Мазмұны
Кіріспе...................................................................................................................3
1 Бөлім. Меншікке салықтардың экономикалық мазмұны
1.1. Меншікке салықтардың экономикалық мазмұны............................................................4
1.2. ҚР меншікке салықтарды қолданудың жағдайы.................................................................6
2 Бөлім. Меншікке салықтардың құрамы
2.1. Мүлікке салық.................................................................................................................................14
2.2. Жер салығы.......................................................................................................................................17
2.3. Көлік құралдарына салық...........................................................................................................20
3 Бөлім. Меншікке салықтарды жетілдіру жолдары
3.1. Меншікке салықтарды қолданудағы кемшіліктер............................................................23
3.2. Меншікке салықтарды жетілдіру жолдары.........................................................................24
Қорытынды мен ұсыныстар..................................................................................................................26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.........................................................................................................27
Кіріспе
Нарықтық экономиканың қалыптасуы кезінде салық саясатының негізгі бағыты
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу
Осындай салықтардың ішіндегі меншікке салынатын салықтарда өзіндік мәнге
Аталған салық түрлері жергілікті бюджетке түсетіндіктен жергілікті салықтар
Сондықтан курстық жұмыстың мақсаты - меншікке салынатын
Курстық жұмыстың алға қойылған міндеттері:
- меншікке салықтардың экономикалық мазмұнының мәні мен
- меншікке салықтарды қолданудың әлемдік тәжірибесін салыстырмалы түрде
- меншіктік салықтардың құрамын
- мүлікке салықтың салық салу объектілері мен салық
- жер салығы салық салу объектілері мен салық
- көлік құралдарына салық салық салу объектілері мен
- меншікке салықтарды жетілдіру жолдарының бағыттарын жеткізу;
- меншікке салықтарды қолданудағы кемшіліктерді және
- меншікке салықтарды жетілдіру жолдарын ұғындыру болып отыр.
1 Бөлім. Меншікке салықтардың экономикалық мазмұны
1.1. Меншікке салықтардың экономикалық мазмұны
Қандай да болмасын мемлекеттің салық жүйесі негізінен екі
Қазақстандағы салықтардың атқаратын реттеуші қызметіне кеңінен тоқталсақ, оның
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында болашақтағы мемлекетіміздің
Меншікке салынатын салықтар нарықтық экономика жағдайында мемлекет иелігінен
Салықтардың мөлшерлемелері меншіктің табыстылығы бойынша емес, сыртқы нышандар
Меншікке салынатын салықтар қоғам алдындағы салықтыұ жауаптылықты біркелкі
Жер салығы 1992 жылы енгізілді. Жерге салынатын салықты
Мүлікке салынатын салықтар тура нақтылы салыққа жатады, оның
Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе оралымды
Мүлікке салынатын салықты төлеудің көзі табыстың мүлікті пайдаланудың
1.2. ҚР меншікке салықтарды қолданудың жағдайы
1998 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің «Салық және басқа
Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы бөлімінде
1999 жылы ішкі өндіріс тауарлары бойынша қосымша құн
Халықаралық ұйымдар мен шет мемлекеттер қайтарусыз қаржыландырылатын
Шетелдік инвесторлардың мүддесін қорғау мақсатында салық заңдылығында кіріс
Салық саясатының негізгі мақсаты мемлекет пен салық төлеушілердің
Департаменттің Қазақстан Республикасы Президентінің стратегиясын жүзеге асыру жөніндегі
Азаматтық партияның жетекшісі Азат Перуашев «Салыққа – салауатты
Өзара сауданы жақсартуда екіжақты салық салудан арылу механизмі
парламенттің экспортталған өнімдерге қосылған құнға салық салуы әділдік
Негізгі қорларды арттыру мәселесі, нәтижеде кәсіпорындарға салынатын салық
Өндірісті техникалық жаңартуға баса мән беру жөніндегі Үкіметтің
Келесі мәселе тобына салық төлеушілер (кәсіпорындар) мен мемлекеттің
З. Кәкімжанов «Салық саясатының дамуы – ел игілігінің
Бірінші кезеңде дербес тәуелсіз салық саясатының негіздері қаланды.
Сондай-ақ, аталмыш кезеңді жаңа экономикалық қатынастардың енді-енді қалыптасып
Біз салық заңын әлемдік Салық Кодексінің үлгісі жетіліп
Егер, Қазақстан Республикасының Салық Кодексін басқа елдердің заңдарымен
Сонымен, ел арасында кеңінен талқыланған Салық кодексі қабылданып,
Салық органдары үшін туындап отырған мәселе де жоқ
Жалпы үздік салық төлеушілер мен үздік салық қызметкерлерін
Соңғы жылдары салық органдарының жұмыс әдісі мен нысаны
Г.Шоланова, Алматы қаласы бойынша Салық комитетiнiң есеп, талдау
Сөйтiп, қолдан жасалған артық төлеу салық төлеушiге жыл
Егер корпоративтiк табыс салығының үлесi республикалық бюджетке кiрiстер
2 Бөлім. Меншікке салықтардың құрамы
2.1. Мүлікке салық
Мүлік салығы – Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық
Мүлік салығы жергілікті салық болып табылады.
