Мазмұны
Кіріспе
1 Еңбек ақы бойынша қызметікерлермен
6
1.1 Еңбекті, оған ақы төлеудің және қызметкерлермен
6
1.2 Еңбекақыны есептеу және еңбекақы төлеу
1.3 Берілген еңбек демалыс пен уақытша
16
1.4 Еңбеккерлерме еңбекке ақы төлеу бойыныша есесп айырысуды
21
2 «Кюм ойл» ЖШС қаржылық жағдайын
2.1 «Кюм ойл» ЖШС 2009 -2010 жылдардағы
31
2.2 «Кюм ойл» ЖШС қызметкерлерінің еңбек
40
3 «Кюм ойл» ЖШС еңбекақы тұрақтылығын арттыруда ұсынылатын
49
3.1 «Кюм ойл» ЖШС еңбекақысының тұрақтылығын арттыру жөнінде
49
3.2 «Кюм ойл» ЖШС қызметкерді жұмыстан босатқан кезде
52
Қорытынды 55
Қолданылған әдебиеттер 59
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Кәсіпорындағы ақша қаражаттардың есебі, аудиті
Алыс-беріс қатынастары мемлекеттік бюджет, әлеуметтік қамсыздандыру, зейнетақы қоры
Есеп айырысудың айқын ұйымдастырылуы айналымдағы қаржылардың айналымдылығын тездетуге,
Операциялық қызметтен алынатын ақша қаражатының ағыны басым түрде
1) тауарларды сатудан және қызметтерді көрсетуден түсетін ақшалай
2) роялтиден, алымдардан, комиссиялық сыйақылардан түсетін ақшалай түсімдер
3) берушілерге тауарлар мен қызметтер үшін ақшалай төлемдер;
4) қызметшілерге және олардың атынан ақшалай төлемдер;
5) ақшалай төлемдер немесе олар инвестициялық немесе қаржылық
6) ақша қаражатының түсімдері және мәмілелер жасау үшін
Жабдықтың бір бірлігін сату сияқты кейбір операциялар қызметтің
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Диплом жұмысының мақсаты
Осы қойылған мақсатқа жету үшін зерттеу барысында келесі
касса операцияларының есебіне сипаттама беру;
есеп айырысу шоты бойынша операциялар есебінің мәнін ашу;
басқа да ақша қаражаттар есебіне талдау жүргізу;
ақша қаражаттарының аудитін талдау;
«Кюм ойл» ЖШС жалпы сипаттама беру;
кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау жүргізу;
кәсіпорынның іскерлік белсенділігін талдау жүргізу;
«Кюм ойл» ЖШС есептік саясатын жетілдіру жолдарын
ақша қаражаттарының есебі және аудитін жетілдіру шараларын ұсыну;
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп өзіне ақша құралдарындағы
Ақша қаражатының баламалары инвестициялаудан немесе басқа мақсаттардан гөрі
Экономиканың қай саласындағы болмасын шаруашылық суьъектілер мен
Сондай-ақ Қазақстан Республикасында индустриясы дамыған елдердің озық
Зерттеу жұмысының пәні мен объектілері. Зерттеу пәні ақша
Зерттеу объектісі «Кюм ойл» ЖШС болып табылады.
Диплом жұмысының теориялық және әдістемелік негізі. Ғылыми жұмысты
Зерттеу жұмысының көлемі мен құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден,
1 Еңбек ақы
сипаттама
Еңбекті, оған ақы төлеудің және қызметкерлермен
есепке алуды ұйымдастырудың негізгі, маңызы
Мекемеде еңбекті, еңбекақыны және еңбеккерлермен есеп айырысуды есепке
Еңбекке ақы төлеу бойынша еңбеккермен есеп айырысудың бухгалтерлік
Еңбекке ақы төлеу қорын дұрыс және ұтымды пайдалану
Жоғарыда қарастырылған бухгалтерлік есептің міндеттерімен тікелей байланысты келесі
Мекемелердің жетекшілерімен қатар бас бухгалтерлер штат кестесіне лауазымды
Жұмысшылармен және қызметкерлермен әділ және уақытында есеп айырысу
Еңбеккерлердің жеке құрамын, жұмыс уақытын, өнім өндіруді және
Еңбеккерлердің саны және кұрамы жөнінде мәліметтерді жүйелі алу
Еңбеккерлердің санын есепке алу бойынша бастапқы құжаттары болып
Еңбеккерді материалдық жауапкершілікпен байланысты жұмысқа қабылдағанда бұйрықтың (өкімнің)
Жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа ауыстыруды, демалыс беру туралы
Әрбір жұмысқа қабылданған еңбеккерге жеке карточка (№ Т-2
Жеке карточка еңбеккерді сұрау және жеке куәлігі (төл-құжаты),
Бұйрық (өкім) негізінде жеке карточкаға жазылатын жұмысқа қабылдау,
Жеке карточкалар, әдеттегідей, мекеменің құрылым бөлімшелері бойынша жиынтықталады
Бухгалтерияға түскен жұмысқа қабылдау туралы бұйрықтардың (өкімдердің) көшірмесі
Еңбек пен еңбекақыны есепке алудың маңызды участкесі нақты
Жұмыс (еңбек) уақыты деп еңбек келісім-шартымен (контрактпен) және
Жұмыс уақытын және демалыс уақытын (күнделікті жұмыстың (ауысу)
Жұмыскерлер мен қызметкерлерді табельге кіргізу және одан шығару
Жұмыс уақытын пайдалануды есепке алу табелін мекеменің құрамдық
Демалыс және мейрам күндерін есепке алу табельдерде мекеменің
Табельге оны жүргізуге жауапты тұлға қол қояды да,
Жұмыс уақытының табельдік есебінің деректері негізіңде мекеме жетекшісі
Белгіленген тәртіпте рәсімделген табельдер мекеменің бухгалтериясына айына екі
Бухгалтерлік есепті компьютеризациялаған жағдайда ішінара деректемелері толтырылған табель
Ескеру керек, жұмыс уақытының табельдік есептің деректері тек
Өнімдер туралы деректер өндіріс технологиясы мен түрлеріне
Сонымен, жұмыс уақытын есепке алу табельдері мен орындалған
Енді еңбекақы |төлеудің әртүрлі жүйесін пайдаланған жағдайда еңбекақыны
Мысал. Еңбекақыны есептеудің ең карапайым тәсілі мерзімді еңбекақы
Мысал. Қызметкердің еңбекақысының айлық ставкасы 22667 теңгені құрайды.
