тұрғандай, 2011 жылдың үш тоқсаны бойынша
Капитал - қаржы менеджментінің басты ұғымдарының бірі.
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ капиталының жиынтық көлемінің динамикасы
Сурет 7. «Kaspi bank» АҚ капиталының жиынтық көлемінің динамикасы,
Суретте байқап отырғанымыздай, «Kaspi bank» АҚ капиталының жиынтық көлемі
Ал 2011 жылдың 3 тоқсаны бойынша Банктің жиынтық капиталының
«Kaspi bank» АҚ капиталының құрамы мен құрылымы жарғылық капиталдан,
«Kaspi bank» АҚ капиталының талданып отырған кезеңдердегі өзгерісінің себептерінің
Кесте 6
«Kaspi bank» АҚ капиталының құрамы мен құрылымын талдау
млрд. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Жарғылық капитал 17,3 39,14 17,3 43,69 17,3 41,29 -
Эмиссиялық табыс 1,4 3,17 1,4 3,54 1,4 3,34 -
Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау тапшылығы (2,3)
Негізгі құралдарды қайта бағалау қоры 2,1 4,75 2,1 5,30
Бағамдық айырмашылық қоры - - 0,09 0,23 0,02 0,05
Бөлінбеген пайда 25,6 58,00 19,4 49,00 21,6 51,55 -24,2
Капитал жиынтығы: 44,2 100,00 39,6 100,00 41,9 100,00 -10,4
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
6-кесте мәліметтеріне талдау жасайтын болсақ, Банктің жиынтық капиталы көлемінде
Банк бойынша капитал көлемінің өзгерісі 2009 жылы 1,4% көлемінде
Жалпы «Kaspi bank» АҚ-ның қаржылық нәтижелерін талдау барысында банк
2.2 Банктің пайда және залалдар туралы шоғырландырылған есептілігінің нәтижелерін
Банктің табыстар мен шығындар құрылымын талдау негізінде банк жұмысының
Пайда табыстардың шығындардан асып түсуі түрінде банктің қарыжылық қызметінің
Қаржылық жағдайдың тұрақтылығы мен баланс өтімділігін кеплідендіретін, дивидендтердің сәйкес
Алу бағыттарына байланысты пайда төмендегідей бөлінеді:
операционды пайда (немесе залал) – төленген пайыздарды алып тастағандағы
бағалы қағаздармен операциялардан пайда (залал) – бағалы қағаздармен операциялардан
операционды емес қызметтен түсетін пайда (залал) – комиссиялар бойынша
Қазақстандық коммерциялық банктердің есептілігінде қазіргі уақытта пайданың екі көрсеткіші,
Баланстық пайда - бұл жиынтық табыс пен заңнамаға сәйкес
а) пайыздық пайда – банктің алған пайыздық табыстарының пайыздық
ә) комиссионды пайда – комиссионды табыстардың комиссионды шығындардан асып
б) қаржы нарықтарындағы операциялардан түсетін пайда – аталған операциялардан
в) өзге де операционды пайда - өзге де
г) өзге де пайда - өзге табыстар мен өзге
Пайда құрамында операционды пайда, оның ішінде пайыздық пайда үлкен
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздық табыстары мен шығыстарының
Сурет 8. «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздық табыстары мен шығыстарының
8-суретте көрініс тауып отырғандай, қарастырылып отырған кезеңдерде Банктің пайыздық
Келесі суретте Банктің 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі жағдайы бойынша
Суретте көрініс тауып отырғандай, Банктің пайыздық табыстарының көлемі 45,7
Сурет 9. «Kaspi bank» АҚ-ның 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздар есептелетін активтердің құнсыздануына
Сурет 10. Пайыздар есептелетін активтердің құнсыздануына резервтерді алып тастағаннан
Суретте көрініс тауып отырғандай, талданып отырған кезеңдерде жалпы пайыздық
2011 жылдың үш тоқсаны бойынша таза пайыздық табыс көлемі
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның таза пайыздық емес табыстарының
Сурет 11. «Kaspi bank» АҚ-ның таза пайыздық емес табыстарының
Суретте көрініс тауып отырғандай, Банктің пайыздық емес табыстарының көлемі
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның операционды табыстары мен шығыстарының
12-суретте көрініс тауып отырғандай, Банктің операционды табыстарының көлемі 2008
Сурет 12. «Kaspi bank» АҚ-ның операционды табыстары мен шығыстарының
