МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ --------------------------------------------------------------------------------------3
1-БӨЛІМ. АГРОБИЗНЕСТЕГІ МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ----------------------------------------------------5
Агробизнестегі маркетингтің мәні, қызметі және принциптері ------------6
Маркетингтің әлемдік тәжірибедегі алатын орны мен дамуы-------------11
2-БӨЛІМ. АГРОМАРКЕТИНГ ПРИНЦИПТЕРІНДЕ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ОНДІРІСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
2.1 Қазақстандағы агробизнестің қазіргі жағдайы және маркетинг жүйесін
2.2. Агробизнестегі маркетингтің институционалды жүйесін дамыту проблемалары -------------------------------------------------------------------------------20
2.3. Агроөнеркәсіп өндірісінде маркетингті зерттеуді ұйымдастыру ерекшеліктері және
3-БӨЛІМ. АГРОБИЗНЕС ЖҮЙЕСІНДЕ АЗЫҚ-ТҮЛІК МАРКЕТИНГІН ДАМЫТУДЫҢ ЖОЛДАРЫ МЕН
3.1 Аграрлық сферадағы маркетингті ақпараттық қамтамасыз ету --------30
3.2 Агромаркетингтің ұйымдастыру және басқару формаларын
жетілдіру --------------------------------------------------------------------------------------35
3.3 Агробизнестің тиімділігін арттырудың маркетингтік шаралары -------41
ҚОРЫТЫНДЫ------------------------------------------------------------------48
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР------------------------------------------51
Кіріспе
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі кезде нарықтық экономика жағдайында
Сондықтан да бұл мәселе экономиканың қазіргі даму сатысында
Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Бұл мәселелер бойынша зерттеу
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері: маркетингтің теориялық аспектілері мен
Қойылған мақсатқа сәйкес келесі міндеттерді шешуге талпыныс жасалды:
маркетингтің мәнін, қызметтерін, қызмет ету принциптерін айқындау;
агробизнестің ерекшеліктері мен әлемдік тәжірибедегі ролін көрсету ;
маркетингтік инфрақұрылымды дамыту мәселелерін қарастыру;
агромаркетингтің тиімділігін арттыру жолдарын зерттеу.
маркетингтік қызметті ұйымдастару мәселелерін қарастыру.
Ғылыми зерттеудің пәні мен обьектісі: агробизнестің тиімділігін арттыруға
Ғылыми зерттеудің методологиясы: зерттеудің теориялық-методологиялық негізі ретінде заңды
Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы: Дипломдық жұмыс
Бірінші тарауда маркетингтің ерекшеліктері мен қызметтері, әлемдік тәжірибедегі
Екінші тарауда агромаркетингті ұйымдастыру ерекшеліктері, маркетинг инфрақұрылымын
Үшінші тарауда ауыл шаруашылық кәсіпорындарының тиімділігін арттырудың перспективасы
1. АГРОБИЗНЕСТЕГІ МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Агробизнестегі маркетингтің мәні, қызметі және принциптері.
«Маркетинг» сөзі ағылшын тілінен аударғанда «нарықты жаулап алу»
Маркетинг мақсаты тұтынушының талабын нақты өнім түрі бойынша
Егер кәсіпорын маркетингтік қызметпен айналысатын болса, ол
Схемалық түрде «өндірістік»және «нарықтық» ыңғайласу ерекшеліктері 1-кестеде көрсетілген.
Кесте -1
«Өндірістік »және «Нарықтық» ойлау арасындағы айырмашылық
"Өндірістік" "Нарықтық"
бағдар
Тауарлар, өнімдер Тұтынушылар, нарық сегменттері
құралдар
сату, тауар нарығында алға жылжу
Жүйеленген маркетингтік қызмет, іс-әрекет стратегиясын жасау
мақсаты
Сату көлемін ұлғайту жолымен пайда алу Тұтынушылардың сұранысын
Егер кәсіпорын шаруашылық (басқарушылық) шешімдерін маркетинг арқылы қабылдайтын
Маркетинг – бұл нарық пен оның конъюктурасын кешенді
Маркетинг қызметінің екі негізгі аспектісі бар. Бұл нарықтық
Шаруашылық жүргізу тәжірибесінде маркетинг принциптері мен тәсілдері негізінде
Маркетингтік бағдар әрбір жұмысшыдан қызметі мен мамандығынан тәуелсіз
Маркетингтің барлық функциясын екі критерий бойынша жіктеуге болады:
Маркетингтік қызмет процесінде жалпы және нақты функциялар өзара
Маркетингтік қызмет тиімді бола алады, егер онымен басқару
Нарық негізгі екі міндет шешілетін арена болып табылады:
маркетингтің таза техникалық қызметтерін орындау, яғни өнімнің ауыл
тауарды сатып алу тиімділігі мен оны сатып алуға
Осы екі міндетке сәйкес маркетингтің тиімділігі анықталады. Кез-келген
Маркетингтің техникалық тиімділігі өнім бірлігіне маркетингтің физикалық қызметіне
Маркетингтің бағалық тиімділігі бағалардың тұтынушылық сұраныста қаншалықты тез
Нарық бәсекелі болған жағдайда тиімді болады. «Нарықтың көрінбейтін
Өндіруші әрқашан өз өніміне максимальды баға қоюға мүдделі.
