Қазақстан Республикасының экономикалық даму стратегиясы

Мазмұны
Кіріспе 3
І “Қазақстан – 2030” стратегиясы Қазақстан дамуының жаңа кезеңінде
1.1 Ішкі және сыртқы саясатымыздың аса маңызды 30 бағыты
1.2 Қазақстан Республикасындағы экономикалық дамудың ерекшеліктері 25
ІІ Қазақстанның қысқа және ұзақ мерзімді стратегиялары 41
2.1 Қазақстан Республикасының экономикалық даму стратегиясы 41
2.2 Қазақстан Республикасының даму стратегияларын жүзеге асырудың құралы ретіндегі
2.3 Даму стратегияларын жүзеге асыру мекемелері мен жетілдіру жолдары
Қорытынды 61
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 63
Аннотация 65
Кіріспе
Қазақстан Республикасы экономикасының өсу стратегиясы өте маңызды мәселелердің бірі
Экономиканың тұрақты өсуі, адам басына шаққандағы табыстың өсуі —
Қоғамдық-саяси тұрақтылық, тұрақты әлеуметтік-экономикалық даму, экономикалық қауіпсіздікті нығайту негізінде
Үкімет алға қойылған міндеттерді орындады әрі жоспарланған индикаторларға қол
2003 – 2007 жылдары қоғамдағы тұрақты қоғамдық-саяси ахуал аясында
2003 – 2006 жылдары жалпы ішкі өнімнің 7-7,5 %
Республикадағы болып жатқан өзгерістер ең алдымен халықтың өмір сүру
І “Қазақстан – 2030” стратегиясы Қазақстан дамуының жаңа кезеңінде
1.1 Ішкі және сыртқы саясатымыздың аса маңызды 30 бағыты
Осыдан он жыл бұрын – 1997 жылы Қазақстан халқына
Біз бүгін толық жауапкершілікпен былай деп мәлімдеуімізге болады: Қазақстан
Күн тәртібіне еліміз дамуының ой қисыны, сонымен қатар кең
Қазақстанды жан-жақты жаңартудың Жаңа кезеңіндегі басты басымдықтары ретінде Елбасы
Бірінші бағыт – Экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің орнықты сипатын қамтамасыз
Екінші бағыт – Әлемдік шаруашылық жүйесінде қазақстандық “тауашаларды” іздестіру,
Үшінші бағыт – Іргелі және “серпінді” жобаларға қатысу
Біздің экономикалық жетістіктеріміз Қазақстанның Орталық Азия экономикасында көшбасшылығын айқындады.
Ендігі жерде біздің қолымызда Қазақстанды экономикалық дамудың “өңірлік локомотивіне”
Біріншіден, Үкімет компанияларымызды келешегі зор өңірлік жобалар жайында ақпараттандыру
Екіншіден, біздің ірі корпорацияларымыздың нақты “серпінді” жобаларды дамыту мақсатында
Үшіншіден, Қазақстан өңірлік қаржы рыноктарының Алматыдағы қаржы орталығының төңірегінде
Үкіметке, барлық тиісті органдар мен институттарға, соның ішінде мемлекеттік
Төртінші бағыт – Мемлекеттік холдингтердің қызметін шоғырландыру және олардың
Мемхолдингтер басшыларына 2007 жылғы тамыздан кешіктірмей, Президенттің бекітуі үшін
Бесінші бағыт – Өндіруші сектордың тиімділігі мен макроэкономикалық қайтарымдылығын
Алтыншы бағыт – Ырықтандыру жағдайында қаржы жүйесінің орнықтылығы мен
Біріншіден, біздің банктеріміз жергілікті рыноктағы, сондай-ақ өңірлік әрі халықаралық
Екіншіден, Қазақстанның банк жүйесі тарапынан экономиканың келешегі зор секторларына
Үшіншіден, екінші деңгейдегі қуатты банктердің капиталын ұлттық ауқымдағы, әсіресе,
Төртіншіден, капиталдың қозғалысы саласындағы негізсіз шектеулерді алып тастау жайындағы
Бесіншіден, біз тиімді жұмыс істейтін қор рыногын құруымыз керек.