Тамыз айына тиісті еңбекақы есептеу:
(22667*22)/26=19180 тенге
Бұдан басқа, қызметкерге уақытша жұмысқа жарамсыз 4 күндері
Мерзімді-сыйлықақы төлеу жүйесін пайдаланған кезде еңбеккерлер мен қызметкерлерге,
Еңбекақы тікелей кесімді жүйесі бойынша есептеу табельдер, орындалған
Бұл есептеу тәсілі жұмыстарды жеке орындаған жұмыскерлерге еңбекақы
Бұдан басқа, өндірісте ұжымдық (бригадалық) кесімді еңбекақы төлеу
Мысал. Майонез цех ұжымына тамыз айында орындалған жұмыстары
Кесте 1 Жұмысқа қатысқандар
Тегі, аты, әкесініңаты Табель номері Жұмыскердің
шеберлік дәрежесі Тарифтік коэффициент Нақты жұмыс істелген 1-шеберліқ
дәрежеге
келтірілген
жұмыс
істелген
уақыт
Айдарханова Ж.С. 0341 1 1,00 180 180
Аубакирова Б.М. 0352 2 1,07 96 103
Төлегенова К.К. 0363 3 1,15 110 127
Қайырова Р.Т. 0384 4 1,24 180 223
Райханова М.Л. 0397 5 1,33 184 245
БазароваА.М. 0399 6 1,43 180 257
Барлығы
1135
Осы көрсеткіштер бойынша 1-ші
115722 теңге /1135 - 102 теңге
Бұдан әрбір жұмыскерге есептелген еңбекақы сомасын құрайды:
1) Айдарханова Ж.С. 102*180= 18360
2) Аубакирова Б.М.
3) Төлегенова Қ.К.
4) Қайырова Р.Т.
5) Райханова М.Л.
6) Базарова А.М.
Жиынтық.........115722 теңге
Еңбекақы төлеудің кесімді-сыйақы жүйесін пайдаланған кезде жұмыскерлер мен
Мынаны ескеру керек, еңбекке ақы төлеудің қолданылып жүрген
Жұмыскерлер мен қызметкерлердің есептелген еңбекақыларынан сондай-ақ ұстап қалады:
1) жеке еңбек салығы;
2) жинақ зейнетақы қорларына міндетті зейнеткерлік жарналар үшін
3) сот шешімдері, нотариалдық органдардың атқару жазбалары, сондай-ақ
4) сақтандыру органдарына ерікті жеке және мүліктік сақтандыру
5) мемлекеттік органдарының (салық комитеті, ішкі істер басқармасы
6) бұрын алынған, бірақ пайдаланбаған және уақытында кассаға
Ұсталымдардың жалпы сомасы, оның ішінде бірнеше атқару құжаттары
Жұмыскерлер мен қызметкерлерден ұсталынатын жеке табыс салығы жалпы
Жеке табыс салығының мөлшері еңбеккердің табысының мөлшеріне байланысты
Жеке табыс салығының сомасы өткен айдың еңбекақысы бойынша
1.2 Еңбекақыны есептеу және еңбекақы төлеу
Еңбекақы негізгі және қосымша
Негізгі еңбекақы – бұл қызметкерлерге
Негізгі еңбекақы құрамына мыналар
а) жұмыс істелген уақыт үшін
ә) еңбек сіңірген жылдары үшін
б) жұмыс жағдайының өзгеруіне байланысты
в) үдемелі бағалау бойынша кесімді
г) кәсіпорын жүйесіндегі ұдайы қолданыс
д) мезгілден тыс жұмыс үшін
е) түнгі уақыттағы жұмыс
ж) жұмысшының кінәсінен болмайтын жұмыссыз
Мерзімдік еңбекақыда жұмыс істеуші
Егер мерзімдік еңбекақыдағы жұмысшы техникалық
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 17 шілдедегі
Кесімді еңбекақыда өнімділік есебін
а) дайындалған өнім мен орындалған
ә) орындалған жұмыстың көлемі осы
б) өнімділік нормасының орындалу денгейі
Өнеркәсіптегі өнім сапасын бақылау
Тікелей кесімді еңбекақы жүйесінде
Сыйлықақы кесімді еңбекақы жүйесінде
Үдемелі кесімді еңбекақыда жалақы өнімдердің
Жанама - кесімді еңбекақыда қосалқы
Көтеріңкі еңбекақы жүйесі әр
Түнгі уақыттағы жұмыс және
Түнгі уақыттағы жұмысқа он
Түнгі жұмыс уақытындағы әр сағат
Жұмыс уақытының есеп табелінде түнгі
Демалыс пен мереке күндеріндегі
1) қызметкерлерге демалыс күндері (апта сайын
2) бес күндік жұмыс аптасында
3) жексенбі жалпы демалыс күн
4) жұмыс күндері мереке күндермен
Мереке күндердегі еңбекақы барлық
Демалыс уақыты үшін төлемақы жеке
Жыл сайынғы еңбек демалысының
Жыл сайынға еңбек демалысына рұқсат
а) жыл ішіндегі істелген нақты
ә) заңсыз жұмыстан босанудағы еріксіз
б) уақытша еңбекке қабілетсіздігі қағазда
1.3 Берілген еңбек демалыс пен уақытша
төленетін төлемдерді құжаттық рәсімдеу және есептеу тәртібі
Берілген еңбек демалыс күндері үшін төлем. Демалуға және
1) жинақталатын;
2) жинақталмайтын.