Жоғары бәсекелі нарық жағдайында нарықтық ақпарат нарықтың барлық
Маркетингті бірнеше аспектіде зерттеуге болады: маркетингтің функциясын, оның
Әдетте маркетингтің келесі функциялары ажыратылады:
айырбас – сатып алу-сату;
физикалық өңдеу – қайта өңдеу, сақтау, тасымалдау;
тауардың қозғалысына ықпал ету – стандарттау, қаржыландыру, тәуекелді
Айырбас функциясы маркетингтің бүкіл ағымында орындалады. Сату функциясына
Маркетинг несиесіз мүмкін емес, өйткені өнімді сатып алу
Бағалық ақпарат жүйесі нарықтық ақпаратты жинау, өңдеу, таратудан
сауда делдалдары;
делдал-агенттер;
делдал-спекулянттар;
маркетингке ықпал ететін ұйымдар (сауда ассоциациялары, ақпараттық агенттіктер);
өнімді қайта өңдеушілер.
Нарық құрылымын талдау нарықтық бәсекені зерттеу, нарық қатысушыларныың
Сонымен, маркетингтің жалпы мағынасы – қызмет пен тауарларға
Маркетинг жүйесі барлық шаруашылық процестің маңызды бөлігі ретінде
Қорытындылай маркетинг халық шаруашылығы кешенінің басқа
1.2. Маркетингтің әлемдік тәжірибедегі алатын орны мен
Барлық дамыған елдерде агромаркетинг ұлттық және әлемдік нарықта
Маркетинг жүйесі ауыл шаруашылығын қалыптастырып, дамытуда табиғи қажеттілік
Тауар өндірісінің көлемін табиғи және баға арқылы жоспарлау
Нарық өтімділігін анықтау және жаңа бағыт іздеу
Өндірістегі шығындарды, әрбір табысты тауардың көлемі мен бағасын
Қазақстан республикасында маркетингтік қызметтерді ұйымдастыру қазіргі таңда қарқынды
Жоғарыда аталған баға белгілеудің бірнеше тәсілдері, нарықтық жағдайда
Ашық сауда - ол сатушы мен сатып алушы
Келісім шарттық тәсілі – ол нақты сатушы
Әкімшілдік немесе прейскуранттық тәсілі – бұл әдісті,
Рыноктык жарғылар мен келісімдердің негізінде баға белгілеу
Өсімдік шаруашылығы мен айналысатын өндірушілер келесі
Фьючерлік келісім шарт сападағы тауарды анықталған уақытпен
Фьючерлік нарықтық биржалық бағасы нарыққа қанша өнім түсетіндігін
Сатушы мен сатып алушы арасында нақты тауарға жасалған
Тауардың табыс бірлігімен өндіруге кеткен орташа шығынды
Бағаны тұтынушы сұранысын анықтап белгілеу. Мұнда
Ұқсас тауарлар санын белгілеп, бәсекелестік шарттарын анықтау.
Нарық коньюктурасы- жоспары экономикадағы баға белгілеу мемлекеттің қатынаспауы
Нарықтық жағдайға өту кезеңінде маркетингтің негізгі тәсілдерін талдау
Жоғарыда атап өткендей, агробизнес жүйесіндегі маркетинг негізіне
Нарықтың дамыған жағдайында ауыл шаруашылығы өндірушілерде бұрынғыға
Тауар нарығын арттырудың тиімді жолдарының бірі - жарнамалық
Қазіргі таңда нарыққа ықтималсыз тез
Қазіргі таңдағы капиталистік шарттарында әлеуметтік – экономикалық жоғарғы
Маркетингтік процестің барлығы ауыл шаруашылығы кәсіпорындарынан бастау алады.