Жалпы «Kaspi bank» АҚ-ның операционды табыстары мен шығыстарының динамикасын
Сурет 13. «Kaspi bank» АҚ-ның операционды қызметінен пайдасы (залал)
Суретте көрініс тауып отырғандай, 2008 жылы Банктің операционды қызметінен
Банктің салық салуға дейінгі пайда немесе залал көлемін анықтау
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның салық салуға дейінгі пайда
Сурет 14. «Kaspi bank» АҚ-ның салық салуға дейінгі пайда
Суретте байқап отырғанымыздай, Банктің 2008 жылы салық салуға дейінгі
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның таза пайда (залал) көлемінің
Суретте пайдаға салық салғаннан кейінгі немесе пайдаға салық салудан
Сурет 15. «Kaspi bank» АҚ-ның таза пайда (залал) көлемінің
Жалпы «Kaspi bank» АҚ-ның пайда және залалдар туралы
2.3 Банктік операциялар түрлері бойынша табыстар мен шығыстарды талдау
Коммерциялық банктер нарықтық қатынастардың белсенді қатысушылары ретінде операциялар мен
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр алуан
Депозиттік-қаржылық операцияларды жүзеге асыра отырып коммерциялық банктер қаржы делдалы
Банк ісінің теориясында коммерциялық банктің қызметтері мен операцияларының түрлі
Пассивтік операцияларға банктік ресурстардың көмегімен қалыптасатын операциялар жатады. Олар
Банктердің активті операциялары – қолда бар ресурстарды солардың көмегімен
ҚР банктік заңнамасына сәйкес саудалық операциялар–бұл банк басқа тұлғаларға
Бағалы қағаздармен жүргізілетін операцияларға қор биржаларында бағасын белгілейтін бағалы
Инвестициялық операциялар – мұнда банк өзінің қаражаттарын бағалы қағаздарға
Кепілдемелік операциялар – мұнда клиент үшінші бір тұлғаға уақыты
Комиссионды-делдалдық операциялары дегеніміз – банк өзінің клиенттерінің тапсырысы бойынша
Жоғарыда көрсетілген операцияларды жүзеге асыру барысында коммерциялық банктер пайыздық,
«Kaspi bank» АҚ-ның амортизациялық құны бойынша айқындалатын активтері бойынша
Келесі кестеде амортизациялық құны бойынша айқындалған активтер бойынша пайыздық
Кесте 7
Амортизациялық құны бойынша айқындалған активтер бойынша пайыздық табыстардың құрылымы
млрд. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Құнсызданған активтер бойынша пайыздық табыстар 1,1 2,91 3,0 7,61
Құнсызданбаған активтер бойынша пайыздық табыстар 11,0 29,10 12,7 32,23
Құнсыздану мақсатында ұжымдық қарастырылған активтер бойынша пайыздық табыстар 23,9
Жиынтығы: 35,9 94,97 37,8 95,93 50,4 98,05 5,3 33,3
Пайда және залал арқылы шынайы құны бойынша айқындалатын активтер
Сату үшін қолда бар активтер бойынша пайыздық табыстар 1,5
Пайыздық табыстар жиынтығы: 37,8 100,00 39,4 100,00 51,4 100,00
Е С К Е Р Т У - [18,19]
7-кесте мәліметтеріне талдау жасайтын болсақ, амортизациялық құны бойынша айқындалған
Келесі кестеде банктік операциялар түрлері бойынша алынған пайыздық табыстардың
8-кесте мәліметтеріне талдау жасайтын болсақ, қарастырылып отырған жылдарда Банктік
Кесте 8
«Kaspi bank» АҚ-ның операциялар түрлері бойынша алынған пайыздық табыстарының
млрд. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Клиенттерге ұсынылған несиелер бойынша пайыздар 35,0 97,49 36,9 97,61
Банктердегі қаражаттар бойынша пайыздар 0,5 1,39 0,6 1,59 0,2
Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар бойынша пайыздар 0,4 1,11 0,3
Жиынтығы: 35,9 100,00 37,8 100,00 50,4 100,00 5,3 33,3
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Келесі кестеде «Kaspi bank» АҚ-ның операциялар түрлері бойынша пайыздық
Кесте 9
«Kaspi bank» АҚ-ның операциялар түрлері бойынша пайыздық шығыстарының құрамы
млрд.теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Клиенттер қаражаттары бойынша пайыздар (8,2) 43,39 (16,3) 66,53 (20,1)
Банктер қаражаттары бойынша пайыздар (5,7) 30,16 (4,7) 19,18 (3,3)