Жинақталатын ақысы төленетін демалыстар, егер ағымдғы кезең
Жинақталмайтын ақысы төленетін демалыстар не өтем жасалатын (басқаша
Жинақталмайтын ақысы төленетін демалыстар болашақ кезеңге ауыстырылмайды:ағымдағы жылы
Жоғарыда аталған стандартқа сәйкес қызметкерлерге төленетін демалыс
1) жинақталатын ақы төленетін демалыс кезінде болашақ
2) жинақталмйтын ақы төленетін демалыс кезінде
Жоғарыда аталған нормативтік кесімдерге сәйкес жумыскерлер
Өндірістік қажеттілікке байланыст демалыс кестесі өзгерген жағдайда
Еңбеккерге жыл сайынғы еңбек және демалыстардың
Жыл сайынғы еңбек демалысын төлеу немесе пайдаланбаған еңбек
Егер еңбеккер есепті кезеңде толық жұмыс істемесе, онда
Егер еңбеккер есепті кезеңде толық жұмыс істемесе, онда
Төлемдер тізілімі бойынша еңбекақыны есептегенде есепке алынбайтын уақыт
Есте болу керек, сыйлықтар және еңбекке ақы төлеу
Берілген еңбек демалыс күндері үшін еңбекақы сомасы есептеп
Енді біз нақты мысалмен берілетін жыл сайынғы еңбек
Мысал 1. Еңбеккер 2008 жылдың 1-ші қарашадан бастап,
күнтізбелік күнге жыл сайынғы
1) Орташа күңдіқ еңбекақыны анықтаймыз:
2) Демалыс күндері үшін еңбекақыны есептейміз:491 теңге 18
Мысал 2. Егер еңбеккер есептік кезенде толық жүмыс
а) Осы жұмыс істеген уақытқа келетін күнтізбелік күндер
ә) Орташа күндік еңбекақыны анықтаймыз: 165088: (30+30+29+12+29+30+29+30+31+30+30+30) =
Жыл сайынғы берілген кезекті еңбек демалыс үшін осылайша
Еңбекке уақытша жарамсыз бойынша әлеуметтік жәрдемақы. Қазақстан Республикасының
Еңбеккерлер еңбекке уақытша жарамсыз парағын мекеменің бухгалтериясына еңбекке
Еңбекке уақытша жарамсыз күндері бойынша әлеуметтік жәрдемақы еңбеккерге
Еңбекке уақытша жарамсыз күндері бойынша жәрдемақы еңбеккерлерге орташа
Еңбекке уақытша жарамсыз күндер бойынша жәрдемақыны есептеу үшін
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыз күндер
1)мерзімінен тыс уақытта істелген жұмыс үшін еңбекақы және
2) қосымша жұмыс істегені үшін төлемдер;
3) бірнеше жұмысты қатар атқарғаны үшін қосымша төлемдер;
4) кезекті және қосымша демалыс уақыттары үшш еңбекақы;
5) шаруашылық қызметпен байланысты емес бір жолғы сыйлықтар
6) бір жолғы сипаттағы әртүрлі төлемдер (пайдаланбаған демалыс
7) мейрам күндері мен апта сайынғы демалыс күндері
Орташа күндік еңбекақыны есептеу тәртібі еңбеккердің
Егер еңбеккердің есепті кезенде толық жұмыс істесе, онда
Егер еңбеккер есепті кезеңде толық жұмыс істемесе, онда
Нақты еңбеккердің жұмысқа уақытша жарамсыздығы бойынша жәрдемақы көлемі
Еңбекке уақытша жарамсыз, екі қабат жэне босану бойынша
1.4 Еңбеккерлерме еңбекке ақы төлеу бойыныша есесп айырысуды
есепке алу
Еңбеккерлерме еңбекке ақы төлеу бойыныша есесп айырысуды есепке
Мекекменің лауазымды тұлғаларының (басқарма төрағасы мен мүшелері, бақылау
Есеп айырысу - төлем тізімдемелерінің жйынтық сомалары №
Еңбекке ақы төлеу бойынша еңбеккерлермен есеп айырысуларды есепке
Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарына сәйкес еңбекке ақы
Көрсетілген шоттың кредиті бойынша есептелінген еңбекақы мен сыйақының
3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотының
Еңбеке ақы төлеу бойынша еңбеккерлермен есеп айырысулардың негізгі
Мекеменің құрлыста, өндірісте, өнімді өткізу жән қызымет көрсету
Кесте 2
Еңбекақы төлемдері бухгалтерлік есеп шоттары
Көрсеткіштері Дебет Кредит
Құрылыста жұмыс істеитін еңбеккерлерге есептелген еңбекақы сомаларына 2930
Өнімді сату және қызыметтер көрсету мен шұғылданатын еңбеккерлерге
Жалпы шаруашылық және әкімшілік қызыметкерлеріне есептелген еңбекақы
Негізгі өндірістегі жұмыскерлерге есептелінегн еңбекақы сомаларына 8110 3350
Жартылай фабрикаттарыды өндірумен шұғылданатын жұмыскерлерге есептелінегн еңбекақы сомаларына
Мекеменің негізгі өндірісінің көмекші өндірістерінің жұмыскерлеріне қатысты есептелінегн
Негізгі, қосалқы және жартылай фабрикаттар өндірісіне қызымет көрсететін
Төлеу көздерінде салық салынатын еңбеккерлердің табысына белгіленген ставканы
Кесте 3
Еңбеккерлердің табысы бойынша әлеуметтік салық және
Көрсеткіштер Дебет Кредит
Күрделі құрылыста жұмыс істеитін еңбеккерлердің еңбекақысынан әлеуметтік салық
3210
Өнімді сату және қызыметтер көрсету мен шұғылданатын қызыметкерлердің
3210
Жалпы шаруашылық және әкімшілік басқару қызыметкерлердің еңбекақысынан
3210
Негізгі өндірістегі жұмыскерлердің еңбекақысынан әлеуметтік салық және әлеуметтік
8110 3150
3210
Кесте 3 жалғасы
Көрсеткіштер Дебет Кредит
Жартылай фабрикаттарыды өндірумен шұғылданатын жұмыскерлердің еңбекақысынан әлеуметтік салық
3210
Мекеменің негізгі өндірісінің көмекші өндірістерінің жұмыскерлердің еңбекақысынан
3210
Негізгі, қосалқы және жартылай фабрикаттар өндірісіне қызымет көрсететін
3210
