Зейнетақы қоры

Бахыт
Мазмұны
І. Кіріспе……………………………………………………………………………………………..
1.1 Банктік емес кредиттік ұйымдар………………………………………………….
ІІ. Негізгі бөлім……………………………………………………………………………………
2.1. Кредиттік одақ (КО)…………………………………………………………………….
Кредит серіктестігі (КС)……………………………………………………………….
2.2. Сақтандыру компаниялары………………………………………………………….
2.3. Инвестициялық қорлар…………………………………………………………………
2.4. Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары…………………………………………
ІІІ. Қорытынды ……………………………………………………………………………………
3.1. Қор биржалары………………………………………………………………………………
Кіріспе
Зейнетақы қоры кәсіпорын, мекеме, ұйымдардың, сонымен қатар кәсіпкерлік
Қордың бюджеттік жобасы Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінде
Әлеуметтік сақтандыру қоры – аумақтық дәл осындай, осы
Жұмыспен қамтудың мемлекеттік саясатын іске асыру шараларының өткізілуін
Банктік емес кредиттік ұйымдар
Сұраныс пен ұсынысты ұтымдылығына сәйкес пайдалану үшін ресурстардың
Белгілі қоғамдық қажеттілікті қаржыландыру үшін және өз бетімен
Бұл қорлар қаржы нарығының қатысушы ретінде және инвесторы
Қазақстанда мемлекеттік бюджеттен тыс қорларға мыналар жатады:
1 Зейнетақы қоры;
2 Халықты жұмыспен қамтудың мемлекеттік қоры;
3 Әлеуметтік сақтандыру қоры;
4 Міндетті медициналық сақтандыру қоры (ММСҚ).
Зейнетақы қоры. Олардың негізгі міндеті:
1 Балаларға жәрдемақы мен зейнетақы төлеу үшін мақсатты
2 Халықты әлеуметтік қолдау бойынша аймақтық бағдарламаға келісімшарт
3 Өзін-өзі қаржыландыру негізінде ұдайы өндіру қаржы қорын
1993 жылдан бастап ол Еңбек және әлеуметтік қорғау
Зейнетақы қоры кәсіпорын, мекеме, ұйымдардың, сонымен қатар кәсіпкерлік
Қордың бюджеттік жобасы Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінде
Әлеуметтік сақтандыру қоры – аумақтық дәл осындай, осы
Жұмыспен қамтудың мемлекеттік саясатын іске асыру шараларының өткізілуін
Оның қаржылық көздерін қамтитындар:
1 Кәсіпорындар, ұйымдар мен мекемелер, еңбекке төлеу (296)
2 Мемлекеттік бюджеттен дотациялар және де олардың бөліну
3 Отандық және шетелдік кәсіпорындардың, қоғамдық ұйымдармен азаматтардың
Міндетті медициналық сақтандыру қоры. ҚР Үкіметінің жанынан 1995
ҚР Үкіметінің жанындағы Міндетті медициналық сақтандыру қоры қаржылай
1 ҚР Үкіметі белгілеген міндетті медициналық сақтандырудың көлемінде
2 Мөлшерленген басы артық (запас) сақтандырудың қаржылай қаражат
3 Қордың уақытша босаған қаржысын пайдаланудан түскен табыстардан;
4 Ерікті жарналар мен заңды және жеке тұлғалардың
5 ҚР заңында тыйым салынбаған басқа түсімдерден.
ҚР бюджеттен тыс қорына аударымдардың пайызы.
