ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Е.Е.БӨКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика кафедрасы
Құлжамбеков А.Ж.
Д И П Л О М Д Ы Қ
Қазақстан Республикасындағы салық саясаты
Қарағанды
2004ж.
Қазақстан Республикасындағы салық саясаты диплом жұмысы
МАЗМҰНЫ
Кіріспе....................................................................................................................3
Салық саясатының мазмұны мен маңызы
Салық саясатының мәні.......................................................................4
Салық саясатының ықпалы мен рөлі....................................................10
Салық саясатының негізгі бағыттары..................................................13
Қазақстан Республикасының салық саясатының жүргізілуі мен бюджетке әсері
Салық саясатының бюджетті толтырудағы рөлі.................................17
Қазақстан Республикасының салық саясатының бюджеттің кіріс бөлігін толтырудағы басқа
Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының салық саясатын дамыту
жолдары........................................................................................35
Қорытынды.......................................................................................................39
Қолданылған әдебиеттер тізімі.................................................................40
Кіріспе
Осы курстық жұмыс «Қазақстан Республикасының салық саясатының қазіргі кезеңдегі
Салық жүйесі өте күрделі жүйе. Мемлекетіміздің әл – қуаты
Мемлекеттік салық саясатын – салықтар саласындағы іс- шаралары жүйесін
Салық салу обьектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақты және
Жеке салықтар жеке адамдар мен зеңды мекемелердің қаражат
Бұл курстық жұмыста мынадай мәселелерді вшуға тырыстым:
салық саясатының мазмұны мен маңызы;
салық саясатының мәні;
салық саясатының ықпалы мен рөлі;
салық саясатының негізгі бағыттары.
- Қазақстан Республикасының салық саясатының жүргізілуі мен бюджетке
салық саясатының бюджетті толтырудағы рөлі;
Қазақстан Рнеспубликасының салық саясатының бюджеттің кіріс бөлігін толтырудағы басқа
Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының салық саясатын дамыту жетістіктері.
Қазіргі экономикалық дағдарыстан әлі де құтыла алмай отырған еліміз
Айта кету керек, 1995 жылы 24 сәуірде Президенттің Заң
Шетел инвестициялары біздің экономикаға келтіру және бағыттау бағдарламалары салық
Біздің салық жүйеміздің жоғары деңгейде көріне білгені елімізге көп
І. Салық саясатының мазмұны мен
Салық саясатының мәні.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болады және оның өмір сүруінің
Мемлекетке түсетін салық түсімдеріне тән ерікшелік – олар сан
Мемлекеттік салық саясатын – салықтар саласындағы іс- шаралары жүйесін
Салық салу обьектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақты және
Жеке салықтар жеке адамдар мен зеңды мекемелердің қаражат
Салық салу обьектілерінің есепке алу және бағалату тәсілдеріне қарай
Бірінші жағдайда салық алынатын обьектілердің тізімге негізінде, олардың табыс
Екінші әдіс бойынша жарияланымында төлеуші табыстың мөлшерін, қажетті жеңілдіктерді
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс істейтін заңды мекеменің
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдар мен баж салықтарының
Салық – шаруашылық жүргізуші субьектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет пен
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну
Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар: фискалдық, реттеушілік, қайта бөлу.
Ең негізгі қызметі фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл
Ретеушілік қызметі - салықтың маңызды қызметі. Осы қызмет
Қайта бөлу қызметі арқылы түрлі субьектілер табысының бір бөлшегі
Мемлекет мына жоғарыда көрсетілген салықтардың қызметін пайдалана
отырып еліміздің салық жүйесін анықтайды. Салық механизімінің қызмет ету
Салық механизмінің қызмет ету жолдарын белгілейді, жалпы экономикалық саясатын
«Салық» термині құқықтық актілер тола әдебиетте болып жиі кездеседі.
Салықтардың ашық түрде болуы Адам Смиттің атауы бойынша салық
Салықтардың бір мөлшерлігі немесе тең үлестілігі, яғни барлық
Салықтардың ашық түрде болуы, салық төлеушілерге төленетін
Салық жинаудың арзандығы мемлекет қазынасына түсетін салықтарды жинау
Салықтар жинаудың көп ғасырларының тарихы болғанымен салықтардың
Солардың қайсыбірін қарастырып кетейік. С.Д.Цыпкин
Бұл салықтардың жан – жақты кең
Воронованың берген анықтамасы бойынша салықтар түсінігі
Салықтар белгілі бір мөлшерлер мен
Бұл кезінде заң салымның негізі
Бұл тұрғыдан қарасақ, салық құқығы
Қалай дегенмен бұл анықтама да,
Ал төлеген салық оны төлеген
8 пункте көрсетілген төлемнің баламасыздығын
Салықтың тұрақты міндетті туындататынын төмендегідей
Салық пен заңдастырылған мысалда болды,
Міне, осындай негізсіз түрде түрлі –
Ал, салықтардың заңмен белгіленетіні төлем
Салық кодексі бойынша Қазақстан Республикасы
Сондықтан мемлекет өз қазынасының кіріс
Салық элементтері. Салық өз табиғатында белгілі бір элементтерден тұратын
Салықтың құқықтық негізі. Бұл салықты төлеу міндеттемесінің некеге байланысты
Салық субъектісі – салықты кім төлегенін айқындайды.