Еңбек және басқа демалыстарды төлеу қорын есепке алу.Еңбеккерлердің
Еңбеккерлердің жыл еңбек және басқа демалыстарымен жыл сайынғы
Еңбеккерлерге еңбек және басқа демалыстары жыл сайынғы көп
Кесте 4
Еңбеккерлерге еңбек және басқа демалыстары жыл сайынғы көп
Көрсеткіштер Дебет Кредит
Құрылыста жұмыс істеитін еңбеккерлердің қор сомаларына 2930 3430
Өнімді сату және қызыметтер көрсету мен шұғылданатын еңбеккерлерге
Жалпы шаруашылық және әкімшілік қызыметкерлеріне еңбекақыларынан есептелген
Негізгі өндірістегі жұмыскерлерге есептелінегн еңбекақы қор 8110 3430
Жартылай фабрикаттарыды өндірумен шұғылданатын жұмыскерлерге есептелінегн еңбекақы қор
Мекеменің негізгі өндірісінің көмекші өндірістерінің жұмыскерлеріне қатысты есептелінегн
Негізгі, қосалқы және жартылай фабрикаттар өндірісіне қызымет көрсететін
Бұрын құрылған қор есебінен есептелінген еңбеккерлерге берілген еңбек
Еңбек демалысы күндеріне төленетін
Есепті жылдың соңында мекеменің
Түгендеу барысында еңбеккерлердің пайдаланбаған
Есепті жылдың соңында нақты құрылған
Ал керісінше, жетпей қалған
Кесте 5
Бухгалтерлік жазулар
Көрсеткіштері Дебет Кредит
Еңбеккерлерге есептелген уақытша еңбекке
Еңбеккерлердің есептелген еңбекақы төлемінен алынатын
Жеке табыс салығы 3350 3120
5 кестенің жалғасы
Көрсеткіштері Дебет Кредит
Жинақтау зейнетақы қорларына аударылатын зейнетақы
Активтерді сатып алуға есептелетін
Еңбеккерлерге берілген ұзақ мерзімді
3390 «Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» - еңбеккерлерден
4170 «Өзге ұзақ мерзімді кредиторлық берешек» - еңбеккерлерден
Есептелген еңбекақылар, сыйақылар және уақытша еңбекке жарамсыздық бойынша
Мұнда еңбеккерлердің тегі, аты, әкесінің аты, төленетін сома,
Жұмыскерлер мен қызметкерлерге еңбекақы мен уақытша еңбекке жарамсыздығы
Тізілімнің бірінші данасы кассирдің есеп беруіне тіркеледі де,
Т-2 үлгі нысаны
«Қарағанды маугарин заводы» АК
мекеме
Кодтар
30671826
30200002373
Цех, бөлім майонез
Смена мастері, бастығы
Толымбеков О.И,
№ 8 есептік тізімдемедегі
Дебет Кредит Қосым белгі
Бөлім Корреспон-
дірлеуші шот, субшот
Майонез 8110 3350
20ХХ жылгы тамыздың
17-нен 19-на дейін
елу жеті мың сегіз жүз алпыс бір тецге
төлеу үшін кассаға
Жетекші ___________
қолы
Бас бухгалтер_________
қолы
«17» тамыз 20ХХ ж.
20ХХ жылгы тамыз айының 1 жартысына
Парактар саны
Осы төлем тізімдемесі бойынша төленді қырық мың алты
Бухгалтер тексерді
тегі, аты, әкесінін аты
Рет-тік
№ Табельдік номер Тегі,аты, әкесінін аты Сома Алганына
1. 0114 Толымбеков Ө. И. 9205 Дипонент-телген
2. 0115 Оразбаева Н. У. 8048 Дипонент-телген
3. 0105 Жанәділова Ш. Ж. 9067
4. 0352 Аубакирова Б. М. 7238
және т.б.
Жиыны
57861
Тізімдемені жасаған
тегі, аты, әкесінің аты
Тізімдемені тексерген
тегі, аты, экесінін аты
Сурет 1 Кассалық шығыс ордеры
Сурет 2 Дипозиттелген еңбекақы тізімі
Тізілімнің екінші данасы негізінде бухгалтерияда депоненттелген еңбекақыны есепке
Үш жұмыс күні өткенде депонеттелген еңбекақы мен уақытша
Берілген еңбекақы мен уақытша еңбекке жарамсыздық жәрдемақының жалпы
3350 «Еңбекақы телеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотының
1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шоттының кредиті
Қазіргі кезде көптеген мекемелердің жұмыскерлері мен қызметкерлері еңбеқақылары
3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотының
1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шотының кредиті
Сурет 3 Депонентелген карточкасы
Депонентгелген (уақытында алынбаған) еңбекақы мен уақытша еңбекке жарамсыздық
3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотыныңдебеті
3390 «Өзге кысқа мерзімді кредиторлык берешек» шотгының «Депоненттермен
Депоненттелген сомалар депоненттің бірінші талабы бойынша шығыс касса
3390 «Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» шотының «Депоненттермен
1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шоттының кредиті
Шығыс касса ордері негізінде депонентгелген еңбекақыны есепке алу
Үш жылдың ішінде талап етілмеген еңбекақы мен уақытша
3390 «Өзге қысқашерзімді кредиторлық берешек» шотының «Депоненттермен есеп
6280 «Өзге кірістер» шотының кредиті
Осымен, 3390 «Өзгв қысқа мерзімді кредиторлыц берешек» шотының
Есептік-төлем тізімдемелерінің жиынтық деректері ай сайын №10 журнап-ордер
2 «Кюм ойл» ЖШС
2.1 «Кюм ойл» ЖШС 2009 -2010 жылдардағы
талдау
Зертеліп отырған объектім «Кюм ойл» ЖШС
Заңды ұйымның мекен жайы: Қазақстан Республикасы, Шығыс Қазақстан
«Кюм ойл» ЖШС мына аталмыш субъектілері
«Шығыс»Көлік компаниясы» ЖШС, «A DAN DZOL
1сызба Серіктестіктің лауазым штаттары
Нарықтық қатынастың қалыптасуы шаруашылық қызметін
Бүгінгі таңдағы нарыққа өту кезеңінде
«Кюм ойл» ЖШС қолданылып келген талдау
Нарық жағдайында қаржылық жоспарлау «Кюм
Бухгалтерлік есеп беруге негізделген
