Алакөл көлінің гидрохимиялық ресурстары


МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
1 АЛАКӨЛ ОЙПАТЫНЫҢ ТАБИҒИ-РЕКРАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАР 5
1.1 Алакөл ойпатының географиялық орналасуы 5
1.2 Геологиялық даму тарихы мен ерекшеліктері 7
1.3 Жер бедерінің сипаттамасы 8
1.4 Гидроклиматогендік компоненттер 14
1.5 Биогендік компоненттер 19
3. РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ 24
3.1 Алакөл көлінің гидрохимиялық ресурстары 24
3.2. Көл жағалауының рекреациялық потенциалы 26
3.3. Батпақ және минералды сулармен емдеу және санаториялық потенциалы
3.4. Географиялық орналасуына байланысты табиғи ресурстарды игеру 32
3.5 Алакөл мемлекеттік қорығы 33
ҚОЛДАНЫЛҒАН ОҚУЛЫҚТАР ТІЗІМІ 35
2-тарауы жоқ
КІРІСПЕ…………………………………………………………………………….
АЛАКӨЛ ОЙПАТЫНЫҢ ТАБИҒИ-РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРЫ…..
Алакөл ойпатының географиялық орналасауы………………………...
Геологиялық даму тарихы мен ерекшеліктер…………………………
Жер бедерінің сипаттамасы……………………………………………..
Гидроклиматогендік компоненттер…………………………………….
Биогендік компоненттер…………………………………………………
РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ ТАБИҒИ-АНТРОПОГЕНДІК ФАКТОРЛАР………………………………..…………...
2.1. Рекреациялық ресурстардың табиғи даму тенденциясы………………...
2.2. Антропогендік факторлардың әсер ету кезеңдері………………………..
РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ.………………………………………………….………………….
3.1. Алакөл көлінің гидрохимиялық ресурстары……………………………..
3.2. Көл жағалауының рекреациялық потенциалы…………………………...
3.3. Батпақ және минералды сумен емдеу және санаториялық потенциалы
3.4. Географиялық орналасуына байланысты табиғи ресурстарды игеру…...
3.5. Алакөл мемлекеттік қорығы………………………………………………..
ҚОРЫТЫНДЫ……………………………………………………………………...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ОҚУЛЫҚТАР ТІЗІМІ………………………………………
РЕФЕРАТ
«Алакөл ойпатының рекреациялық-аймақтық жүйелері» магистрлік диссертациясы кіріспеден, 3 тараудан,
Жұмыстың мақсаты: Алакөл ойпатының табиғи-рекреациялық ресурстарымен танысып, оны тиімді
Кілтті сөздер: рекреациялық ресурстар, табиғи-антропогендік факторлар, гидрохимиялық ресурстар, батпақтар
КІРІСПЕ
ХХ – шы ғасырдың ортасынан бастап ғылым мен техниканың
Рекреациялық ресурстардың аймақтық ерекшеліктерін анықтау кең ауқымды зерттеулерді қажет
Алакөл ойпатының рекреациялық ресурстарына сипаттама бере отырып, оны тиімді
Ғылыми - әдістемелік бағалау жоспарында рекреациялық кешендердің демалыс орындары
Магистерлік диссертацияда Алакөл ойпатының рекреациялық кешендеріне кеңінен сипаттама берілген
Жұмыстың мақсаты: Алакөл ойпатының табиғи жағдайын рекреациялық география ғылымымен
Жұмыстың әдістемелік негізіне ғылыми баспалардан жарық көрген ғылыми еңбектер
Практикалық маңызы. Территорияның табиғи және рекреациялық ресурстарын дұрыс және
1 АЛАКӨЛ ОЙПАТЫНЫҢ ТАБИҒИ-РЕКРАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРЫ
1.1 Алакөл ойпатының географиялық орналасуы
Алакөл ойпаты Қазақстанның оңтүстік – шығыс бөлігінде (46 –
Палеозойдың аяғында қарастырылып ортыған территорияда таулы аймақ болған, ал
И.В.Мушкетовтың тұжырымы бойынша /2/ Балқаш – Алакөл ойпаты үштік
1840 жылы көлдерді А.Шренк барлаған. Ол көлдердің деңгейін өте
Сонымен, қазіргі кездегі ландшафттар соңғы мұздану дәуіріндегі ксеротермикалық кезеңде
1.2 Геологиялық даму тарихы мен ерекшеліктері
Балқаш – Алакөл депрессиясының геологиялық құрылымында көбінесе мезозой мен
Төменгі палеозой мен кембрий жасындағы жыныстар Тарбағатай тауларында кездеседі.