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша пайыздар (3,9) 20,63 (2,0)
Субординерленген қарыз бойынша пайыздар (1,1) 5,82 (1,5) 6,12 (1,7)
Өзге тартылған қаражаттар бойынша пайыздар (0,0003) 0,00 (0,0002) 0,00
Пайыздық шығыстар жиынтығы: (18,9) 100,00 (24,5) 100,00 (26,7) 100,00
Е С К Е Р Т У - [18,19]
9-кесте мәліметтеріне талдау жасайтын болсақ, Банктің операциялар түрлері бойынша
Жалпы Банктің пайыздық шығыстары 2009 жылы 29,6% өсіп, 24,5
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздық табыстары мен шығыстарының
Сурет 16. «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздық табыстары мен шығыстарының
Банктің пайыздық табыстары мен пайыздық шығыстарының салыстырмалы динамикасына талдау
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздар есептелетін қаржылық активтердің
Сурет 17. «Kaspi bank» АҚ-ның пайыздар есептелетін қаржылық активтердің
2008 жылы таза пайыздық табыстың көлемі 18,9 млрд. теңге
Банктің комиссионды табыстары мен шығыстары банк тарапынан көрсетілетін белгілі
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның талданып отырған кезеңдерде жүргізген
Сурет 18. «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды табыстары мен шығыстарының
Суретте көрініс тауып отырғандай Банктің комиссионды табыстары 2010 жылы
Келесі кестеде «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды табыстарының құрамы мен
Кесте 10
«Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды табыстарының құрамы мен құрылымы
млн. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Кассалық операциялар 1 174,2 40,03 1 256,9 34,78 1
Клиенттер карточкаларымен операциялар 6,3 0,21 774,9 21,45 3 244,4
Аударым операциялары 594,2 20,26 635,2 17,58 733,3 12,05 6,9
Шетел валютасымен операциялар 314,0 10,70 365,8 10,12 249,2 4,10
Сенімгерлік басқару операциялары 265,3 9,04 229,0 6,34 190,8 3,14
Құжаттамалық операциялар жүргізу 318,0 10,84 161,0 4,46 85,6 1,41
Клиенттер шотын ашу мен жүргізуден табыстар 179,4 6,12 124,1
10-кестенің жалғасы
Бағалы қағаздармен операциялар 0,1 0,00 0,3 0,01 0,2 0,00
Өзгелері 81,8 2,79 66,1 1,83 113,0 1,86 -19,2 1,7
Комиссионды табыстар жиынтығы: 2 933,3 100,00 3 613,3 100,00
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Банктің комиссионды табыстарының құрамы мен құрылымында талданып отырған кезеңде
Сурет 19. «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды табыстарының динамикасы, млн.
Келесі кестеде «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды шығыстарының құрамы мен
Кесте 11
«Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды шығыстарының құрамы мен құрылымын талдау
млн. теңге
Атауы 2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2008-2009жж өзгерісі,%
Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,% Сомасы Үлесі,%
Аударым операциялары (203,5) 36,58 (235,9) 41,02 (240,5) 40,71 15,9
НОСТРО шоттарына қызмет көрсету (44,0) 7,91 (125,0) 21,73 (110,4)
Клиенттер карточкаларымен операциялар (процессинг) (42,0) 7,55 (73,4) 12,76 (144,2)
Құжаттамалық операциялар жүргізу (204,2) 36,71 (68,8) 11,96 - -
Бағалы қағаздармен операциялар (25,2) 4,53 (19,2) 3,34 (13,6) 2,30
Шетел валютасымен операциялар (0,3) 0,05 (14,3) 2,49 (0,5) 0,08
Активтер айырбастаумен байланысты шығыс (4,9) 0,88 (0,9) 0,16 (2,0)
Өзгелері (32,2) 5,79 (37,6) 6,54 (79,6) 13,47 16,8 2,1
Комиссионды шығыстар барлығы: (556,3) 100,00 (575,1) 100,00 (590,8) 100,00
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Банктің комиссионды шығыстарының құрамы мен құрылымына талдау жасайтын болсақ,
Келесі суретте «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды шығыстарының динамикасы бейнеленген
Сурет 20. «Kaspi bank» АҚ-ның комиссионды шығыстарының динамикасы, млн.
