ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТУРИСТІК ӨНІМ СИПАТТАМАСЫ 6
1,1 Туризм туралы түсінік 6
1,2 Жібек Жолы бойындағы мәдени туризм 13
1.3 Эко-хикаялы туризм 15
2 ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ 19
2.1 Халықаралық маңызы бар жобалар 19
2.2 Қазақстанның туристік беделін қалыптастыру 22
2,3 Туризмді дамытудың бағыттары 25
ҚОРЫТЫНДЫ 28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 30
КІРІСПЕ
2005 жылғы Қазақстан Республикасында туристік қызметтен түскен табыс
Бүгінгі таңда туризмнің өзекті мәселелердің бірі бүкіл әлемге
Ежелгі кезеңдерден бастап біздің еліміз Ұлы Жібек жолының
Берілген жұмыстың мақсаты:
Туризмді экономиканың жоғары табыс әкелетін сегменті ретінде көрсету.
Халықаралық нарық талаптарына жауап бере алатын, бәсекелестерге төтеп
Еліміздің туристік потенциалын жоғарылату.
Жұмыста Қазақсттаның негізгі туристік игерілетін аймақтар қарастырылады, еліміздің
Жұмыс міндеттері:
1. Тартымды туристік объект ретінде Қазақстан беделін қалыптастыру.
2. Туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту.
3. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қарастыру, турист
Туризм – француз тілінен аударғанда серуендеу, жол жүру
Адам баласы ежелгі заманнан әр – түрлі мақсаттарға
Туризм латын- сөзінен пайда болған. Түсінік бойынша –
Рекреациялық туризм. Туризмнің бүл
күш-қуатын қалпына келтіру қажеттілігі жатыр.
Діни туризм. Туризмнің бүл түрі әр түрлі діндегі
қажеттілігіне негізделген. Діни туризм екіге бөлінеді:
а) діни мерекелерде мешіттерге, шіркеулерге бару:
б) әулие жерлерге бару:
Транзитті туризм.
мақсатында келесі елдің аймағын басып өту қажеттілігі жатыр.
Конгрессті туризм.
конференцияларға, симпозиумдарға, съездерге,
т.б. қатысу мақсатындағы туристік сапарлар қатысуға байланысты
үйымдастырыл ады.
Конгресске қатысушының шығыны әрине қарапайым туристің шығынына қарағанда
Өткенді аңсау мақсатындағы туризм. Тарихи өмір сүру аясында
орындарға бару қажеттілігіне негізделген.
Өз бетінше үйымдастырішіған туризм. Саяхаттың бүл түрі
тау, атқа міну,
демалуды сүйетіндерді біріктіреді. Туризмнің бүл түрінің айрықша
ерекшелігі оған қатысушылардың
қажет ететіндігінде. Турларды
туристердің өздері туристік-спорт клубтарымн және бірлестіктермен
біріге отырып үйымдастырады.
Іскерлік мақсаттағы туризм.
серіктестіктермен іскерлік қатынастарды бекіту немесе қалыптастыру
мақсатындағы сапарлар жатады.
8. Танымдық туризм. Туризмнің бұл түрінің негізін әр
білімді арттыруға деген қажеттілікті қанағаттандыру қүрайды.
9. Спорттық туризм.