Салық объектісі – салықты не үшін және не заттан
Салық шамасы(нормасы) – салықты қандай мөлшерде төлейді, салық салу
Салық бойынша жеңілдіктер – не себептен салық төлеуші салық
Әрбір салықтың табиғатында, құрылымында аталған элементтер тобы кешенді түрде
Салықтар белгілері туралы жоғарыда айтқанымыздай салықтар тек заңдастырылған құқықтық
Салықтар элементтерінің кешкенді тобы толық қатысты болған жағдайда ғана
Ал нормативтік актіні жариялау нақты салық төлеуші мен мемлекет
Мысалы, тауарлар өткізу, қызмет көрсету арқылы жеке немесе заңды
Жоғарыда айтылғандай салық міндеттемесі салық төлеуші мен мемлекет аралығындағы
Қазақстан Республикасында қазіргі кезеңде салықтардың құқықтық негізі болып «Салық
Салық міндеттемесінде көрсетілген тәртіпте, мөлшерде және мерзімде салықты төлеу
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өз құқықтық меншігінде, шаруашылық жүргізуінде
Заңды тұлғаның жеке өзіндік бухгалтерлік есестік тепе – теңдікті
Заңды тұлғаның статусы үшін оның ұйымдастыру – құқықтық шамасының
Бірақ кейбір салықтар түрік төлеу үшін (мысалы, коорпорациялық табыс
Өз қызметінің негізгі мақсаты тек пайда табу болып табылатын
Олар көбінесе қоғамдық бірлестіктер, тұтынушылар одағы, діни бірлестіктер нысанында
Атап кеткендей салық субъектісінің тағы бір категориясы – жеке
Салық заңдарына сәйкес салық төлеуші жеке тұлғаларға Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасы азаматтарына азаматтығы бар фактісінің өзі салық міндеттемесіне
Ал шет ел азаматтарына келер болсақ, салық заңына сәйкес,
Мысалы шет ел азаматы Қазақстанға 2001 жылдың 1 –
Салық субъектісі салықты алып жүруші ретіенде де танылады. Салықты
Салық объектісі – субъект, яғни салық төлеуші салықты не
Субъектіде табыстың, жердің немесе мүліктің меншігінде болуы – мемлекеттің
Мұндай салықты белгілеуге табыстың, мүліктің т.б. салық салу объектілерінің
Салық төлеушінің мөлшерін анықтайтын заңмен белгіленген салық салу шамасы
Салық салу бірлігі дегеніміз салық
Салық салу бірлігіне сәйкес мөлшері
Салық базасының өсуі немесе кемуіне
Салық салу әдістеменің төрт негізгі
Салық мөлшері барлық салық төлеушілер
Тепе – тең салық салуда барлық салық
Салық салу ставкасы бойынша салық
Мысалы, заңды тұлғалар А мен Б
Прогрессивті ставка салық салу базасының
Яғни салық төлеушінің табысы ұлғайған
Регрессивтік ставканың прогрессивтік ставкаға кереғар
АҚШ – та 11986 жылғы қабылданған
Салық ставкасының қандай деңгейі жанама
Осы орайда салық ставкасын белгілеуде
Салық субъектісінің тұрғысынан алғанда, салық
Салық объектісінің тұрғысынан алғанда, салық
Салық ставкасы тұрғысынана алғанда, салық
1.2 Салық саясатының ықпалы мен рөлі.
Республиканың жеке кәсіпкерлері екі жыл салық салудың патенттік жүйесі
Салық патенті негізінде жеке кәсіпкерлік қызметпен айналысатындарға салық салуды
Бірінші бөлімі тұтыну тауарлары өндірісіне арналған. Ол киімдер және
Екінші бөлімінде жеке кәсіпкерлердің тұрмыстық қызмет саласындағы айналысатын кәсіптері
Жеке дәріс беру арқылы дайындық өткізу, денешынықтыру және сауықтыру,
Салық патенттерін беру тәртібін Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 19
Зерттеудің, тексерудің, хронометраждың және басқа да мәліметтердің нәтижелерін пайдалану
Тек содан кейін органдары нақты алынған пайда мен жұмсалған
Салық төлеушінің құқықтарымен мемлекет мүдделерін
Салық төлеушілерімен салық салынатын объектілердің
Есептелген салық сомасымен салыстырғанда артық
Салықтың құқық бұзушылық деректерін жинауға,
Қазақстан мемлекетінің заңдарына әкімшілік ұстауды
Салық қызметінің құзырына жататын қылмыстық
Салық қызметі ұжымдарының құқықтары
Салық комитетінің қызметкерлері тиіс салықты
Сондай мақсатпен олар үстіміздегі жылдың
Қазақстан мемлекетіміздің егемен мемлекет болып
Мемлекеттік бюджет экономикасы реттеудің ең
Бұл салада Есіл аудандық салық
Бюджеттін және бюджеттен тыс қорларға
Осындай жұмыстардың нәтижесінде 1999 – жылдың
Салықтың мемлекеттік бюджетке түсуін қамтамасыз
Ол дегеніміз салық мөлшері түскен
Жалпы ұлттық салықтар мемлекеттік банкке
Пайдаға салынатын салық іс - әрекетінің
Жергілікті салықтан түсетін терімдер біріңғай
Салық субъектісі - заң бойынша
Салық объектісі – табыс, мүлік, қызмет
Қысқаша айтқанда объект – бұл салық
Кейбір салықтарда, мысалы: ( пайдаға
Құрылым әдісіне қарай салық мөлшері
Салық салу бірлігі – салықты есептеу
Салық оклады – субъектілердің бір объектілерден
Салық жеңілдіктері – төлеушінің заңға сәйкес
Салық өндірудің төрт амалы бар:
Кадастырлық - есеп жүргізу салық салу
Декларация бойынша салық төлеушілердің табыс
Табыс көзін табушылармен заңды тұлға
Патент негізінде кәсіпкерлік қызметтен әртүрлі
Салықтық кезеңді қысқаша айтқанда – алымдар
Заңды тұлғалар әлеуметтік салықты Қазақстан
Мемлекеттік мекемелер әлеуметтік салықты еңбекке
Біріңғай жер салығын төлеушілер біріңғай
Заңды тұлға құрмай патент
Шаруа (фермер) қожалықтарын сондай – ақ заңды
Әлеуметтік салық бойынша бюджеттік кезең
Салық заңдарымен белгіленген мерзімнің аяқталуы
Әлеуметтік салықтың дұрыс есептелуімен уақтылы
Сатылатын патенттің құнына салықтың мынандай түрлері енгізіледі: табыс салығы,
Егер бұрын берілген салық патенті республикасының барлық аумағына
Сауда саласында салық патенті дүңгіршіктері мен тұрақ – жайлары,
Салық органдары «Қазақстан Республикасының аумағында салық патенті негізінде жүзеге
Тағы бір айта кететін нәрсе, өндіріске қатысты берілген салық
Салық саласындағы қайта құрулар уақыттың өткір талабынан туындап отыр.