Жоғарғы палеозой шөгінділері Жоңғар Алатауының шығысында кіші –гірім сілемдер
Төрттік шөгінділер қарастырылып отырған аймақта кең көлемді алып жатыр.
1.3 Жер бедерінің сипаттамасы
Ұзақ уақыттық геологиялық даму тарихы мен палеогеографиялық ерекшеліктеріне байланысты
1.Эрозиялық – денудациялық таулар: Батыс Тарбағатай мен Жоңғар
Тарбағатай және Барлық тау жоталарының төбелі – жонды, лессті
Жоңғар Алатауының, Барлық және Тарбағатай тау жоталарының аллювийлі –
Аллювийлі және көлді – аллювийлі тегіс жазықтар;
Ұсақ шоқылы таулар;
Құмдар.
Эрозиялық - данудациялық таулар екі тау жотасымен берілген:
Батыс Тарбағатай тау жотасы Алакөл ойпатын солтүстігінен 150 км-ге
Тегіс төбелі су айрық жеке аймақтарда, әртүрлі деңгейде жатыр,
Тегістелген беттердің бөліктері тік беткейлі жер бедерімен қоршалған. Тау
Тарбағатай тауларындағы ең ірі тау аралық жазықтық Некрасов грабені
Тарбағатай тауына қосылып жатқан жазықтықтың бөліктері Қызыл Белдеу тауына
Тау аралық жазықтықтың солтүстік – батыс бөлігі тегіс төбелі
Тарбағатайдың оңтүстік беткейінде 1100-1500 м. биіктікте лесс тәрізді саздақтармен
Жоңғар Алатауы Алакөл ойпатын оңтүстік жағынан шектеп жатыр. Алакөл
Орта және аласа таулардың беткейлері денудациялық процестерге, эрозиялық тілімденуге
Жоңғар Алатауының шығыс бөлігі аса көп емес терең өзен
Жоңғар Алатауының Алакөл ойпатына жалғасқан шығыс жағында әртүрлі абсолюттік
Олар көбіне малта тастардың үстінде орналасқан, төменгі қабатында қызыл
ІІ. Тарбағатай және Барлық тау жоталарының төбелі-жонды лессті тау
2.1 Тарбағатай тау жотасының төбелі-жонды лессті тау алды. Ол
Тау алды беті лессті және лесс тәрізді саздақтармен жабылған,
2.2. Барлық тау жотасының төбелі-жонды лессті тау алды Алакөл
ІІІ. Аллювийлі-пролювийлі еңіс тау алды жазықтары.
3.1. Жоңғар Алатауының тау алды жазықтығы. Оның солтүстік-шығыс беткейінің
Ойпаттың оңтүстік-шығысында Барлық және Майлы жоралары бір жағынан Жоңғар
Жалпы ысырынды конустың әлсіз толқынды жер бедері сайлармен және
Барлық өзен аңғарларында да террасалар жеткілікті. Ірі өзендерде олардың
3.2. Барлық және Майлы тау жоталарының тау алды жазықтығы.
Еңіс жазықтық негізінен қиыршық құмдар араласқан қой тасты, малта
Жоңғар Алатауы Барлық, Майлы тауларының аллювийлі- пролювийлі тау алды
3.3. Тарбағатай тау алды жазықтығы тау жотасының оңтүстік беткейі
Жазықтық оңтүстігінде тегіс аллювийлі жазыққа ауысады, ені 20 км,
ІV. Тегіс аллювийлі және көлді-аллювийлі жазықтықтар.
