Мазмұны
Кіріспе......................................................................................................................3
І - тарау. Депозиттік портфель – қаржы инструменттеріне
1.1. Сырттан тартылған қаражаттарды инвестиция жасайтын қаржы инструменттері және
1.2. Депозиттердің инвестициялық
ІІ - тарау. Депозиттік
(«Қазақстан Халық Банкі» АҚ – ның материалына
2.1. Инвестициялық портфельдің табыстылығы және
2.2. Инвестициялық тәуекелдер және
2.3. Инвестициялық портфельдің диверсификациясы..................................46
2.4. Коммерциялық
портфельді қалыптастырудың
ІІІ – тарау. Коммерциялық банктерде депозиттік ресурстардың
3.1. Депозиттерді инвестициялаудың шетелдік тәжірибесі
3.2. Инвестициялық портфельді
Қорытынды..........................................................................................................67
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі,.............................................................70
Қосымша ............................................................................................................. 72
Кіріспе
Дипломдық жұмыс коммерциялық
Қазақстан Республикасы алдынғады
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың,мекемелердің, халықтың және басқа да банктердің
Осыдан, дипломдық жұмыс
Осы жұмыстың зерттеу объектісі
Зерттеу пәні - коммерциялық банктердің депозиттік операцияларды жүргізу процесінде
Жұмысты жазу барысындағы зерттеудің жаңалығы – Қазақстан Республикасындағы екінші
Банктің ең негізгі мақсаты
Осы жұмыстың мақсаты
- банктің депозиттік портфелінің
- коммерциялық банктер инвестиция
- инвестициялық портфельдің
- депозиттік саясаттың банктердегі қолданылуын талдау;
- коммерциялық банктерде депозиттік
- ҚР –ның депозит нарығын жетілдіру жолдарын ұсыну.
Осы жұмыстың методологиялық
Дипломдық жұмыстың құрылымына
Диплом жұмысын жазу барысында статистикалық, аналитикалық зерттеу әдісі қолданылды.
І – тарау. Депозиттік портфель – қаржы инструменттеріне инвестиция
жұмсаудың қаражат көздері
Сырттан тартылған қаражаттарды инвестиция жасайтын қаржы
инструменттері және оларға сипаттама
Қазақстан Республикасы алдындағы
Депозиттік портфель дегеніміз
Инвестиция банктердің серпінді
Барлық инвесторлар:
- кезкелген түрдегі инвестициялық
- инвестицияланатын объектіні иемденуіне,
- инвестицияның көлемін
- инвестициялық әрекетке келісім
- инвестициялық қаражаттың
Депозиттік портфельді қалыптастырудың
- салымдардың ұзақ
- ағымдағы кезеңде жоғарғы
- инвестициялық портфельдің
Жоғарыда аталып кеткен инвестициялық
Капитал өсімінің дәрежесі
Депозиттік операциялар – кең мағыналы түсінік, өйткені оған банктің
- пайда табу;
- банктің өтімділігін қолдау үшін депозиттік операцияларды басқару кезінде
- депозиттік саясат пен активтердің табыстылығының арасында сәйкестілік болу;
- клиенттерді тарту мақсатында банктік қызмет көрсетулерді дамыту.
Банктік тәжірибеде барлық тартылатын қаржаттарды жинақтау тәсілдеріне байланысты
- депозиттік қаражаттар;
- депозиттік емес тартылған қаражаттар.
Тартылған қаражаттар ішінде ең көп бөлігін депозиттер құрайды. Депозиттер
Қаржылық инвестициялаудың бұл
Қазақстанды дамыту мақсаттарының
Халықаралық «Standart and
Қаржылық инструменттер - қаржылық
1 – кесте. Қаржылық
Қаржылық инструменттер
Негізгі Қосымша
Акция Облигация Сертификат
Ескерту – В. В. Шеремет «Управления инвестициями» Оқу құралының
Бағалы қағаздар бойынша
-тұрақы табыс әкелетін
- тұрақсыз табыс әкелетін бағалы қағаздар – акционерлік қоғамның
- аралас форма
Эмиссиондық бағалы қағаздар
Негізгі эмиссиялық бағалы қағаздар
Акция - эмиссиялық бағалы
Акция дегеніміз - ол
Облигация дегеніміз -
Акцияларды корпорациялар шығарады. Ал
Акцияны ұстаушы корпорация
Облигация шығарушылар белгілі
Эмиссиялық бағалы қағаздардың
Жай акция - дауыс
Артықшылығы бар акция
Инвесторлар үшін инвестициялық
Активті акция - акция
Өсім акциясы - компаниялардың
Бүгінгі таңда еліміздің экономикалық
Нақ осы жағдай
Нарықтық сипаттағы қазіргі
- жекешелендірілген кәсіпорындардың мемлекеттік
- ұлттық және мемлекеттік
- еліміздегі орта және
Қазақстандық эмитенттердің акцияларына
- институттық инвесторлар
- Қазақстан рыногына
- қор рыногына
Облигация бұл - оның
- облигацияның титулдық бетінде
- эмитенттің облигацияның номиналдық
Облигация мен акция
Облигациялар эмитентіне байланысты бөлінеді:
- мемлекеттік
- мемлекеттік емес
- шетелдік
- жергілікті атқарушы органның
Конвертацияланатын облигациялар - табыс
Қаржылық фьючерс - қаржылық
Опцион - шартқа
Варрант - бағалы қағаз,
Бағалы қағаздардың бағасын
Дивидент - акционерлердің
Бағалы қағаздар бойынша
Бағалы қағаздың табыстылығы
Бағалы қағаздың курсы
Чек -төлем құжаты. Чекті берген
Вексель - қатаң, бекітілген формадағы
Котировка - бағалы қағаздар құнының
Бағалы қағаздардың сапасы -
Бағалы қағаздың сенімділігі -
Қаржы нарығында инвестициялық
- қаржы инструменттерінің
- инвесторлар (жеке және
- арнайы маманданған
1.2. Депозиттердің инвестициялық портфельді қалыптастырудағы рөлі
Жалпы алғанда, депозиттерді мазмұнына қарай бірнеше топқа бөледі:
мерзімді депозиттер;
талап етуге дейінгі депозиттер ;
жинақ салымдары;
бағалы қағаздар;
Сондай – ақ, оларды мынадай белгілеріне қарай жіктеуге болады:
мерзімдеріне қарай;
салым иелерінің категориялрына қарай;
қаражаттарды салу және қайтарып алу шартына қарай;
пайыз төлеу тәсіліне қарай
банктік активтік операциялары бойынша жеңілдіктер алуына қарай;
Салым иелерінің категорияларына байланысты депозиттік шоткр мынадай түрге бөлінеді:
жеке тұлғалардың шоттары;
кәсіпорындар мен акционерлік қоғамдардың шоттары;
жергілікті билік ұйымдарының шоттары;
қаржылық мекемелердің шотары,
шетелдік азаматтардың шоттары.
