Мазмұны
Кіріспе.................................................................................................... 4
1.Топырақ бонитетінің қысқаша тарихы............................................ 6
2. Топырақ бонитетін анықтау әдістері мен тәсілдері....................... 11
2.1 Топырақ бонитеті - Мемлекеттік жер кадастрының
маңызды бөлігі.......................................................................................21
2.2 Топырақ бонитетінің критерилері мен
негізгі принциптері................................................................................30
3. Топырақ бонитетінің балдарын шығару тәсілдері....................... 36
3.1 Бұрынғы Одақтағы және Қазақстандағы алғашқы
жерді бағалаудың принциптеріне қысқаша шолу..............................45
3.2 Тәуелсіз Қазақстандағы жер бағалаудың жаңа кезеңі.......50
3.3 Топырақ бонитетінің (1979ж) Мемлекеттік
әдістемесі ..............................................................................................52
4. Қостанай облысының топырақтарының сапасын (бонитетін)
бағалау.........................................................................................53
4.1 Топырақ бонитировкасындағы және топырақ
зерттеудегі материалдардың жағдайы................................................67
Топырақ бонитировкасын жүргізу жұмысындағы негізгі
көлемі, мерзімі және бағасы................................................................70
Қорытынды...........................................................................................72
Қолданылған әдебиеттер .....................................................................73
Кіріспе
Топырақ дүние жүзіндегі тарихи кезеңдерде дамыған адамзат қоғамдары мен
Бонитеттеу (латынша bonitos – жақсы) , яғни ізгі сапалық
- Карманов И – «Бонитировка деген – ықтималды егіншіліктің
- Гаврилюк Ф – «Бонитировка деген өнімділік қабілетіне қарай
Мемлекеттік жер кадастры жерлік учаскелер туралы барлық мәліметтерді
Учаскелер болса мызғымайтын нысан (объект) – жерлік учаскеге меншіктік
Топырақтарды бағалау жалпы мемлекеттік проблемаға айналып, жер кадастрдың (құжаттар
Ал топырақтарды бағалау болса аталған жер кадастр мәселелерін шешуге
Бонитеттеудің мақсаты ауыл шаруашылық дақылдар және табиғи шөптесіндер мен
1.Топырақ бонитетінің қысқаша тарихы
Топырақ бонитетін анықтайтын жұмыстар Ресейде ерте кезде жүргізілген. Бұл
1861 жылғы реформадан кейін жердің сапалылығын айыратын жұмыстар жергілікті
П.Костычев (1872) әртүрлі топырақтар сапасын салыстырғанда ерекше назарды олардың
Жергілікті әкімшілікте жерді бағалау жұмыстары әр әдіспен (сату мен
1. Геологиялық (аналық жыныс, қарашірінділі жиектің салыну жағдайлары мен
2. Химиялық (миниралдық құрам және әр топырақ типіндегі қоректік
3. Топырақтың жұту қабілеті;
4. Физикалық қасиеттер
Көрсетілген қасиеттердің әр тобында
Жердің негізгі сапасын бағалайтын ең басты факторға В.Докучаев «Топырақтардың
Топырақтарды бонитеттеу В.Докучаев пікірінше топырақ құнарлылығын анықтайтын көптеген қасиеттерді
Төменқала губерниясы топырағының толық бонитеттеу кестесін Н. Сибирцев құрастырған.
Ғалымдардың пікірінше топырақ-табиғи-тарихи дене, сондықтан оны еңбек объектісі (орны)
1кест- Ресейдің Төменгі губерниясы топырақтарын жалпы бағалаулық (бонитеттік) шкаласы
Топырақтар Бонитеттік баллдар
1 2
Қаратопырақ көтеріңкі тегістіктегі 100-80
Қаратопырақ өзен аңғарлық 100-90
Күңгірт-күрең құмбалшық 80-70
Сұр- күрең құмбалшық 65
Сұр ормандық құмбалшық 55
Күшті күлгінденген құмбалшық 35
Егістік алювилік құмбалшық 50-45
Шоқормандық (борлық) құмбалшық 20-15
Төрт топтық көрсеткіштердің орташа санынан барып топырақтардың соңғы бағалауы
2 кест-Топырақтағы қарашірінді мөлшері мен күздік
дақылдар өніктілігі (Константинов, 1901)
Сынып Топырақтар Гумус,% өніктілік, ц\га
1 2 3 4
II Қаратопырақ көпгумусты 10 14,8-16,0
IV Қаратопырақ орташагумусты 8 11,5-13,0
VII Қаратопырақ азгумусты 6 6,6-8,2
VIII Азгумысты топырақ 6 5,0-6,6
X Тым азгумысты топырақ