Мазмұны
Кіріспе.......................................................................................................................3
1 Терроризмге қарсы күресудегі халықаралық ынтымақтастық............................7
1.1 Халықаралық терроризм анықтамасын құқықтық талдау.............................7
1.2 Терроризмнің пайда болуының алғышарттары және мақсаттары..............10
1.3 Терроризм және оның сатыларының, қылмыстық құрамының құқықтық
сипаттамасы............................................................................................................22
1.4 Терроризммен күрес әрекеттерінің жалпы сипаттамасы................................25
2 Терроризмге қарсы күресудің ғылыми-теориялық аспектілері......................33
2.1 Терроризм амалдарының жіктелуінің ғылыми-теориялық сипаттамасы..33
2.2 Еуропадағы терроризмнің таралуының себептері........................................37
2.3 Таяу Шығыс және террор...............................................................................40
2.4 Терроризмнің таралуының теориялық және практикалық аспектілері.....42
2.4.1 Террор және жастар.....................................................................................42
2.4.2 Психологиялық аспектілер..........................................................................44
2.4.3 Терроршылдардың басты қаражат көзі – есірткі саудасы........................45
2.4.4 Ұйымдасқан қылмыстық топтар.................................................................46
2.5 Ислам діннің терроршылдыққа көзқарасы.....................................................48
2.6 Қазақстан Республикасы терроризммен күресудегі басқа мемлекеттермен
ынтымақтасуы........................................................................................................49
Қорытынды............................................................................................................61
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...........................................................................64
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Өткен XX ғасыр ғылым мен технологиядағы бас
Халықаралық қарым-қатынастарды БҰҰ, ЕО, НАТО, ЕФТА, НАФТА, АСЕАН, ЕҚЫҰ,
Терроризм құдды технология сияқты өзгеріп, жаңа әдістер мен жабдықтарды
Қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық проблемалар мен биліктегі түзімнің кейбір кемшін тұстарын
Өкінішке орай, терроршылардың лаң салуы күн өткен сайын жиілей
Алайда, жер бетіндегі әділетсіздік пен қанаушылың, сыңаржақ ұстанымдар мен
Терроршы топтардың бір үстемдігі олардың кез келген уақытта және
Террорды тек сыртқы күштер ұйымдастырады деушілік бекер, өйткені, террор
Террордың дамуы мен таралуында сыртқы факторлардың әсерін, әрине жоққа
Әлеуметтік-экономикалық өмірдегі проблемаларды шешудің орнына оларға басқаша саяси мән-мағына
Жоғарыда айтылғандарды негізге ала отырып, дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігін,
Сонымен бүкіл әлем тыныштығы мен бейбітшілігінің бұзылуы, адамзат қауымының
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Тақырыптың бірлігі болып табылатын "терроризм",
Дипломдық зерттеудің мақсаттарын шешу үшін төмендегідей негізгі міндетер қойылды:
- халықаралық терроризм анықтамасына құқықтық талдау жасау;
- терроризмнің пайда болуының алғышарттарын және мақсаттарын анықтау;
- терроризм және оның
сипаттама беру;
- терроризмнің қоғамдағы қылмыстық орнын анықтау;
- терроризмге қарсы күрес қағидаларын мемлекет тарапынан жүйелеу.
- терроризмнің таралуының теориялық және практикалық аспектілерін талдау.
Зерттеудің объектісі. Терроризмге қарсы күресудегі әлемдік ынтымақтастық саласындағы қоғамдық
Зерттеудің пәні болып халықаралық терроризмге қарсы күрес қызметін ұйымдастырудың
Дипломдық зерттеудің теориялық және методологиялық негіздерін Қазақстан Республикасының Қылмыстық
Зерттеу барысында жалпы және жеке ғылыми дербес әдістер қолданылды:
Зерттеудің практикалық құндылығы. Дипломдық жұмыс материалдары және тұжырымдары терроризм
Жұмыс құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен
1 Терроризмке қарсы күресудегі халықаралық ынтымақтастық
1.1 Халықаралық терроризм анықтамасын
Сонымен, терроризм дегеннің өзі не? Терроризмнің иесі кім? Террордың
Бүгінгі таңда терроризмнің керемет көп анықтамасы бар. Біреулер терроризмді
"Террор" және "терроризм" терминдерінің пайда болуы туралы зерттеушілердің ортақ
Жалпы, "терроризм" анықтамасы 1972 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы мекемесінің
Терроризм белгілі бір мақсат пен міндетті жүзеге асыру үшін
Мұның өзі, қаншалықты идея мен идеология не жетілмеген немесе
Террор - дүйім жұртты үрейлендіру, қоғам мен тұлғалардың психологиясына
«Террор» термині орасан зор үрей салатын және жекелеген адамдарды
1999 жылы қабылданған ҚР-ның «Терроризмге қарсы күрес туралы»
Террордан ондаған жылдар бойы зардап шеккен, азаматтық соғыстың жиегінен
Өткен ғасырдың бас шенінде синидикализм философиясының негізін қалаған Джорж
Еуропа зандарында, мәселен, «Террормен күресу туралы» ағылшын заңында террор
Жоғарыда терроршылдықтың парықты сипаттамаларын келтірдік. Энциклопедиялар мен заң мәтіндерін,
Кейбір терроршылар болса өздерін ата-бабаларының кегін қайтарушы етіп көрсетеді.