Мүлік жылжитын және жылжымайтын болып бөлінеді. (1 сурет).
1 – сурет. Мүліктің жіктелуі
1) Мүлікке салықты төлеушілер болып мыналар табылады:
ҚР-ң территориясында меншік құқында немесе шарушылық басқаруында салық
ҚР территориясында меншік құқында немесе шаруашылық басқаруында салық
ҚР территориясында меншік құқында немесе шаруашылық басқаруында салық
Салық салудың объектісін меншік иесі басқа тұлғаға сенімділік
Жеке тұлғалар үшін мүлікке салық бойынша салық базасы
Мүлікке салықты төлеушілер болып мыналар табылмайды:
1. ҚР Үк-мен бекітілген тұтыну нормативінің шегінде бірыңғай
2. Діни бірлестіктер.
3. Мерзімді әскери қызмет атқаратындар әскери қызметтің
4. Кеңес одағының батырлары, социалистік еңбек ерлері, ҰОС-на
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер мүлікке салықтың сомасын
1. Коммерциялық емес ұйымдар (Діни бірлестіктен
2. Жалпы жұмысшылар санының 51%-н астамын
3. Негізгі қызметі кітапханалық қызмет көрсету облысында жұмыс
4. Ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестациялау облысында қызмет жүргізетін
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер мүлікке салықтың сомасын
Жеке тұлғалар үшін мүлікке салықты есептеуді мүліктің түріне
2.2. Жер салығы
Жер салығының салық салу объектісі болып жер учаскесі
Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлер.
Елді мекен жерлері.
Өндірістік, көлік, б/с, қорғаныс жерлері.(аш/лық мақсатында емес жерлер)
Ерекше қорғалатын табиғи территория жерлері.
Орман қоры жерлері.
Су қоры жерлері.
Запастағы жерлер.
Жер салығын төлеушілер болып салық салудың объектісі меншік
Жер салығының көлемі жердің орналасқан жеріне, құнарлылығына, ауданына
Жер салығын есептеуді жүргізу үшін жерге меншіктілік құқын
Шабындық
Жайылымдық Ауылшаруашылық мақсатында
Егістік
Елді мекен жерлеріне жер салығының базалық ставкасы 1
Ауылшаруашылық мақсатында емес жерлерге салықтың ставкасы 1 га-ға
Заңды және жеке тұлғалардың кәсіптік әрекетіне пайдалануға берілген
Орман қоры жерлері мынадай жағдайларда салық салуға жатады:
Ауылшаруашылық мақсаттарына пайдалануға берілгенде
Орман шаруашылығы органдарының ғимараты тұрған жерлер.
Су қорының жерлері мынадай жағдайларда салық салуға жатады:
Ауылшаруашылық мақсаттары үшін пайдаланғанда.
Су шаруашылығы органдарының ғимараттары тұрған жерлер.
Жеке үй шаруашылығын жүргізу үшін жеке тұлғаларға берілген
Жердің ауданы 0,5 га шейін болғанда әрбір 0,01
0,5 га-дан асқан ауданға әрбір 0,01 га-на 100
Үй жанындағы жер учаскесі бойынша жеке тұлғалар жер
Жер ауданы 5000 м2 шейін болғанда әрбір м2
5000 м2 –ден асқан ауданға әрбір м2 үшін
Автотұрақтар, АЗС-р, базалар тұрған жерлер үшін жер салығының
Жергілікті атқарушы органдар өзінің өкілеттілігі шегінде жер учакесінің
2) Жер салығы бойынша салық салуға мынадай жерлер
1. Ерекше қорғалатын табиғи территория жерлері.
2. Орман қорлары жерлері.
3. Запасты жерлер.
Жер салығын төлеуден мынадай тұлғалар босатылады:
Бірыңғай жер салығын төлеушілер (шаруа қожалықтары).
Түзету мекемелері.
ҰОС-на қатысушылар, мүгедектер, бала кезінен мүгедек балалардың 1
Діни ұйымдар.
Жер салығының сомасын есептеген кезде салық төлеушілер салық
Балаларды емдеу мекемелері.
Мемлекеттік табиғи парктер, ботаникалық бақтар, зоологиялық парктер.
Коммерциялық емес ұйымдар.
Әлеуметтік сферада қызмет жасайтын мекемелер.