4.1. Аллювийлі жазықтық Алакөл ойпатының солтүстік және батыс түбін
Жазықтық беті тегіс, кейде төбелі болып келеді және аса
4.2. Көлді-аллювийлі жазықтық. Алакөл ойпатының ең төменгі бөлігін алып
Тегіс, біркелкі көлді-аллювийлі жазықтықтың бетін аса білінбейтін ойысты жерлер
V.Кайнозой шөгінділерінің астынан кіші-гірім таулы жота түрінде ұсақ шоқылы
1. Палеозой фундаментінің ірі керткеші болып Арғанат-Арқарлы шектелген тау
Арғанат және Арқарлы таулары, диаметрі 40-45 км болатын сақина
Таудың алыс аудандарының жер бедері тік беткейлі, қысқа аңғарлармен
Бала Сайқан, Үлкен Сайқан, Ірге Сайқан таулары Арқарлы мен
Шығысында және сотүстік-шығысында таулар тік, аз тілімденген беткейлермен сипатталады.
Балтабай- Арқарлы аласа таулары. Алакөл ойпатының солтүстік-шығысында Қатынсу мен
Балтабай - Арқарлының көп бөлігі аз тілімденген тегіс төбелі
Арқарлы және Балтабай тауларының солтүстік және батыс беткейлері тегіс
Бақты тауы Алакөл ойпатының солтүстік-шығыс шегінде, Тарбағатайдан ағатын, Қаработа
5. Сиретас-Сасықкөл көлінің солтүстігінде 40 км жерде Ай және
Таудың тегіс, пенепленді бетінде аса биік емес, қиыршықты күмбез
Ай өзен аңғарының батысында аз тілімденген ұсақ шоқылы
Тарбағатай тау алды жазықтығында және Сасықкөл, Алакөл суларының үстінен
Құмдар. Алакөл ойпатында оңтүстік Балқашқа қарағанда аз тараған, дегенмен
Сілемдер негізінен орта және ұсақ түйіршікті құмдардан құралған, кейде
Құмды сілемдер саздақ жазықтарға біртіндеп ауысады, тек батыс бөлігінде
Ойпаттың барлық сілемдерінде негізінен дөңді құмдар, олардың биіктігі 2
Құмдар өсімдіктермен жақсы бекітілген, бірақ өсімдік мүлде өспейтін аймақтар
1.4 Гидроклиматогендік компоненттер
Алакөл ойпаты Еуразия құрылығының ортасында орналасқандықтан климаты біріншіден континентальды,
Алакөл ойпатындағы күннің түсу ұзақтығы жылына 2600-2800 сағатқа тең.
Қыс айларында керісінше, бұлтты күндер басым. Бірақ, суық жыл
Циркуляциялық факторлар. Атмосфера циркуляциясы қарастырылып отырған ауданда қыста шығыстан
Көктем айларында сібір антициклоны кері шегінеді, циркуляция күшейе
Ылғал мөлшері тек топырақ қабатында ғана емес, ауада да
Күзгі циркуляциялық процестер көктем айларындағыдай арктикалық ауа массаларының келуі
Жоңғар Алатауы, Тарбағатай және тағы да басқа Алакөл ойпатын
Ауа температурасы. Ойпаттың жазық бөлігінің климаты континентальды: ұзақ және
Тау беткейлерінің биіктігі, экспозиция көрсеткіші, жер бедерінің тілімденуі, тау
Алакөл көлі ауаның температуралық режиміне жылы жыл мезгілінде әсер
Алакөл ойпаты меридиан бойынша аса созылып жатпаса да, солтүстік
Қаңтардың орташа айлық температурасы минус 10-180С. Температураның күрт көтерілуі
Қалыпты жағдайдан ауытқу мезгілінде орташа тәуліктік температура 5-100С –
Вегетациялық кезең (орташа тәуліктік температура 5 0С және жоғары)
Алакөл ойпатының көлдері, әсіресе ірілері, жағалаудың тәуліктік температурасының өзгеруіне
Үсіктер. Алакөл ойпатының климаты әртүрлі ауылшаруашылықтық мәдени дақылдарды өсіруге
Ылғалдылығы. Ойпаттың жазық бөлігі құрғақтау болады. Ол Еуразия құрылығының
Алакөл ойпатының басым бөлігінде жауын-шашын мөлшерінің ең көп шамасы
Тамыз айларында жауын-шашын мөлшері аз болады, тек Жоңғар қақпасында
Жауын-шашынның түсу ырғақтылығы мен ұзақтығы территория бойынша біркелкі емес.