Алтыншыдан, электрондық банк қызметтері инфрақұрылымын кеңейту үшін заңнамалық негізді
Үкімет Қаржылық қадағалау агенттігімен бірлесе жоғарыда көрсетілген, осындай жұмысты
Жетінші бағыт – Қазақстан үшін тиімді жағдайларда БСҰ-ға кіру
Қазақстанның жаһандық экономикадағы бәсекелестік ұстанымдарын көп ретте оның Бүкіләлемдік
Біріншіден, еліміздің ұлттық мүдделерін ескере келгенде, биылғы жылдың соңына
Екіншіден, Қазақстанның БСҰ-ға кіруінің барысында Үкімет аграрлық секторды қолдаудың
Үшіншіден, кедендік әкімгерлікті жетілдіру мен кеден қызметі мамандарының осы
Төртіншіден, барлық заңды тұлғалардың қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына көшуі
Бесіншіден, Үкімет “Атамекен” одағымен бірлесіп, таяудағы уақытта экономиканың барлық
Сегізінші бағыт – Экономиканы әртараптандыру және шикізаттық емес секторды
Тоғызыншы бағыт – Жоғары технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға
Біріншіден, өзіміздің бәсекелестік артықшылықтарымызды негізге ала отырып, технологиялар трансфертін
Екіншіден, жоғары технологиялар саласындағы жобаларды қаржыландыруды, соның ішінде венчурлық
Үшіншіден, Қазақстан бизнесінің инновациялық белсенділігін көтермелеу шарт. Ғылыми-зерттеу және
Төртіншіден, зерттеу жұмыстарына мемлекеттік тапсырыстар жасауды бір жүйеге келтіру
Бесіншіден, зияткерлік меншік пен сауда белгілерінің қорғалуын нығайтып, технологиялық
Оныншы бағыт – Экономикалық өсу мен бәсекеге қабілеттіліктің өңірлік
Едәуір экономикалық әлеуеті бар көшбасшы қалаларды басымдықпен дамыту есебінен
Небәрі он жылдың ішінде шалғайдағы шағын қаладан осы заманғы
Егер біз әлемнің айтулы астаналарымен шындап бәсекеге түскіміз келеді
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар туралы мәселе де көкейкесті.
Біз инфрақұрылымды дамытуды, еңбек ресурстарының жинақылығын және өңірлердің бәсекеге
Біріншіден, бұл міндетті Қазақстанды өңірдің “экономикалық жолбасшысына” әрі осы
Екіншіден, мұндай “экономикалық өсу орталықтары” барлық қажетті әлеуметтік инфрақұрылыммен
Үшіншіден, “өсу тұғырларын” сонымен қатар, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (ӘКК) желісін
Үкімет пен әкімдер бірлесіп, біздің өнеркәсіпті, сауда мен жоғары
Он бірінші бағыт – Мемлекеттік-жекеменшік әріптестіктің негізінде стратегиялық инфрақұрылымды
Он екінші бағыт – Электрэнергетикалық ресурстарды дамыту және атом
Он үшінші бағыт – Шағын және орта бизнесті қолдау
Біріншіден, Үкімет іскерлік бастамашылық жолында заңнамалық, әкімшілік және бюрократиялық
Екіншіден, біз әділ бәсекелестік орта қалыптастыру мен экономикалық ойыншылардың
Үшіншіден, біз табиғи монополиялар аясын барынша қысқартуға тиіспіз, біздің
Төртіншіден, жаңа кәсіпорындар мен компаниялар құру үдерісін жетілдіру қажет.
Бесіншіден, тұрлаулы және серпінді экономикалық өсу үшін біздің Қазақстанның
Алтыншыдан, жаңа өндірістерді ашық және жариялы конкурстық негізде дамыту
Он төртінші бағыт – Халықаралық талаптарға сай келетін техникалық
Он бесінші бағыт – Жеке меншік институтын және контрактілік
Он алтыншы бағыт – Қазақстанды одан әрі индустрияландыру негіздерін
Экономиканың өсуін басқаруды біз халықаралық рыноктың осы заманғы талаптарына
Он жетінші бағыт – Бастауыш және орта білім беру,
Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім
Біріншіден, 3 ауысымдық оқытуды жою керек. Таяудағы үш жылдың
Екіншіден, оқытудың, әр оқушының білімі мен қабілет деңгейінің тиімділігін
Үшіншіден, он-лайн тәсілінде оқыту тәжірибесін дамытып, елімізде оқу теледидарын
Төртіншіден, оқу жоспарларына жаратылыстану ғылымдары бойынша, бірінші кезекте, математика
Сонымен қатар ғылыми жаратылыстану бейініндегі арнаулы сыныптар жүйесін құруды
Бесіншіден, мектептерге ағылшын тілінің шетелдік оқытушыларын тарту қажет. Кез
Алтыншыдан, жұмыстың жоғары нәтижелеріне қол жеткізген мектептерге гранттар тағайындау
Үздік оқытушылардың жұмысын бағалау мен оларға сыйақы төлеу жүйесін
Он сегізінші бағыт – Оқу орындарын халықаралық стандарттар деңгейінде
