Сауранның жеті қабырғасы
ЖОСПАР
Кіріспе 2
Испиджаб және Шымкент 3
Отырар 5
Яссы – Түркістан 5
Сауранның жеті қабырғасы 6
Оғыз және қыпшақ
Талас және Шу аңғарының қалалары 8
Жамұқат - бұхарлықтар қаласы 10
СУЯБ ПЕН БАЛАСАҒҰН 11
Қорытынды 12
Пайдаланылған әдебиеттер 13
Кіріспе
Біздің дәуірдің алғашқы мың жылдығы жартысынан
Кенгерестер дегендеріміз кімдер? Мұны түсіндіру үшін
Шығармада славяндарға, болғарларға, сербтерге,
франктарға, арабтар мен русьтерге берілген сипаттама-
лармен қатар печенегтер сипаттамасы
Константин Багрянородный печенегтердің оңтүстік русь даласына
Ғалымдар осы бір жұмбақ халықтың кангерес,
Испиджаб және Шымкент
Ұлы Жібек жолының Қазақстандық бөлігіндегі бірінші
Испиджаб жазба деректерде сонау VII ғасырдыц
Орта ғасыр дәуіріндегі Испиджаб — Сайрам
XIV-XV ғасырларда Сайрамға жақын маңда орналасқан
Шымкент — елді мекенінің атауы алғаш
Кездейсоқ табылған тас қару бұл жерде
Қола дәуірінде тау бөктеріндегі алқаптар ғалымдар
Шымкент ауданындағы мәдени өмірдің одан әрі
Отырар
Отырар Қазақстанның ортағасырлық қалалары ішінде айырықша
Өмірлеріне көпестердің, әсіресе соғды көпестерінің отар-иеліктері
Отырар Сырдарияның орта ағысындағіл суармалы құнарлы
Яссы – Түркістан
Яссы — Түркістан ірі сауда орталығы
Түркістан қаласы күйдірілмеген кірпіштен
Шығыстың сәулет өнерінде күмбез ерекше орын
Сауранның жеті қабырғасы
Сырдария белінде белгілі қалаларының бірі —
Қала туралы құнды деректер мұнда 1514—1515
Кезінде Сауран мықты қамал болған, қала
Оғыз және қыпшақ қалалары
Оғыз тайпалары Х ғасырда Сырдария белдеулері
Оғыздар державасы Орта Азия мен Европаның
Ескерткіштің маңыздылығын қала қалдықтарына күзет ұйымдастырған,
Жанкенттің қасында Сырдарияның ең төменгі сағасында
Қалдық қалалардың бетінен іркілдек сазқамырдан жасалған
Оғыз қыпшақ қалаларына Жент-Жаңқала жатады. Оның
Қаладада осы уақытта тиын соғылған деген
Талас және Шу аңғарының қалалары
Тараз керуен жолдарының түйіскен жері және
Ол үлкен Бурылтай жотасының оңтүстік баурайында
Орталық қаусырықтарға ұзын қабырғамен қоршалған ауыл
Алқаптың ірі қалаларының бірі Атлах болған.
Атлах Тараздан 12 шақырым оңтүстіктеу жерде
Джикель (Чигель) қаласы ал-Максидидің қалалар тізімінде
Жалпақ-төбе ескі қала қалдығы жобасының өлшемдері
Қала территориясындағы қазбалау жұмыстары кезінде VI—IX
Үй қабырғалары шикі кірпіштен салынған және
Жалпақ-төбедегі құрылыс комплексін түргеш тиындары VII—IX
Көне қаланың жоғарғы құрылыс қабаты, жалатпа
Жамұқат - бұхарлықтар қаласы
Аңғардың төгіс жағында ұзын қабырғалы бір
Өз кезінде В. В. Бартольд Жәмұқаттың
Суяб пен Баласағұн
Жетісу өңіріндегі аттары кеңінен мәлім ортағасырлық
Суяб жайында ең көне, сонау VII
Сюань Цзяннің жүріп еткен жолы Суябтың
Қорытынды
Қазақстанның оңтүстігінде, XVIII ғасырға таяу, қалалық
IX—XII ғасырлар Орта Азия мен Қазақстан
Бұл жағдайдың барлығы Орта Азия мен
Пайдаланылған әдебиеттер
Волин С. Сведение арабских источников. ТИИАЭ
Байпақов К.М. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудағы
Қазақ ССР тарихы І том, Алматы,
Байпақов К.М. Ерте орта ғасырдағы Отырар
Акишев К., Байпақов К.М., Ерзакович Л.Б.