1.2 Терроризмнің пайда болуының алғышарттары және мақсаттары
Өткен ғасылардағы түрлі салаларда қолданылған тәжірибелерге жүгінетін болсақ, қандай
Терроршылдықтың психологиялық себептерін зерттегенде терроршылардың туып-өскен жанұясы мен ортасын,
Енді осыларды сала-сала бойынша жіктеп көрелік.
1) Саяси себеп: а) есірткі мен қару-жарақтың мықты тасымалдық
Әрине терроризмнің көрініс табуына себеп саяси радикализм болуы да
Жеке террористер немесе террористік топтар түрінде көрініс табатын терроизмнің
Былайша айтқанда, мемлекеттер мен мемлекет топтарының арасындағы қайшылықтар әрі
Бүгінгі өмірде ғаламдық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемасы
Терроризм мемлекеттер арасындағы қарулы қақтығыстардың салдары екендігін де атамай
Мемлекеттік басқару жүйесін де айрықша атап өтуге болады, миграциялық
Бүгінгі өмірде терроризмнің тарауының себепшісі ретінде діни фундаментализм жиі-жиі
Қазіргі кезде ислам экстремизмі мен терроризмі деген ұғымдардың кеңінен
Сол сияқты, Көкшетау қалалық соты облыс өңірінде діни экстремизммен
Терроризмнің пайда болуына саяси себептердің бірі ретінде саяси партиялардың
Тағы бір саяси себеп ретінде бір мысал, Ауғаныстанда парламент
Міне, осындай саяси ахуалдардың мемлекет тарапынан қолдау мен шешім
2) Экономикалық себеп: экономикалық қиыншылықтар мен кедейшілік адамдарды тек
Террорлық әрекеттерге қатысушылардың көпшілігі 16-30 жас арасындағы жастар екенін
Бүгінгі өмірде дүние жүзі аймақтарының дамуында сәйкессіздіктің бел алып
Сонымен бірге, терроризімнің пайда болуы мен таралуына дем беретін
Әрине жұмыссыздықтың биік деңгейі, табыстың төмендігі, болашақтың бұлыңғырлығы әлеуметтік
Соңғы кезде, Қазақстан шетел инвестицтясын молынан тартуда, шетелдерден талай
Мемлекеттімізде экономикалық салалардың жан-жақты дамуының бірден-бірі факторы – инвестиция.
3) Мәдени-әлеуметтік себеп: а) өзіндік түрлі мүдделері бар әлеуметтік
Мәселен, қоғамда бір жақтың ақ деген. Мәселен, қоғамда бір
Тарих, дін, тіл, әдет-ғұрып, ұлттық әдебиет пен өнер -
Дағдарысқа ұшыраған қоғам мүшелерін терроршыл ұйымның идеологиясына бағындыру көп
Әлеуметгік құндылықтардың әдеттен тыс өзгеруі әлеуметтік проблемалар мен жарылыстарға
Жалғыздың адамға не істетпейді. Терроршылардың қоғамнан тыс, жасырын, оқшауланған
Өзгермейтін қоғам болмайды, бұл табиғи нәрсе. Егер қоғамдағы өзгерістер
Шұғыл өсіп келе жатқан урбанизациялық процестер де қоғамды кенет
АҚШ-тағы терроризмді белгілі маман, профессор Марта Криншоудың (Martha Crenshaw)
Қазір көптеген елдерде терроризмнің негізгі себебі кедейшілік екенін әркім
4. Білім жүйесі: білім беру жүйесі еркін ойлайтын, зерттеуші
Бұның жалғыз жолы бар - оларға шынайы білім беру
Мәжіліс талқылауындағы «Жастар саясаты жөніндегі» ҚР Заңы осы тұрғыдан
Соңғы жылдары елімізде арнаулы орта және жоғары оқу орындарының
5. Психологиялың себептер. Жеке қабілеті жеткіліксіз, өзіне сенімі әлсіз
Олар болмашы нәрсеге ренжіп, болмашы нәрседен жанжал шығаруға құмар
Сенімсіздік оларды қатыгездікке, агрессивтілікке итермелейді. Олар осындай мінез-құлықты «беделділік
Терроршыл ұйымдардың мүшелері көбінесе 15-25 жас аралығындағы жастардан қалыптасады.
Террорлық әрекеттерде қолданылатын қуыршақтардың ендігі бір түрі - «социопат»
Сонымен, терроршы ұйымдардың мақсаттары террор амалдары жасалатын мемлекет пен
Терроршылар өздерін белгілі бір халықты яки жерді қорғаушы қаһармандар
Осындайда мынандай заңды сұрақ адамды мазалайды - неге кейбір
Терроршылар «режимді құлату» жоспары ұзақ мерзімде жүзеге асады деп
- ең алдымен саяси билік пен түзімді әлсірету, мемлекеттің
- ел ішінде және халықаралық деңгейде танылу үшін үгіт-насихат
- үрей салу арқылы қоғамның терроршылдыққа қарсы тұру күшін
- қалың бұқараны зорлықпен бағындыру.