Біріншіден, Үкімет әрбір жоғары оқу орнындағы білім беру сапасын
Екіншіден, ғылымды құрылымдық реформалау шеңберінде бірқатар академиялық ғылыми мекемелерді
Үшіншіден, Үкімет оқытудың мамандандырылған бағдарламалары мен нақтылы және инженерлік
Төртіншіден, Білім және ғылым министрлігі мен Үкіметтің өзге де
Бесіншіден, біздің шетелдердің мемлекеттік даму институттарын белсендірек тартып, сонымен
Алтыншыдан, біз үшін барынша мүдделілік туғызып отырған білім беру
Жетіншіден, ақпараттық технологиялар мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағдарланған
Он тоғызыншы бағыт – “Парасатты экономика” негіздерін қалыптастыру
Әлемдік шаруашылық байланыстары жүйесіне белсене кіріккен осы заманғы белді
Біз үшін ең бастысы – маңызды әрі көкейкесті өмірлік
-отбасын қамсыздандыру;
-тұрғын үй иелену;
-денсаулықты нығайту;
- зейнетақыға жинақтаулар қалыптастыру жөнінде барлық қажетті жағдайлар туғызу
Өзіміздің алдыңғы тәжірибемізден және әлемнің басқа елдерінің тәжірибесінен біз
Біріншісі. Мемлекет тарапынан халықты әлеуметтік қолдау ол нысаналы әрі
Екінші. Ең пәрменді әлеуметтік саясат өнімді еңбекке ынталандыру және
Жиырмасыншы бағыт – Тұрғын үйдің қол жететіндей болуын қамтамасыз
Жиырма бірінші бағыт – Медициналық қызмет көрсету сапасын жақсарту
Жиырма екінші бағыт – Жинақтаушы зейнетақы жүйесін дамыту
Жиырма үшінші бағыт – Саяси жүйені дамыту
Жиырма төртінші бағыт – Әкімшілік реформаларды іске асыру және
Жиырма бесінші бағыт – Қоғамдық келісім мен тұрақтылықты одан
Жиырма алтыншы бағыт – Қазақстан халықтарының рухани дамуы және
Жиырма жетінші бағыт – Құқық қолдану іс-тәжірибесін жетілдіру және
Жиырма сегізінші бағыт – Қазақстанның жаңа халықаралық жауапкершілігі, көп
Жиырма тоғызыншы бағыт – Қазақстанның өңірлік тұрақтылықты қамтамасыз етудегі,
Отызыншы бағыт – Қазақстанның “өркениеттердің үндесуін” дамытудағы мәдениетаралық және
Халықаралық қоғамдастықта біздің елімізде тұрып жатқан және Қазақстанның біртұтас
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған мемлекеттік стратегиясы
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған мемлекеттік стратегиясы
Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейінгі кезеңге арналған мемлекеттік экономикалық
Өңдеуші өнеркәсіпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабілетті
Дүниежүзілік экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бірқатар проблемаларға тап
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен
Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндірістерді
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметті ынталандыруға бағытталған белсенді
Стратегияны ойдағыдай іске асыру экономиканың адам капиталын, өндірілген және
Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістері мен тетіктерін жетілдіру жөніндегі жекелеген
Жалпы алғанда Стратегияны іске асыру нәтижесінде 2015 жылға қарай
Әлемдік экономиканың даму үрдістерін талдау
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін капитализмнің әлемдік жүйесі өзгеріске ұшырап,
Мұндай өзгеріс әлемдік сауданың едәуір өсуімен, трансұлттық компаниялардың пайда
Егер елуінші жылдары әлемдік экономика дүние жүзіндегі барлық елдердің
Тоқсаныншы жылдарға қарай тауарлар мен қызметтер өндіру процесі толымсыз
Дамушы елдер үшін бұл өзгерістердің маңызы аса зор. Дамыған
Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндірістік процесс тізбегіне тартылып,
Әлемде индустриялық саясат жүргізудің мол тәжірибесі жинақталған. Санаулы елдердің
Экспорттың құрылымын әртараптандыру үшін индустриялық саясатты қолдану түрлі елдердің
Тарихи өткен кезеңде Латын Америкасы елдері де, Шығыс Азия
Экономикалық теория тұрғысынан алғанда экспортқа негізделген саясаттың табысты болуы
Жалпы алғанда жаңа ғаламдық экономикалық жағдайды қалыптастыратын әлемдік экономикадағы
дамыған елдерде индустриялық экономикадан сервистік-технологиялық экономикаға өту;
ғаламдану;
экономиканы ырықтандыру;
ғаламдық бәсекенің артуы және өңірлік ықпалдасу.