қажеттілік жатыр, осыған байланысты:
- активті және
1 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТУРИСТІК ӨНІМ СИПАТТАМАСЫ
1,1 Туризм туралы түсінік
Қазіргі кезде адам қызметінің әртүрлі формалары бар, олар
Туризм түсінігіне теориялық және практикалық тұрғыдан нақты анықтама
Көптеген авторлар туризмге толық анықтама беруге тырысты. Әр
1980 жылы Манила декларациясы «Туризм – халықтар өмірінде
Халықаралық туристік Акдемия баспасында берілген анықтамада (Монте
П.Г. Олдактың пікірінше, қазіргі ғылыммен жинақтап айтқанда: «Туризм-
Қазіргі күнге дейін «туризм» түсінігінің көпшілік қабылдаған нақты
Қазір «туризм» терминін кең және терең түрде түсіндіру
Туризмге экономикалық тұрғыдан бірнеше анықтама берілген:
Г.А. Папирян,туризм ол қызметтер жиынтығы,оларды тұтыну барысында ғана
П.В. Шульгиннің ойынша, қазіргі туризм анықтамасы 2 көзқарасты
Біздің ойымызша, туризмнің экономикалық мәнініе нақты анықтама «қазіргі
Біздің ойымызша, туризм дегеніміз – рекреация, емдік, танып
Туризмнің негізгі түсініктерін анықтай отырып оның дамуына себепші
Туризмнің дамуына әсер ететін негізгі фактолар статистикалық және
Бұл факторлар жалпыланып айтылған және туризм ңегізгі аспектілерін
Аталған көрсеткіштер тура немесе жанама түрде адамның бос
Сыртқы факторларға экономикалық және қаржылық факторлар да жатады.
Сонымен қатар сыртқы факторларға саяси және құқықтық бақылаудың
Ішкі факторлар – бұл факторлар туризм сферасына тікелей
Туризм экономиканың ең «нәзік» сегменті бола отырып, нарықтың
ДТҰ нұсқауымен ҚР туризм және спорт агенттілігінің жасаған
1.Іле Алатауы (Алматы қаласы, Түрген елді-мекені, Есік, Талғар,
2.Солтүстік Тянь-Шань (Кеген, Нарынкөл, Жалаңаш, Шыңжа, Көлжат);
3. Жаркент-Талдығорған аймағы (Жаркент, Көктал, Басшы, Текелі, Талдықорған,
4. Балхаш (Балхаш көлі, Балхаш маңы);
5. Солтүстік Жоңғар (Дружба, Алакөл аймағы, Лепсинск, Лепсі
6. Түркістан (Түркістан қаласы, Тұрбат, Отырар, Шәуілдір, Баба-ата,
7. Жамбыл (Тараз, Меркі, Мойынқұм);
8. Сайрам-Шымкент (Шымкент қаласы, Сайрам, Арыс, Шардара, Сары-ағаш,
9. Жоғары Бұхтырма (Қатон-Қарағай, Берел, Рахман кілттері, Марқакөл
10. Маңғыстау аймағы (Фетисово елді-мекені, Ақтау қаласы, Ералиев-Құрық
Сондай-ақ туризмді ұйымдастыру үшін жоғары деңгейде аттрактивтілігі бар
Қазақстанның іскерлік туризм сегментінде де болашағы бар. Бұл
Туризм агенттігінің мамандарының пікірінше, қазақстандық туристік өнімінің ерекшелігін
Басқа әлем елдер тәжірибелерінде, ішкі туристік өнім елге
Қазақстан туристік Ассоциация директоры Рашида Шайкенованың айтуы бойынша,
Қазіргі таңда туризм даму мақсаты сапасы, халықаралық туристік
Мемлекеттік басқару органдары шағын бизнес кәсіпорындарына, оның ішінде
Қазақстан территориясы негізгі бес аймаққа бөлінеді: Солтүстік Қазақстан,
Солтүстік Қазақстанға Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Қостанай және Павлодар
Оңтүстік Қазақстанға Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда
Батыс Қазақстанға Батыс Қазақстан, Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе облыстары
Маңғыстаудың бүкіл территрориясы бойымен 2000 жыл бойы Ұлы
Жайық өзенінің төменгі ағысында орналасқан. Атырау қаласынан 50
Мұнда жер асты құрылыстар орналасқан: Бекет ата, Шопан