Кесте 6
«Кюм ойл» ЖШС 2009 жыл аралығындағы балансы
Активтер
2009 жыл басы 2009 жыл аяғы Құрылымдық
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Ақша қаражаттар 89890.00 100 399684,78 15375.67 15275,67
Қысқа мерзімді дебиторлық берешектер
13093106,34 469.36 469,36
Запастар
42859897,45 143.41 143,41
6 кестенің жалғасы
Активтер
2009 жыл басы 2009 жыл аяғы Құрылымдық өзгеруі
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Ағымдағы салық активтері
5003648,52 1228.2 1228,2
Қысқа мерзімді активтердің қорытындысы 89890 100 61356337,09 100.15
Ұзақ мерзімді активтер
Негізгі құралдар
97904,02 62769.8 62769,8
Ұзақ мерзімді активтер жыйынтығы
97904,02 62769.8 62769,8
Баланс 89890.00
61454241,11
«Кюм ойл» ЖШС 2008 – 2009 жылдар
Сурет 4 «Кюм ойл» ЖШС 2009 жылдағы
Жоғарыда келтірілген дилграмалық суретте «Кюм ойл» ЖШС
Сурет 5 «Кюм ойл» ЖШС өзгеру үлес салмағы
өзгерісіні пайыздық көрсеткіші
Жоғарыда келтірілген диограмалық суретке қарап отырып талдау жасайтын
Кесте 7
«Кюм ойл» ЖШС 2009 жыл аралығындағы балансы
Пассивтер
2009 жыл басы 2009 жыл аяғы Құрылымдық өзгеруі
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Салық бойынша міндеттемелер
18683.71 329406,6 329406,6
Ерікті және міндетті төлемдер және басқада міндеттемелер
39267.23 156734,7 156734,7
7 кестенің жалғасы
Пассивтер
2009 жыл басы 2009 жыл аяғы Құрылымдық өзгеруі
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыздар -5300.00 1696.3 1646542.88 3737,8
Қысқа мерзімді міндеттемелер жиынтығы -5300.00 1696,3 1704493.82
Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер 100000.00 89,89 51900000.00 118,5
Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер жиынтығы 100000.00 89,89 51900000.00
Капитал
Анықталмаған кіріс -4810.00 1868,8 7940887.09 7750,4 5881,6
Капитал қорытындысы -4810.00 1868,8 7940887.09 7750,4 5881,6
Баланс 89890.00
61545380.91
Қаржылық талдаудың тәжірибесі қаржылық есепті
1) көлденең талдау;
2) тікелей талда;
3) трендтік талдау;
4) салыстырмалы талдау;
5) факторлық талдау;
6) қаржылық коэффициенттер әдісі.
Көлденең талдау есеп берудің әрбір
Тікелей талдау әрбір есеп
Кесте 8
«Кюм ойл» ЖШС 2010 жыл аралығындағы балансын
Активтер
2010жыл басы 2010 жыл аяғы Құрылымдық өзгеруі
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Ақша қаражаттар 399684,78 15375,6 1178558.13 6120,22 -9255,38
Қысқа мерзімді дебиторлық берешектер 13093106,34 469,3 20573847.52 350,5
Запастар 42859897,45 143,3 20039889.36 3599,3 3456
Ағымдағы салық активтері 5003648,52 1228,1 30233210.33 238,5 -989,6
Қысқа мерзімді активтердің қорытындысы 61356337,09 100,2 72025505.34 100,2
Ұзақ мерзімді активтер
Негізгі құралдар 97904,02 62769,8 104678.10 68906,6 6136,8
Ұзақ мерзімді активтер жыйынтығы 97904,02 62769,8 104678.10 68906,6
Баланс 61454241,11
72130183.44
Жоғарыда келтіріліп отырған кестеде «Кюм ойл» ЖШС
Сурет 6 «Кюм ойл» ЖШС 2010 жыл
Жоғарыда келтіріліп отырған суретте «Кюм ойл» ЖШС
Сурет 7 «Кюм ойл» ЖШС 2010 жыл аяғындағы
Жоғарыда келтіріліп отырған суретте «Кюм ойл» ЖШС
Сурет 8 «Кюм ойл» ЖШС құрылымдық өзгерісі
Жоғарыда келтіріліп отырған суретте «Кюм ойл» ЖШС
Кесте 9
«Кюм ойл» ЖШС 2009 – 2010 жылдар
(теңге)
Пассивтер
2010 жыл басы 2010 жыл аяғы Құрылымдық
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Салық бойынша міндеттемелер 18683.71 329406,6 27576635.71 229,4 -329177,2
Ерікті және міндетті төлемдер және басқада міндеттемелер 39267.23
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыздар 1646542.88 3737,8 -9942819.75 636,5
Қысқа мерзімді міндеттемелер жиынтығы 1704493.82 3610,7 17646339.37
Кесте 9 жалғасы
Пассивтер
2010 жыл басы 2010 жыл аяғы Құрылымдық өзгеруі
Сомасы Үлес салмағы Сомасы Үлес салмағы
Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер 51900000.00 118,5 37700000.00 167,8
Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер жиынтығы 51900000.00 118,5 37700000.00
Капитал
Анықталмаған кіріс 7940887.09 7750,4 7940887.09 796,9 -6953,5
Капитал қорытындысы 7940887.09 7750,4 7940887.09 796,9 -6953,5
Баланс 61545380.91
63287226.46
Трендтік талдау барлық көрсеткіштер 100%
Қаржылық талдаудың нарықтық экономика
Коэффициенттер салыстырмалы шамалар болып табылады,
Қаржылық талдау салыстырмалы көрсеткіштер негізінде
«Кюм ойл» ЖШС қаржы жағдайын талдаудың
қаржылық жағдайдың жалпы бағасы
«Кюм ойл» ЖШС қаржылық тұрақтылығын
Баланс өтімділігін талдау;
«Кюм ойл» ЖШС іскерлік белсенділігін
Қаржылық жағдайды және оның
2.2 «Кюм ойл» ЖШС қызметкерлерінің еңбек
ұсталымдардың есебін талдау
Қазіргі қолданылып жұрген заңдылықтарға есептелген
а) жеке табыс салығы;
ә) жинақтаушы зейнетақы қорына аударымдар;
б) шот және әкімшілік органдардың
в) сот шешімі бойынша алименттер.