Қар жамылғысы. Көп жылдық бақылаулар бойынша қардың түсуі қараша
Алғашқы жауған қар көбінесе екі-үш күн сақталады. Тұрақты қар
Қар жамылғысының ең үлкен биіктігі ақпанның екінші жартысында байқалады.
Қатты боранды желдің қарқындылығы мен ұзақтығы әртүрлі себептерге байланысты:
Салыстырмалы ауа ылғалдылығы Алакөл ойпатында 52-67 пайыз аралығында. Суық
Алакөл ойпатында, жаз айларында ауаның салыстырмалы ылғалдылық көрсеткішінің төмен
Ойпаттың солтүстік шөлді зонасында солтүстік-шығыс бағыттағы желдер басым. Қыс
Ойпаттың орталық аудандарында батыс бағытындағы желдер Жоңғар қақпасындағы ауданда
Желдің орташа жылдық жылдамдығы секундына 1,7-6,6, м. Орташа
Батыс және оңтүстік-батыс желдердің қарқыны қатты. Бірақ Жоңғар және
Алакөл ойпатында өте қатты соғатын желдерге Жоңғар қақапасынан шығатын
Шаңды борандар туғызатын қатты желдер, көбіне жылы жыл мезгілінде
Құрғақшылық ұзаққа созылмайды, ол ауа температурасының өте жоғары болуымен
Тұманды күндер радиациялық және адвективті үрдістердің әсерінен қалыптасады. Ойпатта
Ойпатта өзендер торабы біршама жақсы тараған. Негізгі су көздеріне
Гидрографиялық қатынаста шөлейт зонасы ішкі ағыс облысына жатады. Өзен
Алакөл ойпатына кіретін Тарбағатайдың оңтүстік беткейінің көптеген өзендері жазыққа
Алакөл, Қошқаркөл, Сасықкөл алаптарына енетін Таңсық, Қатынсу, Қарағайлы, Ұржар,
Ойпаттың Тарбағатай бөлігінің орташа тауларының қатты тілімденуі нәтижесінде жер
1.5 Биогендік компоненттер
Алакөл ойпатының топырақ жамылғысы жайында жазылған тұжырымды ғылыми еңбектер
Мұнда топырақ жамылғысы автоморфты топырақ тараған жерлерде сирек
Сонымен көктемде топырақтың жай еруі және оның беткі қабатының
Ойпаттың жазық жерлерінде көктемде микроорганизмдердің өмір сүруіне жақсы жағдай
Өзен аңғарларына жер асты сулары 0,5-2,0 м тереңдікте жатады.
Алакөл ойпатының топырақ жамылғысы негізінен шөлді түрлерімен берілген.
Құрғақ климатты Арғанат, Керегетас үстірттерінде сұр-қоңыр топырақ қалыптасады. Топырақ
Жауын-шашынның аз мөлшерде түсуі және ылғалдылықтың өте көп мөлшерде
Өзендердің екінші және көл маңындағы су баспайтын террасаларында шалғынды
Жер асты сулары 3-5 м тереңдікте жатқандықтан тамырларды қоректендіретін
Негізінен шалғынды-сұр топырақтың тұзды және сортаңды түрлері тараған. Олар
Өзен суы топырақ қалыптастыру процесіне тау алды және жазық
Топырақ қалыптастырушы жыныстар механикалық құрамы әртүрлі ұсақ түйіршікті аллювий
Өзен аңғарларының төменгі террасаларында гидроморфты топтың топырағы тараған. Барлық
Тақырлар және тақыр тәрізді топырақ негізінен өзендердің ескі атырауларында
Тақыр тәрізді топырақтың беткі қабаты борпылдақ. Бұл топырақ тақырларға
Аллювийлі- шалғынды топырақ - өзен және көлдердің жайылымды террасаларында,
Көлдің төменгі жағалаулары мен батпақты аймақтарда шалғынды-батпақты топырақ кездеседі.
Сортаң топырақ ұсақ тұзды көлдердің құрғақтанған жерінде және Алакөл,
ТМД-ның геоботаникалық аудандастыру үлгісінде /20/ Алакөл ойпаты Азиялық шөлді
Өсімдіктердің шөлді түрі теңіз деңгейінен 350-500 м жоғары орналасқан
Ойпаттың территориясында бірнеше құмды сілемдер бар, Олар – Биқұм,
Құмды массивтер бұрыннан бері мал жайылымдарында қолданылатындықтан байырғы өсімдіктер
Қарақұм құмдарын қарқынды қолдану нәтижесінде ондағы алғашқы өсімдік топтары
Биқұм, Үлбет Қосайшы құмдарында да осы өсімдік жамылғысы тараған.