Тауардың фермердегі соңғы тұтынушыға дейінгі айналымда, сондай ақ
Ауыл шаруашылығы азық-түлігіне ұсыныс – алғашқы ұсыныс
Қазақстан аграрлық секторын реформалау барысының ауыртпалығы ауылда және
Аграрлық реформаларды қайта құру мақсатында экономикалық және әлеуметтік
Қазіргі уақытта көптеген елдерде азық-түлік нарығына байланысты реттеулер
Сонымен, республикада шет елдердің тәжірибесінің маңызды жақтары пайдалануға
Аграрлық бағалар мен шаруа табыстары саясаты дамыған елдерде
Маманданған шаруашылықтардағы өндіріс шығындары (ЕЭҚ елдері) немесе өндіріс
Ауылшаруашылығына арналған өндіріс құралдарына және ауыл өніміне баға
Фермерлер мен өндіріс салаларының, сондай ақ жалпы ауыл
Экономикада осындай тетіктерді қолдану арқылы аграрлық секторды
ІІ. АГРОМАРКЕТИНГ ПРИНЦИПТЕРІНДЕ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӨНДІРІСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
2.2. Агробизнестегі маркетингтің институционалды жүйесін дамыту проблемалары.
Маркетингтің институционалды жүйесін дамыту АӨК-нің ІІІ сферасының даму
2003 жылы республика бойынша жергілікті деңгейде 554,2 млн.
Мал шаруашылығы саласы бойынша өнімдерді қайта өңдеу
Республика бойынша қуаттылықты пайдалану коэффициенті 15%-тен аспайды. Өнімнің
Жағымды тенденциялармен қатар қазіргі заманғы кезеңде республиканың
өндіріс шығындарын қысқартуға және европалық стандартқа сәйкес
өндірісті несиелеуде жоғарғы банктік проценттік ставка;
өндірілетін өнім сапасының халықаралық талаптарға сәйкес келмеуі;
дайындау жүйесінің жоқтығы.
Өндіріс көлемінің жыл сайынғы ұлғаюымен қатар республикада ауыл
Отандық тауарөндірушілерге өндірілген тамақ өнімдерін қайта өңдеу бойынша
Азық-түлік нарығының қанағаттанарлықсыз жағдайы ішкі мүмкіндіктердің төмендеуі салдарынан
тамақ өнеркәсібін дамыту үшін база ретінде ауыл шаруашылық
бюджет есебінен тұрғындардың табысын жоғарылату арқылы сұранысты ынталандыру
азық-түлік тауарларына бағаның өсуін импортты ұлғайтумен ұстап
Осыған байланысты тамақ өнеркәсібін дамытудың негізгі міндеті ауыл
Осылайша тамақ индустриясын дамыту стратегиясы ең алдымен
Агроөнеркәсіптік интеграция – бұл бір жағынан қоғамдық еңбек
Тамақ өнеркәсібінің дамуын жолға қоюдың екінші жолы маркетинг
1) Ауыл шаруашылық өнімдерін өткізудің тиімді жүйесін құру;
2) Ауыл шаруашылық өнімдерін сырттан әкелу мен сыртқа
3) Импорталмастырушы, бәсекелік қабілетті тамақ өнімдерінің өндірісін ұйымдастыру.
Бірінші кезеңнің мақсаты ауыл шаруашылық тауар өндірушілерімен тамақ
Екінші кезеңде ауыл шаруашылық өнімдерін сырттан әкелу мен
Азық-түлік қауіпсіздігі шегінің нормативті мәніне дейін нарықты тамақ
Өнімді өндіру мен сату мәселелері бойынша аймақтар арасындағы
Бұл міндеттерді орындау үшін мамандандырылған шикізат аймақтарын қалыптастыру,
Үшінші кезеңнің мақсаты бәсекелік қабілетті, импорталмастырушы тағам өнімдерінің
кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі мен өндірісті инвестициялаудың жоғарғы деңгейіне
тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында прогрессивті, ресурссақтаушы технологияны ендірумен қазіргі
стандарт талаптарына сәйкес тамақ өнімдері сапасының жоғарғы деңгейін
тамақ өнімдері нарығының отандық тауарлармен толығуын арттыру;
бәсекелік қабілетті отандық тамақ өнімдері өндірісін экономикалық ынталандырудың
тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарымен менджмент пен маркетингтің қазіргі заманғы
тамақ өнімдерінің ішкі нарығын қорғау.