Салық саясатының негізгі бағыттары.
Қазақстандық бюджет республикасының стратегиялық басымдықтарын жүзеге асырудың негізгі құралы
Үкімет 2000 жылға дейін салық реформасын жалғастыру және салықтың
Сонымен қатар қазіргі таңда Интеграциялық комитет шеңберінде «арналған орны»
Бір мезгілде акциздік саясатты үйлестіру жөнінде жұмыс ұйымдастырылды. Осы
Жуық арадағы екі үш жылда мына жұмыстар ұйғарылып отыр:
Сондай – ақ бюджеттік жоспарлауға да көз қарасты өзгерту
Үкімет жергілікті басқару органдарының қаржылық дербестігі мен жауапкершілігін нығайту
Осыған байланысты «Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесі туралы» Заңына тиісті
1998 жылдың ең маңызды ерекшелігі сол, ол ең алдымен
Осыған байланысты Үкімет 1998 жылы салық түсімдерін бұрынғы жылға
Өткен жылға салықты дер кезінде төлеуді, акцизге жататын өнімдерді
1998 жылғы бюджеттік қаражаттарды жұмсаудың негізгі басымдылығына әлеуметтік сипаттағы
Республика бюджетінде әлеуметтік мұқтаждыққа 249,7 млрд теңге, яғни бюджеттің
Мекемелерді жергілікті бюджеттердің ұстауына беру саясаты және аймақтық міндеттерге
Қазақстан Республикасының Үкіметі оның Қазақстан Республикасы Президентінің стратегиясын жүзеге
Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты немесе
Салық жүйесі - өзінің құрамы жағынан бірнеше компоненттерден тұратын
Салық жүйесі компонентерінің құрамы мынадай: қаржы қатынастары және осы
Қандай да бір механизмнің құрамында бірнеше тетіктер және элементтер
Салық салу элементтері мыналар: субьект, обьект, салық көзі, салық
Салық субьектісі (салық төлеуші ) дегеніміз – заң бойынша
Салық обьектісі – табыс, мүлік, еңбек ету түрі, қызмет
Салық көзі – салық салынатын табыс.
Салық ставкасы немесе бәсі өлшем бірлігінен алынатын салық
Ставкалар тұрақты немесе процентпен белгіленеді.
Тұрақты ставкалар салық обьектісінен түсетін табыстың мөлшеріне байланыссыз, өлшем
Проценттік ставкакалар үш түрге бөлінеді: үдемелі немесе прогрессивті; регрессивті
Үдемелі немесе прогрессивтік ставкалар салық салынатын табыстың өсуіне сәйкес
Регрессивтік ставкалар, керісінше, салық салынатын табыстың төмөндеуіне сәйкес, азайып
Пропорционалдық ставкалар салық салу обьектісінің мөлшеріне байланыссыз, тұрақты бір
Салық оклады – салық төлеушінің белгілі бір салық
Салық жеңілдіктері дегеніміз- заңға сәйкес салық төлеушіні біртіндеп немесе
Салық төлеу тәртібі – белгіленген мерзімде салықты төлеген кезде
Салық төлеудегі дәйектілік заң жүзінде бекітіледі де, мынадай тәртіппен
а - бірінші кезеңде барлық мүлікке салынатын салық төленеді,
ә - екінші кезеңде жергілікті салықтар мен алымдар;
б – үшінші кезеңде басқа салықтар мен алымдар.
Салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының құқығы мен міндеттері
Қазақстан Республикасының салық қатынастарын реттейтін Қазақстан Республикасы Президентінің Заң
Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері; Қазақстан
Салыққа қатысты емес заңдарға салық салуға байланысты мәселелерді енгізуге
Егер Қазақстан Респуликасы қатысушы болып табылатын халықаралық шарттарда Қазақстан
Халықаралық шартты қолдану үшін ішкі республикалық акт шығару қажеттігі
ІІ. Қазақстан Республикасының салық саясатының
2.1 Салық саясатының бюджетті толтырудағы рөлі.
Салық салу обьектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар
Тікелей салықтарға мына салықтар жатады:
1. жер салығы;
2. мүлік салығы;
3. көлік құралына салық;
4. әлеуметтік салық;
5. жер қойнауын пайдалану үшін салық;
6. корпаративтік табыс салығы;
7. жеке табыс салығы.
Жанама салықтарға мына салықтар жатады:
1. қосымша құнға салық ;
2. акциз .
Енді осыларға кеңінен тоқтайын.
Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған нысаны мен
1. ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге;
2. елді мекендер жерлеріне;
3. өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл
4. ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, рекреациялық және
5. орман қорының жерлеріне;
6. су қорының жерлеріне;
7. запастағы жерлерге жатқызылуына қарай қарастырылды.
Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне
1. Елді мекендерден тыс орналасқан
Бонитет
балы Базалық салық ставкасы(теңге) Бонитет
1 2
0 48,25
1 91,67 51 2634,45
2 135,10 52 2690,23
3 178,52 53 2745,95
4 221,95 54 2801,72
5 265,37 55 2857,46
6 308,80 56 2913,24
7 352,22 57 2968,96
8 395,65 58 3024,73
9 439,07 59 3080,47
10 432,50 60 3136,25
11 530,75 61 3188,36
12 592,41 62 3247,75
13 654,08 63 3325,49
14 715,68 64 3364,61
15 777,35 65 3423,05
16 839,01 66 3489,25
17 900,67 67 3539,95
18 962,29 68 3598,39
19 1023,96 69 3656,81
20 1084,66 70 3715,25
21 1138,70 71 3769,29
22 1189,07 72 3829,64
23 1239,35 73 3890,53
24 1287,73 74 3951,67
25 1340,29 75 4012,79
26 1390,66 76 4073,88
27 1441,07 77 4135,02
28 1491,45 78 4196,15
29 1541,88 79 4257,23
30 1592,25 80 4319,34
31 1646,29 81 4371,45
32 1693,03 82 4432,57
33 1740,76 83 4493,66
34 1788,47 84 4554,80
35 1836,20 85 4615,92
36 1883,87 86 4677,01
37 1931,58 87 4738,15
38 1979,31 88 4799,27
39 2027,02 89 4860,36
40 2074,75 90 4921,50
41 2126,86 91 4975,54
42 2178,19 92 5054,48
43 2228,61 93 5134,32
44 2278,98 94 5214,22
45 2329,41 95 5294,09
46 2379,79 96 5373,99
47 2340,22 97 5453,83
48 2480,57 98 5533,73
49 2531,00 99 5613,59
50 2582,34 100 5693,50
100 – ден жоғары.
5790,00
2. Қазақстан Республикасының жер заңдарына
3. Қорғаныс мұқтажы үшін берілген,
4. Магистралды темір жолдарды бойлай
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан Республикасының
1) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар
2) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар
Жердің мынадай санаттары:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер салы салуға жаипайды.
Аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда ) тұрақты жер пайдалануға
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың шаруашылық
Жер салығы:
1) меншік құқығын, тұрақты жер пайдалануға құқығын, өтеусіз уақытша
2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың
Төлеушілер:
1) жеке меншік құқығындағы;
2) тұрақты жер пайдалану құқығындағы;
3) бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу
Заңды тұлғалардың құқықтарда салық салынатын обьектілері бар құрылымдық бөлімшелері
Мыналар:
1) бірыңғай жер салығын төлеушілер шаруа (фермер) қожалықтарына арналған
2) мемлекеттәк мекемелер;
3) салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу
4) уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің
5) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген адамдар,
6) тұрғын – үй қоры, соның ішінде оның жанындағы
7) үй маңындағы жер учаскелері;
8) жеке үй (қосалқы ) шаруашылығын жүргізу,бау - бақша
9) гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
10) тұрғын үй қоры , соның ішінде оның жанындағы
11) діни бірлестіктер жер салығын төлеушілер болып болмайды. Салық
Бюджетке жер салығын төлеу жер учаскесінің орналасқаны бойынша жүргізіледі.
Жеке тұлғаларға төлеуге жажатын жер салығын есептеуге салық органдары
Жер салығын есептеумен төлеу күні түсінігі жыл салық кезеңі
Мүлік салығы жергілікті тікелей салық болып табылады. Ол
Заңды тұлғалармен бірге кәсіпкерлік үшін негізгі құралдар ( оның
Салық базасы болып заңды тұлғалар бойынша негізгі құралдарды орташа
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлік салық салу объектілеріне орташа
Салық есептілігі.
Салық төлеушілер ( ауылшаруашылық өнімдерін
Ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар
Салық ставкалары:
Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық,
1000000 теңгеге дейін қоса алғанда. Салық
1000000 теңгеден жоғары – 2000000 теңгеге дейін
2000000 теңгеден жоғары - 300000 теңгеге
3000000 теңгеден жоғары - 4000000 теңгеге дейін
4000000 теңгеден жоғары – 5000000 теңгеге дейін
5000000 теңгеден жоғары- 6000000 теңгеге дейін
6000000 теңгеден жоғары – 7000000 теңгеге
7000000 теңгеден жоғары – 8000000 теңгеге дейін
8000000 теңгеден жоғары – 9000000 теңгеге дейін
9000000 теңгеден жоғары – 10000000 теңгеге дейін
10000000 теңгеден жоғары 46500 теіге +
Салықты есептеу төлеу тәртібі. Жеке
Салық төлеушілер салық салу объектілерін әрбір көлік құралы бойынша
Салық төлеуші заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде көлік құралдарына
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша
Салық ставкалары:
Салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштермен
Салық салу объектісі. Салық ставкасы
1 2
1. Двигатель көлемі мынадай жеңіл
1100 – ге дейін қоса алғанда. 4,0
1100 –ден жоғары 1500 – ді
1500 –ден жоғары 2000- ды қоса
2000 – нан жоғары 2500 – ды
2500 – ден жоғары 3000 –ды
3000 – нан жоғары 4000- ды
4000 – нан жоғары 117,0
2. Жүк көтергіштігі мынадай жүк
1 тоннаға дейін қоса алғанда 6,0
1 тоннадан жоғары – 1,5 тоннаны
1,5 тоннадан жоғары – 5 тоннаны
3. Шынжыр табанды машиналар мен
4. Автобустар:
12 отыратын орынға дейін қоса
12 – ден жоғары 25 отыратын
25 отыратын орыннан жоғары 20,0
5. Мотоциклдер, мотороллерлер, мотошаналар, көлемі шағын
Мотоциклдер 10,0
6. Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар,
160 –қа дейін қоса алғанда 6,0
160 – тан жоғары 500 – ді
500 –ден жоғары 1000 – ды қоса
1000 – нан жоғары 55,0
7. Ұшу аппараттары. Әрбір киловатт қуаттан
2. Жеңіл автомобильдердің жеті айлық
3. Егер осы тармақпен өзгеше
4) Пайдалану мерзімі 20 жылдан
5) Белгіленген салық төлеу мерзімі
6) Пайдаланылу мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының
7) 1999 жылғы 1 – ші
8) 1999 жылы 1 сәуірге
9) Көлік құралының пайдаланылу мерзімі
10) Көлік құралдарының пайдаланылу мерзіміне
Әлеуметтік салықты Қазақстан Республикасының президенті заңды тұлғалар жеке кәсіпкерлер,
Әлеуметтік салықты есептеу тәртібі.
