Кіріспе........................................................................................2
1. Мемлекеттік басқарудың теориялық астары.....................5
2. Мемлекеттік басқару объектілері мен субъектілерінің жүйесі......8
3. Мемлекеттік басқару теориясының әдістемелік негізі...................11
4. Мемлекеттік басқарудың негізгі әдістері........................................17
Қорытынды.............................................................................................21
Пайдаланылған әдебиеттер...................................................................26
Кіріспе
Мемлекет қоғамның ажырағысыз бөлігі болғандықтан барлық дерлік гуманитарлық
Философия – табиғат, қоғам және адам ойының дамуының
Әлеуметтану – қоғамдағы мемлекеттің рөлін және соған орай
Саясаттану – мемлекетті ерекше саяси институт ретінде, ең
Экономикалық теория – мемлекеттік басқарудың рөлін экономикамен байланыста
Аталған ғылымның зерттеу саласы мемлекет, саясат, мемлекеттік басқару,
Мемлекеттің әлеуметтік басқару саласындағы қызметі қоғамдық қатынастар мен
Сондай-ақ жоғарыда айтылғандай мемлекеттік басқару мемлекетті тұтас қоғамға
Сонымен, мемлекеттік басқару теориясының мазмұны – қоғамды басқару
атқарымдық қызмет процесі ретінде мемлекеттік басқаруды
басқару процесінің негізгі элементтері мен кезеңдері бейнелейтін ұғымдар:
басқару қызметі мен қатысушыларының қозғаушы күштерін және оларды
тұтастай мемлекеттік басқаруды сипаттайтын ұғымдар: мемлекеттік билік, басқару
мемлекеттік басқару жүзеге асырылатын сыртқы ортаны сипаттайтын ұғымдар:
Ғылыми әдебиеттерде басқару әр түрлі белгілері бойынша бірнеше
Қоғамдық қатынастардың құрылымына байланысты: қоғамның экономикалық ( тұтынушылар
Басқарудың қоғамдық құбылыстарды қамту көлемі мен сипатына байланысты:
1. Мемлекеттік басқарудың теориялық астары
Мемлекеттік басқарудың өзіне тән ерекшеліктері оны басқа басқару
Мемлекеттік басқарудың екінші ерекшелігі оның барлық қоғамға,
Мемлекеттік басқарудың өзіне тән үшінші ерекшелігі. Мемлекет
2. Мемлекеттік басқару объектілері мен субъектілерінің жүйесі
Мемлекеттік басқару объектісі мен субъектісі жөніндегі мәселе мемлекеттік
Бұл мәселеде ешқандай проблема жоқ тәрізді: басқару субъектісі-
Жалпы, «кім басқаруға тиіс» деген сұнақ ежелден келе
Мемлекеттік басқару теориясында субъект түсінігі бір жақты емес.
Саясат субъектісі деп мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы болып
Мемлекеттік басқару субъектісі – билікті жүзеге асыруға қоғамдық
Мемлекеттік басқару субъектілері:
1. мемлекеттік билік түрі бойынша;
2. билік пе басқаруды ұйымдастыру деңгейіне қарай;
3. қызмет саласына қарай;
4. басқару объектісіне әсер ету сипаты мен мақсатына
5. құрамына қарай бөлінеді.
Мемлекеттік билік түрі бойынша – бұл заң шығарушы,
Мысалы: Үкімет заңдарды орындауға, сонымен қатар нақты,
Сот билігі субъектісі басқару процесінің ажырамас элементі болып
Билік пен басқаруды ұйымдастыру деңгейіне қарай: оталық, аймақтық
2. Мемлекеттік басқару теориясының әдістемелік негізі
Мемлекеттік басқару теориясының әдістемелік негізін әдістеме түсінігін
Қазіргі саяси ғылымда нақты саяси жағдайды талдаудың әр
Мемлекеттік басқару теориясында диалектикалық-материалистік әдістеменің қолданылуы
Нақты-тарихи, материалистік көзқарастар қоғамда таптық мүдделер тобы
Қоғамдық процестерді зерттеудің осы жүйелік әдісін К.Маркс өзінің
Құрылымдық-функционалдық әдіс те мемлекеттік басқаруды жүйе ретінде зерттейді.