Қазақстан Республикасының банктік тәжірибесінде талап етуіне дейінгі депозиттерге келесілер
мемлекеттің, акционерлік кәсіпорындардың және әр түрлі шағын комерциялық құрылымдардың
әр түрлі мақсаттарға тағайындалған қорлардың қаражаттары;
есеп айырысудағы қаражаттар;
жергілікті бюджеттер қаражаттары және олардың шоттарындағы қаражаттар;
жергілікті бюджет қаражаттары;
- басқа банктердің корреспонденттік шоттарындағы қаражаттар.
Инвестицияны салу объектісі
- нақты инвестиция
- қаржылық инвестиция
Нақты инвестиция ол
Қаржылық инвестиция -
Инвестициялар венчурлық, тікелей,
• венчурлық инвестиция -
• тікелей инвестиция
• портфельдік инвестиция - портфельді
• аннуитет - инвесторға белгілі
Депозиттік портфельдер жоспарлауды, бағалауды,
Инвестициялық қызметтің түрлері
־ нақты
־ бағалы
(инвестициялық портфель)
־ басқа
депозиттік сертификаттар)
־ айналым
Банктің депозиттік қызметі
Банктердің депозиттік саясаты
Банктің инвестициялық саясатының
־ инвестициялық
־ баланс активі мен пассивіндегі квазиинвестициялық
операциялардың шегін анықтау;
־ инвестициялық операциялардың
атқарушылардың жауаптылығы;
־ инвестициялардың құрамы
־ бағалы қағаздардың
тиімділігі;
־ инвестициялар портфелінің диверсификациялануына
негізгі талаптары;
־ портфельдің
־ сақтау тәртібі
־ пайдалар мен
־ компьютерлік
Инвестиция келесі түрде
- өндірістік - жаңа
- нақты -
- портфельдік - ұзақ
- бақыланбайтын - басқа
- шетелдік -
- қаржылық -
Бағалы қағаздар нарығында
Инвестициялық портфельді қалыптастыру
- жеке меншік
- инвестициялық саясатты
- нарық комплексін
- бастапқы портфельдің
Инвестицияның ең керекті
- тұрақты құн
Бұл жалпы портфельді
- тұрақты пропорция
Осы стратегия кезінде
- өзгермелі пропорция
Бағалы қағаздардың қиын
әртүрлі бекітілген арақатынаспен
- агрессивті стратегия.
Бұл жағдайда салымның
- теңдестірілген
Бұл жағдайда тәуекелі
- консервативті стратегия.
Бағалы қағаздардың сенімділігіне
Сонымен инвестициялық саясат
- инвестициялық портфель
- берілген
- нарықта инвестициялық
- мемлекетте инвестициялық
Инвестициялық портфельдің бірнеше
- егер банк
активтерге немесе өндіріске
- банктің инвестициялық портфелі
- табыс табу
- басқа бір заңды
- өтімділігін реттеу мақсатында
- банктік тәуекелдердің щоғырлану
- инвестициялық портфель негізінен
Инвестициялық портфельдің бірнеше
- инвестициялық портфель құрамындағы
- инвестициялық портфельдің құрамындағы
- банктердің өзінің
Міне осыларды есептей
- спекулятивтік
- бірқалыпты табыстың
- венчурлық немесе
- туынды қаржы
Инвестициялық табысты қалыптастыру
- табыс портфелі
- өсім портфелі
Табыс портфелі -
Бірқалыпты табыс әкелетін
Табыс әкелетін қағаздардың
Өсім портфелі -
Селективті өсім портфелі -
Консервативті өсім портфелі -
Орташа өсу портфелі -
Екі жақты мәні
Баланстандырылған портфель-бұл жоғарғы табыс қағаздар курсының құны
Сонымен қатар инвестициялық
1-сурет. Бағалы қағаздар
- спекулятивті портфель -
- бірқалыпты портфель -
- консервативті портфель -
- селективті портфельдің
- селективті портфельдің өсімі
- бірқалыпты портфельдің табысы
- бірқалыпты портфельдің өсімі
- консервативті портфельдің табысы
- консервативті портфелдің өсімі
Қаржылық инвестицияның мақсаты
Инвестициялық портфельді қалыптастыру
- инвестициялық портфельді қалыптастыру
- жасалынған талдаудың
- инвестициялық портфельді қалыптастырудың
Қазіргі Қазақстан әлеуметтік–экономикалық дамудың және халықтың тұрмыс деңгейінің негізгі
Жалпы алғанда депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді.
- ақша салу және оны алу кез-келген уақытта ешқандай
- шот иесі банктен осы шотты пайдаланғаны үшін пайыз
- банктер талап етуіне дейінгі шоттарда ақшалай қаражаттарды сақтағаны
- талап етуіне дейінгі депозиттер бойынша коммерциялық банк орталық
Төменде Қазақстан Республикасындағы кейбір 2-ші деңгейлі банктердегі халықтың салымдары
ІІ тарау. Депозиттік ресурстарды инвестициялаудың негіздері
2.1. Инвестициялық портфельдің
депозиттік сыйақымен байланысы
Депозиттік ресурстардың мөлшері бойынша алдыңғы қатарда тұрған банктердің
3-кесте. Коммерциялық банктегі депозит шарттары
Банк атауы Депозит атауы Мерзімі Сыйақы мөл-і Қосымша шарттары
Халық Банкі Халықтық стандарт 3,12,18,24,36,48,60 ай.
