Жоспар:
Кіріспе
І-бөлім
1.1 ҚР азаматтық құқығындағы жеке тұлға ұғымы
1.2 Азаматтардың құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттігі
1.3 Шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ азаматтардың
1.4 Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары мен міндеттері
ІІ-бөлім
2.1 Азаматтардың есімі мен тұрғылықты жері
2.2 Азаматты хабар-ошарсыз кетті деп тану
2.3 Азаматты өлді деп жариялау және оның құқықтық салдары
2.4 Азаматтық хал актілері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік актілер
Кіріспе
Мен осы курстық жұмысты жазу барысында әр түрлі әдебиеттер
Құқықтар мен міндеттер қашан да сол құқықтар мен міндеттердің
Заң тілінде құқықтардың және міндеттердің иелерін «құқық субъектілері» немесе
ҚР азаматтық құқығындағы жеке тұлға ұғымы
Тұлғаның екі категориясы бар. Құқық субъектілері — ең алдымен
Жоғарыда айтылған екі категориялы құқық субъектілерін (яғни адамдар мен
Азаматтық кодекстің 12-бабына сәйкес, жеке тұлға деп Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының Президентінің 1995 жылғы 19 маусымда қабылданған «Шетелдік
1.2 Азаматтардың құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттігі
Құқық субъектілерін сипаттайтын негізгі құқық қасиеттері құқық қабілеттілігі болып
Конституцияның аталған тұжырымына орай азаматтардың құқық қабілеттілігі заңда бәріне
1. белгілі бір лауазымды иеленуге немесе белгілі бір қызметті
2. елдің аумағында емін-еркін жүріп-тұруға (жер аудару-мен шектелу).
Ескерте кеткен жөн, біздің заң бойынша құқықты жою қашан
Азаматтың құқық қабілеттілігі оның туған сәтінен басталады, яғни ана
Азаматтық кодекстің 1044-бабы бойынша мұра қалдырушының тірі кезінде іште
Құқық қабілеттілігі адамның — құқық субъектісінің өлуімен бірге қысқарады.
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі дегеніміз - азаматтың өз әрекеттерімен азаматтық
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі - азаматтың құқық қабілеттілігінен ерекшеленеді. Азаматтың
Азаматтық кодекстің 17-бабына сәйкес әрекет қабілеттілігі кәмелетке толғанда, яғни
Бұл арада ескеретін мынадай бір жағдай бар: Азаматтық кодекстін
Әдебиеттерде азаматтардың әрекет қабілеттілігі толық, ішінара (толық емес) және
18 жасқа толғандар ғана ер жеткен деп саналады (АК-тің,
Толық емес немесе ішінара әрекет қабілеттілігі бойынша, азамат өзінің
Ішінара (толық емес) әрекет қабілеттілігі әдетте, жасы кәмелетке толмағандарға
14 пен 18 жас аралығындағылардың әрекет қабілеттілігі мейлінше ауқымды,
— өздерінің заңды өкілдерінің, яғни ата-аналары мен асырап алушылардың,
14 пен 18 жас аралығындағы жасы кәмелетке толмағандар заңды
1) өзінің жалақысына, стипендиясы мен басқа
2) интеллектуалдық меншік құқығы бар объектілеріне
3) ұсақ тұрмыстық мәмілелер жасауға;
4) банкке салым салуға және өзінің салымына, оның
14 жастан 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар басқалай мәмілелерді,
Мәміленің аталған екі түрі бойынша жауапкершілікті, заңды өкілдерінің келісімі
Жасы кәмелетке толмағандар (14 жастан 18 жасқа дейінгі) келтірілген
14 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар үшін мәмілелерді, егер заңда
1.3 Шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ азаматтардың құқық қабілеттілігі
Шетел азаматтары дегеніміз - ол ҚР-ның азаматтығында жоқ және
Ал тұрғылықты жер заңы бұл жеке тұлғалардың тұрғылықты мекен
Кейіннен ұлттық заң мәселелері 1865 жылы Италияның Азаматтық кодексінде
Мысалы, некемен туған бала әкесінің домилициясына, некесіз туған бала
Дәл осылай отбасы және неке қатынастары, мұрагерлік қатынастар қаралады.
ҚР-ның Азаматтық Кодексінде «жеке тұлғалардың жеке заңы» атты арнайы
ҚР-ның заңы бойынша, жеке тұлға қай елдің азаматтығын алса,
Адамның екі немесе оданда көп азаматтығы болған жағдайда адам
Мысалы, Қазақстанның Австрия мен Турцияның Халықаралық жеке құқық туралы
ҚР- да шетелдік азаматтардың әрекет қабілеттілігі оның жеке заңы
1. ҚР-ның аумағында шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ тұлғалардың
2. ҚР-сы аумағында шетел азаматының зиян келтіру салдарынан туған
3. ҚР-дағы шетел азаматтарының және азаматтығы жоқ тұлғалардың әрекет
1.4 Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары мен міндеттері
Жоғарыда айтылғандай, әрекет жасау қабілеттілігі жоқ адамдардың да құқықтарға
Бұл мәселе қорғаншылық немесе қамқоршылық тағайындау жолымен шешіледі. Бұның
Кәмелетке толған әрекетке қабілетті қамқоршылыққа алынушыға тиесілі мүлікке билік
Қамқоршылыққа алынушыны асырап алуға және оның тұрмыстық қажеттерін қанағаттандыруға
Жергілікті атқарушы органдар қорғаншы және қамқоршы органдар болып табылады.
Аудандық және қалалық атқарушы органдар өздерінің қорғаншылық және қамқоршылык
Қорғаншы немесе қамқоршы тек оның келісімімен ғана тағайындалуы мүмкін.