Жалпы Банктің пайыздық табыстары мен шығыстарын, комиссионды табыстары мен
БАНКТЕРДІҢ КІРІСІ МЕН ШЫҒЫСЫН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ
Коммерциялық банктер кірістерін арттыру тұрғысындағы пайыздық және тарифтік саясаттарын
Қазіргі жағдайда тиімді баға саясаты коммерциялық банктердің тек ағымдағы
Баға саясатының тиімділігін, сәйкесінше жалпы банк жұмысын сипаттайтын негізгі
Пайыздық маржа жұмыс жасайтын активтердің орташа өлшенген пайыздық табыс
Спрэд активтер бойынша алынған өлшенген орташа мөлшерлеме мен міндеттемелер
Пайыздық маржаға қарағанда спрэд тартылған ресурстар құны мен оларды
Бұл көрсеткіш банктің пайыз саясатының дұрыстығы, оның менеджментінің өзгеріп
Пайыздық маржаны және спрэдті басқару банктік қызметтер нарығындағы, экономикадағы,
Инфляция жағдайында пайыздық мөлшерлемені болжау мүмкін емес, сондықтан банктегі
Активтер және пассивтер қоржынының мерзімдері бойынша теңестірілуі банке пайыздық
Пайыздық маржа және спрэд көлеміне әсер ететін бірқатар факторларды
­ несиелер және инвестициялар арақатынасын, мерзімдер, тәуекелдер құрылымын, бекітілген
Баға белгілеуді басқару процесінде пайыздық тәуекелге және оларды төмендету
Осы мақсатта ұзақтықты пайдалануды ұсынуға болады. Ол ақша қаражаттары
Пайыздық мөлшерлеменің шағын өзгерістері кезінде ағындар дюрациясы (өтеудің орташа
Пайыздық мөлшерлеме тәуекеліне қарсы қорғаныс шараларының мақсаты ­ олардың
Банктер пайдаланатын пайыздық мөлшерлеме тәуекелін хеджирлеудің танымал стратегиясы дисбалансты
Егер қайта бағалауға бейім активтер көлемі қайта бағалауға бейім
Пайыздық мөлшерлеменің өзгерістеріне сезімтал пассивтер көлемі бойынша сондай саладағы
Пайыздық мөлшерлеме өзгерісіне сезімтал активтер мен пассивтер теңдігі кезінде
Қазіргі уақытта банктер әртүрлі қиындық деңгейлері бойынша дисбалансты басқару
банктің таза пайыздық маржасы қажетті деңгейге жетуі қажет уақыт
таза пайыздық маржаның мақсатты мәнін анықтау қажет, яғни ол
егер банк басшылығы таза пайыздық маржаны ұлғайтқысы келсе,
басшылық банк қарамағында болатын пайыздық мөлшерлеме өзгерісіне сезімтал активтер
Пайыздық мөлшерлеме өзгерісіне сезімтал активтер мен пассивтер теңсіздігі тәуекелін
Пайыздық мөлшерлемелер өзгерісін фьючерстік хеджирлеу фьючерстік нарықта оның қолма
Егер жақын болашақта ақша түсімдерін күтсе, банк пайыздық мөлшерлемелердің
Пайыздық мөшерлемені хеджирлеудің екі негізгі міндеті және соларға сәйкес
қарыз алуды үлкен шығындарын болдырмау →қысқа хеджирлеу қолдану (немесе
несиелер және бағалы қағаздарға салымдар бойынша күтіетін табыстылықпен салыстырғанда
Опциондық келісім – шарттар қаржылық фьючерстік келісім- шарттн мәмілеге
Пайыздық мөлшерлеме ауытқуына банк сезімталдығы өзгеруінің тағы бір тәсілі
Пайыздық мөлшерлеме өзгерісін сақтандырудың негізгі идеясы келісім –
Банк ұсынатын қызмет көрсетулерге тарифтерді белгілеу және өзгерту, тиімді
Коммерциялық банктің тарифтік саясаты- банктің сервис, өнімдер және
Банк басқармасы- коммерциялық банктің тарифтік саясатын қабылдайтын, қаржылық блок-
Коммерциялық банктердің тарифтерді қалыптастыру жүйесінің негізгі міндеттеріне келесілерді жатқызуға
ағымдағы кезеңге өнімдермен өнімдер сызығының табыстылығы мен өзіндік құнына,
табыстылықты және шығындарды оңтайландырыуды басқару жүйесін құру;
банк басшылығы, орта және төменгі басқару бөлімі үшін қаржылық
белгілі бір нарық сегментіндегі банк мақсаттарына сүйене отырып, сегментер
Банктегі тарифтерді қалыптастыру елдегі қаржы жүйесінің және ақша-несиелік реттеудің
Банктерге қызмет көрсетулер рентабельділігінің және олардың бәсекеге қабілеттілігін қажетті
банк алдында тұрған және банк бизнесінің жекелеген бағыттарының даму
қызмет көрсетулердің өзіндік құнын есептеу;