Сыйақы төлеу салым мерзімі аяқталғаннан кейін. Салымды толықтыру және
Халықтық жинақтаушы 6,9,12,18,24,36,48,60 ай.
Жинақтау мақсатында ашылады. Қосымша қаражат салуғ мүмкіндігі бар да,
Халықтық балалар үшін 12,24,36,48,60 ай
Балаларға арналып ашылады.Сыйақы салым мерзімі аяқталғаннан кейін жүргізіледі.Салымды толықтыру
Халықтық зейнетақылық 7 немесе 13 ай.
Зейнеткерлерге немесе жасы 50- ден асқан адамдарға арналған.Салымның ең
Халықтық төлемдер 6,9,12,18,24,36,48,60 ай.
Сыйақы ай сайын төленеді. Салымның ең төмен мөлшері 150000
Ескерту – «Ұлттық Банк Бюллетені» мәліметтер жинағынан құрастырылған
«Халық Банкі» 80 жыл бойына жеке тұлғалар депозиттері нарығында
- «Халықтық - стандарт» - салымды сақтау мерзімінің икемділігі
- «Халықтық - жинақтаушы » - ақшаны ыңғайлы сақтау
- «Халықтық – балалар үшін» - балаларға жасалған қамқорлық
- «Халықтық - зейнетақылық» - зейнетақыға үстеме қаржы алу
- «Халықтық – төлемдерімен » - қосымша табыс табу
«Тұран Әлем Банкінде» де жоғарыда аталған банктердегідей зейнеткерлерге арналған
«Спринт» депозиті қысқа мерзімге рәсімделеді.Ең төменгі салым сомасы- 150000
«Тұран Әлем Банкіндегі» ең тартымды деп саналатын депозит түрі
Банк инвестицияны бағалы
- жеке меншік ресурс
- қарыз және тартылған
Коммерциялық банктер бағалы
Бағалы қағаздарға салымдардың
- портфельдің тиімділігі көбінесе
- нарықтық үлгіге сәйкес
- инвестор әртүрлі портфельдерді
- таңдалған портфель екі
- инвестор тәуекел болған
- инвестор портфельдердің арасынан
Банктер депозиттік портфельді басқаруға қиын
Ресми мәліметтер бойынша 2005-жылдың соңына банктік сектордағы барлық депозиттер
Нарық жағдайында бағалы қағаздардың
- өсім портфелі.
- табыс портфелі.
- өтімділік портфелі
4-кесте. Коммерциялық банктердің тартқан депозиттері
2001ж. 2002ж. 2003ж. 2004ж. 2005ж.
Барлық депозиттер, соның ішінде 437941 455543 731167 1039348 1377091
1. Ұлттық валютада, с.і.: 171428 165785 386735 604784 763474
А) банктік емес заңды тұлғалардың 121497 110311 259132 351979
б) жеке тұлғалардың 49931 55474 127604 252805 308738
2. Шетел валютасында с.і.: 266513 289758 344432 434563 613617
А) банктік емес заңды тұлғалардың 131609 144285 136665 253484
б) жеке тұлғалардың 134903 145473 207767 181079 270326
Ескерту – «Ұлттық Банктің статистикалық бюллетені» мәліметтер жинағынан құрастырылған
Инвестордың мақсаты бағалы
Бағалы қағаздың инвестициялық
- оптималды портфельді құру,
- оптималды динамикалық стратегияны
Инвестор бағалы қағаздардың
Берілген талдау неден
- нарық жағдайының жалпы
- қалыптасқан портфельдің типін
- инвестор өз портфелінде
- бағалы қағаз табысының
- бағалы қағаз табысының
- бағалы қағаздың табысын
- инвесторды қанағаттандыратын бағалы
- сұрыпталған бағалы қағаздар
- инвестордың қанағаттандыратын бағалы
Әрбір инвесторды қалыптасқан
Бағалы қағаздардың табысын
Біріншіден, жай ғана
КҚ
АҚ = --------
І
мұндағы: АҚ -
КҚ - бағалы қағаздың
і - процент
Формуладан көрініп тұрғандай
Егер бағалы қағаздардың
100
АҚ = ---------- = 92.59
1 + 0,08
Cондықтан, бағалы қағаздардың
100
АҚ = --------
(1 + і)n
Бағалы қағаздың келекшектегі
АТ
АҚ = Σ --------
(1 + і)n
мұндағы: АТ -
Бағалы қағаздың ағымдағы
АТ
АҚ = Σ --------
(1 + і)n
Мысалға, облигация капиталы
6
АҚ = ----------- + -------------
1 + 0,08
Бағалы қағаздың ағымдағы
1500
--------------- = 94.84
(1 + 0,1)2
Осы жерден қорытынды
Жоғарыда аталып кеткендей
Инвестициялық шешімді қабылдау
ТТД = ҚД + ТТ
мұндағы: ТТД - табыстың
ҚД - қауіпсіз
ТТ – тәуекел
Инфляция жағдайнда ҚД нақты
ТТД = НТ + ИӨ + ТТ
мұндағы, НТ -
ИӨ - инфляция өтімі
Инфляция жағдайында ТТД табыстың минималды
ТМ = ( 1+ТТД) ( 1+И) –1
мұндағы:
ТМ - табыстың минималды нормасы
И - жылдық
Келесі сатыда әртүрлі бағалы
Бағалы қағаздардың портфелін қалыптастыру
Б//
Т = -------- -
Б/
мұндағы: Т - бағалы
Б// - бағылы қағаздың
Б/ - бағылы қағазды
Акцияның табысын және
ДВ
Ақ = -------
і
мұндағы:
ДВ - дивиденд
Жай акцияның құнының
Ақ
Ак = -------
Н
мұндағы:
Н - акция
Акцияның ағымдағы табысы
ДВ
Ааm = ------- · 100
Б′
Акция табысының толық
Б// 1
Amm = -------
Б/
мұндағы: Amm -
Облигацияның табыстылығын және
Купондық облигация үшін