Шеркалу қамалды қаласы - VIII-IX ғғ арабтарға белгілі
Шақпақ ата жер асты мешіті - Алтықанатты киіз
Оғланды шатқалы - Осыдан 800 жыл бұрын қожа
Аймақ территориясына Шығыс Қазақстан облысы кіреді. Бұл аймақ
Маңызды өзендері Бұқтырма, Қатын. Ірі көлдері: Марқакөл, Зайсан,
Орталық Қазақстан Қазақстанның жүрегі. Ауданы 398,8 тысяч мың
Ұшаң-теңіз Орталық Қазақстан даласы ежелден бастап осында тұрған
Аймақ тарихи орталық Ұлытау тауларымен, рекреация ауданы Қарқаралы
1992 жылы тәуелсіз Қазақстанда өткізілген ең алғашқы қазақтардың
Ғалымдардың айтуы бойынша Ұлытау аймағында халық сәулет өнерінің
Ерте феодалдық кезеңде мұнда мазарлар құрылыстар түріндегі материалдық
Осы келтірілген бес аймақтың ерекшеліктерің ескере отырып отандық
Туризм шаруашылығының дамуымен іскерлік туризм дамуы өте тығыз
елдегі туризмнің жағдайы мен дамуы
ел экономикасының дамуы мен тенденциялары
Қ.Р. саяси жағдайы мен саяси бағыты
Соңғы кездері халықаралық туризмде іскерлік туризм мәнді орын
Іскерлік туризм дамыған елдерде перпективті және пайдалы бизнес
Іскерлік туризм жайлы белгілі бір түсінік жоқ. Біреулердің
1,2 Жібек Жолы бойындағы мәдени туризм
Қазіргі кезеңде Жібек жолы қайта жаңғырып, түрлене түсуде.
Қойылған міндеттерді орындалуы жол бойындағы археологиялық, архитектуралық, қалалық
«Жібек жолы» жобасын іске асыру мақсатында 2002 жылы
Қазіргі таңда бар құрылыстар мен дәстүрлі тұрақтар базасының
Қазақстандық Жібек жолының маңызды туристік-рекреациялық ресурстары Жетісуда, әсіресе
Түркістан – бұл Қазақ хандығының алғашқы астанасы ғана
Тараз Қазақсттаның ең ежелгі сауда-әкімшілік орталығы. Сондай-ақ Жібек
Қазақстан тарихында Отырар оазисінің маңызы зор. Бұл көшпелі
Отырар қалашығы біздің заманымыздың алғашқы жылдары мен 18
Отырар – ерте орта ғасырда Қазақстанда пайда болған
1998 ж 27 ақпанда Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығымен
Азия аймағындағы ең жақсы туристік фирма ретінде «Жібек
«Жібек жолы – Қазақстан» ұлттық компаниясы инвистиция тарту
1.3 Эко-хикаялы туризм
Жаппай экологизациялау мәселесі қазіргі қоғамның барлық жақтарын қамтыды.
Қазіргі таңда елімездің экотуризмнің дамуына үш проект территория
Алакөл-Сасықкөл және Теңгіз-Қорғалжын жүйелерінің туристік потенциалы жоғарғы деңгейдегі
Экологиялық туризм қоршаған ортаны қорғау мен сақтауға үлесін
- біріншіден, ЕҚТТ-да экологиялық туризмнің дамуы – бұл
- екіншіден, эколого-ағарту мен экотуристік жұмыстарының өзара сабақтасуы
- үшіншіден, ЕҚТТ-ң ұйымдастырушылық құрылымында ғылыми бөлімдер қызмет
Қорықтар – табиғат ландшафтысы немесе кез-келген шаруашылықтан қолданудан
Қазақстанда 10 мемлекеттік қорық бар: Ақсу-Жабағылы, Алматы, Алакөл,
Ұлттық табиғат саябақтары – қорықтар сияқты бұлар белгілі
Бурабай. Қазақстанның солтүстігінде Астана мен Көкшетау таулары арасында
Баянауыл – Шөлейт орталығындағы тамаша аудан. Ауданы 50,7га,
Марқакөл қорығы 1976ж құрылды. Оңтүстік Алтайдың табиғи кешендерін
Қатон – Қарағай қорығы 2001 ж құрылды. Ауданы
Рахман кілттері 1763 ж белгілі минарлды су көздері
Ондаған фирмалар экотуризмде мамандандырылып, олардың біреуі ғана эко
2 ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ
2.1 Халықаралық маңызы бар жобалар
1993 ж Қазақстан Дүниежүзілік туристік ұйымға мүше болып