Жиырмасыншы ғасырдың соңғы ширегінде экономикалық дамыған елдер индустриялық даму
Экономикасы дамыған елдерде зияткерлік ресурстар және қаржы капиталы шоғырланған,
Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан жаhандық экономикада әлемдік тауар рыноктарына
Қазақстанда пайдалы қазбалардың ірі қорларының болуы оның салыстырмалы экономикалық
Өндірістің және шикізат ресурстары экспортының қарқынды дамуы экономикаға экономикалық
Өнеркәсіптің шикізат салаларына шетелдік инвестицияларды тарту және қаржы саласында
Бүгінгі таңда Қазақстанды әлемдік қоғамдастық нарықтық экономикадағы мемлекет ретінде
Дүниежүзілік Банк Қазақстанды әлемдегі инвестиция салуға ең тартымды 20
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгіге сәйкес Қазақстан бәсекелестікке және
2001-2002 жылдары ішінде ЖІӨ-нің орташа жылдық өсу қарқыны 11,5
Стратегиялық жоспарды іске асыру саласында ел экономикасының жақсы қарқын
Сонымен қатар Қазақстан отын және минерал шикізатының ірі әлеуетін
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, шикізат ресурстарына бай кейбір дамушы елдер
Экономиканың шикізат секторларынан едәуір табысқа иe болып, мемлекет пен
Экономиканың шикізат секторынан алынатын ірі кірістерден шектен тыс толығу
Бұл шара, сондай-ақ қазақстандық қаржы жүйесіне түсетін валюта қысымын
Құрылымдық-институционалдық реформалар саласындағы жетістіктерді, қаржы секторы сенімділігінің артуын және
Өңдеуші өнеркәсіпте металлургия өнеркәсібі ғана сыртқы рынокта бәсекеге түсе
Қазақстанның қазіргі таңдағы экономикасында мынадай проблемалар орын алуда:
экономиканың шикізат бағыттылығы;
әлемдік экономикаға ықпалдасудың әлсіздігі;
ел ішіндегі салааралық және өңіраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы;
өңдеуші өнеркәсіп өнімділігінің тө мендігі;
ішкі рынокта (шағын экономика) тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну
өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның жеткілікті дәрежеде дамымауы;
мұнай-газ және кен-металлургиялық кешенге жатпайтын экономика салаларында негізгі қорлардың
кәсіпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалуы;
ғылым мен өндіріс арасында ұтымды байланыстың болмауы;
ЗТКЖ қаржының аз бөлінуі;
отандық ғылымның нарықтық экономика жағдайларына нашар бейімделуі, ғылыми-техникалық өнімді
мамандарды және жұмысшы кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың қазіргі
экономиканың өңдеуші секторларына инвестициялар салуға отандық қаржы институттары үшін
менеджменттің экономиканы ғаламдану үрдістеріне және сервистік-технологиялық экономикаға өтуге бейімдеу
Қазақстанда қаржы ресурстары бар, алайда банктер үлкен қауіп-қатерлер болуына
Ашық экономикалы шағын ел болғандықтан, Қазақстан әлемдік бағаларға әсер
Өткізуден түсетін табыстың 1 теңгесіне жұмсалатын шығындардың көрсеткіші еңбек
Қазақстан экономикасында 2002 жылы мұнай және табиғи газ өндіру
Салық шегерімдерін, өнім тасымалдауға және жарнамаға жұмсалатын шығындарды есепке
Жұмысшылардың санын қысқартатын жаңа технологияларды қолдану, өнімнің материал және
1.2 Қазақстан Республикасындағы экономикалық дамудың ерекшеліктері
Экономистер арасында экономиканың өсуін қамтамасыз етудегі мемлекеттің рөлі жөніндегі
Айтылған көзқарастың біреуіне сай төменде сипатталатын басты сатылардың болуы
Қазақстан Республикасы экономикасының өсуі.
ЖІӨ өндірісіндегі негізгі үлесті өнеркәсіп құрайды (29,5%). Оның құрылымында
Кесте 1
Жалпы ішкі өнімнің құрылымы, 2001 – 2006жж
Көрсеткіштер 2001 2002 2003 2004 2005 2006
ЖІӨ, барлығы 100 100 100 100 100 100
Тауар өндірісі 44,9 43,8 42,9 42,5 43,6 44,0
Қызмет көрсету өндірісі 49,4 50,5 51,8 53,4 52,6
Таза салық , ҚДЖӨҚ 5,7 5,7 5,3 4,1
Қазақстандық экономиканың ішкі өсу факторларына макроэкономикалық саясатты тиімді жүргізуді
Сол уақытта, қайта өңдеу өнекәсібіндегі байқалған он үрдістерге қарамастан,
- шығарылатын өнімге сұраныстың жеткіліксіздігін;
- бәсекеге қабілетті технологиялардың тапшылығын;
- қаржы қаражатының жетіспеуін;
- жоғары салықтарды;
- шикізатқа, материалдар мен шалафабрикаттарға жоғары бағаларды;
- білікті жұмысшылардың жетіспеушілігін.