2.3.Агроөнеркәсіп өндірісінде маркетингті зерттеуді ұйымдастыру ерекшеліктері және маркетингтің
Маркетинг жүйесінде маркетингтік зерттеудің орны бөлек. Өзінің маркетингтік
Маркетингтік зерттеулерді ұйымдастыратын басқарушы тиісті ақпаратты алу үшін
Маркетингтік зерттеу процесі 5 кезеңдерден тұрады:
Проблемаларды анықтау және зерттеудің мақсаттарын қою.
Ақпарат көздерін таңдау
Ақпаратты жинау
Жиналған ақпаратты талдау
Алынған нәтижелерді ұсыну.
Бірінші кезеңде маркетинг бойынша басқарушы мен зерттеуші проблеманы
ізденіс мақсаттары, яғни проблеманы анықтап, белгілі гипотезаны өңдеуге
сипаттау мақсаттары, яғни белгілі құбылыстарды сипаттауға бағытталған мақсаттар;
Эксперименталды мақсаттар, яғни белгілі байланыс жөнінде гипотезаны тексеруді
Екінші кезеңде қажетті ақпараттың түрін анықтап, оны жинақтаудың
Зерттеу әдетте қосымша мәліметтер жинаудан басталады. Қосымша мәліметтердің
Алғашқы мәліметтерді жинаудың үш әдісі бар: бақылау, эксперимент
Пікір жинау бақылау мен эексперимент арасындағы әдіс. Бақылау
Пікір жинау нәтижесінде жиналатын ақпараттың әлеуметтік-экономикалық, тауартану және
Әлеуметтік-психологиялық ақпарат тұтынушылардың сұранысына әсер ететін
Сауалнамада пайдаланылатын сұрақтар екі түрде болуы мүмкін:
Зерттеуші қоятын сұрақтарға мынадай талаптар қойылады:
сұрақтар оңай және түсінікті болуы керек;
сұрақтар бір мағыналы болуы тиіс;
сұрақтар нейиралды болу керек;
сұрақтар мынадай тәртіпте тізбектелуі тиіс: оңай сұрақтардан қиындау
Телефон арқылы интервью - ақпаратты жинаудың жиі
Почта арқылы жіберілетін сауалнама жеке интервьюді өткізу
Зерттеу жобасын өңдегеннен кейін ақпараттың жинауын қамтамасыз ету
Ақпарат жиналғаннан кейін зерттеуші барлық мәліметтерді талдауға
Нарық жағдайында меншік пен шаруашылық жүргізудің қандай да
- өткізу нарықтарын зерттеу,
- тауар ассортиментін жоспарлау,
- баға белгілеу және өнімді сату.
Агроөнеркәсіп кешен кәсіпорындарында мұндай қызметті ұйымдастыру бірқатар факторларға
біріншіден, өнімнің кең ассортиментін өндіретін ірі кәсіпорындарда (кооперативтер,
екіншіден, өзінің әкімшілік аймақ немесе облыс шеңберінен тыс
Қазіргі кезде Оңтүстік Қазақстан облысының барлық аудандарында және
Аймақтық маркетингтік қызметтердің маңызды міндетінің бірі сондай-ақ материалды-техникалық
Маркетинг қызметі акцияның бақылау пакеті тауарөндірушілерде болатын акционерлік
Аудандық маркетингтік қызметтер келесі қызметтерді атқаруы тиіс:
Азақ-түлік нарығы, тұтынушы сұранысының құрылымы, өнім қозғалысы, баға
АӨК өнімдеріне тұтынушылық сұранысты болжау, тұтынушылардың тапсырыстарын жинау
Меншік пен шаруашылық жүргізу формасына тәуелсіз облыстық
Облыстық маркетингтік қызметтің мақсаты өндірістік тауарларға, ауыл шаруашылық
нарықтық конъюктураны зерттеу негізінде өнімнің тауарлық ассортименті мен
ауыл шаруашылық шикізаты мен азық-түлік нарығын маркетингтік зерттеу
аудандық қызметтермен бірге ауыл шаруашылығы мен қайта өңдеуші
баға саясатының принциптерін анықтау, баға құрылу тәсілі бойынша
ауыл шаруашылық кәсіпорындарында маркетинг стратегиясын қолдануда әдістемелік
Барлық деңгейде маркетингтік қызметтің табысты әрекет етуінің маңызды