2003 жылдың сәуір айының 21-25 жұлдыздарында Франческо Франжиалли
Туризмнің экономикалық маңызын анализдеу мен стаистиканы жүргізу мақсатында
2001 жылдың 17-18 қазанында Алматы қаласында «Экотуризм 21
Дүниежүзілік туристік ұйымының мүше-елдер арасындағы ынтымақтастықтың маңызды элементі
Қазақстанда келесу халықаралық маңызы бар жобалар іске асырылуда:
Алматы, Ақмола, Оңтүстiк Қазақстан облыстарында туризм инфрақұрылымының объектiлерi
Ақмола облысы Аршалы ауданының Мартыновка ауылында (Астана қаласынан
«Қорғас» және «Достық» шекара пункттерiнен Оңтүстiк Қазақстан облысының
«Жiбек жолы меруертi» халықаралық туристiк пойызын ұйымдастыру
«Жібек жолы – Қазақстан» үшін маңызы бар «Жiбек
Мемлекетаралық келiссөздер, оның iшiнде Шанхай
ынтымақтастық ұйымы, Еуразия экономикалық қоғамдастығы және Бiрыіңғай экономикалық
Каспий теңiзi бойынша: Ақтау (Қазақстан) – Астрахань (Ресей)
Каспий өңiрiнде туризмдi дамыту мақсатында теңiз круиздерiн ұйдастыру;
Ресейдiң, Әзiрбайжанның, Иранның, Түркiменстанның және Қазақстанның қатысуымен Каспий
Алматы облысында «Талхиз» туристiк - этнографиялық кешенiн құру
Ақтау, Атырау қалаларында туризм индустриясы объектiлерiн салу;
Қызылорда облысы Байқоңыр қаласының маңайында туристiк
индустрия кешенiн құру;
«Байқоңыр» кешенiне баратын сырттан келушiлер туризмiн және
2.2 Қазақстанның туристік беделін қалыптастыру
Қазіргі таңда Қазақстан өзінің тарихи алғышарттарына қарамастан, туристік
Беделді көтерудің негізгі іс-шаралары еліміздің туристік фирмалары мен
Қазақстан туристік өнімін жылжыту мақсатында мемлекет тарапынан көптеген
Туристік өнімін жылжытудың маңызды құралы көрме мен жәрмеңкелер,
Сондай-ақ елімізде басқа да туристік көрме-жәрмеңкелер өткізіледі. Мысалы
Қазақстан тек қана өз территориясында көрме-жәрмеңкелерді өткізіп қоймай,
«JATA-WTF» дүниежүзiлiк туристiк жәрмеңкесiне қатысуы, Лондон
қаласындағы (Ұлыбритания) «WTM» дүниежүзiлiк туристiк биржасына қатысуы, Шанхай
Ақпараттық-әдiстемелiк құралдары да туристік өнімді жылжытудың маңызды
ҚР шет елдердегi ресми мекемелерi және ұлттық тасымалдаушылар
Нарықтық экономиканың эволюциялық жолына түскен Қазақстандағы маркетингтің дамуы
Өндірістің әлеуметтік- экономикалық тиімділігін қамтамсыз етеін жалпы экономикалық
«Қазақстан-2030» стратегиясы ұсынған стратегиялық мақсаттарға жету экономиканы түбегейлі
Қазақстанның қазіргі нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорында басқару мәселелерін
Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Қазақстанның нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты
Туризм ел экономикасында маңызды рөл атқарады. Дүниежүзілік Туристік
Қазіргі таңда республикамызда туризмнің әр түрімен айналысатын 600
Туризм индустриясы мемлекетке экономикалық және әлеуметтік пайда әкелетін
Туризмнің тиімді дамуы маркетинг жүйесін ендіру арқылы ғана
Сондықтан туристік қызметтің экономикалық тиімділігі мен бәсекеқабілеттілігін жоғарлату
Туристік фирмалар бәсекелестік артықшылықтарға ғана жету мақсатын көздеп
Қазіргі таңда бұл сұрақ өте актуалды болып табылады,
Туристік маркетингтің өзіндік ерекшеліктері бар. Бұл ерекшеліктер туристік
2,3 Туризмді дамытудың бағыттары
Туризмді дамытудың негізгі бағыты бұл мемлекет тарапынан реттелуі.