Текелі тау алды жазықтығы жұқа құмды қабықпен жабылған. Мұнда
Қиыншық тасты және тасты шөлдер ойпат территориясының кіші-гірім сілемдерін,
Арқарлы және Арғанат тау жоталарының арасындағы тау аралық аңғарлары
Ойпаттың оңтүстік-шығыс бөлігіндегі Жоңғар қақпасының маңында өсімдік жамылғысы зайсан
Сортаңды шөлдер Адакөл көлінің жағалауында жіңішке сызық түрінде кездеседі.
Көл мен өзен жағалауларында тұзданған аллювийлі-шалғынды топырақта өсімдіктің шалғынды
Алакөл ойпатынң солтүстігінде Тарбағатайдың оңтүстік беткейінің тау алды жазықтығына
Тарбағатайдың оңтүстік беткейінің өсімдік жамылғысы келесі биіктік белдеулерге бөлінеді:
Шөлді-дала белдеуі тау алды тегіс жазықтығын алып жатыр. Мұнда
Дала белдеуі 700-1200 м биіктіктегі тау алдын және аласа
Бұталы- әртүрлі шөптесінді, бетегелі далалар мен бұталар белдеудің
Тау жотасының орталық бөлігінде бұталы белдеу 1200-1800 метр биіктікте
Субәлпілік белдеу үстірт тәрізді су айрықтарда да кездеседі. Шалғынды
3. РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Алакөл көлінің гидрохимиялық ресурстары
Су ресурстарының химиялық құрамы және минерализациясы су -
Алакөлдің минерализациясы арасындағы айырмашылық үлкен – литріне 200 мг-нан
Сасықкөл суы жеткілікті қатты (2,0-5,5 мг-экв/л), ішуге жарамды; рН
Көлдер жүйесінде Сасықкөл – Алакөл көлдері арасында жатқан және
Алакөл көлінің суы тұзды, өте қатты (19-32 мг-экв/л) және
Судың минерализациясы және ионды құрамы Алакөл көлінде көлеміне қарай
Минерализация жоғарылаған кезде натрий сульфаттың хлорлы коэффициенті көтеріледі, ал
Бірімжанов Б.А. және Снигерев Н.Е. бойынша Алакөл көліндегі метаморфизация
CaSO4+ Na2CO3→ CaCO3↓ + Na2SO4
MgSO4 + Na2CO3→ MgCO3 ↓ + Na2SO4
Осы процестер нәтижесінде кальций және магний карбонаттары тұнба түрінде
Алакөл көліндегі су деңгейінің көтерілуі судың тұз балансының өзгеруіне
Жер асты суларымен қоректенетін Жалаңашкөл көлінің минерализациясы әр жылдары
3.2. Көл жағалауының рекреациялық потенциалы
Қазақстанның оңтүстік-шығыс ауданы, дәлірек айтқанда Алакөл ойпаты Тарбағатайдың және
Қазақстанның бұл өңірінде аң аулау объектісі болып табылатын жабайы
Ойпаттың негізгі рекреациялық ресурсы Алакөлдің суы мен оның маңайында
3 КЕСТЕ
Алакөл көлінің негізгі көрсеткіштерінің сипаттамасы
Көлдің ұзындығы, км 104 Жағалауының ұзындығы, км 38,4
Ең ұзын ені, км 52 Жағалауының даму көрсіткіші 2,0
Орташа ені, км 25,5 Көлдің жалпы ауданы, км2 2650
Орташа тереңдігі, м 22,1 Көлдегі судың көлемі, км2 58,56
Алакөлдің су режимі толығымен оған келіп құятын Ұржар, Қатын
Жалпы Алакөл ойпатының жер асты суларынң ағыны секундына 39,27
4 КЕСТЕ
Алакөлдің көп жылдық орташа су балансы
Өлшем бірлігі Кіріс
Булану
Су қорының өзгерісі
Жер беті ағыны Жер асты сулары Жауын-шашын мөлшері Барлығы
мм 688 323 274 1285 1194 90
млн. м3 1635 770 653 3058 2844 214
% 53,5 25,2 21,3 100 100
Алакөл көлі Балқаш көлі сияқты ішкі ағын алабына жатады,