қызмет көрсетулер рентабельділігінің минимальды және оңтайлы деңгейін анықтау;
қарифтерді өзгерту және ұсынылатын қызмет көрсетулер тізімін толықтыру үшін
банктегі тарифтік жұмыс тиімділігін сипаттайтын көрсеткіштерге бақылау жасау [33,
Тарифтерді қалыптастыруды жалпы банк аймақтық бөлімшелер, клиенттер, банктік сервис
Аймақтық ерекшелік есебімен банктің тарифтік саясатын ұйымдастырудың негізгі әдістемелік
Аймақтағы нарық конъюнктурасын талдау клиенттерге ұсынылатын қызмет көрсетулер нарығындағы
Бәсекелестік ортаны талдау кезінде болашақта және жақын арада банкке
Нарықты талдау кезінде бірдей қызмет көрсетулерге жеке және заңды
Банктік қызмет көрсетулерге сұраныс икемділігіне бағалау жүргізу қажет, яғни
Нарықтағы банктің мақсаттары оның алдында тұрған бизнес- жоспардың міндеттердің
Банктік қызмет көрсетудің өзіндік құнын есептеу үшін банк саласындағы
Банк практикасында шығындар ретінде банктің активті операцияларын жүзеге асыруға
Банк тәжіриебесін талдау оның қызметін жүзеге асыру процесінде пайда
Сурет 21. Банктік қызмет көрсетудің аймақтық нарығындағы банк
Аталған банк шығындарын сыныптамасы негізінде банктің өнімдеріне және қызмет
3.2 Банктік операциялар шығындарын басқаруды модернизациялау
Қазіргі уақытта кез келген банк жұмысының тиіділігі оның баға
Сонымен қатар, трансфер-бағаның тағы бір түсінігі бар. Ассортименттік және
Кросс–субсидизация ретінде басқа өнімдерге жоғары бағаларды белгілеу салдарынан баға
Қазіргі уақытта көптеген банктер өз қызметін клиенттерге жаңа банктік
Клиенттік рентабельділікті талдау белгілі бір клиентке немесе клиенттер тобына
Депозиттік өнімдердің өнімділік рентабельділігін талдау нақты депозиттік өнім бойынша
Кд.ө.р = Сд.ө.ш / Сш
Мұндағы, Кд.ө.ш - депозиттік өнімнің өнімділік рентабельділігінің коэффициенті;
Сд.ө.ш - барлық депозиттік өнімдер бойынша 1 теңге
Сш - нақты депозиттік өнім бойынша 1 теңге
Депозиттік өнімдердің клиенттік рентабельділігін бағалау кезінде өзге тәсілдеме қажет
Кдр = Шн / Шорт
Мұндағы, Кдр ­ депозиттік өнім бойынша, клиенттік рентабельділік коэффициенті;
Шн – нақты клиенттің алған депозиттік өнімі бойынша нақты
Шорт ­ депозиттік өнімдер бойынша банктің орташа өлшенген шығындары.
Депозиттік өнім бойынша орташа өлшенген шығындарды әрбір клиент (клиенттік
Егер Кдр 1-ден төмен болса, онда нақты клентке өткізген
Егер клиент бір банктен бірнеше өнім алатын болса, онда
Кжр =∑Кш + ∑Кр - ∑Кдр
Клиенттік топ рентабельділігінің (тиімділігінің) дәрежесін белгілеу мақсатында жалпы рентабельділік
Кросс–субсидияланатын банк өнімдерін анықтау банк өнімдеріне бағаның көлемі туралы
Пайда көлемін мәнді төмендетпей-ақ, банк үлкен табыс әкелмейтін банктік
Банктің трансфер-бағасы – бұл тек банк ішінде оның жеке
Трансферттік бағаны анықтау проблемасы – бұл оның құрылымдық бөлімшелерінің
Сурет 22. Банктегі трансферттік баға белгілеудің міндеттері
Трансферттік баға белгілеу қаржыландырудың өзіндік құнын және ұсынылған қызмет
Трансферттік баға белгілеу механизмі қаржыландрудың белгілі бір көздерін тартуды
Сурет 23. Трансферттік баға белгілеу жүйесі қызмет етуінің механизмі
Банкте трансферттік баға белгілеуді енгізу ішкі қаржылық ресурстардың өзіндік
Трансферттік бағаларды дұрыс белгілеу банктің жеке бөлімшелері қызметінің тиімділігін
Трансферттік бағаларды қалыптастырудың бірнеше әдістері бар. Әлемдік банк тәжірибесінде
пайыздар төлеу бойынша қажетті шығындарға негізделген орташа шығындар;
бірегей нарықтық немесе бірегей жалпы мөлшерлеме;
әрекет ету мерзіміне немесе бағалар өзгерісінің сипаттамасына сәйкес активтердің
барлық міндеттемелер активтерді қаржыландыру үшін бірегей қаражат көзі ретінде
активтер мен пассивтер мерзімінің сәйкес келу әдісі;
орташа өлшенген шекті шығындар негізіндегі жіберілетін бағаларды белгілеу.