- жақтаушылар мен демеушілердің санын көбейту.
Террор ұйымдары бірінші сатыда мемлекеттік билікті әлсіретуді және халықтың
Бұның барлығы да орталық мемлекеттік билікті зақымдауды көздейді. Ішкі
Террордың ендігі бір мақсаты нысанаға алынған мемлекетке экономикалық соққы
Террордың келесі түрі - бір мемлекеттің туының астында бейбіт
Терроршылар қоғамдағы өзгеше мәдениеттерді ұстанатын топтарды біріне-бірін айдап салады.
1.3 Терроризм және оның сатыларының, қылмыстық құрамының
Жарылыс жасау, өрт қою немесе адамдардың қаза болуы, елеулі
мүліктік зиян келтіру не қоғамға қауіпті өзге де зардаптардың
Нақ сол әрекет: бірнеше рет; атыс қаруын қолдана отырып
Жоғарыда айтылған іс-әрекеттер, егер олар: жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивті
Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы мемлекеттік
Терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария түрде шақыру,
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің басшысы
Террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды жасау үшін топ құру (террористік
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің басшысы
Біз жоғарыда террористік актілердің қандай сипатта болып және оларға
Қандай қылмыс болмасын оның толық қылмыстық құрамы болуы шарт,
Объектісі - мемлекеттің қоғамдық қауіпсіздігі. Кеңейтіп айтатын болсақ -
Объективтік жағы – қоғамда терроризм туралы идеяны тарату, адамдардың
Субъективтік жағы – кінә нысанындағы тікелей қасақаналық сипат алуы,
Субъектісі - 16 жасқа толған есі дұрыс адам, жеке
Терроримнің субъектісі - қылмыстық тәжірибесі мол (кемінде 2-3 рет
Терроризм субъектісінің мынадай түрлері бар:
"Әлеуметтік наразылық білдіруші": ұзақ уақыт
"Кек алушы": көлік
"Психикалық есі дұрыс емес": көп жағдайларда телефон арқылы
кекшіл субъективтік психологиялық мәселелерін шешу үшін жасайды;
"Бұзақы ": ситуация негізінде көңіл көтеру мен еріккендігін басу
жасайды.
Осындай анықталған қылмыстық құрамы бар террористік актілерді жасаған қандай
Терроризмнің сатылары.
Террорлық ұйымдар нысанаға алынған мемлекетті іштей құлату үшін 4
- Бірінші саты – дайындық.
- Екінші саты – ұйымдасу.
- Үшінші саты – қимыл.
- Төртінші саты – азаматтық соғыс.
Дайындық.
Бұл жоспарлау сатысы. Осы сатыда терроршылардың ақылшылары мен идеологтары
Бұдан кейінгі атқарылатын іс құлатылатын қоғамда насихатталатын идеологияны жақтайтын
Ұйымдасу.
Бірінші сатыда террор ұйьмының идеологиясын әбден сіңірген және іс-әрекеттер
Алғашқы сатыларды тәмамдаған ұйым енді ұжымдық қарулы шабуылдар мен
Төртінші сатының мақсаты билікті қолға алу. Бұл сатыда мемлекеттің
1.4 Терроризммен күрес
Терроризмнің таралуына террористік топтар ұйымдарының молығуы әсер етеді. Олар
Әрине террористік ұйымдар өздерінің қаражатын толықтыру үшін есірткі бизнесін,
Сонымен бірге, террористік ұйымдардың тарамданған банктік инфрақұрылымдары бар, солардың
Сонымен қазіргі терроризм ұйымдастырылған құрылымы бар, өзінің қаржы жүйесі
Терроризммен күресті үйлестіру жұмыстары халықаралық деңгейде көптен бері жүргізіліп
Терроризмге қарсы әрекет ететін мол тәжірибесі бар мына халықаралық
Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім білдіру шаралары жөніндегі
Кеңес (АӨІСШК); Антитеррористік коалиция; Біріккен ұлттар ұйымының (БҰҰ) Қауіпсіздік
Бұл ұйымдар қызметінің басты мақсат-міндеттері халықаралық лаңкестік ұйымдардың мақсат-міндеттеріне
№ Лаңкестік ұйымдардың аталуы № Лаңкестік
1. Әбу Нидал Ұйымы (ӘН¥) 21
2. Әбу Саяф тобы 22 Лашкари
3. Әл-Ақса азап шегушілер бригадасы 23
4. Ансар әл-Ислам 24 Тамилды азат
5. Қарулы ислам тобы (ҚИТ) 25
6. Асбат әл-Ансар 26 Азат ету
7. Аум Синрике 27 Палестина ислам
8. Баск отаны және азаттық (ЭТА) 28
9. Филиппин компартиясы/жаңа халық әскері 29
