Сүлеймен Демирел атындағы Университет
Тақырыбы: Құқық негіздері мен жүйелері
Қабылдаған: Раисова Ш.
Орындаған: Абдрасилов Е.
Алматы - 2006
Құқық дегеніміз – мемлекет орнатқан және
Құқық мазмұнының негізгі элементтері:
қоғамның және адамдардың мүдде-мақсатын қорғау, орындау;
қарым-қатынастарды реттеп, басқару;
қоғамды дағдарысқа ұшыратпай, экономикалық, саяси, әлеуметтік,
мемлекеттік органдардың, ұйымдардың құзіретін, ара-қатынасын реттеп
Құқықтың екі түрлі түсінігі болады: біріншісі
Құқықтың реттеу функциясы – нормативтік актілер
Жоғарыда айтылғандай, құқық – жалпыға бірдей
Құқықтық нормалардың белгілері:
1.Норма мемлекеттік органның қабылдаған, бекіткен актісі,
2.Нормада субьектілердің құқығы мен міндеттері, орындалу
3.Норма ерікті түрде орындалмаса, мемлекет орындатуға
4.Құқықтық нормалардың жүзеге асырылуын, орындалуын мемлекет
5.Құқықтық норма адамдардың, қоғам тәртібінің кепілдігі
Сонымен, құқықтық норма – қоғамдағы қатынас
Құқықтық нормалардың элементтері бірігіп, оның құрылымын
Негізгі заңды нормаларда элементтердің мазмұны норманың
Тәртіп ережелерінің нормаларында элементтер нормативтік кесімдердің
Құқықтық норманың элементтері: диспозиция, гипотеза, санкция.
Диспозиция – қатынастың мазмұны мен субьектілердің
Жалпылама түрі – нормада субьектілердің міндеттері
Толық айқын түрі – мазмұны нормада
Сілтеу түрі – мазмұны туралы басқа
Гипотеза – диспозиция қашан басталады, аяқталады,
Санкция – құқықтық норманың диспозициясы бұзылған
Құқықтық нормалар бірнеше түрге бөлінеді:
1.Қоғамның әр саласына қарай өндірістік, ауыл-шаруашылық,
2.Құқықтың әр саласына қарай мемлекеттік, әкімшілік,
3.Атқаратын жұмысына қарай нормалар екіге бөлінеді:
4.Мазмұнына қарай нормалар үшке бөлінеді: міндеттеуші,
5.Мамандандырылған құқықтық нормалар – қоғамның мамандық
Құқықтың нысаны – мемлекеттік биліктің нормаға,
1.Құқықтық әдет-ғұрып. Бұл құқықтың негізгі қоғам
2.Құқықтық прецедент – соттың және әкімшілік
3.Нормативтік шарттар – қоғамдағы қатынастардың негізі
4.Референдумда қабылданған нормативтік кесімдер – заңның
5.Нормативтік-құқықтық кесім – мемлекеттік органның қабылдаған,
Мазмұнына қарай нормативтік актілер қоғамның әр
Көлеміне қарай нормативтік кесімдер үш түрге
Қоғамның диалектілік процессіне сәйкес құқықтық актілер
Құқық шығармашылығы – мемлекеттің жұмысының ең
Норма шығариашылықтың кезеңдері:
1.Норманың жобасы туралы тиісті органға ұсыныс
2.Тиісті ресми мемлекеттік орган қаулы қабылдап,
3.Жобаны талқылау.
4.Жобаны парламентте талқылау.
5.Нормативтік кесімді қабылдау, бекіту.
6.Норманы жариялау.
Ел Президенті өз өкілеттілігіне жататын мәселелер
Қазақстан Республикасының министрліктері, Мемлекеттік комитеттер, жергілікті
Құқық - қолдану, жүзеге асыру үшін
құқықты сақтау
құқықты орындау
құқықты пайдалану
құқықты қолдану
Құқықты қолдану бірнеше сатыдан тұрады:
істің нақтылы мән жайларын анықтау;
істің заңды негізін анықтау;
құқықтық норманы қолдану арқылы шешім қабылдау;
шешімді жүзеге асыру;
Қоғамдағы қатынастар – адамдардың өзара әлеуметтік
Құқықтық қатынастардың құрамы төрт элементтен тұрады:
1. Құқықтық қатынастардың субьектісі – жеке
Құқықтық қабілет – құқыққа, босьандықьар мен
Әрекеттілік – адамның өз әрекетімен құқығын
Заңды тұлғалар: мемлекет, мемлекеттік апапарат –
2. Құқықтық қатынастың обьектісі (заты) –
3. Субьективтік құқық – құқықтық қатынастардағы
4. Заңды міндеттер. Субъективтік құқық бар