Салық санының есептеу объектісі салық салу ставкасы. Әлеуметтік салықты
Салық төлеуші заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде көлік құралдарына
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша
Әлеуметтік салықты Қазақстан Республикасының президенті заңды тұлғалар жеке кәсіпкерлер,
Салық ставкалары.
1.Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары,
Қызметкердің салық салынатын
табысы. Ставкасы
15 еселенген жылдық есептік
көрсеткішке дейін Салық салынатын табыс
15 – тен 40 еселенген жылдық
есептік көрсеткішке дейін 15 еселенген
одан асстын сомадан 15 процент
40 – тан 200 еселенген жылдық
одан асатын сомадан 12 процент
200 – ден 600 еселенген жылдық
есептік көрсеткішке дейін 200 еселенген
600 еселенген жылдық есептік көрсеткіштен
жоғары. 600 еселенген жылдық есептік көрсеткіштен
2. Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары,
Қызметкердің салық салынатын табысы. Ставкасы.
40 еселенген жылдық есептік көрсеткішке
40 – тан 200 еселенген жылдық
200 – ден 600 еселенген жылдық
600 еселенген жылдық есептік көрсеткіштен
Қазақстан Республикасының Үкіметі шетелдік азаматтарды
шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары мен
Қазақстан Республикасының Үкіметімен ақшалай баламада
қызметтің басым түрлерінде инвестициялық қызметті
қаржы ұйымдарының бірінші басшылары және
3. Жеке кәсіпкерлер, арнаулы салық
4. Тірек – қимыл мүшесі бұзылған,
5. Арнаулы салық режимдерін қолданатын
Пайдалы қазбалар өндіруді жер қойнауын пайдалануға келісім шарт жасалғанға
Бұл ретте салық салу объектілері мен осы аударымдарды төлеу
Жер қойнауын пайдаланушы қол қойылатын бонус бойынша декларацияны тіркелген
Корпорациялық табыс салығын төлеушілерге Қазақстан Республикасының ұлттық банкінен мемлекеттік
Салық төлеуші қаржылық табыс салығы бойынша түпкілікті есеп айырсуды
Салық ставкалары төлеушінің түзетулер ескерілген залалдар сомасына азайтылған салық
Қазақстан Республикасының тұрақты мекеме арқылы қызметін жүзеге асырып резидент
Корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны салық органына есептік
Жеке табыс салығын салық салу объектілері
Декларацияны 31 – наурызынан кейінірек табыс
Салық төлеушінің салық жылы ішіндегі
Слық төлеушінің салық
салынатын табысы
15 еселенген жылдық есептік
көрсеткішке дейін Салық салынатын табыс
сомасынан 5 процент
15 еселенгеннен бастап
40 еселенген жылдық есептік
көрсеткішке дейін
15 сесленген жылдық есептік
көрсеткіштен салық сомасы +
одан асатын сомадан 8 процент
40 еселенгеннен бастап 200
еселенген жылдық есептік
көрсеткішке дейін 40 еселенген жылдық
одан асатын сомадан 13 процент
200 еселенгеннен бастап 600
еселенген жылдық есептік
көрсеткішке дейін 200 еселенген жылдық
көрсеткіштен салық сомасы +
одан асатын сомадан 15 процент
600 еселенгеннен жылдық есептік
көрсеткіштен бастап және
одан жоғары. 600 еселенген жылдық
көрсеткіштен салық сомасы +
одан асатын сомадан 20 процент.
Қызметкерлердің Қазақстан Республикасының тиісті қаржы
Дивидендтер, сыйақылар ( жинақтаушы сақтандыру
Адвокаттардың және нотариустардың табыстарына 10
Қосылған құн салығы товарды ( жұмыстарды
Салықтың санын айналым бойынша бюжетке төленуге
Қосылған құн салығының ставкасы 16%
Қосылған құн салығы төлеуші әрбір салықтың
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және
Қазақстан Республикасының үкіметі бекітеді және
Ашық сомасын есептеу белгілерін акциз
Ашық төлеу мерзімі 1- ден
Тауарлар экспорты:
1) Түсті және қара металдар
Тауарлар экспорты расталмаған жағдайда аталған
Салық декларациясы.