10 Ирландия мирастық революциялық әскері 30
11 Гамаа әл-Исламия (ислам тобы) 31
12 ХАМАС
13 Харакат үл-Маджахидин (ХҮМ) 33 Колумбияның
14 Хезболла (Құдай партиясы) 34 Революциялық
15 Өзбекстан Ислам қозғалысы (ӨИҚ) 35
16 Джаиш-ә-Мұхаммед
17 Джамаат әл-Тауид вааль-Жиһад 37 Салафистік
18 "Джемаа исламия" (ДИ) ұйымы 38
19 Әл-жиһад (Египет ислам жиһады) 39
20 Кахан чаи (Кач) 40 "Еврейлер
"Еврейлер мен айыр ағаш ұстаушыларға қарсы күрестің исламдық әлем
Осындай тізімдерді жасап жүрген лаңкестікпен күресті жүзеге асыратын ұйымдардың
Жалпы, 2001 жылғы 11 қыркүйектегі оқиғадан кейін, Америка бірталай
Антитеррористік коалицияның әскери тактикасы сайып келгенде, Ауғаныстандағы операцияларды жүзеге
11 Тарихта тұңғыш рет 1949 жылғы ұжымдық қауіпсіздік туралы
Альянсқа қатысушылардың нақтылы әрекеті НАТО әуе күштеріне қарсы қорғанысы
АКДІ басшылық еткен Антитеррористік коалиция күштерінің Ауғаныстандағы әскери акциясы
2001 жылдың қыркүйегі мен желтоқсаны аралығында БҰҰ-ның Қауіпсіздік Кеңесі
Осыған орай, 2001 жылдың 28 қыркүйегінде БҰҰ террористік актілерді
Қазіргі уақытта ядролық терроризммен күрес туралы Конвенция қабылданды.
Біздің оңтүстік астанамыз Алматыда 2002 жылдың маусымында өткен бірінші
Қазақстанда өткізілген бірінші АӨІСШК Саммиті азиялық континентте терроризмге қарсы
Егер символдық тілде ату қажет болса, АӨІСШК Саммиті, ең
Алматы Саммитінде қабылданған қорытынды актіге сай, терроризммен күрес ішінара
Осыған байланысты басқа да жағымды нәтижелерді атап өтудің мәні
Қалай дегенмен де, терроризммен күрес жөніндегі халықаралық ұмтылыстар өңірлік
Атап айтқанда, терроризм проблемасы ТМД елдері ынтымақтастығының негізгі бағыттарының
Терроризммен күресте Достастық елдердің қызметін ширататын "Біріккен антитеррорлық шараларды
Енді Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына келетін болсақ, АҚШ пен олардың
Сонымен халықаралық және өңірлік қауіпсіздік жүйелерінің хронологиясы мен қазіргі
Егер Қазақстан туралы жеке сөз қозғау қажет болса, онда
Алайда терроризмнің, сепаратизмнің және экстремизмнің проблемасы Қазақстанда да бар.
Қылмысты істерге қарсы операциялардың нәтижесінде, "Ұйғырстанның азаттығы үшін Ұйымының"
Бүгінгі таңда терроризмнің қауіп-қатеріне қарсы сақтандыру шараларын жасау -
Қазақстан Республикасында 1999 жылдың 13 шілдесінде Қазақстан Республикасында терроризмнің
14 Осы Заңның 4-бабына сәйкес Қазақстан Республикасында терроршылдыққа қарсы
Қазақстан аумағында терроризмнің пайда болуына қарсы әрекет тетігі арнайы
Сонымен қатар басқа да салааралық нормативтік қүқықтық актілердің терроризмге
Мемлекет аумағының, әсіресе елдің оңтүстік өңірінің бүкіл периметрі бойынша
Қырғызстан мен Өзбекстандағы қарулы содырлардың әрекеттеріне байланысты, кезінде нақтылы
Ұлттық қауіпсіздіктің 2002-2005 жылдар аралығындағы шараларын жүзеге асыру Жоспарына
Бүгінгі таңда Қазақстанда терроризмге қарсы әрекет ететін тұтас кешенді
2 Терроризмге қарсы күресудің ғылыми-теориялық аспектілері
2.1 Терроризм амалдарының
Терроршылар лаңкестік амалдарды жоспарлағанда қоғамды ең осал жерінен ұруды
Терроризмнің әсері өлген адамның саны мен материалдық шығыннан гөрі
- Терроршылар мақсаттарына жету үшін нысанаға алынған топтың ішіндегі
- Күш жұмсау арқылы жасалған лаңкестік әрекеттің физикалың әсерінен
- Терроршыл шабуыл алдын ала болжауға болмайтын, қысым көрсетудің
- Терроршылар соғыс қағидалары мен зандарын да мойындамайды. Олар
Терроризм ең қатал, варварлық әдістер мен құралдарды пайдаланады. Ал,
- Терроризм бізден бұрын да болған. Ол жеңіске жетудің
- Терроризм қанға қан, жанға жан, яғни қысастық қағидасын
Терроризм жаманның жақсысы. Өйткені, егер терроризмді ұстанбасақ, онда бұдан
Терроршылардың үгіт-насихат әдістері.