2001 – 2006 жылдар ішінде негізгі капиталға инвестициялар 4
Мұнда қор нарығы инвестициялық қызметке әзірге өте нашар жұмыс
Экономикалық өсуді қолдау үшін Үкімет құрылымдық және институционалдық реформаларды
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтеріне қарасақ тәуелсіздік алған жылдардан
Кесте 2. Қазақстан Республикасындағы ЖІӨ құрылымы
(қорытындыға пайызбен, ағымдағы бағаларда)
Тауар өндіру 1990 жылы 1995 жылы
Оның ішінде: 66,5 42,3 45,9
өнеркәсіп 20,5 23,5 32,6 30,2
ауыл шаруашылығы 34,0 12,3 8,1
құрылыс 12 6,5 5,2 7,4
қызмет
көрсету 34,7 54,0 48,4
Мәлімет көзі: Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі
Кесте 3
Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптің салалар бойынша құрылымы, %
Салалар 1991 жыл 2000 жыл 2004 жыл
Мұнай өндіру 2,2 38 41,2
Мұнай өңдеу 2 3,3 3,9
Көмір өндіру 3 1,5 1,5
Химия және мұнай химиясы 6,3 1,2
Металлургия 14,9 20,3 23 8,1
1 және 2 кестелерге қарайтын болсақ табиғи ресурстарды өндіруші
Осылайша табиғи ресурстарды өндірумен байланысты өнеркәсіп секторының үлесі шын
Жалпы экономикалық өсім негізінен шикізат өндіру мен қызмет көрсету
Егерде осыларды ескере отырып, жалпы елімізді жер асты пайдалы
Алдағы 2 – 3 жылда шикізат саласындағы табыс бірден
2000 – 2006 жылдары қазыналық саясат әжептеуір ымырашыл болды.
Шикізат тауарлары экспортын негізінен шетелдік қатысуы бар кәсіпорындар жүзеге
Тауарлардың таза экспортынынан түскен түсімдер өскен кезде ағымдағы операциялар
Нәтижесінде 2006 жылы ағымдағы операциялар шотының теріс сальдосы 1.8
Жалпы Қазақстандағы экономикалық өсудің сандық көрсеткіштерін сипаттағанда мынадай ерекшеліктерді
Кесте 4
Негізгі әлеуметтік – экономикалық көрсеткіштердің индекстері
Көрсеткіштер 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Жыл аяғындағы халық саны 99,9 100,1 100,6 100,8 101,0
Жұмыспен қамтылғандар саны 108,0 100,2 104,1 102,8 101,1 102,3
Жұмыссыздар саны 86,1 88,5 97,3 98,0 97,2 97,9
Жұмыссыздық деңгейі 10,4 9,3 8,8 8,4 8,1 7,9
Орташа айлық жалақы 120,4 117,5 113,8 122,5 120,5 121,2
Жалпы ішкі өнім 113,7 109,8 109,3 109,6 109,5 109,4
Түпкілікті тұтыну шығысы 109,9 100,8 111,3 113,3 111,5 112,1
Ауыл шаруашылық өнімі 117,3 103,4 102,1 99,5 107,3 103,1
Негізгі капиталға инвестициялар 144,7 110,6 116,6 123,1 122,2 121,4
Тұрғын үйлерді іске қосу 123,7 103,9 136,6 124,5 184,2
Бөлшек сауда тауар айналымы 115,7 108,2 109,8 118,2 113,4
ТМД елдерімен сыртқы сауда айналымы 117,5 88,0 132,0 147,8
Сыртқы сауда айналымы, ТМД - сыз 104,0 120,7 131,0
Мәлімет көзі: Қазақстан Республикасының статистикалық агенттігі
2006 жылғы қаңтар – наурыз 2005 жылғы тиісті кезеңге
2005 жылғы әлемдік экономикалық форумның деректері бойынша, Қазақстан әлемдегі
Соңғы жылдарда Қазақстан экономикасында келеңсіз жағдайлардың бірі – инфляция
2006 жылғы наурызда тұтыну тауарлары мен қызметтердің бағасы өткен
Республикадағы болып жатқан өзгерістер ең алдымен халықтың өмір сүру
Кесте 5. Халықтың тұрмыс деңгейінің көрсеткіштері
Жан басына есептегендегі ЖІӨ
Жыл ЖІӨ нақты өзгеруі өткен жылғы %
Мың теңге АҚШ доллары Ұлттық банктің ресми бағамы бойынша
1996 100,5 90,9 1350,4 4682,0 13,0 34,6
1997 101,7 109,0 1445,5 4682,0 13,0 38,3
1998 98,1 115,0 1468,6 4379,0 13,1 39,0
1999 102,7 135,1 1130,1 4293,0 13,5 34,5
2000 109,8 174,7 1229,0 4487,0 12,8 31,8
2001 113,5 218,8 1490,9 5219,0 10,4 28,4
2002 109,8 254,1 1658,0 5862,0 9,3 24,2
2003 109,3 309,3 2068,0 6532,0 8,8 19,8
2004 109,6 391,0 2874,2 7260,0 8,4 16,1
2005 109,4* 492,1* 3703,1* 8060,0 8,1 9,8
Елдегі макроэкономикалық жағдайдың жақсаруымен жалақы мен зейнетақының өсімі белгіленеді.
