Тура емес әсер ету факторларға келесілерді жатқызады:

1) тұтынушылар, бәсекелестер, маркетинг, фирма менеджменті

2) тұтынушылар, бәсекелестер, жабдықтаушылар.

3) саяси, экономикалық орта, мемлекеттік органдар

4) саяси, экономикалық, мәдени орта

5) саяси, экономикалық , мәдени орта, мемлекеттік органдар