Тарихи мәліметтерге сүйене отырып көлдің деңгейінің ауытқуын (1879 жылдан
● 1810-1840 жылдар – деңгейінің төмендеуі, ең төменгі деңгей
● 1850-1860 жылдар – 1850 жылдың соңы мен 1860
● 1860-1885 жылдар – деңгейінің қайтадан төмендеуі, минимумы 1884-1885
● 1886-1817 жылдар – деңгейінің көтерілуі, максимум шамасы 1911-1917
● 1917-1946 жылдар – төмендеу, минимумы 1940-1946 жылдар;
● 1947-1977 жылдар –көтерілуі – максимумы 1965-1977 жылдар;
●1978-1995 жылдар – 1983 бастап күрт төмендеуі;
● 1996 жылдан бастап деңгейі көтеріліп келеді. Тарихи мәліметтерді
Сонымен, ХІХ-ХХ ғасырларда Алакөл көлінің екі толық циклына сәйкес
Көл жағалауының рекреациялық потенциалын Алакөл көл жағалауларынан байқауға болады.
Акважүйелердің биологиялық алуандығы судың миенрализациясына тікелей әсер ететіні белгілі.
Алакқөл көлінде кәсіптік маңызы бар үш түрлі балық түрі
Алакөл тобына жататын көлдердің ихтиофаунасы өте кедей. Кәсіптік жағынан
5 КЕСТЕ
Алакөлдегі кәсіптік маңызы бар балықтардың
түрлік құрамы, %
Көлдер жыл Марин-
ка сазан Көксер-
ке табан Алабұға Балық саны, центнермен.
Сасық-
көл 1939 7 8
85 1331
1961 1 65
34 7789
1962 2 77
21 9282
1963 4 80
16 21887
Қошқар-
көл 1961 1 91
8 6310
1962 1 87
12 9330
1963 1 89
11 3894
Алакөл
1939 43 1
36 2515
1961 1 89
10 20914
1962 1 80
19 19782
1963 6 74
20 20763
Барлық көлдер 1939 31 14
65 3846
1961 1 84
15 35013
1962 1 81
18 35013
1963 2 81
17 46454
1999
16 20 39 22 760672
Көлдегі балық түреінің және оның сандық көрсеткішінің азаюы, тіпті
Барлық арасан минералды бұлақтары Шығыс Қазақстан облысының оңтүстігінде Алакөл
Арасанка бұлағының оң жағалауында минералды су көздерінің бар екені
Табиғи емдік суларды халық шаруашылығының әртүрлі саласында пайдалану жолдарын
Барлық-Арасан минералды су көздерінің табиғи суын емдік мақсатта пайдалану
Барлық-Арасанның жіңішке су айрықтық жазығында 500 метрлік ара қашықтығында
Суды іш-құрылысы ауруына, әсіресе бауыр, асқазанның кілегей қабығының асқынуы
Қазіргі уақытта көл жағалауында көптеген жекешелендірілген дем алыс орындары
3.3. Батпақ және минералды сулармен емдеу және санаториялық потенциалы
Қазіргі спектрографиялық және басқа да әдістердің көмегімен емдік минералды
Бальнеологиялық санаториялардың негізгі ерекшелігі емдік минералды суларды қолдануында. Жалпы
Емдік қасиеті бар батпақтар да сыртқы орта факторы ретінде
Емдік қасиеті бар минералды сулар және батпақ ванналары адам
Жалпы жоғарыда айтылған факторлар адам ағзасына емдік әсерін тигізеді
Алакөл өңірінде осындай рекреациялық ресурстардың кездесуі, мұнда курортты орындардың
3.4. Географиялық орналасуына байланысты табиғи ресурстарды игеру
Қазақстан террриториясы табиғи кешендерінің әртүрлілігімен көзге түседі. Мұндағы теңіз
Алакөл ойпаты рекреациялық мақсатта пайдалану жағынан аз қарастырылған. Оның
Жағымды табиғи климаттық жағдайы;
Минералды сулардың химиялық құрамы;
Пейзажының әртүрлілігі;
Транспорттық жол жағдайы;
Аймақтың тығыз қоныстануы.