Егер бұл қорғаншылыққа алынушының, мүдделеріне қайшы келмесе, қорғаншьшың немесе
Егер қамқорлыққа алынушылардың мүдделерінің арасында қайшылық болмаса, бір қорғаншы
Әрекетке қабілетті және ата-ана құқықтарынан айрылмаған, бірақ, балаларының тәрбиесін
Балаға қорғаншы (қамқоршы) тағайындау кезінде қорғаншының (қамқоршының) адамгерщілік және
"Неке және отбасы туралы" Заңының 108-бабында көрсетілгендей, қорғаншылар мен
сот бойынша ата-ана құқықтарынан айрылған немесе ата-ана құқықтарын сот
өзіне заңмен жүктелген міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қорғаншылық (қамқоршылық)
егер сот олардың кінәсінен бала асырап алудың күшін жойған
денсаулығының жай-күйіне байланысты баланы тәрбиелеу жөніндегі мІндеттерін жүзеге асыра
Қорғаншылық және қамқоршылық қамқорлыққа алынатын адамның тұрғылықты жері бойынша
Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, қорғаншылық және ғамқоршылық жөніндегі міндеттер
Корғаншы (қамқоршы) қамқоршылығына алынғандарды өз есебінен асырап-бағуға міндетті емес.
Қамқоршылыққа алынушыны асырап-бағуға жеткілікті қаражат болмаған кезде қорғаншы және
Жасөспірім қорғаншылыққа алынушы 14 жасқа жеткен соң оған қорғаншылық
Қорғаншылық пен қамқоршылық қамқорлыққа алынған адам қайтыс болған жағдайда
Қорғаншы қарауындағы адамның мүлкіне билік етеді, оның әрекет қабілеті
Қорғаншы және қамқоршы органның алдын ала берген рұқсатынсыз, қамқоршылыққа
Қорғаншы мен қамқоршы органның алдьн ала берген рұқсатынсыз қорғаншының
Мүлікті қамқоршылығына алушыға сый ретінде немесе тегін түрде пайдалануға
Қорғаншьг немесе құқығы өзінің тиісті міндеттерін тиісінше атқармаған жағдайда,
ІІ бөлім
2.1 Азаматтардың есімі мен тұрғылықты жері
Азаматтың құқығы мен міндеттерін алу мен жүзеге асыру тиісінше
Некесіз туған балаға ѕкесі жоқтығынан сот арқылы қажет болмаған
Біздің елімізде 1992 жылдан бастап ата-анаға ұлтгық дәстүрлі ескере
Қазақстан Республикасы азаматтарының фамилиясы мен әкекесінің атын ауыстыру жөніндегі
Азаматтың жеке дербестігі есімімен қатар оның тұрғылықты жерімен анықталады.
Әдетте азаматтың тұрғылықты жері мен оның жұмыс орны бір-біріне
Қазіргі жағдайда азаматтар бірнеше тұрғын үйді иеленуге құқылы, әрі
2.2 Азаматты хабар- ошарсыз кетті деп тану
Азаматтық кодекстің 28-бабына сәйкес, егер азаматтың тұрғылықты жерінде ол
Сот шешім шығарған кезде барлық қолда бар мәліметгерді еске
Хабар-ошарсыз кетті деп саналған адамның мүлкіне сот шешімінің негізінде
Мүлікке қорғаншылық белгілеу, азаматты хабар-ошарсыз кетті деп танудан басқа
Азаматгық кодекстің 29-бабы 2-тармағына сәйкес, мүдделі адамрдың арызы бойынша
Хабар-ошарсыз кетті деп танылған адам келген немесе оның тұрған
2.3 Азаматты өлді деп жариялау және оның құқықтық салдары
АК-тің З1-бабына сәйкес, егер азаматтың тұрғылықты жерінде ол туралы
Азаматты өлді деп жариялауға байланысты сотқа жүгінбестен бұрын сотқа
Сонымен, үш жыл бойы ұшты-күйлі жоғалған адамды сот арқылы
Өлді деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген
Адамды өлді деп жариялау туралы заңды күшіне енген сот
Осы айтылғандарға қарап, азаматты өлді деп жариялаған соттың шешімі
Азаматты өлді деп жариялау өлгені туралы нақты факті негізінде
Азамат өзінің қай уакытта оралғанына қарамастан, кез келген адамнан
Өлді деп жарияланған азаматтың мүлкі ақысы төленетін мәміле бойынша
Мүлікті иеліктен шығарушы адам өлді деп жарияланған адамның мүлікті
Егер өлді деп жарияланған адамның мүлкі мұрагерлік құқық бойынша
2.4 Азаматтық хал актілері
Азаматтық хал актілерін жазу бөлімдері жеті түрлі акт жазбасын
Азаматтық хал актілерін жазатын органдары жоқ шалғай жерлерде, сондай-ақ,
Медицина мекемелерінің тууы туралы дәрігерлік куәлігінде баланың анасы туралы
Сонымен бірге, перзентханада дүниеге келген балалар мен бірге, даладан
Бала некеде тұрмайтын анадан туған болса, ата-ананың бірлесіп берген
Қайтыс болуды тіркеу оның тұрақты мекенжайы бойынша немесе қайтыс
Қорытынды
Қорыта келгенде, әрекет жасау қабілеттілігі жоқ адамдардың да құқықтарға
Ішінара әрекет қабілеттілігі әдетте, жасы кәмелетке толмағандарға тән. Ал
14 пен 18 жас аралығындардың әрекет қабілеттілігі мейлінше ауқымды,
Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік актілер:
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы, авторы –
Ғазиз Төлеуғалиев, Алматы, 2001 жыл.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж.
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексі.
Алматы, 2003 ж.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы, 2002 ж.