Ассоциация қайтаөңдеуші кәсіпорындар мен олардың шикізат базасы
Елдің басқа да аймақтарындағы нарық конъюктурасы жөніндегі
Агромаркетинг ауыл шаруашылығында өндірілген өнімдердің тасымалдануы, сақталуы және
Дайындық жүргізу деңгейі
Мәліметтермен қамтамасыз ету
Ғылыми технологияларды қолдану
Дамыту жолдары:
қажетті нарықты анықтау
тұтынушы сұранысын талдау
тауар саясатын жүргізу
тауармен қамтамасыз ету
тауардың өмірлік циклі
баға белгілеу
тауар айналымы және тауар өнімділігі
бәсекелестікпен күрес
Осы агромаркетингті дамыту жолдары арқылы агромаркетинг саласында
Маркетингті тиімді пайдаланудың алғышарты және бірмезгілде нақты салада,
Нарықтық инфрақұрылым – нарықтық экономиканың айналыс сферасында тауарлар
Нарықтық инфрақұрылымның дамуы нарықтық механизмге барабар бірқатар жаңа
Сурет- 2. Маркетингтің инфрақұрылымы
Ш. АГРОБИЗНЕС ЖҮЙЕСІНДЕ АЗЫҚ-ТҮЛІК МАРКЕТИНГІН ДАМЫТУДЫҢ ЖОЛДАРЫ МЕН
3.1 Аграрлық сферадағы маркетингті ақпараттық қамтамасыз ету.
Аграрлық сектордың маркетингті барлық деңгейде басқару жүйесіне қосу
Маркетинг шарттарында қажетті деңгейде шешім қабылдаудан бұрын
Нарық шарттарында жақсы жетілдірілген информациялық қызмет азық-түлікті
Маркетингтік зерттеулерді үнемі әрекетте болатын интеграциялық информациялық жүйе
Аграрлық рыноктың маркетингтік зерттеуі кәсіпорынның қызметке әсер ететін
Сондай-ақ маркетингті басқару жүйесінде информацияларды қолдану мен қалыптастырудың
Жалпы маркетингтік информация жүйесінің артықшылығы мынада;
ұйымдастырылған информация жиынтығы,
дағдарыстан қашықтау, қажетті мәліметтерді сақтау, кең ой-өріс,
маркетингтің үйлесімділік жоспары,
жылдамдық.
Нәтиже сандық түрде білдіруі,
Табыс және ұстанымдардың талдануы
Қазақстанда ауыл шаруашылығы министірлігінің қолдауымен маркетингтік – информация
МИҚ негізгі мақсаттары мыналар:
нақты аймақтық ерекшілігін есепке ала отырып ауыл шаруашылығы
Ауылшаруашылығы өндіріске байланысты облыстың экономикалық және құқықтық сұрақтарға
Кеңес берудің ортақтандырған түрінің қарастыратын сұрағы. Ауылшаруашылығы
Ғылыми-техникалық азық-түліктің жинастыру, оның нақты қолданушыға дейін жеткізу
Ауыл шаруашылығына маркетингке азық-түлікті қайта өңдеуді сырттай
Ғылыми зертеу ұйымдарынан хабардар болу, зертеме институттарының
Маркетингтік стратегияны практикалық тұрғыда қолдануға ұйымдастырылған қажеттілігін қамтамасыз
Енді маркетингтік информацияларды талдау жүйесін қарастырамыз. Маркетингтік
Маркетингтік информацияларды талдау кез-келген жүйесі статистикалық банк және
Банк моделі – нарық қайраткерлері мен оптималды маркетингтік
Ауыл шаруашылығының экономикалық тиімділігі информациялық конъюктурамен тікелей байланысты
Маркетингтік информациялық жүйе-маркетингтік зерттеулердің орындалуы және өмірлік ұқсастығының
Информацияны төрт көмекші жүйе арқылы жинастырады және талдайды.
Рынок – шаруашылық қызметтерінде тәуелділікті анықтау шарты нарық
тұтынушының қажеттілігін максималды нақты анықтау,
өндірістің жоғарғы табыс пен қамсыздандыруы.
МИҚ кіру сыртқы информация мен өндірістік информация жиынтығы
Маркетингтік информациялық жүйесіне жалпы экономикалық көрсеткіштерді талдау, қысқа
Ауылшаруашылығы дақылдарының өнімділігінің негізгі факторларына әсер етуі.