Бұдан басқа жұмысшылардың еңбекақысынан ұйым
«Кюм ойл» ЖШС директорының еңбек
Кесте 10
Директор Кузьмин Юрии Михайлович есеп парақшасы
Аударымдар көрсеткіші Күн \сағат Аударылған сомс тг. Ұсталынған
Оклад 21.0 97732,00
Экологиялық - 2268,00
Жеке табыс салығы (10%)
7173,00
Міндетті зейнетақы
10000,00
Қорытынды 100000,00 17173,00
Төленген тиісті еңбек ақысы 82827,26
Бұл кестеде директор айына тиісті жалақысына қосылған сома
100000-2500 МЗЖ – 15999 ЕТЖ -2268 экология
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының басқа да салаларында
Толық емес жұмыс күні жағдайында
Бұл жағдайда қызметкер толық емес
Жұмыс беруші бұл жағдайда жұмы
«Кюм ойл» ЖШС қызметкерінің орташа жалақысын
Кесте 11
«Кюм ойл» ЖШС қызметкерінің орташа жалақысын
Ай Жұмыс істелді Есепке жазылған жалақы
күн сағат
2010ж
Қаңтар 18 144 40000
Ақпан 20 160 40000
Наурыз 19 152 40000
Сәуір 22 88 20000
Мамыр 19 76 20000
Маусым 22 88 20000
Жиынтығы: 120 708 180 000
Жоғарыда көрсетілген есептеу негізінде орташа күндік
Бухгалтер қызметкердің ауру парағында
1 – нұсқа: толық 8 жұмыс
2 – нұсқа: оның осы
3 – нұсқа: немесе ауру
Осы «Кюм ойл» ЖШС жағдайын
Есептеу кезеңі төленетін тиісті ақы байланысты
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақыны есептеудің тікелей кесімді жүйесі
Шаруашылық субъектісінде жұмысшылар мен қызметкерлерге
Шаруашылық субъектілерінде жұмысшылар мен қызметкерлерге
Шаруашылық субъектісінде тапсырманы жеке
Табыстылықтың салыстырмалы көрсеткіштеріне нарықтық экономика
Алайда бұл көрсеткіштердің деңгейін білу
Арнайы оқулықтарды бұл көрсеткіш
Сандық фактор сомасы бойынша
Бұл екі фактордың талданып отырған
«Ким ойл» ЖШС-нің қызметкерлермен жұмысқа қатысқан
Алғашқы қаражатттар бойынша есептелген «Ким
Жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірген өнімдері
Кесте 12
«Кюм ойл» ЖШС төлем ақы төлеу ведомосы
Қызметкерлер Таб№ Қызметі Күні Бастапқы қалдық Оклад
Байгаринова А.С. 00003 Бухгалтер 21 0,59 22732 2268
Байгаримова С.С. 00006 Бухгалтер 21 0,65 47732 2268
Боранбаева Қ.Е. 00009 Кадыр бөлімі 21
54000
54000 4860 5400 10260 43740 5346
Кузьмин Ю.М. 00001 Директор 21 0,26 97732
Ккесте 12 жалғасы
Қызметкерлер Таб№ Қызметі Күні Бастапқы қалдық Оклад
Ордыбаева М.Е. 00002 Бухгалтер 21 0,92 50000
50000 4500 5000 9500 40500,92 2700 2250
Қорытынды
2,84 309928 9072 319000 23002 31900 54902 264100,84
Қорытындылай келе «Кюм ойл» ЖШС қызметкерлерінің еңбекақыларыныі
Яғни Байгаринова Асемгуль Сериковнаның оклады 22732 теңге
Байгаринова Асемгуль Сериковнаның 25000 - 2500 МЗЖ –
Тексеріліп болғаннан кейін бұл
Негізгі еңбекақы – жұмысшылар мен
1) Мерзімді және кесімді еңбекақы;
2) Сыйлықтар мен сыйақылар;
3) Үстеме сыйлықтар.
Қосымша еңбекақыға – еңбек ету
1) жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек демалысы үшін
2) жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік, қоғамдық
3) жас сәбилі аналарға берілетін
4) жас өспірімдердің қысқартылған жұмыс
5) жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсінсіз жұмыстың
6) тегін көрсетілген немесе тегін
7) жоғары немесе арнаулы оқу
8) әскери жиындарға қатысқаны үшін,
Қосымша еңбекақы төлеу мәселесі
Мейрам күнінің алдындағы қысқартылған
Орташа еңбекақыны есептегенде шаруашылық
а) жұмысшылар мен қызметкерлерге зейнетақы есептеу
ә) жұмысшылар мен қызметкерлерге жыл сайынғы
Егер бұл жоғарыда аталған төлемдерді
«Кюм ойл» ЖШС қызметкері демалыс кезеңінде жұмыстан шыққан
Салықкодексінің 166 - бабының 3 – тармағына
Есептелген табыстың ЕТЖ – дан
3 «Кюм ойл» ЖШС еңбекақы
ұсынылатын тәжірибелік нұсқаулар
3.1 «Кюм ойл» ЖШС еңбекақысының тұрақтылығын арттыру
жөнінде ұсынылатын тәжірибелік нұсқаулар
Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес, кәсіпорындар, мектептер, ұйымдарға
Қызметкерлерге алдағы уақытта демалысқа төлеуге арналған шығыстардың ай
Қызметкерлердің демалыстары бойынша құрылған резервтің болуына және оның
2009 жылдың аяғында кәсіпорын құрылған резервке түгендеу жүргізді.