2.2 Кредиттік одақ (КО)
Кредит серіктестігі (КС)
Кредиттік серіктестіктер, қоғамдар, одақтар Еуропада ХХ ғасырдың екінші
Кредиттік серіктестік туралы ең негізгі міндетті орындайтын іс
2 Өзара көмек көрсету үшін бірігетін кредиттік серіктестіктердің,
3 Кредиттік одақтарды бақылау және жол берілген қызмет
1994 ж кредит серіктестігі, қоғам, одақтардың қызметтерінің негізгі
4 КС (кредиттік серіктестік) демократиялық институттар болып саналады;
5 Мүшеліктің еріктілігі мен ашықтығы. КС мүшелерінің барлығының
6 Бизнестің немесе жинақ ақшасының салынған мөлшеріне қарамастан
Кредит серіктестігі коммерциялық ұйым болып саналады, жауапкершілігі шектеулі
КС мүліктері меншіктікке құқылы ретінде өзінің иелігіне жатқызылады
Кредит серіктестігінің қатысушылары өкілдік, атқарушы және сот билігі
Кредит серіктестігі ҚР аумағында және одан сыртқары жерде
Кредит серіктестігі мыналарды жүзеге асыра алады:
7 Кассалық операциялар – қабылдау, қайта санау, ұсақтау,
8 Қарыз операциялар кредит серіктестігінің қатысушыларына ақшалай түрде
9 Аудару операциялары, ақша аудару бойынша кредит серіктестігінің
10 Сенімгерлік (трастовые) операциясы сенімгердің тапсырмасы бойынша (кредит
11 Кредит серіктестігінің қатысушылары үшін клирингтік операциялар-алым, салыстырып
12 Сейфтік операциялар – бағалы қағаздарды клиенттің
13 Кредит серіктестігіне қатысушылардың заңды және жеке тұлғалардан
14 Кредит серіктестігіне қатысушылардың тапсырмасы бойынша олардың банкідегі
Жоғарыда аталған операциялармен қатар, Ұлттық банктің лицензиясы болған
15 Факторингілік операциялар – төленбеген төлемді тәуекелдікке барумен
16 Форфейтинг операциялары – сатушыға айналымсыз келмейтін вексельді
17 Жалға берілген мүліктің келісімшарт күшінің барлық мерзімінде
КС кәсіпкерлік қызметпен айналысуына тыйым салынады қолданылып жүрген
КС қатысушылардың жалпы жиналысныда бекітілген ішкі кредит саясатының
КС қатысушыларға кредит қамтамасыз етіліп немесе қамтамасыз етілмей
Өздерінің қызметтерін үйлестіру үшін, ұсынылатын жалпы мүдделерді
ҚР қадағалау және реттеу жөніндегі агенттігі КС міндетті
2006 ж 1 қаңтарындағы мәлімен бойынша Қазақстанда 80-нен
КС 2006 ж 1 қаңтарындағы құрылымының стандарт кредит
КС алуан түрлілігінің бірі ауыл шаруашылық кредит
Кредит серіктестігі, ломбардтармен, ипотекалық компаниялар және өзге ұйымдармен
Кредит жүйесіндегі үшінші деңгейдегі тек қана шағын кредитпен
2.2. Сақтандыру компаниялары
Белгілі бір сақтандыру жағдайлары болған кездерде ақшалай қордың
Сақтандырудың түрлері. Сақтанды мынандай болып бөлінеді:
18 Міндетті дәрежелері бойынша:
А) ерікті;
Ә) міндетті;
- Сақтандыру объектісі бойынша:
А) жеке;
Ә) мүліктік.
Міндетті сақтандыру – заң талабының күшімен жүзеге асырылатын
Ерікті түрдегі сақтандыру – екі жақтан да өз
Азаматтың жеке басына байланысты өз өмірін, денсаулығын, жұмысқа
Мүлікті сақтандыру мен сол мүдделерге байланысты, азаматтық-құқықтық жауапкершілік
Азаматтығы жоқ, шетел азаматтары, өз қызметтерін ҚР аумағында
ҚР сақтандыру ұйымдарындағы шетелдік инвесторлардың жарғылық қордағы қатысу
Сақтандырушы тиісті сақтандыру түрлерін іске асыруға құқылы лицензиясы
Мемлекеттік емес сақтандыру ұйымдары акционерлік ұйым немесе жауапкершілігі
Мемлекеттік сақтандыру ұйымдару шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорын
Сақтандыру компанияларының пассивті және активті операциялары айрықша сипатта
Сақтандыру компанияларының пассивтері заңды және жеке тұлғалардың сақтандыру
Өзге пассивті бап үлесі шамалы, оған пайда есебінен
Сақтандыру компанияларының активті операциялары ірі компаниялар жергілікті органдардың
Активті және пассивті операцияларының нәтижесінде сақтандыру компаниясы пайда
Сақтандыру мен қайта сақтандыру компаниялары өздерінің қаржылық тұрақтылығын
Сақтандыру компаниясының жарғылық капиталы сақтандыру төлемдерін өтеу мен
Сақтандыру резервтері сақтандыру төлемдерінің есебінен құрылады және сақтандыру
Компания меншікті капиталы, басқа да міндеттемелер мен сақтандыру
Компания міндеттемесінің ең жоғары көлемі қайтадан сақтандырылуда немесе
ҚР Қаржы ұйымдары және қаржы нарығын қадағалау мен
Сақтандыру ұйымдарының қызметі ҚР «Сақтандыру туралы» заңымен реттеледі.