VI ғ. мен IX ғ. бірінші
Қазақстанның ұлан байтақ жерінде ежелгі замандардан
Оңтүстік Қазақстан жерінде Сырдария алқабы айрықша
Жетісуда екі тарихи-мәдени аудан айрықша көңіл
Ғылымда тарихтың ең бір күрделі мәселесіне
Сонғы жылдары бұ мәселеге жаңа көзқарас
Әлбетте, көшпелыер мен егіншціердің арақатынасы ұдайы
Жетісу қалаларын алғаш рет сыпаттаған кісі,
Бірқатар зерттеушілер Жетісу жеріндс егіншілік мәдениеті
Соғдының мәдени кешені түсінігінен қаланың қолөнер
Соғды мәдени кешенімен қатар бір мезгілде
Пәрменді мәдени синтез этногенетикалық процестер аясында
Археологиялық зерттеулер арқылы Қазақстанның оңтүстігінен VI—IX
Жетісудың оңтүстік-батысында (Шу мен Талас алқаптары)
Жетісу қалаларының Оңтүстік Қазақстан қала жұраттарынан
Үйдің екінші типіне екі бөлмелі үй
Жетісу тұрғын-жайларының негізіне бір қатарга тізілген
Қалалардың қамалдарында билеушілердің сарайлары болған, ол
Қалалар күллі колөнері мен сауда-саттықтың орталығы
Қазақстанның оңтүстігі мен Жетісудың оңтүстік-батысындағы қала
§ 4. IX ғ. екінші жартысы
Арабтар басқыншылығы Орта Азияның өмір-тіршілігіне қатты
Осы айтылып отырған кезде қала санының
Кейбір деректерге қарасақ, Талас Алатауының баурайларында
Жетісудың оңтүстік-батысындағы жаңа қалалар саны да
IX ғ. — XIII ғ. бас
Сол сияқты қалалар Шығыс Қазақстанда да,
Қосынды-ордалы қалалар Батыс Қазақстанда, Жайық алқабынан
Қазба жұмыстары, өткен кезеңмен салыстырғанда, оларды
Сырдария бойындағы Құйрықтөбе қала жұртының оңтүстік-шығыс
Қалалар құрылысындағы бір жаңалық — мешіттер
Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу қалалары құрылысындағы
XI—XII ғ. бас кезінде тұрғын үйлердің
Оқтүстік Қазақстан тұрғын үйлері дамуының дәстүрлі
Жетісудың оңтүстік-батысындағы қалаларда тұрғын үйлердің жаңа
Жетісудың солтүстік-шығысының XI—XII ғғ. қалалық тұрғын
Аулалар бітеу тас дуалдармен қоршалған. Олардың
Керамика қолөнерінде де ілгері басқандық байқалады.
Қаладағы аса маңызды кәсіптің бірі —
Бұған қоса сүйек ойып, тас қашап,
Бұл кезенде сауда-саттық та мейлінше өркендейді.
Қаланың сол аймақпен, даламен саудасы қанат
IX—XII ғғ. зат айырбастасуды ысырып тастап,
Қала халқы санының өсуі ауылшаруышылығының құндылығын
Бұрынғыша мал өсіру, жүзім өсіру, бау-бақша,
IX—XII ғг. қала мәдениетін өркендету ісіне
1
Ортағасырлық Сауран қаласы – туристік нысан ретінде
Кейінгі ортағасырлық Сауран шаһары (XIV-XVІІІ ғғ)
Саурандағы археологиялық қазба жұмыстарының жүргізілуі және зерттеулер барысынданда аршылған нысандар
IX—XII ғасырлар Орта Азия мен Қазақстан қалаларының өміріндегі өрлеу кезеңі
Испиджаб және Шымкент
Ұлы Жібек жолындағы ортағасырлық қалалар
Ұлы Жібек Жолы бойындағы ортағасырлық қалалар
Республикалық «Мәдени мұра» бағдарламасы – Қазақстанның ортағасырлық қалаларын зерттеудің жаңа кезеңі
Сыр өңірінің ертедегі қалаларының тарихын жазба, қазба деректері негізінде зерттеу
Арыстан баб кесенесі сәулет өнері ескерткіші