(1 + i)n – 1
Оқ = K · ---------------
(1 + i)n · 1
мұндағы: Оқ
К - купон
Он - облигация номиналы
Мұндай облдигациялардың ағымдағы
К
Оат = Т ------- ·
Б′
Облигация табысының толық
Б″
Оmm = --------- -------
Б′
мұндағы: t1 – өтеуге
t2 - өтеуге дейінгі
Облигацияның инвестордың портфелінде
m
Оm = h √ (Б″
Облигация үшін купондық
(1 + i)n – 1
Оқ = K · ---------------
(1 + i)n · i
мұндағы: К′ -
Мұндай облигацияның
K + K′
Оат = ------------ ·
Б′
Облигация табысының толық
Б″
Оmm = --------- -------
Б′
Дисконттық облигацияның табысын
Он
Оқ = ---------
(1 + i)n
Мұндай облигациялардың ағымдағы
Он + Б′
Оат = ------------ ·
Б″
Комбинацияланған облигацияның табысы
(1 + i)n – 1
Оқ = K · ---------------
(1 + i)n · i
Мұндай облигацияның ағымдағы
(Он + Б′) + К
Оат = ---------------------- ·
Б″
Дисконттық және комбинацияланған
Ал мемлекеттік бағалы
ҚР - ң Ұлттық
(Он + Б′) · 346
Жm = -------------------------- ·
Б″ · Aк
мұндағы: Ак - айналым
МЕОКАМ, МЕАКАМ үшін
Еn · 346
Жm = -------------------------- ·
Б′ · Aк
мұндағы: Еn - мемлекеттік
МЕИКАМ үшін жылдық
(К + И) · 346
Жm = -------------------------- ·
Б′ · Aк
Шағарылған бағалы қағаздың
Шқ = (Аб - Абш) ·
мұндағы: Аб - акцияның
Абш - келісім шарт
Шығарылған бағалы қағаздардың
(Аб - Абш) · А
Шm = -------------------------- -
Б′
Портфельдің табысы мынаған
Wt - Wo
Пm = --------------- =
Wo
мұндағы: Wo -
Wt - t уақытына
Іt - t уақытына
І(t – 1) - алдағы
Жоғарыда айтылып кеткендей
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттің
Қазақстан Республикасы коммерциялық банктеріндегі жеке тұлғалардың салымдарын сақтандыру қажеттігі
Қазіргі кезде депозит нарығындағы жағдайды талдау депозиттік базаның құрылуының
- жоғарғы және төменгі орта менеджмент сапасының төмен деңгейі;
- депозиттік нарықты маркетингтік зерттеудің төмен деңгейі;
- банкаралық бәсекелестік;
- макроэкономикалық әсері.
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттің бағалы қағаздарының
5-кесте. сипаты
Түрі Шығару мақсаты Орналастыру тәсілі Айналыс
1 2 3 4 5
Ұлттық Банктің қысқа мерзімдегі нотасы Айналысчтағы ақша массасын
Ұлттық Банктің арнайы валюта-лық нотасы Еркін өзгермелі валюта бағасына
Арнайы валюта-лық мемлекеттік облигациялар (АВМЕКАМ) Жинақтаушы зейнетақы актив-терін қорғау
Мемлекеттік арнайы қазыналық міндеттемесі (МЕАКАМ) Ұлттық Банкте Үкіметтің қарызын
10 жыл 1000 теңге
Мемлекеттің қысқа мерзімдегі қазыналық валюталық міндеттемесі
(МЕКАВМ) Республикалық бюджеттің ағым-дағы тапшылығын қаржыландыру аукцион 3, 6,
Мемлекеттің индексацияланатын қазыналық міндеттемесі
(МЕИКАМ) Республикалық бюджеттің ағым-дағы тапшылығын қаржыландыру Аукцион 3 ай
Мемлекеттің орта мерзімді
(МЕОКАМ) Республикалық бюджеттің ағым-дағы
Мемлекеттің қысқа мерзімді
(МЕККАМ) Республикалық бюджеттің ағым-дағы
Мемлекеттің ішкі займдық
Ескерту – коммерциялық банктер оқу құралынан алынған
Аталған мәселелер депозиттік саясаттың пайыздық саясатпен тығыз байланысты.Өйткені, депозиттік
Депозиттік саясаттың негізгі мақсаттары:
- банк міндеттемелерін қысқарту және банктік меншікті капиталын
- орта және ұзақ мерзімге қаражат тартуға бағытталу;
- қажет несие көлемін қамтамасыздандыру және басқа да қаржылық
Депозиттік саясаттың негізгі міндеттері:
- қаражаттарды депозитке аз шығынмен тарту;
- қажет несие көлемін қамтамасыздандыру және басқа да қаржылық
- жаңа депозит түрлерін құру, іс жүзінде жүзеге асырылып
«Халық банкі» АҚ-ның инвестициялық портфелінің құрамындағы
6-кесте. бағалы қағаздардың түрлері
2005 жылдың 31 қаңтарына Жарғы-лық капитал Қосымша төленген капитал
Жеке меншік акцияны сату
Артықшылығы бар акциялардың шығарылуы және
Бағалы қағаз-дардың сатуға жарамдыларын қайта
Аударымдар
Артықшылығы бар акциялар бойынша дивидендтер
Таза табыс -
213.050
-
-
-
- -
106.272
-
-
-
- 15600
-
-
-
-
- -
-
17.972
-
-
- -
-
-
10.709
-
- -
-
-
10.709
168.742
6.680987 15.600
319.322
17.972
-
168.742
6.680.987
213050 106272 15600 17972 10.709 6860438 7202623
Ескерту – «Халық банкі» АҚ-ның жылдық есеп беру мәліметтер
Банктің акциясы Қазақстанның
«Халық банкі» АҚ-ның жалпы бағалы қағаздарға есеп беруі
7 – кесте.