Террор ұйымдары үшін жаңа мүшелер табу және өздерін бұқараға
Қарулы үгіт-насихат.
Мемлекеттің беделіне нұқсан келтіру және халықтың оған деген сенімін
Сенсация туғыатын террор әрекеттерінде атақты адамдар сияқты бейкүнә адамдар
Террор ұйымдары бұқаралық ақпарат құралдарын шебер пайдалана біледі. БАҚ-та
Сепаратистік террор.
Белгілі бір этникалық топтың мемлекеттен бөлініп, оньң жерінде өз
Суицид (өзін өлтіру) амалдары.
Соңғы жылдары жанкешті террористердің суицид амалдары көбейіп кетті. Бұл
Террор ұйымдары мен олардың қамқоршылары мүмкіңдігінше көбірек халықтың қолдауына
Террор ұйымдарының үгіт-насихат амалдарымен күресу үшін мемлекет және оң
Террор және терроршылдық.
Жоғарыда айтқанымыздай, террор және терроршылдық терминдері өткен ғасырда ғылыми
Алдымен террор және терроршылдық ұғымдарының айырмашылықтарын анықтап алайық. Өйткені,
Терроризм үлкен мөлшерде ақша талап етеді. Сол себепті де
Террор ұйымдарының ортақ белгілері:
- Террор амалдары арқылы өзін таныту.
- Қолданыстағы философиялық-психологиялық әдістерді пайдаланып өзіне заңды негіз іздеу.
- Шын мақсаттарын ешкімнің де мойындамайтьнын білгендіктен «демократия», «адамқұқықтары»,
- Террор амалдарын үнемі жасап тұру.
- Ұйымдасу.
- Қолданыстағы низамды (жүйені) құлату/әлсірету.
- Іс-әрекеттеріне қаржылай, материалдық-техникалық қолдау табу ушін ұйымдасқан қылмыстық
2.2 Еуропадағы терроризмнің
Еуропа Кеңесі бекіткен «Адам құқықтары және негізгі бостандықтарды қорғау
Еуропа мемлекеттері негізінен 2 түрлі террор әрекетіне сахна болды
Франция аталған екі бағыттағы террор ұйымдарынан көп зардап шеккен
Еуропа елдеріндегі белгілі террорлық ұйымдар қатарынан 17 қараша террор
Сондықтан, бұл проблема да әзірше шешімін тапқандай...
Еуропа мемлекеттері басқа мемлекеттердегі террорлық іс-әрекеттер мен ұйымдарға өз
Алайда, қандай мақсатпен болса да террорды қолдауға болмайды, ол
1985 жылы Люксембургтың Шенген қалашығында Люксембург, Нидерланды, Бельгия, Франция
1992 жьлы Маастрихтте бекітілген Еуропа шарты да терроризммен күрес
Үшбу шарт бойынша Еуроодақ мемлекеттерінің бірыңғай босқындар және шекара
2.3 Таяу Шығыс және террор
Иә, террор десе есіңе Таяу Шығыс, Таяу Шығыс десе
АҚШ мемлекеті де осы Таяу Шығыс проблемасына ерекше көңіл
Террор мәселесі туралы сөз болғанда БАҚ көбінесе палестиналықтар жағын
Көпшілік мүшелері Батыс Шариға және Ғазза мекендеріңде орналасқан йаһуди
Бүгінгі күні Таяу Шығыстағы терроризмді жою туралы не АҚШ-тың
Халықаралық ұйымдар және террор.
Біріккен Ұлттар Ұйымы шартының 1-бабында бұл ұйымның басты мақсатың
БҰҰ «Босқындардың құқықтық мәртебесі туралы» конвенциясы бойынша халықаралық құжаттарда
2.4 Терроризмнің таралуының негізгі факторлары
2.4.1 Террор және жастар
Жоғарыда айтылғандай, терроризімнің белгілі бағыттары мыналар:
1. Идеологиялық терроризм: белгілі бір саяси-экономикалық идеология негізінде амал
Террор ұйымдарының жастар мен қарым – қатынастар және олардың
Ал, жастар террор ұйымдарының ең көп қызығатын жас тобына
Террор ұйымдарының жастар саясаты және жастармен байланыстары қалай болса
Бозбалалық шағындағы жастардың физиономиясында айтарлықтай өзгерістер болады. Осыған байланысты
Ата-аналардың көпшілігі баладағы кенет өзгерістерге дайындықсыз ұсталады. Олар көбінесе
Осындай кезеңде үйде әлі «бала» саналғаннан жалыққан жастар өздерін
2.4.2 Психологиялық аспектілер
Социология және әлеуметтік психология ғылымдары бойынша топ қалай болса
Топқа кісі тарту үшін алдымен оқу орындары мен жұмыс
Бүгінгі ақпараттық ғасырда бұқаралық ақпарат құралдарының адамдардың психологиясы мен
Топ психологиясына әбден душар болған топ мүшесі жасалып жатқан
Террор ұйымының істегендері мұнымен де бітпейді. Олар активистердің ойлау
2.4.3 Терроршылардың басты
Сөйтіп, олар халықтың санасын терроризм және есірткі саудасы арқылы
Терроршылар көбінесе бір жерде тұрақтанып жатпайды. Олар үгіт-насихат жұмыстары
Терроршылар байланыс құралдары мен қару-жарақ және жарылғыш заттарды сатып
Тілеулес мемлекеттің демеуі: кейбір мемлекеттер өздеріне мүдделес террор ұйымдарына
Ұрлық және қарақшылық: террор ұйымдары бастапқы кезеңде осы екі
Ұйымның табыстары көбейіп, жағдайы түзелгенде мұндай амалдардың саны қысқартылады.