Баға жоғарлаған кездегі өтімділік немесе белгілі мөлшерде жарнама
Бәсекелестікті қамсыздандыратын ауылшаруашылығы азық-түлік параметрі.
Нарықтағы ауылшаруашылығы кәсіп орындар қызметін бағалау
Сонымен, ұсынған маркетингтік ұйым және оның информациялық жүйе
Маркетингтік информациямен қамсыздандыру жүйесі келесі шарттарды орындауға тиіс:
- маркетингтік қызметті барлық деңгейдегі
көрсеткіштер базасы түрінде өзекті информацияларды жинақтау;
көрсеткіштер базасында қолданылатын талдау мүмкіндігі және кепілдеме өндіру.
Ауылшаруашылығы өтімділік қызметі және өндірісті басқарудың маркетингтік
Республикалық маркетингтік қызметтен төменгі деңгейдегі құрлымына. Бұл ағым
Республикалық қызметте маркетинг төменгі құрылымға дейін. Бұл маркетингтік
Алыс және жақын шетелдердегі басқада информациялық жүйеде республикалық
Республикалық маркетингтік қызметтен республикалық және оның сыртындағы басқада
Көрсеткіштердің информациялық базасы маркетингтік қызметіне қажет басқада
Маркетингтік жүйені информациямен қамсыздандыру құрлымы мен технологиясын
Сонымен, аграрлық орта кәсіпорындарын қалыптастыруда маркетингтік информация
бәсекелестікке қол жеткізуге;
қаржылық тәуелділікті төмендетуге;
ішкі орта жағдайын талдауға;
- оның бәсекелестігін қамсыздандыратын кәсіпорының
кәсіпорының нарықтық қызметін бағалауға;
кәсіпорын стратегиясын реализация мен үйлестіру;
кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру.
3.2 Агромаркетингтің маркетингтің ұйымдастыру және басқару формаларын жетілдіру.
Маркетинг реттеу мен басқаруды талап ететін күрделі жүйе.
Агромаркетинг жүйесі өзіне елеулі нарықтық қатынастардың кешені мен
Ақпарат
Ақша (сатыа алу)
өнімдер, қызметтер
шикізаттар мен бұйымдар
Ақша (сату)
Ақпарат
Сурет- 3 Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының сыртқы маркетингтік ортамен
Сондықтан агромаркетингті басқарудың негізгі мақсаты маркетингтік орта мен
Агромаркетингтік орта шартты түрде микро орта және макро
Кәсіпорынның сондай-ақ микро ортаның басқада элементтеріне кең
Егер кәсіпорын ресурстарының мөлшері, олардың шығарған өнім тұрғысынан
Маркетинг қызметінің жабдықтау қызметімен өзара қарым қатынасын
Маркетингтің ұйымдастыру құрылымы жекелеген басқарушылық мамандар немесе
Маркетингті ұйымдастыру құрлымын қалыптастырғанда маңызды мәнді функционалды анықтау
Функционалды құрлым кезінде маркетинг бөлімінің қызметкерлері жекелеген функцияларға
Бұған қоса тек қана артықшылығы емес, ұйымдастыру құрлымының
Сурет - 4
Функционалды мамандану және шешімдер қабылдау мен бақылау функциясының
Маркетингті ұйымдастырудың функционалды формасы кең тараған формалардың бірі.
- маркетинг элементтерінің бірінің артықшылығы болған жағдайда,
- шығарылатын тауар топтары арасында үлкен айырмашылық болмаған
- өнімнің белгілі бір ассортиментінің артықшылығы, тауарлардың бірнеше
Бөлімнің тауарлық ұйымдастырылған құралама әрбір тауар тобы бойынша
Маркетингтік зерттеулер жүргізу, жарнама, жеткізушілермен және сатып алушылармен
Өнімдер бойынша еңбек бөлінісі маркетинг қызметінің интеграциясын қамтамасыз
Тауарлы ұйымдастыру құрылымындағы маркетинг бойынша басқарушының функционалды мамандануының
1 Аталған тауармен байланысты барлық функцияларды жүйелеу –
2. Аталған тауарға қатысты кәсіпорын саясатының барлық аспектілерінің
3. Нарық және өткізу саласында маркетингтік зерттеулерді басқару
4. Өнімге ықпал ететін әрбір функцияны ағымдық қаржыландыру
5. Жарнамалық қызметті жасау және жүзеге асыру.