1. Қосылған құн салығын төлеуші
2. Ауыл шаруашылық өнімін өндіруші
3. Декларациямен бірге салық кезеңі
Импортталған тауарларға арналған қосылған құн
Жабдықтың;
Ауылшаруашылық техникасының;
Автомобиль көлігінің жылжымалы жүк құрамының;
4. Тікұшақтары мен ұшақтардың;
5. Темір жол локомотивтері мен
6. Өзінің өндірістік мұқтажы үшін
Акцизделетін тауарлар мен қызиет түрлерінің
1.Мыналар:
1. спирттің барлық түрлері;
2. алкоголь өнімі;
3. темекі бұйымдары;
4. құрамында темекі бар басқа
5. бекіре және қызыл балық
6. бензин, дизель отыны;
7. жеңіл автомобильдер;
8. атыс және газ қарулары;
9. газ конденсатын қоса алғанда,
2. Қызметтің акцизделетін түрлері болып
1. ойын бизнесі;
2. лотереяны ұйымдастыру мен өткізу;
Салықтан шегеру: салық төлеушінің салық сомасын
Акциз төлеу мерзімдері:
акцизделетін тауарларға акциз:
салық кезенінің алғашқы 10 күні
салық кезенінің екінші 10 күні
салық кезенінің қалған күндерінде жасалған
Алыс – беріс шикізаты мен материалдарынан
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген газ
Өз өндірісінің акциз салынуға тиісті
Ойын бизнесі бойынша акциз осы
Лотерея ұйымдастыру және өткізу жөніндегі
2.2 Қазақстан Республикасының салық саясатының
Мемлекет алатын ( жинайтын) барлық салықтар
Шаруашылық қызмет оны ұйымдастыру түрлеріне байланысты
Салық жүйесінің тиімділігін бағалаудың 2 негізгі
1.Салық салуда табыс көздерінің айқын көрінуі;
2. Салықтарды өндеп алудағы шығындардың
Қазақстан Республикасының жүйесі салық түрлерімен алымдар,
1.Салықтар:
- Корпорациялық табыс салығы.
- Жеке табыс салығы.
- Қосылған құн салығы.
- акциздер.
- Жер қойнауын пайдалану салығы (қол
Салық төлеушілердің бөлек топтарына арналған
2. Алымдар.
- тонналық мемлекеттік тіркеуі үшін алым.
- жеке табыс мемлекеттік табыс
- қызметтік мүлік және олармен
- радиоэлектр құралдары мен жоғары
- механикалық құралдырымен тіркеуді мемлекеттік
- теңіз көлігі және кіші
- әуе қолдану мемлекеттік тіркеу
- дәрілік құралдарды мемлекеттік тіркеу
- Қазақстан Республикасының территориясын аралап өткені
- аукциондардан алым.
- геротік алым.
- қызметтік айналысу құқығына лицензиялық
- радио жиілік спектрінен теледидарлық және
3. Төлемдер.
- жер учаскісін пайдаланғаны үшін
- қоршаған ортаны ластағаны үшін
- жануарлар әлемін пайдаланғаны үшін
- орманды пайдаланғаны үшін төлем.
- ерекше қорғалымдағы табиғи жерлерді
- радиожиелік спектрін пайдаланғаны үшін
- су құбырларын қолданылған үшін
-сыртқы жарнаманы орналастырғаны үшін төлем.
4. Мемлекеттік баж.
5. Кеден төлемдері:
- кеден бажы
- кеден алымдары.
- төлем
- алымдар
Салық жүйесі құрамына мемлекеттік салық
Жалпы ел бойынша салық түсімдерінің
Бір семьялық үйдің нарықтық құны
Федерациялық үкімет бұл штаттың
Салықтың ол белгілері мыналар:
1 – мемлекет белгілеуді.
2 – белгілеудің біржақтылығы
3 – матиралдық белгілері
4 – құқықтық негізге алу
5 – мәжбүрлеп өндіріп алынатын төлем
6 – міндетті төлем
7 – ақшаны қайтарымсыз алу
8 – баланасыз төлем
9 – тұрақты міндет туындайды
10 – тек заңдастырылған нысанда болады
11 – заңмен белгіленген төлем
Осының бәрін жинақтап келіп, қорытындылап,
Салық - үкіметі орган арқылы
Салықтың жоғарыда келтірілген 11 белгісінің
Материалдық төлем белгісі – салықтың ақшалай
4, 5, 6 пунктегі белгілер бір
Салықтың қайтарымсыздың белгісі оның салық
Бұл орайда осы белгісі арқылы
АҚШ-ғы конструкция бойынша салықтарды жинау
Реформаның негізгі мақсаттары - федералдық
Қазіргі кезеңде АҚШ салық жүйесіне
АҚШ салық жүйесі.
Феодалдық салықтар Штаттар салықтары
- феодалдық табыс
табыс салығы
- корпорациялық
табыстарына
салынатын салық
- әлеуметтік
қамтамассыздану
салынатын салық
- кеден басы
- мұрагерлікпен сыйға
тартылатын салықтар
- халықтан алынатын
таза салық
- корпорациялық
табыс салынатын
салық
- әлеуметтік
қамтамассыздану
қорларына өткізілетін
жарналар
- сатудан түскен салық
(әмбебап, акциз)
спецификалық
акциздер:
а) табак өнімдері
б) жанар майлар
в) спитттік өнімдер
- мұрагерлікпен сыйға
тартудан түсетін
салық
- мүліктер бойынша
салық
- траспорттық
құралдардан
алынатын алымдар
- жергілікті таза салық
- корпорациялар
табысына салынатын
салық
- әлеуметтік қамтамассыздану қорларына өткізілетін салық
- жалпы саудадан түсеті салық
- акциздер
- экологиялық салықтар
- мұрагерлікпен сыйға түсетін салықтар
- мүліктер бойынша салықтар
- транспорттық құрылымдардан алынатын алымдар
Жеке тұлғалар 3 түрлі салық
Кен тұтынатын товарлардың бағасында 5
Ал, мүліктік салықпен әмбебап акциздер
Бұл салықтардың ел бойынша орташа
Штаттардың салық түсімдерінің 50% - не
АҚШ салық жүйесінің тура және
Салықтар
тура
жанама
Халықтан жиналатын
табыс салықтары.