ХҚЕС – на өткенге дейін демалыстарға төлеу шығыстарын
Қызметкерлерге берілетін сыйақы – бұл еңбекке ақы төлеудің
Қызметкерлерге төленетін қысқа мерзімді сый ақылар – бұл
Қызметкерге төленетін қысқа мерзімді сыйақыларға мыналар кіреді:
жалақы және әлеуметтік төлемдер;
ақы төленетін қысқа мерзімді демалыстар;
үлестік және бонустық төлемдер;
ақшалай емес сый ақылар.
Ақы төленетін қысқа мерзімді демалыстар – қызметкерге кейбір
жинақталған демалыстар – қызметкердің жұмыс істеген кезеңін
есептелетін және оны алдағы кезеңдерде мүмкіндігінше ауыстыруға және
жинақталмаған демалыстар – аурулығы туралы парақ ( жұмысқа
уақытша жарамсыздығы бойынша жәрдемақы).
Орташа жалақыны есептеген кезде көтеру коэффицентін қолдану қызметақының
Есепті кезең ішінде бір лауазымға қатысты қызметақының өсуіне
Орташа жалақыны еспетеген кезде қызметақының бірінші өсуі ғана
2008 жылғы қаңтардан сәуірге дейінгі кезең үшін мұндай
Менің пікірімше, бұл жағдайда әкімшілік жауапкершіліктің туындауына негіз
Сондықтан « Кюм ойл» ЖШС қызметкерлерге деген
кесте
Жеке тұлға Бір
айдағы жалақы Шегерімдер Салық салынаты табыс тг Жеке
Міндетті аударым Айлық есептік көрсеткіш Минималды еңбек
2008 жылы
А 40000 4000 1168 12025 23975 10% 2397
Б 60000 6000 1168 12025 41975 10% 4197
С 100000 10000 1168 12025 77975 10% 7797
Д 200000 20000 1168 12025 167975 10% 16797
2009 жылы
А 40000 4000 1273 13717 22283 10% 2228
Б 60000 6000 1273 13717 40283 10% 4028
С 100000 10000 1273 13717 76283 10% 7628
Д 200000 20000 1273 13717 166283 10% 16628
2010 жылы
А 40000 4000 1413 14952 21048 10% 2104
Б 60000 6000 1413 14952 39048 10% 3904
С 100000 10000 1413 14952 75048 10% 7504
Д 200000 20000 1413 14952 165048 10% 16504
2011 жылы
А 40000 4000 1512 15999 20001 10% 2000
Б 60000 6000 1512 15999 38001 10% 3800
С 100000 10000 1512 15999 74001 10% 7400
Д 200000 20000 1512 15999 164001 10% 16400
Есептеулер көрсеткендей, жеке табыс салығының біртұтас ставкасының енгізілуі
Жоғарыдағы кестеде көрсетілгендей, айлық еңбекақысы 40000тг құрайтын азамат
Әлеуметтік әділдік тұрғысынан жеке табыс салығының біртұтас ставкасы
Жеке табыс салығының қолданыстағы есептеу механизміне сәйкес, салық
Неге айлық есептік көрсеткіш шегерімге енгізіледі? Бұл көрсеткішті
Президенттің 2006 жылғы жолдауында жалпы табыс сомасынан айлық
3.2 «Кюм ойл» ЖШС қызметкерді жұмыстан босатқан
салығын есептеу
«Кюм ойл» ЖШС қызметкер 2010 жылғы 6
Есептеу: 18320 – 1832 (ЖТС) = 16488 теңге.
Жалпыға бірдей белгіленген тәртіп
Д бастапқы МЗЖ (156 бап
Содан кейін, Д салық
Жағдайда айтылған жеке табыс салығын
Қарастырылып отырған жағдайға сәйкес «Кюм ойл»
Маусымда есептелген табыс 24345,5тг (6025,5жалақы +
Осы жағдайда әлеуметтік аударымдар 271,15 тг болады
Әлеуметтік салық салынатын объект айқындалады,
Бюджетке төленуге жататын әлеуметік салық
ҚР Еңбек кодексінің 1- бабы 1- тармағының
Қарастырып отырған жағдайда жұмыс
Мысалы, қарастырып отырған жағдайда
Қызметкердің айлық табысы ЕТЖ аз сомасына
Мысалы, қызметкердің айлық жалақысы
Қарастырып отырған мысалға сәйкес қызметкерде салық
Егер қызметкер жұмыс берушіден қоса атқару
Егер қызметкер ЕТЖ мөлшеріндегі
Заңнамалық актілердің қарастырылған ережелерін
Қорытынды
Диплом жұмысымды қорыта келгенде еңбеккерлерме еңбекке ақы төлеу
Мекемеде еңбекті, еңбекақыны және еңбеккерлермен есеп айырысуды есепке
Еңбек және еңбекке ақы төлеу есебінде мынадай қатал
1) еңбеккерлердің саны, олардың құрамыңдағы кәсіптері, мамандықтары және
2) еңбек уақытының шығындары (пайдалану) - еңбек жасалған
3) еңбек тәртібін сақтау; орындалған жұмыстар мен көрсетілген
4) төлемдер түрлері және еңбеккерлердің сана-ты бойынша еңбекақы
5) еңбекке ақы төлеу қорынан тыс төленген сыйлықтар
6) мекемеде қолданылатын еңбекке ақы төлеудің нысандары мен
7) еңбекақыдан ұстап қалулардың заңдылығы және т.б.