Дегенмен, Алакөл ойпатындағы жағдай кейбір факторларға жауап бермесе де
1 Маршрут. Үшарал-Тентек өзенінің атырауы – Сасықкөл көлі –
2 Маршрут. Үшарал – Ақши ауылы – Тасты аралдар
3 Маршрут. Үшарал – Арқарлы ауылы – Сарықұм құмдары
4 Маршрут. Бұл ғылыми-туристік маршруттың негізгі мақсаты Жоңғар Алатауының
Табиғат қоғам байлығы /32/ қашан да жер бетіндегі тіршіліктің
3.5 Алакөл мемлекеттік қорығы
Қорық – ғылыми немесе мәдени жағынан айрықша бағалы табиғат
Қазақстан республикасы өкіметінің қаулысы негізінде 1998 жылдың 5-ші сәуірінде
Алакөл мемлекеттік қорығы 1999 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының «Ғаламдық
Қорықта жалдар бойы табиғатта өтіп жататын өзгерістерге бақылау жүргізіп,
ҚОЛДАНЫЛҒАН ОҚУЛЫҚТАР ТІЗІМІ
Мукашева Ж.Н., Мухамадиева А. К истории развития ландшафтов Алакольской
Мушкетов И.В. Физическая геология // Уч. зап. Моск. Гос.
Влангали А. Геогностические поездки в Восточную часть Киргизской степи
Давыдова и др. История озер Восточно-Европейской равнины. СПб., 1992.-152с.
Коровин В.И. Влияние гидрометеорологических условий на сток рек и
Srenk A. Beriht uber tine im Jahre 1840 in
Семенов-Тянь-шаньский. Путешествие в Тянь-Шань в 1856-1857 гг. Москва.: Географгиз.
Шлыгин Е.Д. геологическая история и геологическое строение Казахстана. Очерки
Горностаев И.Н. Четвертичные отложения северных подножий Джунгарского Алатау. Изв.
Попов А.В. Географическое положение и строение поверхности Алакольской впадины.
Трифонова Т.М. Климатическая характеристика Алакольской впадины.: В кн.: Алакольская
Климат Казахстана. Под редакцией Утешова А.С. Ленинград. 1959. 367
Гриневич А.Г. Опыт разработки элементов малого ветроэнергетического кадастра Средней
Трифонова Т.М. Ветроэнергетические ресурсы Алакольской впадины и использование их
Агроклиматический справочник по Семипалатинской области. Алма-Ата. Казгосиздат. 1960.-123с.
Ахмедсафин У.М. и др. Территориальное распределение ресурсов подземных вод
Соколов С.И., Курмангалиев А.Б. Почвы Алма-Атинской области. Алма-Ата. Наука.
Абдулкасимов А.А. Антропогенные парагенетические комплексы Средней Азии.// Сб. Вопросы
Арманд Д.Л. Нам и внукам. М., 1964.
Арманд Д.Л. Антропогенные эрозионные процессы. Сельскохозяйственная эрозия и борьба
Котлов Ф.В. Изменение геологической среды под влиянием жеятельности человека.
22. Шнитников А.В. Внутривековые колебанияя уровняя сстепных озер Западной
Будыко М.И. Эволюция биосферы. Л., 1984.
24. Николаев В.А. Ландшафты азиатских степей. М., 1999.
Мухамадиева А., Мукашева Ж.Н. Анализ ландшафтных структур по материалам
Байдал М.Х. Колебания климата Кустанайской области в ХХ столетии.
27.Чигаркин А.В. Региональная геоэкология Казахстана. - Алматы:
28.Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды.-
29. Беремжанов Б.А., Снегирева Н.Е. Химическая характеристика озер и
30. Бауэр Л., Вайничке Х. Забота о
31. Николаенко Д.В. Рекреационная география. Москва. 2001. С. 34-69.
Джаналеева К.М. Антропогенное ландшафтоведение. Алматы. 2001.
Шебельникова С.А. Оценка рекреационных ресурсов Республики Казахстан для целей
Толганбаев С.А. История организации заповедника. В сб.: Летописи природы