Корпоративтік табыс
кәсіпкерлердің әлеуметтік
салығы (федерация,
штаттар, жергілікті үкімет)
төлемдері.
Штаттар мен жергілікті
үкіметтердің мүліктік
салықтары.
Әлеуметтік сақтандыруға
жасалатын төлемдер (фе –
дерация және штаттар)
Мұрагерлік және сый –
ақыға салынатын салықтар.
Транспорттық құралдардан
алынатын салықтар.
Жанама салықтар қатарындағы салық
Көптеген американдықтар бір штатта тұрып,
Федералдық үкімет алатын салықтар ставкасы
Жалпы таза және салық салынатын
Жалпы табыс дегеніміз – қандай да
Жеке тұлғалардың жалпы табысына дәрі
Американдықтардың көпшілігі жеке тұрғын үйлерді
АҚШ конгрессі президент Клинтонның ұсынысын
Салық салынатын жылдық табыс (
Салық декларациясымен бірге толтыратын ерлі
29750 – 71900
71900 – 171090 дейін
171090 жоғары Табыстан 15%
4462,5 + 29750 жоғары
сомадан 28%
16264,5 + 71900 ден жоғары
табыстар 33%
28%.
Мысалы: Ерлі – зайыпты жұптық жылдық
29750 х 15% = 4462,5 доллар
71900 – 29750 = 42150 доллар
42150 х 28% = 11802 доллар.
171090 – 71900 = 99190
99190 * 33% = 32732,7 доллар
200,0 – 171090 = 8094,8
Жалпы салық сомасы = 4462,5 + 11802
57092 : 200,0 = 28,5
Тексеріп көру.
Корпоративтік табысына салынатын салық салынатын
Салық салынатын
табыстың мөлшері
50000 доллардан
50,0 – 70,0 доллардан
3. 70,0 жоғары.
Федералдық салықтардың жалпы жиыны 1,2 трилион
Американдық корпоративтік салық салынатын табысы
Салық салынатын табыс = ЖТ - кәдімгі
ЖТ – мыналардан тұрады:
а) товарлар сатудан түскен түсім.
б) қызмет жасаудан түскен түсім.
в) Дивиденттер.
г) ректа төлемдер мен рояльти.
д) капитал
ж) әртүрлі табыстар
Кәдімгі шегерістер еңбек ақы жөндеу,
Арнайы шегерістер алынған дивиденттердің 85% түрлі
Заңды тұлға мүлік салығының ағымдық
Салық төленген күні Қазақстан Республикасы
Заңды тұлғалар мүлік салығы бойынша
Өсімпұл мерзімі = 36% / 365 х 2=0,2%
Ө = E С х К х Ө. М
Ө = 600 х 308 х 0,2% = 369,6
Ө = 600 х 219 х 0,2% = 0,2628365
Ө = 600 х 127 х 0,2% = 15240
Ө = 600 х 35 х 0,2% = 25200
Штаттармен жергілікті басқару органдарының салықтары.
1 – сатудан түсетін жалпы салықтар
2 – халықтан жиналатын салық 30%
салынатын акциз 6,3%
4 – темекі өнімдеріне салынатын акциз
5 – спирт ішімдіктеріне салынатын акциз
6 – автотранспорт иегерілеріне салынатын
7 – корпарациялар табысына салынатын салық
8 – мүліктер бойынша салық 2%
9 – мұрагерлікпен сыйақыға салынатын салық
АҚШ –та 80003 әкімшілік бар, оның
Салық жинауға бақылау.
АҚШ феодиралдық заңдарына сәйкес
Бұл орган өте қуатты
Ішкі табыстар қызметінің негізгі міндеттері
1 – салықтардың түсіміне бақылау жасау
2 – салық декларациялардың дұрыс толтырылуына
3 – салықтар бойынша түспеген төлемдерді
4 – салық станцияларды қлдау
5 – салық төлеушілердің артық жасаған
Салықтың салық жүйесімен салықтардың дұрыс
Салық жинаудың 3 әдістемесі қолдануда:
1 – декларация бойынша;
2 – төлем көзінен салық ұстау;
3 – бағаламалы салық төлемдер;
Алғашқы 2 әдістеме салық ұстау жөнінде
Бағаламалы салық дегеніміз – жеңілдіктерді шегере
Төленбеген жағдайда айыппұл салынады. Жыл
Барлық ақпарат компьютерлік жүзеге
Сонымен қатар әрбір жылы түскен декларациялардың
ІІІ. Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының
Салық алуды ұйымдастыру салық қатынастарының
Пропорционалды ставкалар салық объектісінің көлемі
Прогрессивті ставка табыс немесе мүлік
Регрессивті ставка салық объектісінің көбеюіне
Прогрессияның 2 – түрі болады:
Қарапайым
Күрделі.
Қарапайым прогрессияда салық ставкасы табыс
Ставкалар заңды түрде белгіленетін, әр
Патшалық ақшаның құнын түсіреді, кәсіпорын
Президенттің бұйрығымен 1995 жылы 20 –
Қазір кәсіпорын өте күрделі жұмыс
«Қазақстан Республикасының жер қойнауының лицензиялау
Лицензиялау жүйесіне нақты сол жер
Өкімет жер қойнауын ресурстарын пайдалану
Кесте 1 – де фискалдық жүйелерді
Корпарациялық табыс салығы бойынша 11,6
Роялти - 4,9 млрд. теңге.