Қазіргі кездегі басқару теориясында құрылымдық-функциналдық талдау Н.Мысиннің
Әрбір қоғамдық жүйені сыртқы ортаның әсерін қабылдап, оған
Мемлекеттің басқарушылық қызметі қоғамдық ортақ және жеке мүдделер
Мемлекеттік – қоғамдық жүйелерге даму, дағдарыс, басқарушы және
Берілген тұжырымдамалардың тікелей қарама-қарсылығы оларды үйлестіру мүмкін еместігін
Соңғы жылдары саяси ғылымда таралған саяси-мәдени
Ғылыми танымның нақты салаларында қолданылатын кез келген әдістеменің
Бірінші ерекшелік. Мемлекеттік басқару процестерін талдау барлық
Екінші ерекшелік. Қайсібір елде қалыптасқан саяси басқару теориясы
Саяси объект туралы ғылымды қалыптастыру үшін саясатты
Үшінші ерекшелік. Мемлекеттік басқару теориясын қазіргі біздің мемлекеттің
Субъективті теориялық образ объективті ақиқатты алмастырушы
Мемлекеттік теорияның қолданбалылығы үстемдік етуші топтар мен
Келесі ерекшелік қазіргі саяси-әлеуметтік өмірдің аталған теорияның объектісі
3. Мемлекеттік басқарудың негізгі әдістері
Басқару теориясының және оның методологиялық негізінің кешенді сипаты
Объективті және субъективті саяси-әлеуметтік өмірдің көрінісі ретіндегі
Субъективтік әдіс субъектінің ой-пікірі, ұстанымы, мүдделері арқылы саяси-әлеуметтік
Субъективті әдістерге мемлекеттік институттардың басқарушылық қызметеріне қатысты қоғамдық
Ғылыми-тәжірибелік эксперимент басқарушылық процестерді зерделеу мен түсіндірудің объективті
Мемлекеттік басқару мақсаттары мен функцияларын жүзеге асыруды қамтамасыз
Мемлекеттік басқару адамдардың әлеуметтік қызметін және соның негізінде
Саяси-әлеуметтік әдістер адамдардың еңбек, тұрмыс жағдайларымен, оларға әлеуметтік
Бұл әдістер адамдардың саяси-әлеуметтік мүдделеріне, олардың қоғамдағы мәртебесіне,
Әлеуметтік әдістер басқару жүйесі мен қоғамның өзара
Моральдық-этикалық әдістер адамдардың абыройы мен қадір-қасиетіне, ар-ұятына бағытталған.
Олардың мәні басқару және оны жүзеге асыру үшін
Экономикалық әдістер адамдар өміріндегі және соған сәйкес
Мемлекеттік-басқарушылық қызметте әкімшілік әдістер ерекше орын алады.
а) мемлекеттік органның немесе лауазымды тұлғаның орындаушының
б) алдыға қойылған міндеттердің, іс-әрекеттерді шешудің бір жақты
Кейде әкімшілік әдістер әкімшілдік түсінігімен байланыстырылады, бірақ олар
Әкімшілік жүргізуде кез келген әдістерді әсіресе, экономикалық және
Қорытынды
Саяси институттар мен әкімшілік басқару органдарының қызметі
Басқарушылық шешімдер барлық деңгейлерде – ұлттық, аймақтық, муниципалдық
Басқару ісі – қолданбалы сипаттағы құбылыс, себебі
Басқару ісі басқару шешімдерін қабылдап, іске
Басқару ісі ақпараттық мәнге ие, яғни
Басқару ісі сондай-ақ субъектінің ерік-қалауын білдіретін күрделі әлеуметтік-психологиялық
Басқару ісі әрқашанда ұжымдық түрде көрініс
Өзінің көрінуі жағынан басқару ісі сан қырлы құбылыс.
Сонымен қатар басқару ісі белгілері мен уәждеріне, адамдардың
Барлық басқару деңгейлеріндегі басқарушылық шешімдердің ішінде біз мемлекеттік
Саяси және әкімшілік шешімдерді бірінен-бірін ажырата білген жөн.
Әкімшілік шешімдер адамдардың өндірістік-шаруашылық, әлеуметтік және мәдени өмірін,
Саяси шешімдер әкімшілік шешімдерге қарағанда нақты қоғамдық
Мемлекеттік шешім, ең алдымен шешім қабылдайтын субъект –
Мемлекеттік шешімдердің басқа да сипаттамалары бар: шешім беделі,
шешім диапазоны, өзі әрекет ететін саяси кеңістікті және
шешімдердің ақпаратпен қамтамасыз етілуі, яғни оны қабылдаудың
шешім қабылдау түрлері – демократиялық немесе авторитарлық;
шешімдердің тәжірибелік маңыздылығы.
Мемлекеттік шешімдер көптеген белгілер бойынша топтастырылады. Соның ішінде
Саяси шешімдердің мысалы ретінде мемлекеттік бағдарламаларды, әлеуметтік-экономикалық, әлеуметтік-саяси
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіруге бағытталған
2. “Теория государственного управления”
Атаманчук Г. В. // Москва, 2004;
3. “Мемлекеттік басқару теориясы”
Ж. Ихданов, Ғ.Н. Сансызбаева, Р. Ғ Есенжігітова;
4. “Система государственного упраления”
Пикулькин А. В. // Москва, 2004.
1