1.01.2006 ж Қазақстанда 36 сақтандыру компаниялары жұмыс істеді.
2.3. Инвестициялық қорлар
7 шілде 2004 ж ҚР «Инвестициялық қорлар туралы»
ҚР-да инвестициялық қордың 2 түрі бар:
1) Акционерлік инвестициялық қор (АИҚ);
2) Үлестік жарна инвестициялық қоры (ҮЖИҚ); олар келесі
Ашық ҮЖИҚ ҚР «инвестициялық қорлар туралы» заңында белгіленген
Жабық түрдегі ҮЖИҚ үлес жарнасын иеленушіге өзіне жататын
ИҚ инвестициялық қызметі лицензиясының бар кезінде дербес АИҚ
Басқарушы компания – бағалы қағаздар нарығында кәсіби қатысушы,
Инвестициялық деклорация – ИҚ активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің
Инвестициялық кіріс (табыс) – олардың инвестициялар нәтижесінде алынған
1) Инвестициялық акционерлік қор (ИАҚ) ҚР «Инвестициялық
АИҚ жоғарыда көрсетілген өзге қызметті іске асыруға, «алтын
Офшорлық аймақта тіркелген заңды тұлғалар, осы компаниямен келісімшарт
Басқарушы компания, кастодиян мен тіркеуші өзара байланыста болмауы
АМҚ жарғысында ҚР «Инвистициялық қорлар туралы» Заңнын белгіленген
АИҚ ақшалары тек қана ұлттық валютаның ақшасымен төленеді.
2) Үлестік жарна инвестициялық қоры (ҮЖИҚ).
Үлестің жарна инвестициялық қор заңды тұлға болып саналмайды,
Үлестік жарна құжатталмаған формада шыққан атаулы эмиссиялық
Үлестің инвестициялық жарна қоры активтерінің ең аз мөлшері
ҮЖИҚ қызметі жоғарыда аталған «Инвестициялық қор туралы» заңымен
Қазақстанда бірінші үлестік инвестициялық жарна қоры 2004 ж
Сол жылы инвестициялық қоржынды басқару жөніндегі (бойынша) Сентрас-Секьюритиз
Ресейде бірінші ҮЖИҚ 1996 ж пайда болды. 5
2005 жылдың басында Қазақстанда 6ҮЖИҚ тіркелген болатын, мамандардың
2.4. Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары
Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары – бұл қоғамдағы әлеуметтік
Мемлекеттік емес зейнетақы қоры (МЗЕҚ) халықың зейнетақы жарналарын
Қор кастодиандық қызметке лицензия алғаннан соң кастодиян-банкісінен ғана
Зейнетақы қоры корпоротивті активтердің жалпы сомасын, инвестицияланған қаржының
Жинақтаушы зейнетақы қорлары:
19 Ашық;
20 Корпоративті болады;
Азаматтың жұмыс орны мен мекен-жайына қарамастан салымшыдан жинақтау
Корпоративті ЖЗҚ – осы қордың акционерлері мен құрылтайшылары
ЖЗҚ акционерлік қоғам нысанында құрылады және ҚР қадағалау
21 Зейнетақы қорларының іске асыруға;
22 Өзінің қызметі (жұмысы) үшін комиссиялық сыйақы алуға;
23 Зейнетақы активін басқарудың инвестиция бойынша қызметін өз
24 Зейнетақы келісімшартының жағдайына сәйкес өзге де құқықтарды
ЖЗҚ міндетті:
25 Зейнетақы алушының төлемдерін жүргізу;
26 Жинақталған зейнетақыны жеке есепке алып және төлеуді
27 Салымшы мен алушыға оның жинақталған зейнетақысының жағдайы
28 Зейнетақы активтеріне инвестициялық басқаруды жүзеге асырушы ұйымдармен
29 ЖЗҚ зейнетақы шартын жасасқан азаматтарға
ЖЗҚ салымшыларының мүдделері мен құқықтарын қорғау мақсатымен
Қадағалау жөніндегі-агенттік белгіленген пруденциялық нормативті міндеттемелерін ЖЗҚ сақтауға
30 Акционерлер мен құрылтайшылардың жарғылық капиталына салған салымдарынан;
31 Комиссиялық сыйақыларынан.