Жылу жинау: жылу ұйыммен байланысты бар адамдар мен оған
Жалған ақша жасау: бұл табыс табудың ең тиімді жолы
Қылмыстың бұл түрінің алдын алу үшін азаматтарды мәліметтендіру және
Есірткі саудасы: есірткі саудасының таза табысы жоғары, алушылары
2.4.4 Ұйымдасқан қылмыстық топтар
Ғаламдастыру дәуірінде әр нәрсе сықылды ұйымдасқан топтар да күллі
Бүгінгі күні халықаралық экономикалық іс-әрекеттердің айтарлықтай бөлігін көлеңкелі экономика
Террор ұйымдары мен аталмыш ұйымдасқан қылмыстық топтардың жеке ұшынан
Ұйымдасқан қылмыс дегеніміз не? Біріншіден, ұйымдасқан қылмысқа қатысушылар үнемі
Ұйымдасқан қылмыстық топтарды зерттеген ғалымдардың бағзылары олардың қалыптасқан қатал
Ғалымдастыру процестері бәрінен бұрын қылмыстық топтарға жарады, өйткені олар
Қылмыстық топтардың тағы бір табыс көзі қара ақшаны жуу
2.5 Ислам дінінің терроршылдыққа көзқарасы
Ислам діні әр түрлі қатыгездік пен зорлық-зомбылықты, әділетсіздік пен
Құран Кәрімде «зұлым»және түбірлес сөздер шамамен 350 жерде кезігеді.
Пайғамбарымыз Әз Мұхаммед Мұстафа (569-632) Ислам дінін 12 жыл
2.6 Қазақстан Республикасы халықаралық терроризммен күресудегі басқа мемлекеттермен ынтымақтасуы
Қазақстан Республикасының 1995 ж. Конституциясында, оның ішінде 1-баптың 1-тармағында:
Сонымен, Қазақстан Республикасының 1995 ж. Конституциясының ережелеріне орай, Қазақстанның
Осы қағидалар халықаралық терроризммен күреске бағытталған халықаралық қатынастарды жасауға
1992 жылы 25 мамырда Мәскеуде Қазақстан Республикасы мен Ресей
1992 ж. осыған ұқсас шарттар Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан
Қазақстан Республикасы көптеген мемлекеттермен халықаралық терроризммен күресуде біріккен әрекеттер
- ұйымдасқан қылмыспен және терроризммен күрес саласындағы қылмыстардың алдын
- құжаттар, ақша, бағалы қағаздарды қолдан жасаумен күрес;
- қару, оқтар және жарылғыш заттар контрабандасымен күрес [37,55].
Тараптар сондай-ақ ішкі істер министрліктері мен басқа да органдардың
өкілдерінен Бірлескен комиссия құрды, осы шартқа қатысушы-мемлекеттер аумағында кезекпен
Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Герман Федерациялық Республикасы Үкіметінің (бүгінгі
Келісімде терроризм актілері қоғамдық қауіпсіздікке елеулі қауіп төндіретін қылмыс
Сөйтіп, халықаралық терроризмнің мемлекетаралық қатынастарға бүлдіруші әсер ететінін, оның
Жаңа қылмыстық заңдар жалпы адамзаттық құндылықтарды белгілеп берді, ол:
Ал, терроризм тақырыбына келсек, ол жаңа Қылмыстық кодекске "Терроризм"
Егер бұрын әрекет еткен Қылмыстық Занда тек мемлекеттер немесе
Қазақстан Республикасыньщ Қылмыстық кодексінде терроризм үшін жауапкершілік екі нормада
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 234-бабында адамды кепілге алу жөнінде
239-бапта қылмыс деп "әуе немесе су көлігін не жылжымалы
247, 248, 249-баптарда радиоактивті материалдарды заңсыз сатып алу, сақтау,
251-бапта тағы бір қылмыс түрі белгіленген, ол террористік актіні
Қазақстан Республикасының "Терроризмге қарсы күрес туралы" 1999 ж. Заңы
Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің халықаралық іс, қорғаныс және қауіпсіздік
Терроризм жалпы қоғамдық жағымсыздық тудырады және террорлық актілердің барлық
Терроризммен күрес жөніндегі саяси шаралар ЕҚКК-нің (СБСЕ) қорытынды құжаттарында,
Мемлекеттердің терроризммен күресуде қолданып жатқан барлық шараларына карамастан, мемлекеттердің
Террористік актілер жасағаны үшін жауапкершілік туралы біртұтас актінің қабылдануы
Террормен күресудің құқықтың аспектілері.