Зейнетақы мен жалақының сатып алу қабілетінің серпінді (орта айлық
Кеңес жүйесінде кедейшіліктің ресми түрі болған жоқ, бірақ жағдайы
Жалпы, КСРО бойынша 1975 жылы жұмысшылардың табысы 16% болды,
Өтпелі экономикалы мемлекеттерде жалақы мен әлеуметтік трансферттен басқа да
Кедейлік деңгейі терең деп жағдайы нашар топтардың тұтынуы күнкөріс
Ауылдық жерде қалалық жерге қарағанда кедейліктің жоғары жене терең
1993 ж. қарашасынан бері дербес макроэкономикалық саясат ұстанғаны-мызға 12
Республика экономикасының шикізаттық бағдарлануынан туындайтын голландиялық синдромы белгілерінің асқынуы
Әлеуметтік бағдарланған экономиканы құру үшін мүмкіндігінше өркениетті нарыктық қатынастар
Бүгінгі уақытта перспективті жеті кластер анықталған. Олар: туризм, тамақ
Сонымен қатар өндіру саласында да материалдық және еңбек ресурстарын
Бағалы немесе құнды қағаздар нарығы дамуының жоқтығы — респуб-лика
Қысқа мерзімдік уақытта валюталық дағдарысгың болу қаупі болмағанмен, ұзақ
Қорытындылай келе, Қазақстан Республикасы экономикасының қаржы секторында орын алған
- шикізат экспортына тәуелділіктен туындайтын сыртқы тітіркендіргіштерден (факторлардан) тәуелділік;
- сыртқы қарыздың артуы: мемлекеттің халыкаралық Валюта Қоры алдындағы
- экономика құрылымының деформациялылығы, өндіруші өнеркәсіптің басымдылығы;
- экономиканың өндіруші және өңдеуші секторларында ғылыми сыйымды өндірістердің
- өндеуші өнеркәсіп бәсекелестігінің сапа-лығы төмен деңгейі;
- Ішкі инвестициялардың төмен деңгейі,жинақтау нормасын көтеру қажет;
- теңгенің шынайы бекуінің, үзақмерзімдеүлттық экономика үшін тиімді болғанымен,
- өзге елдермен сауда байланысындағы тауар айырбасының "кемтар-лығы": минералдық
- тікелей инвестиция жасаушы шетелдік әріптестердің Қазақстанға құйылатын шетел
- шағын және орта кәсіпкерлік дамуындағы инновациялық– техно-логиялық сапаның
ІІ Қазақстанның қысқа және ұзақ мерзімді стратегиялары
2.1 Қазақстан Республикасының экономикалық даму стратегиясы
Бүгін біз зор мүмкіндіктер табалдырығында тұрмыз. Азияның ең кедей
Қазақстан өзінің күллі мүмкіндіктерімен нақ осындай нәтижеге қол жеткізе
Бізде Жолбарыстар жоқ, ал тауларымызда тіршілік ететін Қар Барысы
Бұл — өзіне тән тектілігімен, бұлалығымен, алғырлығымен, жасқануды білмейтін
Ол өзі ішетін тұнық судың ылайланбауын, ал өз аясында
Ендеше қазақстандық Барыстың бойына дамудың алдыңғы қатарлы үздік деңгейіне
Ол өзінің талпыныс-ұмтылыстарында, жеңістері мен сәтсіздіктерінде бір ананың сүтін
Дегенмен 2030 жылғы осындай Қазақстан өзінен-өзі пайда болмайды. Оны
Еш нәрсеге бірден қол жетпейді. Табысты әрі тұрақты дамуға
Экономикалық дамудың жоғары қарқынына қол жеткізу өз кезегінде саяси
Бұл жұмыста табысқа жету Қазақстан азаматтарының қолдауына байланысты. Ал
Барша қазақстандықтардың гүлденуі, қауіпсіздігі мен әл-ауқатының артуы — өзіміз
Мен өзіме 33 жыл өткеннен кейінгі Қазақстанды қалай елестетемін?