ЖЗҚ меншікті капиталы – оның міндеттеме сомасының шегерілімін
3.1. Қор биржалары
Қаржылық қолдауды қосқанда ресурстардың бөлінісі жаңа экономикалық шарттардың
32 Қор нарығында биржалық делдалдармен бағалы қағаздарды
33 Ел үкіметінің шығындар мен өндірісті қаржыландыруы
34 Жалған капиталдың қалыптасыу және ұсыныс пен
Қаржылық ресурстарды қайта бөлу мен жұмылдыру, шоғырландыру процесінде
Қор биржасы өзінің қызметін келесі принциптерге сай құрады:
35 Брокер және клиентпен арадағы жеке сенімділік, өйткені
36 Биржада жасалатын барлық мәмілелер туралы жариялық пен
37 Сауда мен есепке алу дәрежесін белгілеу жолымен
Баға белгілеуге рұқсат етілген құнды қағаздары мен акционерлік
ТМД елдері қор биржасының тәжірибесінде листинг рәсімі біртіндеп
Барлық күрделі жағдайларда, инвестициялық процестегі қор нарығының атқаратын
Сонымен қатар бюджеттен тыс түрлі қорлар қалыптасады. Қаржының
Қазақстандық бағалы қағаздар нарығын келешектегі дамуы үшін ресурстардың
Соншама, осы бағдарламаның әрекеті мемлекеттік шеңберде, оның қаржылық
Қолданылған әдебиет:
1. К.Б. Бердалиев «Қазақстан экономикасын басқару негіздері», Алматы
2. Г.С. Смағұлова «Аймақтық экономиканы басқару мәселелері», оқу
3. С.С.Сахариев, А.С.Сахариева «Жаңа кезең – экономикалық теориясы»
4. «Қазақстан – 2030» стратегиясы.
5. Д.Қ. Қабдиев, «Экономикалық саясат» Лекциялар, Алматы 2002ж.
6. Ж.О. Ихданов, Ә.О. Орманбеков, «Экономиканы мемлекеттік реттеудің
7. М.Б. Бисенғазин, А.Ш. Хамитов «Кәсіпкерлік негіздері»
8. А.Қ. Мейірбеков, Қ.Ә. Әлімбетов «Кәсіпорынның экономикасы»,
9. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Комягин
10. В. М. Власова, «Основы предпринимательской деятельности», Москва
11. Р.Елемесов, Е. Жатқанбаев, «Государство и рынок»,
12. Аяпова Ж.М., Арынов Е.М. «Іскер адамның орысша
13. К.Ж. Оразалин, М.М. Жантасов, «Орысша-қазақша қазіргі уақыттағы
14. Б.Сабырбаев «Экономикалық терминдердің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі», Алматы
15. Н. К. Мамыров, «Менеджмент и рынок: Казахстанская
Қорытынды
Белгілі қоғамдық қажеттілікті қаржыландыру үшін және өз бетімен
Бұл қорлар қаржы нарығының қатысушы ретінде және инвесторы
Қазақстанда мемлекеттік бюджеттен тыс қорларға мыналар жатады:
1 Зейнетақы қоры;
2 Халықты жұмыспен қамтудың мемлекеттік қоры;
3 Әлеуметтік сақтандыру қоры;
4 Міндетті медициналық сақтандыру қоры (ММСҚ).
Зейнетақы қоры кәсіпорын, мекеме, ұйымдардың, сонымен қатар кәсіпкерлік
Қордың бюджеттік жобасы Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігінде