ЖОСПАР
Кіріспе 3
1-ТАРАУ. Экономиканы мемлекеттік реттеу 5
1.1 Экономиканы мемлекеттік реттеу 5
1.2 Нарықты реттеу әдістері 11
2-ТАРАУ. Инфляция және инфляцияға қарсы саясат 16
2.1 Инфляцияның себептері 16
2.2 Инфляцияның альтернативті (баламалы) көздері 20
2.3 Инфляцияның түрлері 21
2.4 Инфляцияның экономикалық және әлеуметтік зардаптары 24
2.5 Инфляцияға қарсы саясат 29
Қорытынды 32
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 33
Кіріспе
Адамзат тарихы мемлекеттердің пайда болуы мен даму барысы,
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция ұзақ уақыт өмір сүруде.
Инфляцияның жалпы, әдеттегі анықтамасы — айналымдағы ақша массасының
1-ТАРАУ. Экономиканы мемлекеттік реттеу
1.1 Экономиканы мемлекеттік реттеу
Мемлекеттік реттеу қажеттілігінің объективті негіздерін қарастыруға кіріспестен бұрын,
Мынадай сұрақ туындайды мемлекеттік араласу - объективті қажеттілік
Бұл сұраққа дұрыс жауап, әрине, нарықтық қатынастардың өpіc
Мемлекеттік реттеудің объективті қажетгілігін анықтайтын факторлардың мәнісін қарастыруға
Мемлекеттік реттеу қажеттілігін айқындауға мүмкіндік беретін келесі маңызды
Нарық субъектілерінің өзара іс-әрекеттерінің шарттарын анықтауға және олардың
Ең соңында халықты әлеуметтік жағынан қорғау мен қамтамасыз
Сонымен, мемлекеттік реттеудің объективті қажсттілігі қандай?
Белгілі шарттылықпен алғанда өзара байланысты экономикалық көрсеткіштер жүйесін
Егер де көрсеткіштердің тұтастай жүйесін тауарлар (қызметтер) иқозғалысының"
Кәсіпкердің мүддесі нақтылы тауар өндірісінің тиімділігімен шектелетіндігі, ал
а) ағымдағы және болашақтағы табиғатты қорғау шараларын қаржыландырудың
ә) шаруашылық жүргізуші субъектілер іс-әрекетінің сыртқы нәтижесі алдын
б) табиғатты тиімді пайдалануды ынталандыратын механизмді жасап-дайындау және
Бәрінен бұрын, экономиканы реттеу — мемлекеттің макроэкономикалық тұрғыда
- өндірістік немесе әлеуметтік сипаттағы нақтылы мәселелердің тиімді
- халық шаруашылығының тиімді аймақтық-салалық құрылымын құру жөніндегі
- егер экономиканы өсіңкілі ұдайы өндіретін жүйе ретінде
Осыларды ескеретін болсақ мемлекеттік реттеу барысы өз кезеңінде
Тәжірибелер мен әдебиеттерді талдау көрсеткеніндей, мемлекеттік реттеу барынша
Бәрінен бүрын, сөз мемлекеттің экономикалық саясатын қалыптастыру жөнінде
- жаңа экономикалық саясатқа өту кезеңіндегі қалыптасқан әлеуметтік
- болашаққа қажетті қоғамның материалдық-техникалық, табиғи-экономикалық және интеллектуалдық
- халықаралық экономикалық саясаттың мүмкін болатын
Тиісті мемлекеттіх органдар ғылыми қызметінің жоғарыда аталған бағыттары
Тиісті әдебиеттердің, ресми құжаттардың талдап-қорытулары мен мемлекеттік реттеу
- мәселенің тұтастай табыстылығын қамтамасыз ететін басымды,
- халық шаруашылығын басқару иерархиясының барлық деңгейлеріндегі шаруашылық
- мемлекеттік реттеу бойынша шешілетін мәселелердің сипаты
- реттеу барысында тұтастай алғанда қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайына,
1.2 Нарықты реттеу әдістері
Нарықты жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз, бірақ барлық
1-сурет. Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістері
1. Фискалдық саясат мемлекеттік бюджетпен реттеу құралдарын қамтиды.
Салықтық реттеу фискалдық саясаттың маңызды бөлігі болып табылады.
а) кейбір экономикалық процестерді көтермелеу немесе шектеу мақсатында
о) салық нарқын өзгеріссіз қалдыра отырып, оны төлеудіц
6) салық жеңілдіктерін ендіру немесе алып тастау. Салапық
2. Несие-ақша саясаты. Мемлекет нақты салалық және аймақтық
а) несиенің пайыз нарқының өзгеруі. Мысалы, өндіріс салаларын
о) эмиссиялық банктің есептеу нарқын өзгерту. Есептеу нарқы
б) эмиссиялық банкке ақша салудың міндетті минимумын арттыру.
в) "ашық нарықтағы операциялар". Бұл жағдайда, мемлекет өзінің
3. Бағаны және табысты реттеу саясаты. Фискалдық және
4. Әкімшілік реттеулер. Оларға кейбір әдейі ерекшеленген салалар,
5. Қысқа мерзімді реттеулер. Оның мақсаты — бірнеше
Нарыққа өту жағдайында қысқа мерзімді реттеулер бағаның шамадан
6. Ұзақ мерзімді реттеу - бірнеше жыл бойынша
2-ТАРАУ. Инфляция және инфляцияға қарсы саясат
2.1 Инфляцияның себептері
Оларды сатып алу қабілетінің күшті валютамен салыстырғанда күнсызданады,
Коньюнктураның циклдық толқуынан болатын бағаның өсуін, инфляцияға жатқызуға
Сонымен, баға өсуінің иифляциялық себептеріне нені жатқызамыз? Инфляция
Біріншіден, мемлекеттік шығыстар мен кірістердің тепе-теңдігінің бұзылуы, баланстың
Екіншіден, осындай жолмен, әдіспен инвестицияны қаржыландыру жүргізілген жағдайда
Үшіншіден, баға деңгейінің жалпы өсуі қазіргі рыноктық экономиканың
Төртіншіден, елдің экономикасының ашық болуы оның бірте-бірте әлемдік
Бесіншіден, инфляция өзіне-өзі дем беретін сипат алады, ол
Инфляциялық күту жағдайындағы экономикаға ықпал етудің механизмі қандай?
Дүниежүзілік қоғамдастықтың барлық елдерінде де инфляция өршуінің сан
2.2 Инфляцияның альтернативті (баламалы) көздері
Батыс экономистері жасаған теорияларда инфляцияның альтернативті қайнар көздері
Сұраныс инфляциясы. Сұраныс пен ұсыныстың арақатысының бұзылуы сұраныстан
Шығындар инфляциясы бағалардың өсуін, өндіріс шығындарының ұлғаюымен түсіндіреді.
XІX ғасырдың екінші жартысында экономикасы дамыған елдердің бәрінде
2.3 Инфляцияның түрлері
Соңғы кездерге дейін дүниежүзілік шаруашылықта инфляция, әдетте, төтенше
Инфляция қарқынының жай, орташа жүруі кезінде бағаның өсуі
Жоғары қарқынды (галопирующая) инфляция тұсында бағаның өсуі 20-дан
Аса зор, шексіз инфляция (гиперинфляция) айналымдағы ақша мөлшері
50—60-жылдарда көптеген елдерде инфляция орташа, бірқалыпты қарқынмен жүрді,
Инфляция балансталған, тепе-теңдікті болуы мүмкін, яғни бағаның өсуі
Болжамды, күткен инфляцияны кенеттен өршитін инфляциядан ажырата білу
Кенеттен болатын инфляция бағаның күтпеген кезде өсуімсн сипатталады,
2.4 Инфляцияның экономикалық және әлеуметтік зардаптары
Инфляцияның зардаптары күрделі және көп түрлі болып келеді.
Иифляцияның әлеуметтік зардаптары да бар, ол ұлттық табысты
Инфляция жұмыспен қамтуға айтарлықтай әсер етеді. 1958 жылы
А. Филлипс есебінің теориялық негізін экономист Р, Липси
Абцисса осінде жұмыссыздық деңгейі, ординат өсінде тауар бағаларының
1-сурет
және ақша-несие шаралары қолданады, олар өз кезегіңде сұранысты
Экономикалық реттеу тәжірибесі көрсеткендей, Филлипстің қисық сызығы қыска
Бұлардың ішіндегі жиынтық сұранысты ынталандыру мәселесін бөліп көрсету
Мұндай өзара тәуелділікке 60-жылдары американ экономисі М.Фридмен ерекше
Филлипстің қисық сызығын экономикалық талдау үшін тек қарқыны
Мұның орнына жұмыссыздықтың табиғи деңгейі деген теория шықты.
Бұл теорияның мәні мынада: қарқыны баяу, орта, яғни
2.5 Инфляцияға қарсы саясат
Инфляцияның әлеуметтік және экономикалық зардаптары оған шалдыққан елдердің
Инфляцияға қарсы саясатты талдауда оның екі бағытта көрсеткен
Инфляциялық артық сұраныс тұсында мемлекет өз шығыстарын тежеп,
Экономиканың құлдырауы кезінде сұранысты ұлғайту үшін арнайы бюджеттік
Екінші бағыттың авторлары экономикада пайда болған кемшіліктерді ақша-несие
Бақылаудан шыққан инфляцияны ауыздықтау үшін біраз елдердің үкіметтері
АҚШ-тың тәжірибесі табыс саясатын жоққа шығарды. Мұнда 1971—1974
Қорытынды
Соңғы жылдары инфляция бұрынғы КСРО елдеріндегі ең қиын
Қорыта айтқанда қазіргі инфляция сан қилы, көп факторлы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Булатов А.С. Экономика. М.: Бек. 1996.
Инфляционные процессы в Казахстане / Вестник Турана, №2,
Инфляция: причины и закономерности Вопр. экономики. 1992.
Камаев В.Д. Экономика и бизнес. М.: изд-во МГТУ.
Красавина Л.Н. Инфляция в условиях современного капитализма.
Маконнелл К, Брю С. Экономикс. М.: Республика, 1993.
Макроэкономика ( Часть ІІ ) Учебно-методическое пособие
Самуэльсон П. Экономика. М.: Прогресс, 1964.
Социально-экономическое положение Республики Казахстан за январь-февраль 1999 года
Хейне П. Экономический образ мышления. М.: Новости. 1991.
Чепурин М.Н. Курс экономической теории. Киров.:
2