Тартылған қаражаттар бойынша орташа шығындарды қолданған кезде қаржыландырудың барлық
Бірегей нарықтық немесе бірегей жалпы мөлшерлемені қолдану – бұл
Көптік пұл әдісі (мерзімдері бойынша бөлінген) бірегей пұл кемшіліктерін
Соңғы жылдары трансферттік бағаларды қаржыландырудың жиынтық банктік қорлары құнының
Қаржыландыру қорларының орташа құны ретінде банк қорларының (банктің тартылған
∑ пайыздық шығындар
Sорт = -----------------------------------------------------
тартылған қаражаттардың орташа сомасы
мұндағы, Sорт – тартылған қаражаттардың орташа құны.
Коммерциялық банктерде трансферттік бағаларды пайдаланумен бюджеттеу негізінде банк бөлімшелерінің
Бюджеттеу – бизнес процестерді басқару мақсатында болжанған және алынған
Бюджеттер қызметінің барлық жақтарын қамтиды және жоспарлы және есептік
Бюджеттеу процесінде банкті құру, қызмет ету, қайта ұйымдастыру және
Жалпы түрде бюджеттеуге келесі негізгі мақсаттар тән:
Шаруашылық қызметінің қаржылық нәтижелерін, өызметтер мен өнімдердің жеке түрлерінің
банктің әрі қарай дамуы үшін қажетті бизнес-жобаларды анықтау, бизнес-жобаларды,
түрлі құрылымдық бөлімшелер жұмысының тиімділігін талдау, құрылымдық бірліктер басшыларының
Бюджеттеу – басқарушылық есептің бір бөлігі, сондай-ақ банкті басұару
Бюджеттеу процесінде пайыздық және пайыздық емес, табыстарды, банктің шартты
Пайыздық мөлшерлемелер болжамы экономика дамуының жағдайын экономикалық циклды, инвестициялар
Экономикалық әдебиеттерде фирманың бағалық саясаты ретінде дәстүрлі түрде өндірілетін
Кез келген коммерциялық банктің баға саясатын қалыптастырудың негізгі принциптері
Банктер өзінің пайыздық және тарифтік саясатын операциялар рентабельділігіне және
Банктің бағалық саясаты аймақтық ерекшеліктерді, сондай-ақ клиенттердің негізгі санатымен
Қызмет көрсетулер нарығындағы банктің мақсаттары оның стратегиясында көзделген міндеттермен
Тәжірибелік қызметте банктік қызмет көрсетудің аймақтық нарығында банктің мақсаттарын
жеке тұлғалардың салымдары, ақшалай аударымдары, есеп айырысу-кассалық есеп көрсетулері;
несиелік ұйымдар – респонденттерге қызмет көрсету;
құжаттық операциялар;
бағалы қағаздармен операциялар, жеке және заңды тұлғаларға депозитарлық қызмет
жеке және заңды тұлғалар үшін банктік карточкалар бойынша қызмет
құндылықтарды сақтау, кеңес беру және өзге де қосымша қызметтер
Банктік қызмет көрсетулер нарығының әрбір сегментінде банк мақсаттары жүйелі
Банктерде тариф саясатын жүзеге асырудың негізгі құралы тарифтік жұмысты
Клиенттермен операциялар бойынша пайыздық мөлшерлемелерді реттеу процесі бақылаусыз жүргізілмеу
Клиентке қызмет көрсетудің болжамды рентабельділігінің көрсеткіштерін есептеуге талданатын кезеңдегі
Рентабельділікті есептеуге банкте, сонымен бірге оның бөлімшелерінде жүргізілген клиенттің
Мәселен, болжанатын кезеңдегі орташа күндік қалдық келісімнің шарттарына сәйкес
Овердравтық несие лимитін ашуға төлем және несиелік линияның ашық
Клиентке қызмет көрсетудің болжамды рентабельділігінің көрсеткіштерін есептеу тәртібі есептеудің
Біріншіден, клиентте орналастырылатын ресурстар көлемі есептеледі. Болжанатын кезеңдегі клиентте
Болжанатын кезеңде клиентте орналастырылатын несиелік ресурстардың орташа күндік қалдықтары
Болжанатын кезеңде клиенттен тартылатын ресурстардың көлемін есептеу кезінде келесі
есеп-айырысу, ағымдағы және бюджеттік шоттардағы қаражаттар қалдығы;
депозиттік келісімдер, депозиттік сертификаттар және вексельдер бойынша;
жеке тұлғалардың шоттары бойынша.