Бухгалтерлік есептің деректерінің негізінде экономикалық қорыту және талдау
Еңбекақы негізгі және қосымша
Негізгі еңбекақы – бұл қызметкерлерге
Негізгі еңбекақы құрамына мыналар
а) жұмыс істелген уақыт үшін
ә) еңбек сіңірген жылдары үшін
б) жұмыс жағдайының өзгеруіне байланысты
в) үдемелі бағалау бойынша кесімді
г) кәсіпорын жүйесіндегі ұдайы қолданыс
д) мезгілден тыс жұмыс үшін
е) түнгі уақыттағы жұмыс
ж) жұмысшының кінәсінен болмайтын жұмыссыз
Мерзімдік еңбекақыда жұмыс істеуші
Егер мерзімдік еңбекақыдағы жұмысшы техникалық
Қазіргі қолданылып жұрген заңдылықтарға есептелген
а) жеке табыс салығы;
ә) жинақтаушы зейнетақы қорына аударымдар;
б) шот және әкімшілік органдардың
в) сот шешімі бойынша алименттер.
Бұдан басқа жұмысшылардың еңбекақысынан ұйым
Еңбекке ақы төлеу бойынша еңбеккерлермен есеп айырысуларды есепке
Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарына сәйкес еңбекке ақы
Көрсетілген шоттың кредиті бойынша есептелінген еңбекақы мен сыйақының
Еңбеккерлер еңбекке уақытша жарамсыз парағын мекеменің бухгалтериясына еңбекке
Еңбекке уақытша жарамсыз күндері бойынша әлеуметтік жәрдемақы еңбеккерге
Еңбекке уақытша жарамсыз күндері бойынша жәрдемақы еңбеккерлерге орташа
Қорытындылай келе «Кюм ойл» ЖШС қызметкерлерінің еңбекақыларыныі
Яғни Байгаринова Асемгуль Сериковнаның оклады 22732 теңге
Байгаринова Асемгуль Сериковнаның 25000 - 2500 МЗЖ –
Қарастырылып отырған жағдайға сәйкес «Кюм ойл»
Маусымда есептелген табыс 24345,5тг (6025,5жалақы +
Осы жағдайда әлеуметтік аударымдар 271,15 тг болады
Әлеуметтік салық салынатын объект айқындалады,
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1) Бухгалтерлік есеп жүргізу тәртібі. ҚР қаржы министрлігінің
2) «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы»
3) Бухгалтерлік есептің типтік шоттары ҚР-ның қаржы министрлігінің
4) Абленов. Д. О. Аудит негіздері Алматы:
5) Әбілманопов Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп теориясы және принциптері
6) Дүйсенбаев Қ. Ш. Төлегенов Ә. Т. Кәсіпорынның
7) Дүйсенбаев Б.Н. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау Алматы:
8) Д.Полтушева. Шоттардағы үлгілік жоспарына түсініктеме: Айқындалатын активтердің
9) Д.Полтушева 2008 жылғы 1-қаңтардан бастап Қазақстан республикасының
10) Кеулімжаев Қ.К. Қаржылық есеп /Кеулімжаев Қ.К. Әжібаев
11) Кеулімжаев Қ.К. Бухгалтерлік есеп принциптері Алматы: Экономика,
12) Міржақыпова Қ. Ш. Банктегі бухгалтерлік есеп Алматы:
13) Назарова В. Л. Басқару есебі Алматы: Экономика,
14) Назарова В. Л. Шаруашылық жүргізудегі бухгалтерлік есеп
15) Н. Айрих ХҚЕС – на көшеміз:
16)В.К.Радастовец Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп Алматы, Экономика 2003-
17) Сейітқасымова Ғ. С. Ақша, Несие, Банк. Алматы:
18) Сәтмырзаев А. А. Укашев Б. Е. Аудит
19) С.Мүсілімова «Негізгі құралдарды есепке алу» Бухгалтер бюллетені
20) Төленгенов. Е. Ж. Бухгалтерлік ақпарат жүйесі Алматы:
21) Ілиясов Қ.Қ. Құлпыбаев С. Қаржы, Алматы, Экономика
22) Г.Қ.Төлешова. Дамыған қаржылық есеп Алматы, 2005-319б
23) Тоқаев Бухгалтерге арналған нормативтік актілер Бухгалтер бюлетені:
24) С.Б. Баймұханова Қаржылық есеп Алматы, 2003-203б
25) ҚР-ның «Бухгалтерлік есеп жане каржылык есептеме туралы»
26) И. Затонова, «Негізгі құралдарға қатысты компания қолданатын
27) И.Хегай Негізгі құралдар: есепке алу проблемалары және
28) «Бари-Б и К» ЖШС –ның
4
Мекеме «Қарағанды маргарин заводы» АҚ
№ 2 депоненттелген еңбекақы тізілімі
20ХХ жылғы тамыз айы үшін
Рет-тік
№ Төлем
тізілімде месі Табель нөмері
Депонентгің тегі және мнциалы
Алынбаган енбекакы
сомасы Келесі төлемдер туралы белгі
№ күні
тенге тиын күні кұжат №
1. 5 17.03 0114
2. 5 17.03 0115
Барлығы 17253 -
Депоненттелген еңбекақы он жеті мың екі жүз
Кассир
Тексерді бухгалтер
қолы
20 тамыз 20ХХ ж.
Мекеме аты «Қарағанды маргарин заводы» АҚ
№ 3 депонентлген карточкасы
20 XX жылғы 20 тамыздан
Оразбаева Нургул Оразбайкызы
Лауазым
20 XX жылгы наурыз айы үшін № 6
Жазбаша үш мың қырық сегіз теңге.
20ХХ жылғы наурыз айы үшін № 2 құжат
Кассир Жанәділова
Үш мың қырық сегіз теңге
«02» сэуір 20 XX ж.
жазбаша үш мың қырық сегіз теңге
«02» сәуір 20ХХ ж.
Бас бухгалтер: Оразбаева Н. О.
Кассалык ордер №6
Директор
Кадыр бөлімі
Бас бухгалтер
Бухгалтер
Бухгалтер
Хаттшы