Біздің жас ұрпақтың кей өкілдері мемлекеттік қызметке тұрады. Олар
2030 жылдың азаматтары - мемлекеттің өздерінің құқықтарын қорғайтынына және
2030 жылғы Қазақстан ауасы таза, мөлдір сулы, жасыл желекті
2030 жылы біздің ұрпақтарымыз бұдан былай әлемдік оқиғалардың қалтарысында
Оны барлық ұлттар үшін тең мүмкіндіктер барына сенімді, бірақ
2030 жылғы Қазақстан әлі де барынша кемелдене алмайды. Ол
2.2 Қазақстан Республикасының даму стратегияларын жүзеге асырудың құралы ретіндегі
Қолданыстағы Ата Заңымыз бойынша, Елбасымыз жылма-жыл халықты ішкі және
Бұл ретте "Қазақстан —2030" Стратегиясы тек қазақстандықтардың ғана емес,
Биылғы жылдың 28 ақпанында Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Жолдаудың басым бөлігі экономикалық өрлеу мәселелеріне арналғанымен, әлеуметтік бағытталушылық
Осы ретте Елбасының сөзінен мынадай цитата келтіре кетейін:
«Біз үшін ең бастысы – маңызды әрі көкейкесті өмірлік
отбасын қамсыздандыру;
тұрғын үй иелену;
денсаулықты нығайту;
зейнетақыға жинақтаулар қалыптастыру жөнінде барлық қажетті жағдайлар туғызу болып
Біз Мемлекет басшысының стратегиялық жоспарларын табысты іске асырудың тұжырымдамалық
Бірінші құрамдас негізі – бұл халықтың әлеуметтік, экологиялық, энергетикалық
Екінші құрамдас негізі – бірінші құрамдас негізді іске асыру
Биылғы жылы Президент Қазақстанның жан-жақты жаңғырта жаңаруы жаңа кезеңінің
Біріншіден, балалары бар отбасыларға айрықша маңыз берілді. 2008 жылғы
тұңғыш бала туғанда – 177 пайызға (5790 теңгеге);
екінші бала туғанда – 167 пайызға (6369 теңгеге);
үшінші және төртінші бала туғанда сәйкесінше 159 пайызға (6948
Президент жариялаған ана мен баланы әлеуметтік қорғау саясатының демографиялық
Өткен жылы баланы тууға байланысты біржолғы жәрдемақы алуға 60
Қазіргі таңда баланы 1 жасқа толғанға дейін күтіп-бағу бойынша
Екіншіден, зейнетақы мөлшері де ұлғаяды.
2008 жылдан бастап зейнеткерлерге берілетін іргелік зейнетақы, олардың жұмыс
Осыған байланысты келер жылы облыс бойынша 160 мың зейнеткердің
Үшіншіден, 1998 жылдың 1 қаңтарына дейін зиянды және ауыр
Төртіншіден, биыл бюджет саласында жұмыс істейтін 149 мыңнан астам
Бесіншіден, Жолдауда әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға айрықша көңіл бөлінген.
Алдағы 3 жыл ішінде 100 мектеп және 100 аурухана
Бұл тапсырманың дер кезінде және уақыт талабына сай берілгені
Бұдан бөлек, осы жылдан бастап медициналық ұйымдар желісінің мемлекеттік
Осыған байланысты Елбасының жария еткен тапсырмалары аясында біз қазір
Елбасымыз қалыптасқан жағдайға қай жағынан да сын көзімен үңіліп
Президент келешек мүмкіндіктеріміздің қандай екенін, оның қайтып жүзеге асатынын
Біздің салауатты экономикалық өрлеу стратегиямыз мықты нарықтық экономикаға, мемлекеттің
Мемлекеттің белсенді рөл атқара отырып, экономикаға араласуының шектеулі болуы.
Орталықтағы және жергілікті жерлердегі өкімет экономикаға араласудың барлық түрімен,
Жаңа әлемдік экономикалық үлгілерге сай болу үшін біз мемлекеттік
Екінші жағынан алып қарағанда, салықтар мен баждарды толық ала
-Үкіметтің әлі де орын алып отырған сауда мен өндіріске
-жылжымайтын мүлікті, қалған үсақ және ор-та кәсіпорындар мен агроөнеркәсіп
-орталық Үкіметті және жергілікті өкімет орындарын парасатты үйымдастыру мен
кершілігін байсалды ой елегінен өткізуге;
-сот билігі мен қүқық қорғау органдарын реформалауды жандандыра түсуге;
-заңның шексіз үстемдігін белгілеуге және заңды орындайтын азаматтарды қылмыстан
Соңғы үш жылдың ішінде біздің экономикалық стратегиямыз макро-экономиканы түрақтандыру
Халықаралық тәжірибенің сабақтары айқын. Экономикалық жоғары табыстарға қол жеткізген
Уақыты келгенде өмір мен жұмыстың қиын кезеңінде шыныққан адамдар
Біз аяқтаған бағаны ырықтандыруға енді күмән келтірілмейді және өзгеріс
2.3 Даму стратегияларын жүзеге асыру мекемелері мен жетілдіру жолдары
Тұйықтық пен өз рыногын оқшаулау әрекетінен гөрі мұндай саясат
Біздің ұлттық капиталымыз кішкентайынан бастап шынығып, өз рыноктарында күресуге
Ішкі рыноктары шағын бола тұрып аса биік экономикалық нәтижелерге
Өзіміздің энергетикалық және өзге де табиғи ресурстарымызды игеру жалғаса
Аймақаралық ірі көлік орталығы ретіндегі біздің бағытымыз шетел инвестицияларының
Әділ әкімшілік бұлжытпай орындайтын, анық, тиімді және қатаң ұстанатын
Біздің инвестициялық ахуалымыз неғұрлым қолайлы, ал Қазақстан тартылған шетел
Сондықтан да мен өз Жарлығыммен Инвестициялар жөніндегі мемлекеттік комитетті
Шетелдің күрделі қаржылары соңындағы қуғынның ұзаққа созылатынын әрі ешқашан
Қазақстан үшін индустриялы технологиялық стратегияны қалыптастыру қажеттілігі дүние-жүзілік тәжірибеден
Қолайлы жағдай туғанда еліміздің тірек саласы болып табылатын мүнай-газ
Тек шикізатқа бағдарланған ел болып қалмау үшін біз жеңіл
Тұрақты өрлеуді қамтамасыз етуге бізге өндірісті диверсификациялау көмектеседі. Қазірге
Бірақ әзірге тек рыноктың күшіне ғана сенуге болмайды. Үкімет
Қорытынды
Стратегияға ие болып әрі табандылық таныта отырып, біз жолымызда
Бүгінгі күнді ертеңгі күнмен ойша салыстырған кезде, бүл процесті
Экономикалық өрлеудің еліміздің дамуы үшін қаншалықты маңызды екенін баршамыз
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1. Н.Қ. Мамыров., М.Ә. Тілеужанова. Макроэкономика: Оқулық. Алматы “Экономика”,
2. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан – 2030. Қазақстан халқына жолдауы.
3.Райымқұлұлы С. «Экономика теория негіздері» Шымкент, 2005жыл.
4.Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.б., Жақыпова Ф.Н., Т.П. Табаев
5.Дүйсенбаев К. Ш., Э.Т. Төлегенов., Ж.Г. Жұмағалиева 6.
7. Ө. Нұрғалиев., “Қазақстанның экономикалық өсу ерекшеліктері”. Аль –
8. Қазақстан Республиксының еңбек туралы заңы. Алматы 2000ж.
9. Мельников В.Д., Ілиясов К. «Қаржы» Алматы, 1994ж.
10. Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын экономикасы. А, 2003ж.
11. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы
мен дамуының стратегиясы» Алматы, 1992ж.
12. . К. А. Мадыханова., “Еліміздегі макроэкономикалық ахуал мен
13. Сейітқасымов Ғ.С. «Ақша, несие, банктер» Алматы, 2001ж.
14. Сәбден О., Тоқсанова А. Шағын кәсіпкерлікті басқару.А,2002ж.
15.Үмбеталиев А., Ғ. Керімбек «Кәсіпорын экономикасы
және кәсіпкерлік» Алматы, 2002ж.
16. Ілиясов Қ.Қ., Құлпабаева С. Қаржы. Алматы, Алматы 2003ж.
17. Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика: Учебник. – МГУ,
18. Л: А. Бимендиева, Ш.П. Жылжақсынова., “Экономикалық өсу –
19. А. Айтжанова., Н. Тілегенов., “Жаңа даму кезеңінде ұлттық
20. Ө. Нұрғалиев., “Қазақстанға қандай даму үлгісі қажет”. Аль
21. Ж. Байпақбаев., “Қазақстан экономикасы: қазіргі келбеті және диверсикациялайдың
22. 1920. Н.Ә. Назарбаев, “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан”, Егемен
Аннотация
Менің курстық жұмысым «Қазақстан Республикасының қысқа және ұзақ мерзімді
3