ҚОРЫТЫНДЫ
Жүргізілген теориялық зерттеулер мен талдаулар нәтижесінде келесі қорытындылар мен
1. Әрбір кәсіпкерлік қызметтің басты мақсаты пайда табу болып
Егер де шығын кірістен көп болса, онда жабылмаған зиян
2. Банк өнімдерінің шығындарын есепке алу және өзіндік
3. Жалпы «Kaspi bank» АҚ-ның қаржылық нәтижелерін талдау барысында
4. Банктік пайыздық табыстарының көлемі 2009 жылы небәрі 1,6
Жалпы «Kaspi bank» АҚ-ның пайда және залалдар туралы
5. Банктің комиссионды табыстары мен шығыстары банк тарапынан көрсетілетін
Банктің комиссионды табыстары 2010 жылы едәуір көлемге өскен болса,
Коммерциялық банктердің кірістері мен шығыстарын, олардың қалыптасу көздерін теориялық
Оңтайлы жұмыс жасап отырған бәсекелес банктерді анықтау;
Бәсекелестікті банктердің пайыз саясатын зерттеу;
Ағымдағы инфляция деңгейін есепке ала отырып нақты пайыздық мөлшерлемені
Пайыздық табысты арттыру мақсатында пайыздық шығындарды төмендету қажет;
Банк операцияларын стандарттау және автоматтандыру жолымен операционды шығындарды төмендету;
Банк өтімділігін ұстап тұру үшін икемді баға саясатын жүзеге
Пассивтер құрылымына трансферт-бағаларады белгңлеу арқылы әсер ету;
Қаражаттарды тарту тұрақтылығын оларды тартумен байланысты шығындарды өте ұлғайтпай
Бәсекелестік жағдайында баға белгілеу тұрғысында клиенттердің қажеттіліктерін есепке алу.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Деятельность коммерческих банков. Под ред. Калтырина А.В. Ростов на
Леонтьев В. Е., Радковская Н. П. Финансы, деньги,
Банковская система России: кризис и перспективы развития / А.Ведев,
Спицын И.О., Спицын Я.О. Маркетинг в банке. АО»Тарнекс», ЦММС
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары. Алматы, Издат Маркет, 2004
Деятельность коммерческих банков: учебное пособие/Под ред.проф., д.э.н.А.В.Калтырина.-Ростов на Дону:
Лаврушин О. И. Банковское дело: Учебник. – М.: Финансы
Банковское дело: Учебник. Под ред. Колесникова В. И. –
Жуков Е. Ф. Банки и банковские операции. – СПб.:
Гойденко Ю.Н. Метологические основы формирования системы ценообразования банковских услуг:
Грядовая О.В. Банковское ценообразование. М.: 1995
Дорохова М.Н. Проблемы ценообразования в современных условиях. Иркутская государственная
Ольхова Р.Г. Современный банк: от оценки рентабельности до особенностей
Зверев О.А. Конуренция на рынке розничных банковских услуг и
Соколов Д. Системы внутрибанковского ценообразования в многопрофильном коммерческом банке.//Бюллетень
Шмакова И. Оценка и анализ себестоимости банковских продуктов
«Kaspi bank» АҚ www.kaspibank.kz ресми сайты
«Kaspi bank» АҚ 2010 ж. қаржылық жағдайы туралы
«Kaspi bank» АҚ 2009 ж. қаржылық жағдайы туралы
«Kaspi bank» АҚ 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі жағдайы
Шеремет А.Д. Финансовый анализ в коммерческом банке / М.:
Синки Дж. Финансовый менеджмент в коммерческом банке и индустрии
Лисак Б.И. Оценка состояния коммерческого банка на основе публикуемой
«Kaspi bank» АҚ-ның 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі жағдайы бойынша
Мақыш С. Ғаламдық қаржы дағдарысының банк саласына әсері//Ақиқат. Ұлттық
Леонтьев В. Е., Радковская Н. П. Финансы, деньги,
Банковская система России: кризис и перспективы развития / А.Ведев,
Черкасов В. Е. Банковские операции: финансовый анализ. – М.:
Жумагулова А. Особенности формирования процентной политики банков второго уровня.//
Жумагулова А. Эффективность управления процентной ставки в коммерческих банках.