туристік қызметке жәрдемдесу және оның дамуы үшін қолайлы
туристік қызметтің басым бағыттарын айқындап қолдайды.
Негізгі заңдарынан басқа елімізде туризмге байланысты бірнеше жобалар
Туризмді кешенді дамытудың табысты іске асырылуын қамтамасыз ету
- республикалық және аймақтық деңгейлерде туризмді дамыту саясаты
- туристік индустрия саласындағы қарым-қатынасты ретке келтіру мен
- сапалы туристік өнімнің ажырамас бөлігі ретінде туристерді
- статистиканы және зерттеу қызметін жетілдіру;
- ел беделін қалыптастыру, қазақстандық туристік өнімінің маркетингі,
- туризм инфрақұрылымының аса маңызды базалық компоненттерін жасау.
Туризм инфрақұрылым компоненттері, бұл, орналастыру, тамақтану, көлік, байланыс
Республикада жүзеге асырылп жатқан әлеуметтік – экономикалық реформалар
Туризм дамуының шетеуші елеулі факторлардың бірі орналастыру базасы.
Көлік қазіргі таңда дамуда. Бүгінгі таңда Қазақстанның халықаралық
Туризмді дамыту бағыттарының бірі, келушілер ағымын көбейту. Ол
- Туристерге қызмет көрсету жөнiндегi туроператорлар мен турагенттердiң
- мемлекеттiк тапсырыста көзделген бұқаралық ақпарат құралдары арқылы
- облыстар мен қалаларда Астана және Алматы қа-лаларында
- мемлекеттік органдар, туристік ұйымдар мен халықаралық ұйымдар
Туристің қауіпсіздігі мемлекет саясатына, турфирмалар қабылдайтын шараларға, сондай-ақ
Қызмет көрсетумен байланысты және табыстылығы едәуір дәрежеде осы
Қазақстандағы тиімді туристік салаға сәйкес кадрлар әлеулетін қалыптастыру
- туристiк сала үшiн кадрлар дайындайтын республиканың жоғары
- туристiк индустрия үшiн кадрлар даярлау мәселелерi бойынша
- туристiк қызмет негiздерi, экономика, маркетинг және туризм
- Қазақстан Дүниежүзiлiк туристiк ұйымның семинарлары
мен практикумдарына қатысады;
- әлемдiк деңгейдегi жетекшi сарапшыларды шақыра отырып, туристiк
индустрия субъектiлерiне арналған шебер-кластар, тренингтер өткiзіледі.
Туризм дамуы республикалық әлеулетін арттырады, тарихи-мәдени және табиғи
ҚОРЫТЫНДЫ
Жоғарыда келтірілген мәліметтерді қорытындылап, Қазақстан туристік өнімі материалдық-техникалық
Қазақстанда туризмді дамыту бірінші кезекте үлкен қаражатты қажет
1. мүмкін табыс коэффициентінің жоғары болуы;
2. нарықтың үлкен мүмкінідігі;
3. табиғи ресурстары;
4. Батыс пен Шығысты байланыстыратын халықаралық маршруттары үшін
Дегенмен, туризм саласына инвистиция аз тартылады. Оның себептері
1. PR – бағдарламасының төмен дамуы;
2. кейбір жерлерде қызмет көрсету мен байланыс құралдарының
3. Қазақстан территориясындағы ыңғайсыз көлік схемасы.
Бірақ ең басты себеп, бұл көптеген отандық турфирмалар
Қазақстанда туризм дамуы үшін;
туристік, банк құрылымдары үшін жағымды жағдай жасау;
көлік, тамақтану, орналастыру құралдарының базасын жасау;
сақтандыру компаняларына жағдай жасау;
туристік қызмет көрсету кешенін жасап, техникалық базаны нығайту.