6. Бәсеке жағдайында баға бойынша шешімдер қабылдау және
Сурет -5
Өнімге бағытталған маркетингтің ұйымдастырылу құрылымының өызмет етуін жетілдірудің
Нарықтық, тұтынушылық және аймақтық формалар да спецификалық нарықтық
Аталған ұйымдастыру формалары "таза күйінде" сирек кездесетінін, көп
Аймақтар бойынша маркетинг қызметінің ұйымдастыру құрылымы өзінің
Маркетинг қызметінің аймақтық бағдары ұлттық, экономикалық, экологиялық және
Ұсынылған әрбір ұйымдастыру құрылымының оңды жақтары мен кемшіліктері
3.3. Агробизнестің тиімділігін арттырудың маркетингтік шаралары.
Тиімді маркетингті ұйымдастырудың алғышарттарына келесі басқару фцнкцияларының жүзеге
Тауарлар мен қызметтердің біртиптілігі мен стандарттылығы жағдайында тұтынушылық
Дамудың қазіргі заманғы кезеңі экономиканың бәсекелік қабілеттілігін арттыру
Жаhандану жағдайында маңызды басымдық – ұлттық экономиканы дамытуға
Қазіргі кезде республикада ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту
Елбасы үстіміздегі жылы халыққа жолдаған Жолдауында «Біз
Ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өңдеу бойынша агроөнеркәсіптік кәсіпорындардың
2003 жылғы бидай ресурстары мен оны пайдалану балансының
Қазақстандық бидайды негізгі сатып алушылар Ресей болып табылады.
Тұрғындарды бидай өнімдерімен сенімді қамтамасыз ету, сондай-ақ шетелде
Қазақстанның ішкі нарығы салыстырмалы үлкен емес, бірақ болашақта
Қазақстанның дүниежүзілік экономикалық кеңістікке интеграциялану процесі өте маңызды
Әлемде жаңа мыңжылдықта экономикалық саясатты, елде экономикалық
Елбасы Н.Назарбаев айтқандай алдағы уақытта Бүкілдүниежүзілік сауда
Ауыл шаруашылық өнімдерінің бәсекелік қабілеттілігін арттыру бір-бірімен байланысты
Өнімнің бәсекелік қабілеттілігін арттыру бір-бірімен байланысты мәселелерді шешуді
Қазірзі кезде Қазақстанның ауыл шаруашылығында маркетингтік стратегияны жүзеге
- аграрлық рынок субъектілерін ақпараттық-консультациялық қамтамасыз ету жүйесіне
- «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік
- Агроөнеркәсіпте қолданыстағы жекелеген (оқшау) ақпараттық жүйелер мен
- Агроөнеркәсіп субъектілеріне оқыту және консультациялық қызметтер көрсетуді
Агроөнеркәсіпті ақпараттық-консультациялық қамтамасыз етуді жетілдіру шаралары мен тетіктері:
- Агроөнеркәсіптің ақпараттық-маркетингтік жүйесін ұйымдастыруды және дамыта түсуін
- Агроөнеркәсіптің (Агроөнеркәсіп АқМЖ-нің кеңейтілген деректер базасы) ақпараттық-маркетингтік
- Өңірлік көрме-жәрмеңке іс-шараларын ұйымдастыру және өткізу;
- Өндіріс көлемін, тұқым дайындау және басқа да
Мұндай ақпарат алмасу жүйесін енгізу кәсіпорынды қажетті шикізат
Агроөнеркәсіп субъектілеріне ауыл шаруашылығының негізгі бағыттары бойынша білім
Елбасының халыққа жолдауында айтылғандай, қазақстандық ауыл шаруашылығы өнімін
Қорытынды
Маркетинг тауарлардың қажеттілігін, сұранысты болжау, тауарлардың
Маркетинг – АӨК-де қызмет пен тауарларға
Жоспарлау, талдау, ұйымдастыру және бақылау агромаркетингтің
Мемлекетіміздегі халық шаруашылығының толғақты проблемалары әрі
Аграрлық сектор дамуының экономикалық стратегиясын жұзеге асыру үшін
Агромаркетинг кешенін басқарудың маркетингтік концепциясы оның негізгі қағидаларын
Өзара тығыз байланысты маркетинг пен оған негізделген басқару
Өндіріс көлемін, тұқым дайындау және басқа да қажетті
Аграрлық саланы сауықтандыру барлық экономикаға жағымды әсер етеді,
Зерттеу жұмысын қорытындылай келе, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру
Біріншіден, өндірісті интенсивтендіру мен өнім өндірісі бойынша орта
Екіншіден, өнімді өткізу мен өндірісті мемлекеттік қолдаудың
Үшіншіден, экспорттық және импорттық алмастырушы потенциалға тиімді өндірістерді
Төртіншіден, өнімді қайта өңдеуші салаларды жаңарту және техникалық
Бесіншіден, маркетингтік инфрақұрылымды дамытуды қолға алу қажет.