Буркин М., Васин А., Гузов К. Определение себестоимости и
Сагитдинов М.Ш., Мардонов Р.Х. О методах определения экономически обоснованной
Геращенко В.В. Реструктуризация Банковской системы.//Деньги и кредит//№6, 2000
масленченков Ю.С. Финансовый менеджмент в коммерческом банке. – М.:
Ломова А.В. Себестоимость банковских услуг. // Оперативное управление и
Карасаева Т.В. Затраты как объект управленческой отчетности банка //
Зражевский В.В. Оценка показателей надежности банков. – Санкт-Петербург, 2002
А ҚОСЫМШАСЫ
Ә ҚОСЫМШАСЫ
Б ҚОСЫМШАСЫ
В ҚОСЫМШАСЫ
Г ҚОСЫМШАСЫ
Е С К Е Р Т У - [12,
Е С К Е Р Т У - [12,
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
Е С К Е Р Т У - [20]
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
Е С К Е Р Т У - [20]
Е С К Е Р Т У- [ 18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [24]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [18,19]
Е С К Е Р Т У - [34,
Е С К Е Р Т У - [36,
Е С К Е Р Т У - [36,
7
Тікелей шығындар
Өнім
Директ-костинг жүйесі бойынша калькуляциялау
Шығындардың дәстүрлі калькуляциясы
Жанама шығындар
Функционалдық калькуляция
Өзіндік құн
Материал
дарға тікелей шығындар
Жұмыс күшіне тіеклей шығындар
Өзге де тікелей шығындар
Жанама өндірістік шығындар
Өндірістік емес шығындар
Шығындарды
бөлу
(1)
(2)
Банк қызмет көрсетулерінің топтары
Жеке тұлғалардың салымдары, ақшалай аударымдары есеп айырысу- кассалық қызмет
Заңды тұлғаларға есеп айырысу- кассалық қызмет көрсету.
Несиелік ұйымдар- респонденттерге қызмет көрсету.
Құжаттық операциялар.
Жеке және заңды тұлғаларға банктік карталар бойынша қызмет көрсету.
Бағалы қағаздармен операциялар, жеке және заңды тұлғаларға депозитарлық қызмет
Құндылықтарды сақтау бойынша қызметтер, кеңес беру және өзге де
Банктегі трансферттік баға белгілеудің міндеттері
Қызмет тиімділігін анықтау
-капиталды орналастыру;
-қаржыландыру көрсеткіштері
Болжамды жоспарлау
-пайыздық мөлшерлеме тәуекелдері;
- валюталық тәуекелдер
Тәуекелдерді басқару
-шығындарды есепке алу,
-ұсынылған қызмет көрсетулер құнын есепке алу
Түрлі бөлімшелер қызметінен табыстар
Қаржылық басқармадан қаржыландырудың өзіндік құны
Түрлі бөлімшелердегі қызмет көрсетулердің өзіндік құны
Жиынтық табыс
Қаржыландырудың өзіндік құны
Маржа
Тікелей/жанама шығындар
Таза табыс





Ұқсас жұмыстар
Коммерциялық банктердің табыстары мен шығыстары: басқару қағидалары және әдістері
Банктің табыстары, олардың қалыптасу көздері
Банктік операциялар шығындарын басқаруды модернизациялау
Банк табыстылығын талдау
Банктің есеп айрысу-кассалық операциялары
Экономикалық шығындар кәсіпорынның баламалы шығындары
Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы заңдарына шолу
Банк қызметінің пассивті операциялары
Нарықтық экономика жағдайында банктік жүйенің даму жолдары
Банк табыстылығын басқару