Қазақстан Республикасы Нью-Йоркке 2000 жылғы 10 қаңтарда жасалған «Терроризмді
Мемлекеттер терроризм, ақша белгілерін қолдан жасау, әуе кемелерін басып
Халықаралық-құқықтық әдебиеттерде халықаралық сипаттағы қылмыстардың түрлі атаулары кездесіп қалады:
Халықаралық сипаттағы қылмыстық істер көбіне ішкі мемлекеттік тәртіпке қол
Әлемдік тәжірибеде жиі кездесетін халықаралық сипаттағы қылмыстық істердің кейбірін
Халыкаралық терроризм халықаралық қылмыстардың ауыр түрлерінің біріне жатады. Қылмыстың
Терроризм латынның "terror" - қорқыныш деген сөзінен шыкқан. Дипломатиялық
Халықаралық терроризм проблемаларына байланысты мәселелерді талқылауға Б¥¥-ның басты органдары
Халықаралық терроризммен күресудегі ынтымақтастыққа халықаралық қылмыстық полиция ұйымы –
Халықаралық терроризмді бүлтартпау шаралары туралы мәселелерді шешуге бағытталған мемлекеттердін
Халықаралық терроризммен күрес мәселелері жөніндегі халықаралық келісімдерді саралағанда террористердің
- елшілік, миссиялар, халықаралық үйымның өкілдігі немесе штаб-пәтерлерінің ғимараттарын
- мүліктерді бүзуға немесе құртуға және адамдарға дене жарақаттарын
- жолданған заттар, бандерольдар, хаттар және басқа да пошталық
жолдаулар ішіне салынған жарылғыш қүрылғыларды қасақана қолдану;
- қоғамдық ғимараттарға қарсы бағытталған кез келген бүлдіру актілері;
- халықаралық терроризм актілерін жасау мақсатында және оған
кез келген нысанда қатысуға астыртын сөз байласу және басқалары.
Халықаралық террористік актілерге (халықаралық терроризм нысандарына) мыналарды жатқызады: адамдарды
Халықаралық заңдылық пен құқықтық тәртіптің нормативті-қүқықтық негіздерінің ережелерін дұрыс
Халықаралық терроризммен күресте шарттық-құқықтық ынтымақтастық қаншалықты тиімді болады, халықаралық
Халықаралық терроризммен күрес жөніндегі келісімдердің тиімділігінің артуын қандай да
Қазақстан Республикасы халықаралық терроризммен күресуде басқа мемлекеттермен белсенді ынтымақтасуда.
Сонымен, Қазақстан Республикасының 1995 ж. Конституциясының ережелеріне орай, Қазақстанның
Осы қағидалар халықаралық терроризммен күреске бағытталған халықаралық қатынастарды жасауға
1992 ж. 25 мамырда Мәскеуде Қазақстан Республикасы мен Ресей
1992 ж. осыған үқсас шарттар Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан
Қазақстан Республикасы көптеген мемлекеттермен халықаралық терроризммен күресуде біріккен әрекеттер
- ұйымдасқан қылмыспен және терроризммен күрес саласындағы қылмыстардың алдын
- құжаттар, ақша, бағалы қағаздарды қолдан жасаумен күрес;
- қару, оқтар және жарылғыш заттар контрабандасымен курес.