Алтыншыдан, ауыл шаруашылық өнімдерінің бәсекелік қабілеттілігін арттыру үшін
Жетіншіден, агроөнеркәсіп саласының бәсекелікқабілеттілігін келешекте дамыту үшін техникалық
Пайдаланылған әдебиеттер
Серова Е.В. Аграрная экономика.-Москва, 1999.-С.194
А.,Лебедев “Маркетинг негіздері”, Москва, 1996ж.
Ф.Котлер “Маркетинг негіздері”, Москва, 1998ж.
А.Романов “Маркетинг”, Москва, 1995ж.
В.Е.Хруцкий “Современный маркетинг”, Москва, 1993ж.
“Қазақстанның агроөнеркәсібі, экономиканы ұйымдастыру және басқару” Қ.Медеубеков, К.Ахметов,
7. Қ.И.Қубаев, Ж.О Ихданов, А.Ш Кәрібай
8. Смирнов С. Агропромышленный комплекс Казахстана: состояние, проблемы,
9. А.Б.Молдашев. Проблемы развития АПК Казахстана.www. minagri.kz
10. Макулова А.Т “Маркетинговая информационная система
11.Нурлыбекова Ж.Б. “Маркетинг в агробизнесе” Вестник сельс-хозяйс .
Манулова А.Т “Использование маркетинга как экономического инструмента управление
Омарова С.К. “Маркетинг в агропромышленном производстве ”Алматы
М.П.Афанасьев “Маркетинг, стратегия и практика фирмы”, М., 1995ж.
Ражимбекова АА “Роль иособеннгости аграрного маркетинга в РК
Сигарев М.И Турсынов С.С”Маркетинг в зернавом
Гриценно Н.Е “Особенности маркетинговой деятельности АПК”
Дабылтаева Н.Е ”Особенности маркетинговых исследований в аграрном
Саяқов Т.Б Сопбеков Ж.С “Ауыл
Илиясов Д “Қазақстан кәсіпорындарында маркетингтік жүйе қалай
Төлешов .Б “Қазақстандағы агросервис мәселелері” ҚазМУ хабаршысы
Р.С Каренов “Агромаркетинг ” Қарағанды 2001ж
Х.Швальбс. Орта және шағын кәсіпорындар үшін маркетинг практикасы,
Е.Дихтль, Х.Хершген “Практикалық маркетинг”, М.; 1996ж.
Для успешного роста сельского хозяйства РК необходимо диверсифицировать
29
НАРЫҚТЫҚ ИНСТИТУТТАР
Маркетингтік фирмалар
Консалтингтік фирмалар
Биржалар
Сауда үйлері
Сақтандыру компаниялары
банктер
Н А Р Ы Қ
Сатып алушылар
Сатушылар
Маркетингтік орта
ӨНДІРУШІЛЕР
Ауыл шаруашылық кәсіпорындары
Қайта өңдеуші кәсіпорындар
Қоймалар
Элеваторлар
Қабылдау пунктері
Аграрлық сервис
Көлік
Байланыс
Сыртқы маркетингтік орта
Ауыл шаруашылық кәсіпорындары
Президент (директорлар кеңесі)
Өндірістік бөлім
Қосымша бөлімшелер
Қаржылық бөлім
Маркетинг бөлімі
Маркетинг бөлімін басқарушы
Тауар қозғалысын ұйымдастыру
Жарнама және өнім өткізуді ынталандыру
Өнім ассортиментін жоспарлау, жаңа тауарлар жасау
Маркетингті зерттеу
Қызметтер
Бөлшек сауданы ұйымдастыру
Маркетинг - директор
Ассортимент тобы бойынша басқарушы
Маркетингтің жалпы функция -лары бойынша басқарушы
Б тауары бойынша басқарушы
Маркетингті зерттеу
А тауары бойынша басқарушы
Тауар қозғалысын ұйымдастыру
Модельдер, тауар маркалары
Модельдер, тауар маркалары
Жарнама