Жаңа туристік индустриясын саланың даму мәселелерін зерттемей құру
Туризм әлі де болса, экономиканың саласы, және ғылыми
Бірінші кезекте Қазақстан Республикасының туризм үшін маңызды ресурстар
Туризм дамуы тек қана жергілікті деңгейде қарастырылмай келесі
Ұлттық деңгей - туризмнің ұлттық саясаты, туризм саясатын
Аймақтық деңгей - туризмің аймақтық саясаты, субъекттердің
Жергілікті деңгей - туризм дамуына жергілікті қоғамды тарту
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Гуляев В.Г. Новые информационные технологии в туризме. –
Дуисен Г.М. Основы формирование и развития индустрии туризма
Ердавлетов С.Р. География туризма Казахстана. – Алматы: Ғалым,
Ердавлетов С.Р. Казахстан туристский. – Алматы, 1989. –
Дуревич А.П., Копанев А.С. Маркетинг в туризме. –
Жолдасбеков А.А. Пыхарев А.Н. Мамадиаров М.Д. Организационно -
Карпова Г.А. Экономика современного туризма. – М.: Герда,
Квартальнов В.А. Романов А.А. Международный туризм: политика развития.
Квартальнов В.А. Туристский бизнес и система обучения кадров
Кон В.Л. Услуги и их социально – экономическая
Пузакова Е.П. Честникова В.А. Международный туристский бизнес. –
Румянцева З.П. Саломатина Н.А.Менеджмент организации. – М.: Инфра,
Сапрунова В.Б. Туризм: эволюция, структура, маркетинг. – М.:
Вуколов В.Н. История и теория международного туризма. -
Чигаркин А.В. Памятники природы Казахстана. – А.: 1980
Қазақстан Республикасындағы жылғы туризм. Статистикалық жинақ. – Алматы,
Қазақстан Республикасының Туристік қызмет туралы заңы. – Алматы,
О развитии туризма как доходной отрасли Ресаублики Казахстан.
Реальные возможности туристского рынка Казахстана. Деловой мир. –
Елеукенова Г.Ш. Очерк истории средневековой скульптуры Казахстана. Алматы,
Ердавлетов С.Р., Назарчук М.К., Кораблев В.А. Мифы и
. Зорин И. В.,Квартальнов В.А. Энциклопедия туризма: Справочник.-
Зуев Ю.А. Ранние тюрки: очерки истории и идеологии.
Ильина Е.Н. Туроперейтинг: организация деятельности: Учебник.- М.: ФиС,
www.tourist.kz .
www.tourinfo.kz .
www.ecotourism.kz .
www.google
ҚОСЫМША А
Қазақстан Республикасындағы туризм түрлері бойынша туристік ағын көлемінің
* Дерек көзі
ҚОСЫМША Б
Туристік индустрияның негізгі көрсеткіштері (2006 жыл)
Туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген келушілер саны, мың
Барлығы Оның ішінде
кіріс шығыс ішкі
Барлығы: 10649,0 4365,0 3004,0 3280,0 30553,4 6526,5
Оның ішінде:
Туристік ұйымдар 456,1 40,4 218,0 197,7 5902,6 554,6
Орналастыру объектілері 1361,3 264,2
1097,1 23153,5 5317,5
Санаторийлік -курорттық мекемелер 209,6 69,0
140,6 256,0 532,6
Айрықша қорғалатын табиғи аумақтар 391,6 130,4
261,2 9,1 2,2
Мәдениет мекемелері 2412,0 828,6
1583,4 1232,2 119,6
ҚОСЫМША С
Сырттан келушілер туризмінен бюджетке түсетін қаржының мөлшері
БОЛЖАМ
(млн. теңгеде)
Сырттан келушілер туризмі бойынша туристік ағынның өсуі(мың турист)
4500 285750
5400
342900
6000
381000
7000
444500
9500
603250
3