ҚР – ң Ұлттық Банкінің
Қаржы Министрилігінің Қазыналық
ҚР – ң Мемлекеттік облигациялары 4.338.495
Қазақстандық банктердің Еврооблигациясы 2.013.013
Қазақстандық банктердің облигациялары 416.594
Қорытынды: 31.693.016
Ескерту – «Халық банкі» АҚ-ның жылдық есеп беру мәліметтер
Банктің инвестициялық портфелі
Осыған байланысты инвестициялық
8 – кесте. «Халық банкі» АҚ-ның инвестициялық портфелінің құрамындағы
Сатуға жарамды бағалы
Қаржы Министрлігінің Қазынадық векселі
Қазақстанның Мемлекеттік облигациялары
Қазақстандық банктердің облигациясы
Корпоративті облигациялар
ҚР – ң Ұлттық Банкінің
Қорытынды:
Өтуге дейінгі ұсталынатын бағалы
Қаржы Министрлігінің Қазынадық векселі
Жергілікті билік органдарының облигациялары
Корпоративті облигациялар
Дүниежүзілік Банк облигациясы
Қорытынды:
Ескерту- www.halykbank.kz мәліметтер жинағынан алынған
2.2. Инвестициялық тәуекелдер
Инвестициялық портфельді басқару кезінде туындайтын тәуекелдің проблемалары ең негізгі
Қазіргі кезде Қазақстанда жеке эмитенттердің сенімділік проблемалары өте көп.
Практикада және де теорияда бастапқы тапсырма - капиталды салған
Инвестициялық портфельде ғалымдардың
- бірлік тәуекелі -
- корпорациялық тәуекел -
- нарықтық тәуекел -
Егерде портфельдің типтерін тәуекел деңгейіне байланыстырып қарасақ, олардың классификациясын
- сенімділігі жоғары, бірақта
- диверсификацияланған.
- тәуекелділікке барғанымен де жоғары табыс әкеледі.
- жүйесіз.
Селективті инвестор - тәуекелдің
Консервативті инвестор - ол тәуекелділігітөмен деңгейдегі амалдарды іздейді. Ол
Орташа селективті – ұзақ мерзімді капитал салымы және оның
Инвестициялық портфельдің тәуекелділік
9-кесте. Банктің инвестициялық портфелінің типтерін
инструменттері.
Инвестор типі Инвестиция-лау мақсаты Тәуекел-ділік
Консерва-тивті Инфляциядан қорғау Төмен Мемлекеттік және басқа
Орташа селективті Ұзақ мерзімді
Селективті Спекулятивті ойын, салын-ған
Рациолды емес Нақты мақсаты жоқ Төмен Табылған
Ескерту – www.halykbank.kz мәліметтер жинағынан алынған
Жалпы инвестицияның соммасы
Σ Ii Ri
R = -------------
Σ I
R - жиынтық тәуекелі
Ii - инвестициялық салымдар
Ri - тәуекелдің көрсеткіші
I - жалпы инвестиция
Берілген формула әртүрлі
S = Σ t Iat -
S - тәуекел деңгейінің
Iat - инвестициялық салымдар
Ipt - инвестициялық салымдардың
Б.Айдосовтың айтуы бойынша
- талданған объектілерді
- баға тәуекелінің
- баға тәуекелі
- тәуекелді сату
- тәуекелдің төмендеу шараларын
- таңдалған шараларды
- жеткілікті тәуекелдің
Автордың айтуы бойынша
Портфельді басқару тәуекелінің
Портфельді инвестициялау теориясына
-спецификалық тәуекел немесе
- жалпы нарықтық немесе
Бағалы қағаздар нарығында
Инвестициялық портфельдің стратегиясының
Басқарудың еңбекке бейімділігі
Отандық қор нарығы
Мониторинг табыстың көлемін
Басқарудың бұл моделі
Егерде берілген операцияны
- портфельге қатысты
- бағалы қағаздар
Мысалы, пассивті стратегия
Портфельдің сапасы туралы
Ондай диверсификация теріс
• портфельді
• бағалы
ыңғайлылығының жетіспейінен
• шығындардың
байланысты;
• бағалы қағаздардың
алу.
Диверсификацияланған портфельдің шығындары
Басқарудың пассивті моделінің
«Активті» және «пассивті»
Басқарудың пассивті моделі
Практикада операциялардың ондай
Тәуекелді басқару процесін
- объектілерді талдау
- тәуекелдің бағасының
- тәуекелді бағалау
- тәуекелді өткізу
- тәуекелді төмендету
- таңдалған шараны
- қалдық тәуекелдің
Соңғы жылдары қазақстандық
Инвестициялық портфельді басқару
Инвестициялық тәуекелді төмендету
Әлемдік практикада тәуекелдерді
Тәуекелдерді басқарудың сапалы
- барлық көрсеткіштерді
- тәуекелдерді басқарудың
- бірегей интергацияланған
Тәуекелдерді басқаруды енгізу
Тәуекелдерді басқару жүйелеріне
- банктік сақтандыру заңнамаларымен,
- қаржы топтарына
- меншік иелері
- банктердің аффиширленген
- шетелдік банктердің
Инвестициялық портфельдің диверсификациясы
Банк ісінде инвестициялар деген
Банкте бағалы қағаздарды
- сатуға арналған
- сатуға жарамды бағалы
- капиталға инвестиция жұмсау
- өтеуге дейінгі
Өтеуге дейінгі ұсталынатын
- пайда табу
- хеджирлеу мақсатында қолданылатын
Банк балансында пайда табу мақсаты
Хеджирлеу мақсатында қолданылатын бағалы
Егер хеджирлеу обьектісі ай сайын
Сатуға арналған бағалы қағаздар төмендегідей
бағалы қағаздардың тіркелген табысы
бағалы қағаздардың тіркелмеген табысы
Сатуға жарамды бағалы қағаздар Банк
Бағалы қағаз бойынша сыйлық және
Капиталға инвестиция жұмсау мақсатында
ассоциацияланған компанияларға инвестиция салу
субординациялық қарызға инвестиция салу.
Капиталға инвестиция жұмсау мақсатында
Банк қызметіне келесідей операциялар
- бағалы қағаз клиенттермен
- бағалы
- атаулы
- бағалы қағаздардың
- бағалы қағаз
- бағалы қағазды
- бағалы қағаз
клиенттің элементтінен алған ақпаратты хабарлау
клиенттің бұйрығы бойынша ақшаны
Банк клиенттің активтерін ДЕПО
етеді.Клиенттің талабы бойынша банк келесідей
- бағалы қағаз
- бағалы қағаздың
Банк бағалы қағаздарды, клиенттің бағалы қағазынан бөлек ақшасын және
Банктің Орталық депозитарии қызмет көрсету төлемі
Кастодиандық қызмет үшін сыйлық
Банктің зейнетақы активтерін басқару бойынша
- ДЕПО шоты
- зейнетақы активтерінің қозғалысы
- инвестициялық табыс соммасы
- екінші деңгейлі банктердің
- бағалы қағаздарды
- комиссиялық сыйақы соммасы
Портфельді басқару бойынша қызметіне
- бағалы қағаздар портфелін
- өзін - өзі
соңғы жылдарға есеп беру
өкілетті органмен жүргізілетін басқарушының қызметін
актілердің соңғы 12 айдың көшірмесі
келісім шарт жасасу кезінде клиент
портфелді басқару қызметінің орындалуына
Инвестициялық шешім мыналардан тұрады:
номер және қабылдау күні
инвестициялық шешім қандай негізде қабылданды,
және беру күні
келісім шарт жасалынатын бағалы қағаз
келісім шарттың орындалу мерзімі
келісім шарт жасалынатын нарық
бірінші ретті, ұйымдасқан және ұйымдаспаған бағалы
- келісімнің жасалу шарты
клиенттің реквизиттері
инвестициялық шешімді қабылдағандардың қолы
инвестициялық шешімді орындау туралы белгі.
Басқарушы бағалы қағаз портфелінің сапасына
түрде мониторинг жүргізеді және басқару стратегиясын,
Инвестициялық декларация келісім шарттың маңызды бір бөлігі
- мақсаты туралы ақпарат және
қалыптасу стратегиясы және де берілген
- бағалы қағаздардың тізімі
- клиенттің бағалы қағаз
2.4. Коммерциялық банктерде инвестициялық
қалыптастырудың тәртібі
Инвестициялық портфельді қалыптастыру активтерді
Клиент банкке мына құжаттарды тапсырады:
- аукционнан бағалы қағазды сатып
- НСО –ны сатып алуға өтініш
- банк аукционда сатылатын бағалы қағаздарға
- ҚР-ң Ұлттық Банкінің ескертуі
- дүйсенбі, сейсенбі және сәрсенбі күндері
- бейсенбі және жұма күндері
- клиентке сатылған бағалы қағаздың
- клиенттің бағалы қағаз Журналының
- баланстан тыс шоттағы клиенттің
- қаржы Министрлігінің ( бас офисіне),
- Қаржы Министрлігінің ( бас офисіне)
АҚ –мы бағалы
Клиент банкке мынандай құжаттарды
- банк пен клиент арасындағы келісім
- егер банк брокерлік қызмет көрсетсе,
- келісім шарт бөлімшелеріне
Банк пен клиент арасындағы келісім брокерлік
- банк брокерлік қызмет көрсету -
- келісім шартты тіркейді. Келісім немесе
-
- бас офис клиенттің өтініш
- бағалы қағаздар және клиенттің ақшасы,
- сатып алынған бағалы қағаздардың
- клиенттің карточка есебіндегі
( Бас офиске) тіркейді ( №8 қосымша)
- баланстан тыс әрбір клиенттің
- ҚР –ң Ұлттық Банкінің,
Клиенттер бағалы қағаздарды өтейтін кезде
- белгілі бір мекен жайға купондық
- банкке комиссиялық сыйақы соммасын
- банк клиенттің бағалы қағазды
- бағалы қағазды өтеу туралы
- ҚР -ң Қаржы Министрлігінде
- ҚР-ң Ұлттық Банкінің эмитенттелетін
- купондық процентті тану және
- Бас офис өз уақытында
- Бас офисте клиенттің
- Клиенттің карточкалық есебінде бағалы
- НАҚ «Бағалы қағаздардың Орталық Депозиторийдің
- депозиттерге клиенттердің сұранысың, клиенттік базаны негізгі дамыту жолдарын
- клиенттерді тартуға кеткен уақыт пен ресурстар
- пайыздық тәуекелді басқару
- барлық депозиттердің ішіндегі бір салымшының үлесін анықтау.
