Дәріс №4 Дешифраторлар жәнемультиплексорлар. 1.Дешифраторлар және мультиплексорлар.
1.Дешифратор деп - екілік кодты унитарлығатүрлендіргішті айтады. Мысалға 3-разрядты санның екілік унитарлыкоды сегіз разрядты болып табылады, оның ішінде біреуі активтідеңгейлі болады.
Екі кірісінде толық дешифраторда(сур.4.1) адресі А және В кірісінің екілік сигнал терімінесәйкес келетін шығысында логикалық бірлік түзіледі.Бұндай дешифратордың унитарлы кодының “төрттен бірі”деген атауы бар.
Сур. 4.1
Рұқсат ететін Е кірісіболғанда (сур.4.2)дешифраторды біркірістен бірнеше шығысқа сигнал демультиплексор – коммутаторы ретінде қолдануға болады. Е кірісіне берілетін сигнал, адресі Ажәне В кірісіне берілген Yi шығысындақайталанады. Е=0 болғанда дешифраторжұмысы рұқсат етілмейді(құрылғыныңбарлық шығысында логикалық 0).
Сур.4.2
Мультиплексор деп - бірнеше кірістен біршығысқа сигнал комутаторын айтады. Төрткірісті Хi, бір Yшығысынакоммутаторы үшін шығыс сигналы кіріс сигналыныңқатынасына байланысты
Рұқсат ететін Е(Е=1) кірісіне берілетін сигнал, А жәнеВ адрестік кірістеріне берілген код кіріс ақпаратын шығысықайталайды Е=0 болғанда коммутатор жабық (Y=0 Хi кіріссигналдарынан тәуелсіз).
Сур 4.3
Дешифратор мен мультиплексорлардыңинтегралды микросұлбалары инверсті шығыстарыжиі болады, сонымен қатар ЖӘНЕ логикасымен біріктірілген (тура және инверсті) рұқсат етілетін кірістоптары болады ( сур.4.4 ).
Сур.4.4
К155ИД10 микросұлбасының ашықколлекторлық шығысына (15В, 80 мА) релеорамын қосуға болады.(70 В, 7 мА)сандық газоразрядты индикаторды басқаруға арналған К155ИД1 микросұлбада тура сондайфункционалдық сұлба болады.ОЕ кірісіндегілогикалық бірлікте К555КП15 микросұлбасытұйықталмаған шығыс жағдайында болады.
Кез- келген төрт айнымалылы бульдікфункцияны сегізканалды мультиплексор көмегімен жүзеге асыруғаболады. Ол үшін
К155КП7 мультиплексорының адрестіккірістеріне А,В,С сигналдарын береміз, ал Х0-Х7 кірістерін күйгекелтіруші ретінде қолданамыз(сур.4.5,а). F функциясыүшін теңдеуін мультиплексордың логикалықтеңдеуімен салыстыра отырып
Эквиваленттілік шартын аламыз:
Құрылғыныңсұлбасы осы шартқа сәйкес құрылған (сур.4.5,б). 1 кОм номиналды резистор арқылы +5 В қореккөзінен логикалық бірлік деңгейі беріледі. Оған 20-ға жуықмикросұлба кірісін қосуға болады. 
сигналын алу үшін К155ЛН1инверторын қолданамыз.
Сур.4.5
Аналогты екі бағытты кілтнегізінде орындалған мультиплексорлар, демультиплексорлар ретіндеқолданылуы мүмкін.Көпканалдыкоммутатор құру кезінде мұндай микросұлбалардыңшығыстарын біріктіруге болады(“монтажды НЕМЕСЕ”).
&&&
Өзін-өзітексеру сұрақтары:
1. Құрылғыныңшығысында жүзеге асырылатын бульдік функцияны жазыңыз.
2. Бір кірістен 32 шығысқасигнал коммутаторын тұрғызыңыз.
3. мультиплексорах К155КП1 (16*1) мультиплексорында 256 кірісті біршығысқа сигнал коммутаторын тұрғызыңыз.
4. 
бульдік функциясы үшін мультиплексор кірісіне беретін сегізразрядты сөздікөрсетіңіз