Бұл бюджет толық орындалмауы жеделдетілген
Есеп айырысуда келесі допущениялар қабылданды:
Сыртқы нарықтағы мұнайды өндеу бағасы
Қол қойылатын бонус мөлшері келесі
Салық заңдарында салық салу төленген
Өнім шкаласын қарастыруда ішкі табыс
Салық заңдарына сейкес салық көздері
6) Қазақстан Республикасының салық заңдылығын
- Табысты өнім үлесімен жер
- Келісім шарт бойынша көрсетілген
- Мемлекеттік органдармен жер қойнауын
- Келісім шарт қызметіне байланыссыз
7) АҚШ – тың энергетикалық ақпараттық басқару
8) Пиковая мощность дәрежесі немесе
9) 25 жылда жуық шамамен
10) 1 м – лік тонна шикі
11) Кәсіпкерлік қызметін залалдары салық
Есептеу келесі нұсқауларда көрсетілген:
I – ші нұсқау 100% экпорт.
2. Екінші нұсқауда 100% экспортта
3. Қарастырылып отырылған жер қойнауын
Үлес салмақтық капиталы салымдарының төмен
Салық заңдылығы жоғарылағанда проэктің іске
Келтірілген мысалдан өнімді бөлу туралы
Көптеген американдықтар 1 штатта тұрып,
Осының негізінде капиталдық шытырман жағдайлар
жалпы мемлекеттік салықтар: ЖТС, КТС,
негізгі мүлікке салынатын салық болып
Ұлыбритания мемлекеттік бюджетке түсетін тура
Қазіргі кезде 6 түрлі шедула
А - шедуласына мүліктің, жерге
В – мемлекеттік бағалық қағаздардан түсетін
С – шедуласына комунистік мақсатта қолданылатын
Д – шедуласына өндірістік комерциялық қызметіне
Бұл шедула көптеген табыстардың түрлерінен
Саудадан түсетін табыстар. Мысалы: дүкен
Кәсіптік қызметінде көрсетілетін кезде
Салық салуға жататын алынған проценттер
Е шедуласына итермелейтін шетелдегі бағалы
Шетелдегі мүліктерден түсетін табыстар.
Алғашқы 5 бөлікке кірмейтін қалған
Гонорар.
Ф – Ұлыбритания компаниясынан алынатын табыстар
Е – дан ұсталатын табыс салығы
Табыс салығының 3 түрлі ставкасы
салық салығының табысы Е – нің
2501 – 23700 – ге дейін 25%.
23700 – 40%.
Таза пайдаға салынатын салық ставкасы
Кіші бизнеске оңайтылған 25% ставка
Кіші бизнеске жататын кәсіпорындарының жылдық
Компанияларға өткізуге салынатын салық капиталының
Жоғарыдағыға байланысты 20 – 80% -ке
ҚҚС ставкасы 17,5%.
Азайтылған товарынан, кітаптардан, дәрі
Жанама салықтар 2 – ші орында
АҚШ – тың товарға алкогольдік ішімдіктер
Жанама салықтарға салық кеден баздары,
Қорытынды
Нарықтық экономикаға тезірек көшудің, сөйтіп өркениетті елдер қатарына қосылудың
Әрине салық қызметінің аумағы сан салалы, қыры мен сыры
1 – салықтық түсімдер, бюджеттен тыс жарналар мен мемлекет
– Қазақстан Респуликасының қаржы жүйесін оның негізгі компонентерін (Банк
Мемлекетке түсетін салық түсімдеріне тән ерікшелік – олар сан
Еңбекті неғұрлым тиімдірек ұйымдастыру және салық бөлімшелерінің жұмысты басым
Еліміздің 2030 жылға дейінгі стратегиялық даму бағдарламаларымен орындау жолында
Соңғы жылдары мемлекеттік саясатта шағын кәсіпкерлікті дамыту ісіне ерекше
Мемлекет тарапынан мұндай шаралар қолға алынып жатқандағы – елімізде
Кәсіпкерлер тарапынан жиі наразылық туындауы да сол себептен.
Әрине күнде өзгеріп отырған нарық жағдайында өмір талабына толық
Дегенмен экономикамыздың тезірек аяққа тұрып кетуіне, халық емін –
2001 жылдың 12 – маусымында қабылданған жаңа Салық Кодексі
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1.Қазақстан Республикасының Конституциясы. - Алматы: 1995ж.
2.Салық Кодексі. Алматы 2004ж.
3.Ахметов Д. «Бюджетті толықтыру – экономиканы көтерудің бір жолы»
4.Есенгелдин Б. Орманбаев А. «Бюджеттік жоспарлауды жетілдірудің
5.Тлеужанова. «Бюджетаралық қатынастардың тұжырымдамалық негіздерін реттеуші салықтар көмегімен оңтайландыру».
6.Статистический бюллетень №10 (58) 2003ж.
7.Транзитная экономика №5 2003ж
8. Экономическое обозрение Национального Банка №3
9.Ермекбаев Б.Ж. “Жалпы салықтар”
10.Карагусова Т. “Салықтың экономикалық негізі”, 1994
11.Кипериан Т.Е., Тимофеева О.А. “Нарықтық экономикадығы салықтар”, 1993
12.Сугаранов В.И. “Мемлекеттік қаржылар”, 1996
13.Худаков А. “Теория налогообложения”, 2002 А-А
14.Библиотека бухгалтера и предпринамателя №5. 2001.
15.Библиотека бухгалтера и предпринамателя №8. 2002.
16.Библиотека бухгалтера и предпринамателя №12. 2002.
17.Сейдахметовыа Ф.С. “Қазақстандағы салық”./ Оқу құралы. – Алматы: “LEM”-2002
18.Нурушев А.А. “Салық және өркениет”
3