ІІІ-тарау. Коммерциялық банктерде депозиттік ресурстардың
тиімділігін арттырудың жолдары
3.1. Депозиттерді инвестициялаудың шетелдік
Нарықтық экономикаға бетбұрыс
Қазақстанға тартылған шетелдік
Қазақстанның инвестициялық мүмкіндіктері
Әлемге танымал менеджерлердің
Қазақстанның әлеуметтік – экономикалық
Республика Президенті Нұрсұлтан
Елімізге қосымша инвестициялар
10-кесте. Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар
2003 жыл 2004 жыл 2005 жыл
Көрсеткіштер млн теңге % үлгісі млн теңге
Негізгі капиталға бағытталған инвестициялардың
Бюджет қаражаты есебінен 3025 16 6634 27,3 9602 30,4
Оның ішінде:
Республикалық бюджет 923 4,9 3760 15,5 5868 18,6
Жергілікті бюджет 2102 4,9 2874 11,8 3734 11,8
Кәсіпорындар мен ұйымдардың өз қаржысы 12923 68,6 15057 61,9
Шетел инвестициялары 2923 15,4 2627 10,8
Ескерту – Егемен Қазақстан газеттер жинағынан алынған мәліметтер
2005 жылдық қорытындысы
Инвестициялардың бағытталу көрсеткіші
Мемлекет басшысы 1991
Қазір Қазақстанда демократиялық
Нұрсұлтан Әбішұлы ТМД
Біз тізімі Үкімет
Экономиканың шаруашылық жүргізудің
Инвестицияның шетелдік теориясын
Қаржы жұмсау тиімділігін,
Қаржы жұмсаудың қарастырылып
Э пп = (Ц - С) / К
Мұндағы:
Ц - кәсіпорынның көтерме
С - жылдық өндірілген
К - салынып жатқан
Е п.п - рентабельділік
Күрделі қаржының анағұрлым
1) Келтірілген ең
Зі = Ci + Eн · Кі =
Ci - нұсқа
Eн - қаржының салыстырмалы
Ki - нұсқа
2) Қосымша қаржының
Е = (С1 – С2) / (К2 – К1)
мұнда: С1 және С2
К1 және К2 -
3) Қосымша қаржының
Т = (К2 – К1) / (С1 – С2)
Салыстырылып отырған нұсқалардың
Қаржыны бағалаудың кеңестік
В = 1 / (1 + Е н.п) t
мұндағы:
В - мысал келтіру
t - мысал келтіру
Е н.п - әртүрлі
Қазіргі кезде инвестицияның
- инвестициялық концепция іздеу
- жобаның балама нұсқасын
- техника - экономикалық
- қорытынды жасау және
UNIDO тәсілдемесі ақшалай
1 кезең - инвестиция
2 кезең - күтілетін
3 кезең - қаржының
Күтілетін ақшалай түсімнің күнделікті құнын шығынмен салыстырып, инвестицияның түсімі
Дамушы елдердің шетелдік капиталы 2005 жылдары 3 есе өсті.
11-кесте. Қазақстандық банк секторларының инвестициялық портфелін
қалыптастырудың макроэкономикалық жағдайы
2001 2002 2003 2004 2005
Барлығы 7,5 9,3 20,3 36,7 55,8
Ұзақ мерзімді қаржылық құралдар (облигация,
Депозиттік вексельдер 0,0 0,1 4,9 5,9
Акция 1,3 0,8 1,5 5,8 3,2
Шетелдік инвестициялық қор 2,2 2,9
Ескерту – Егемен Қазақстан газеттер жинағынан алынған мәліметтер
Дамушы елдерде шетелдік
12-кесте. Дамушы елдердің инвестициялық портфелінің
2001 2002 2003 2004 2005
Барлық дамушы елдер
Латын Америкасы 1,39 3,77 14,96 20,47
Шығыс Азия және
Европа және Орталық
Басқа да аймақтар 0,95 0,51
Ескерту- Егемен Қазақстан мәліметтер жинағынан алынған
Шетелдік инвестиция ағымының
- макроэкономикалық тұрақтылық және
- экономикалық реформалардың
- экономикалық өсімнің ашылуы
- халықаралық экономикалық және
Ресей экономикасына жинақталған
Шетелдік инвестиция ағымының
-макроэкономикалық коньюнктураның жақсаруы (инфляцияның
- кепілдің даму жүйесі,
- ұйымдық – құқықтық шарттың
- салықтық жүйенің реформасын
- отандық капиталдың елге
3.2. Коммерциялық банктерде
басқаруды жетілдіру жолдары
Қазақстанмен байланысты орнағанына
Президент Нұрсұлтан Назарбаев
Мен Азия қоғамын
Қазақстан ХХІ ғасырдағы
- мемлекеттің мемлекеттік даму
- отандық бизнестің мүдделерін
- аса маңызды компаниялардың
Ұлттық экономиканың жаһандану
Салыстырмалы түрде алғанды,
Біріншіден, өңірдің құрлықтың
Екіншіден, Орталық Азия
Үшіншіден, Орталық Азия
Төртіншіден, Орталық Азия
Бесіншіден, бұл нақты
Айтарлықтай экономикалық әлеуетке
Қазақстанның соңғы бес
Қазастан ТМД елдері
Нұрсұлтан Әбішұлы қажетті
Бүгінде өңірде жұмыс
Қайта құру және даму
Питер Робертсон «Шеврон
Мустаф В.Коч, «Коч Холдинг»
Александр Ломакин, «Дойче
Дуглас Гарднер, «Эрист
Қорытынды
Коммерциялық банктердің пассивтік операциялары активті операцияларға қатысты маңызды рөл
Портфельді құрау процесін бірнеше
Демек, коммерциялық банктер
Сонымен қатар банктердің
Жұмысты жазу барысында Қазақстан Республикасы ның депозиттік нарығындағы қазіргі
Қазіргі кезде Қазақстанда
Тәуекел деп -
Коммерциялық банктердің депозиттік портфелінің,
Нарықтық экономикаға бетбұрыс
Республика Президенті Нұрсұлтан
Дипломдық жұмыста жүргізілген зерттеу жұмыстарының қорытындысы бойынша еліміздегі депозиттік
Қорыта айтқанда коммерциялық
Жұмысты зертеу обьектісі ретінде алынған «Халық Банкінің» есеп айырысу
Банктің депозиттік портфелін басқаруда
- салымдардың ұзақ мерзімге
- ағымдағы кезеңде жоғарғы
- инвестициялық портфельдің өтімділігінің
Депозиттік портфельдің теориялық негіздерін зерттеу және салымдарды тарту аясындағы
- қоғамның әр түрлі тұрмыс деңгейіне қарай салым түрлерін
- жинақ сртификаттарын шығаруды игеру
- халықтың мерзімді салымдарды кенеттен алып кетуінен пайда болатын
- инфляция әсерінің орнын толтыру мақсатында сыйақы пайызын алдын
- клиенттер үшін жаңа қызмет көрсету – телемаркетинг қызметін
- банктердің жарнамалық қызметін жандандыру.