Жер салығын есептеу әрбір жер учаскесі бойынша бөлек
2.3.Көлік құралдарына салық
Көлік – құралдары салығы ҚР салықтардың бірі болып
Жеке және заңды тұлғалар меншігіндегі көлік – құралдарынан
ҚР – да көлік салығына көптеген өзгерістер мен
Көлік – құралдары салығы негізінен мақсатты салық болып
Көлік салығын төлеушілер:
меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар;
меншік, шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығындағы салық
заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелері;
лизинг алушы қаржы лизингі шарты бойынша берілген салық
Мемлекеттік тіркеуге жататын және уәкілетті органда есепте тұрған
Салық салу объектісі болып ҚР-ң территориясындағы көлік құралдарының
Жеңіл автомобильдің двигатель көлеміне 1500-ден 2000 см3 дейін,
Жеңіл автокөлік құралдары бойынша салықты есептеу мерзіміне пайдалану
ТМД елдерінде шыққан машиналар үшін
пайдалану уақыты 6 – 15 жылға шейін 0,3
пайдалану уақыты 15 – 25 жылға шейін 0,2
пайдалану уақыты 25 жылдан жоғары 0,1
Басқа жеңіл көліктері үшін двигатель көлеміне байланысты:
- 3000 см3 шейін 0,5
- 3000 – 4000 см3 шейін 0,7
- 4000 жоғары 0,1
ТМД елдерінде шыққан жүк көтергіш көлік құралдары бойынша
7 – 14 жылға дейін 0,5
14 – 20
20 ж жоғары
ҚҚС төлеуден мыналар босатылады:
1. Мамандандырылған ауылшаруашылық техникасы бойынша ауылшаруашылық өнімін өндіруші.
2. Жүк көтерімділігі 40 т-дан асатын
3. Шаруа қожалықтары ҚР-ң Үк-мен белгіленген норматив
4. Мүгедектер
5. Кеңес одағының батырлары, социалистік еңбек ерлері, халық
5. Мемлекеттік мекемелер мен коммерциалық емес
6. Мамандандырылған дәрігерлік көлік құралдары.
ҚҚС салықты төлеушілер көлік құралының түріне, пайдалану уақытына,
3 Бөлім. Меншікке салықтарды жетілдіру жолдары
3.1. Меншікке салықтарды қолданудағы кемшіліктер
Бүгінгі таңда Казақстан Республикасының Президенті Н.А.Назарбаевтың Қазақстан халқына
Салық реформасын жүргізу қиындықтары, бірінде Қазақстанның экономикасы нарықтық
Жаңа салық жүйесіндегі негізгі жаңалықтардың бірі халықаралық салық
Аталып отырған жаңа салық жүйесі туралы заң өмір
Қазақстан Республикасының Президентінің 1995 жылы 21 желтоқсанында қабылданған
Енгізілген өзгерістермен толықтырулардың қатарына мына төменгілерді жатқызуға болады:
салық салынбайтын минимумды анықтауда, ең төменгі жалақы орнына
арнайы экономикалық аймақтарды тіркеліп, қызмет жасайтын заңды тұлғалар
заңды тұлғалардың жалақыға жұмсалатын шығындары шектеліп, белгіленген нормадан
жер қойнауын пайдаланушылардың барлығы Қазақстан Республикасының Үкіметімен контрактіге
Меншікке салынатын салықтар нарықтық экономика жағдайына мемлекет иелігінен
Меншікке салынатын салықтарға жер салығы, көлік құралдарына салынатын
Меншікке салынатын салықтар негізінен жергілікті бюджетке есептеледі.
Салықтардың мөлшерлемелері меншіктің табыстылығы бойынша емес сыртқы нышандар
Меншікке салынатын салқтар қоғам алдындағы салықтың жауаптылықты біркелкі
3.2. Меншікке салықтарды жетілдіру жолдары
Елбасының тікелей тапсырмасы бойынша Салық кодексі жаңартылып жатыр.
Үстіміздегі жылдың басынан бері жаңа Салық кодексін жасаумен
Қорытынды мен ұсыныстар
Жоғарыдағы теориялық ақпараттарға сүйене отырып, қорытындылар болсақ жалпы
Меншікке салынатын салықтар: жер салығы; көлік – құралдар
Бірінші бөлімде жалпы меншікке салынатын салықтардың мәні мен
Екінші бөлімде меншікке салынатын салықтар жіктеме түрде жеткізілді.
Мүлік салығы – Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық
Жер – белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкінлігі орасан
Жер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді:
- экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану;
- тұлғаларды жерге орналастыру;
- жердің құнарлылығын арттыру;
- жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер
- аумақтық әлеуметтік – мәдени дамуы үшін бюджет
Көлік – құралдары салығы негізінен мақсатты салық болып
Меншікке салынатын салықтар мәнін әліде зерттеу өзінің қажеттілігін
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. ҚР салықтар және басқа бюджетке міндетті төлемдер
2. Курманова, Ғ.Т. Салық және салық салу пәні
3. Курманова, Г.Т. Сборник задач по дисциплине «Налоги
4. Курманова, Г.Т. Налоги и налогообложение: учебно-практическое пособие
5. Мельников, В.Д. Основы финансов : Учебник для
6. Налоги : учеб. пособие / под ред.
7. Налоги и налогообложение : учеб. пособие /
8. Нурумов, А.А. Налоги Республики Казахстан и развитых
9. Сейдахметова, Ф.С. Налоги в Казахстане : учеб.пособие
10. Үмбеталиев, А.Д. Салық және салық салу /
11. Худяков, А.И. Теория налогообложения : учеб.пособие /
12 Белиспаев Е.Н // қаржы қаражат -2008. №2-3
3