Тараптар сондай-ақ ішкі істер министрліктері мен басқа да органдардың
Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Герман Федерациялық Республикасы Үкіметінің (бүгінгі
Келісімде терроризм актілері қоғамдық қауіпсіздікке елеулі қауіп төндіретін қылмыс
Сөйтіп, халықаралық терроризмнің мемлекетаралық қатынастарға бүлдіруші әсер ететінін, оның
Жаңа қылмыстық заңдар жалпы адамзаттық құндылықтарды белгілеп берді, ол:
Ал, терроризм тақырыбына келсек, ол жаңа Қылмыстық кодекске "Терроризм"
Егер бүрын әрекет еткен Қылмыстық Занда тек мемлекеттер немесе
Қазақстан Республикасыньщ Қылмыстық кодексінде терроризм үшін жауапкершілік екі нормада
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 234-бабында адамды кепілге алу жөнінде
239-бапта қылмыс деп "әуе немесе су көлігін не жылжымалы
247, 248, 249-баптарда радиоактивті материалдарды заңсыз сатып алу, сақтау,
251-бапта тағы бір қылмыс түрі белгіленген, ол террористік актіні
Қазақстан Республикасының "Терроризмге қарсы күрес туралы" 1999 ж. Заңы
Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің халықаралық іс, қорғаныс жөне қауіпсіздік
Терроризм жалпы қоғамдық жағымсыздық тудырады жөне террорлық актілердің барлық
Терроризммен күрес жөніндегі саяси шаралар ЕҚКК-нің (СБСЕ) қорытынды құжаттарында,
Мемлекеттердің терроризммен күресуде қолданып жатқан барлық шараларына карамастан, мемлекеттердің
Террористік актілер жасағаны үшін жауапкершілік туралы біртүгас актінің қабылдануы
Қорытынды
Жоғарыда терроризм туралы біраз мәселені баяндап өттік. Бір нәрсе
Терроризммен күрестің ендігі бір жолы – халықты ақпараттандыру, жастар
Қазақстан жағдайында терроризммен күресудің күшті амалы-ішкі береке бірлікті нығайтатын
Қазіргі заманда өркениеттің басты жетістігі адам құқығы мен бостандығын
Қазақстан Ата заңының 1-бабында: "Қазақстан Республикасының ең қымбат қазынасы
Адам кұқықтары мен бостандықтары туралы заңдарды дамыту жолында курстық
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінің нормалары елдегі жасалатын қылмыстарды тыю,
Сыртқы және ішкі саясат, оны дұрыс та тиімді, ел
Әлемдегі терроризмге ықпал етуші осындай келеңсіздіктерге қарсы әрекет ететін
Бұл біздің қоғамның құқықтық мемлекет құруға бет бұрғандығымызды көрсетеді.
Адам құқығын, ел үшін қорғау бүгінімізге ғана емес, өткенімізге
Жалпы, адам құқығын қорғап, бостандығын ардақтау, азаматтардың террористік үрей-қорқыныштан
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Антонян Ю.М. Терроризм.
2. Мырзақожа М. Терроршылдық // Қала мен дала. –
3. Ануарбеков М.А. Терроршылдық – адамзатқа қарсы соғыс //
4. Боголюбова Т. Борьба с терроризмом:
5. Қулжабаева Ж.О. Халықаралық жария құқық.
6. Бояр-Созонович Т.С. Международный терроризм и международное право.
- М., 1989. – 123 с.
7. Белгибаева Р.Б. Терроршылдықпен күресудегі көкейкесті мәселелер // Заң
8. Гассер Х. П. Запрет
праве. – М., 1994. – 152 с.
9. Грачёв А.С. Политический экстремизм // Мысль. -
10. Сабиров К. Терроризмның пайда болуының негіздері мен себептері
11. Дэвис Л. Терроризм и насилие. – М., 1998.
12. Мырзақожа М. Терроризмге қарсы күресудегі ұйымдастыушылық және
құқықтық проблемалар // Қала мен дала. – 2007. -
13. Сабиров К. Терроризммен күресудегі қылмыстық-құқықтық проблемелар // Заң
14. Ануарбеков М.А. Экстремизм
15. Бон Г. Причинно-следственные связи знания и познания. -
16. Турекулов А.Б. Терроризмның пайда
мақсаттары // Д.А. Қонаев атындағы Университетінің хабаршысы. – 2007.
17. Турекулов А.Б. Правовые и социально
18. Кожушко Е.П. Современный терроризм: анализ основных направлений. -
19. Ашитов З.О. Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы. Оқулық. –
20. Замковой В., Ильчиков М. Терроризм – глобальная
21. Бельгибаева Р.Б. Терроризм және террористер // Заң және
22. Литвинов Н.Д. Террористические
23. Алибеков М. Н. Терроризм және мемлекетаралық
24. Ляхов Е.Г., Попов А.В. Терроризм:
международный контроль. - М., 1997. – 110 с.
25. Крылов А.С. Международный
26. Северов П.Е. Противодействие международному терроризму. - М., 1997.
- 154с.
27. Карқынбаев А.Б. Наркотерроризм және терроризмның арақатынасы // Заң
28. Морозов Г.И. Терроризм – преступление против человечества. –
29. Непесов М.М., Сапрыков В.Н. Современный терроризм: социальные истоки,
30. Орешкина Т.Ю. Современный терроризм и борьба с ним.-
31. Петрищев В.Е. Заметки о терроризме. – М., 2001.
32. Шумилов А.Ю. Правовое обеспечение противодействия терроризму. - М.,
1998. - 210 с.
33. Кожушко Е.П. Современный терроризм: анализ
- Минск, 2000. – 139 с.
34. Шумилов А.Ю. Международный
35. Мырзақожа М. Мировая религия ислам –
мир. - 2005. - № 15. - С. 6-7
36. Қазақстан Республикасының Конституциясы. – Алматы: ЮРИСТ, 2011. –
44 с.
37. Кудайбергенов М.Б. Сотрудничество Республики Казахстан
международной преступностью // Вестник Университета имени Д.А. Кунаева
- 1997. - № 4. - С. 54-60
38. Кудайбергенов М.Б. Международное уголовное право. - Алматы, 1999.
362 с.
39. Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі. –
2011. – 148 б.
40. 1999 жылғы «Терроршылдыққа қарсы күрес туралы»
3