Сонымен қатар, жұмыста халықтың кез келген тұрмыс деңгейіне
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан экономикалық,
2. Ұлттық Банк Басқармасының
3. Ұлттық Банктің
4. Бановское дело
5. Банковское дело: Учебник
6. Банковское дело: Учебник – 2
7. Банковское дело:
8. Банковское дело / Под.ред
9. Бочаров В.В. Инвестиции
10. Гитман ЛДж, Джонн
11. Инвестиционные фонды:
12. Найденков В.И. Инвестиции:
13. Шарп. У. Александер
14. Управление инвестициями:
15. Денежное обращение и
16. Кошенова Б.А.
17. Мақыш С.Б. Коммерциялық
18. Аудитор 2003г. №1
19. Деньги и кридит
20. Қаржы қаражат
21. Қаржы қаражат
22. Мир финансов
23. Фемида 2000г.
24. Фемида 2005г.
25. Вестник нац. банк
26. РЦБК - 2006г.
27. Вестник КазЭУ
28. Финансы и кредит
29. Банки Казахстана
30. Егемен Қазақстан
31. Егемен Қазақстан
32. Егемен Қазақстан
№1 қосымша
Қ _____________ «________» _____________ 200__жыл.
Дело шотын ашуға өтініш №
(заңды және жеке тұлға
Өтінушінің толық аты-жөні ________________________________________
Өтінушінің қысқаша аты-жөні ______________________________________
Тіркеу туралы куәлігі _____________________________________________
Код ОКПО ___________ № _________________________________________
Берілген күні ________ 200 __ ж. Кім
Заңды мекен-жайы _________________________________________________
Заңды тұлғаның кім екенін дәлелдейтін
_____________ сериясы ____________ № _____________________________
Берілген күні _____________________ кім берді _______________________
Почталық мекен-жайы _____________________________________________
__________________________________________________________________
№4 қосымша
№____ «____» ___________ 2000 __ ж.
Өтініш №____
Бағалы қағазды сатып алуға
Эмиссия бойынша № ________ 200 _
____________________________________________________
Ұлттық банктен
____________________________________
ҚР-ң Ұлттық банктің есептеу
(өтеу мерзімі)
Рет номері Клиенттің
Тіркеу коды Бағалы қағаздар саны Бір бағалы қағаздың наминалды
(тенге) Сатып алу көлемі
Наминал
Бойынша
2*3
(тенге) Диснонттық баға немесе бір бағалы қағаздың
% түрінде Дисконттық баға бойынша сатып алу
(2*5)
(тенге)
1 2 3 4 5 6 7
М.О. басқарушы:
Бас бухгалтер :
№ 5 қосымша
Журнал
Баға қағазды сатып алуға өтінішті
Рет
номері өтінішті
қабылдау
мерзімі Клиенттің
аты-жөні Өтініш Қанағаттандырылған (дана)
№ және эмиссия
мерзімі Бәсекелес
(дана) Бәсекелес емес
(дана) Бәсекелес Бәсекелес емес
1 2 3 4 5 6 7 8
_________ орындаушының қолы
№6 қосымша
Журнал
Клиенттің ақша қозғалысын күнделікті
____________________________________________ «дело» шоты № _______
(клиенттің аты-жөні)
Рет номері Операция
Жүргізу мерзімі Ақша түсімі
(тенге) Ақша шығыны (тенге) Клиент шотындағы ақша
1 2 3 4 5 6
әрбір клиент бойынша ақшаның қозғалысын
«Ескерту» бағанасында түсім және шығынның
____________ орындаушының қолы
№ 7 қосымша
Куәлік
қазіргі куәлік ___________________________берген
Клиенттің аты-жөні ___________________________________
Қаласы _______________
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-да субдепозитарлік №
шотын иемденуші
________________ устаушы _____________ төменде келтірілген кестеге
Эмиссия Өтеу
мерзімі Бағалы
Қағаздар
саны Дисконттық баға немесе 1 бағалы қағазға процент түрінде
№
мерзімі
Дисконтталған баға бойынша Номиналды баға бойынша
KZ-K-(№) -
KZ-K-(№) -
Келісім шарттың жалпы соммасы:
Жазбаша соммасы : _____________________________________
Бағалы қағазды шешу мерзімі «_____» _________________ 200__ж.
Бірінші басқарушы:
Бас бухгалтер
М.О.
№8 қосымша
Клиенттің бағалы қағазын
1. Номиналды ұстау
Бағалы қағаз эммис-сиясы-ның номері Бағалы қағаз-дар Клиент-тің аты
ды өтеу мер-зімі Өтеуге дейінгі күндер саны
1 2 3 4 5 6 7 8 9
№13 қосымша
Рет номері Номер клиенттің тапсыр-масы Тапсырма-ның келіп
1) сату
2) сатып алу
1 2 3 4 5 6 7
___________________ орындаушының қолы.
№10 қосымша
Келу мерзімі «____» ________________ 200 __
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ
Өтініш № ______________
Қазақстан Республикасының Ұлттық
облигациясына жазылым
эмиссия № ___________________ 200
Клиент ______________________________________________
(Клиенттің аты-жөні /заңды тұлға үшін
Эмиссия бойынша 1000
№ ________________ ____/____/ 200 ___ ж. өтеу
саны __________ (дано) жалпы соммасы ________________________
Клиенттің реквизиттер: ____________________________________________
Азаматтығы: ______________________________________________________
Мекен – жайы: ____________________________________________________
Банктік реквизиттер _______________________________________________
(заңды тұлғалар үшін)
________________________ РНН __________________ тел ______________
Төлқұжат мәліметтері: _____________________________________________
(жеке тұлға үшін)
_________________________________________________ тел _____________
Басшының қолы ________________
М.О.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. –Астана:
КазЭУ хабаршысы 2003жыл №4 70-77бет.
79
Бағалы қағаздар
Баға құнының өсіміне
Ағымдағы төлемдерге бейімделу
Өсім және табыс портфелі
Табыс
портфелі
Өсу
портфелі
Бірқалыпты
Табыс көп әкелетін қағазы
Консервативті
Орташа
Селективті
Баланстандырылған
Екі жақты мәні бар