Мазмұны
Кіріспе 2
1 Шағын және орта бизнестің теориялық
Бизнес түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері және
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың әлемдік тәжірибелері 9
Қорытынды 15
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 16
Кіріспе
Қазақстан Республикасының дамуының қазіргі сатысы экономика
Сондықтан да кәсіпкерлік төңірегіндегі көптеген мәселелердің
Оның стратегиялық маңыздылығын бағалау үшін Қазақстан
Сондықтан бүгінде республикамызда экономиканы қайта құру
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, шағын кәсіпкерлік
1 Шағын және орта бизнестің теориялық
Бизнес түсінігі, мәні, атқаратын қызметтері және
Бизнес іс ретінде қарастырылады, оны істердің
Бизнес сондай-ақ пайда әкелетін әрекет ретінде
Бизнестің жеке түрінің бірі кәсіпкерлік бизнес
Жалпы кәсіпкерлік ұғымының тарихы орта ғасырдан
1)түрлі мереке мен
2)өндірістік немесе құрылыс
Ал «кәсіпкерлік» ұғымын ең алғаш 18
Ал француз экономисті Жан-Батист Сэй (1767-1832
Американ экономисі Йозеф Шумпетердің (1883-1950 ж.ж.)
1) жаңа өнімдер мен қызмет өндіру;
2)жаңа технологиялар енгізу;
3)өткізудің жаңа рыногына ие болу;
4)шикізаттың жаңа көздеріне ие болу мүмкіндіктері;
5)сала құрылымының қайта ұйымдастыру қажеттілігі.
П.Друкер, кәсіпкер - белгілі бір мүмкіндіктерден
Қазіргі кездегі кәсіпкер деп - пайда
Жоғарыдағы кәсіпкерліктің құрамдас бөліктері менеджмент фунцияларымен
Жалпы кәсіпкерлік қатынастарды қарастырудың алғашқы сипаты
Кәсіпкерліктің субъектісіне экономикалық қызметке қатысушы түрлі
Ал кәсіпкерліктің объектісіне адамның белгілі бір
Кәсіпкерліктің соңғы нәтижесі - өндірілген өнім
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті процесс ретінде де
1) Жаңа идеяларды іздеу мен бағалау.
Барынша көп табыс келтіру - кәсіпкерліктің
2) Бизнес-жоспарды құру.
Бизнес-жоспарды құру - күрделі мәселелердің бірі,
3) Қажетті ресурстарды табу.
Бұл ең бастысы қандай ресурстар қажеттігін
4) Құрылған кәсіпорынды басқару.
Әрбір кәсіпорынды басқару мәселесі - нақтыланған
Ал жалпы жаңа шағын кәсіпорын
1-ші кезеңді дайындық кезеңі деп аталады,
2-ші кезең, яғни құрылтайшылық кезеңде құрылтайшы
3-ші ұйымдастырушылық кезеңінде жаңа шағын кәсіпорынның
Кәсіпкерліктің шаруашылық жүргізу тәсілі ретінде бірнеше
Кәсіпкерлікке тән тағы бір сипаты -
Кәсіпкерліктің жүзеге асырушыларының ерекше белгілері ретінде
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті ұйымдастырудың мәнді сипаттамалары
1) Мақсатты анықтау. Ол пайдалылықтың негізін
2) Мақсатқа жету жолдары. Мақсатқа
3) Мадақтау мен жазалау жүйесінің болуы.
4) Басқару стилі. Мұнда кәсіпкерге төнетін
5) Ұйымдастырушылық құрылым. Бұл жерде оның
6) Кәсіпкерлік кәсіпорындардың айырмашылығы, яғни сонымен
7) Кәсіпкерлікті сипаттайтын негізгі қасиеттері -
8) Қандай басқару тәсілін таңдау қажеттілігі.
9) Тәуекелдікке қатынасы. Жасағыштық тәуекел және
Енді кәсіпкерге тән сипаттарды анықтайтын болсақ
қызмет өрісін кәсіпшілік біліммен басқару;
өндірістік-маркетингтік қызметті басқару үшін басқарушы білімі
өзінің мүмкіндіктерін дұрыс бағалай білу және
экономикалық ойлау қабілеттілігі, құзыретті болу, іскерлік
өндірісті ұйымдастыруды білу, қойған мақсатқа жету
талдай білу және рыноктің мүмкіндіктерін пайдалану,
Жоғарыдағы кәсіпкерлік қызмет пен кәсіпкердің сипатамаларын
Өндірістік қызметі өндіріс пен материалды-техникалық қамтамасыз
Коммерциялық қызметі тұтынушылардың қажеттіліктерін анықтау және
Қаржылық қызметі келесі функцияларды іске
Басқарушылық қызмет кезінде келесі мәселелер қарастырылады:
1)кәсіпорындар мен қоғамдық құрылымдар немесе ақпарат
2)капиталдар мен табыстардың қолданылуын басқару; ғылыми-зерттеу
3)бизнес қажеттіліктеріне сәйкес жұмысшыларды тарту, таңдау,
Сонымен, кәсіпкер қызметінің сферасына байланыссыз өз
1) нарықты зерттеу арқылы төлемқабілетті сұранысы
2) тауарды өндіру немесе қызмет көрсету
3) төмен бағалы ресурстар
4) бизнесті жаңа техника, технология және
5) маркетингтің қазіргі заманғы қағидаларын пайдалану
6) табыстарды тұтыну және жинақтау қорлары
Жоғарыдағы аталған кәсіпкерліктің қызметтеріне байланысты негізгі
Өндірістік кәсіпкерлік негізінен тауарлар, қызметтер, ақпарттар,
Ал коммерциялық кәсіпкерлік тауарлар мен қызметтерді
Кәсіпкерлік қызметтің ерекше түрі - қаржылық
Делдалдық кәсіпкерлік дегеніміз бір мәмілеге өзара
Сақтандыру кәсіпкерлігі дегеніміз кәсіпкер сақтандырған жағдай
Сонымен қатар кәсіпкерлік бірнеше белгілер мен
біріншіден, көлемі бойынша:- шағын, орта, ірі;
екіншіден, меншік түріне қарай: -жеке, мемлекеттік
үшіншіден, аумағы бойынша: -жергілікті, аймақтық, республикалық,
төртіншіден, салалық бағыты бойынша: -өнеркәсіптік, аграрлық,
бесіншіден, атқаратын қызметтеріне байланысты: -өндірістік, коммерциялық,
алтыншыдан, ұйымдастырушылық-құқықтық формасы бойынша:
индивидуалды кәсіпкерлік, өндірістік кооперациялар;
толық серіктестіктер; -сенім серіктестіктері;
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер;
біріккен кәсіпорындар формалары;,
акционерлік қоғамдар.
Ал жалпы экономикасы дамыған елдерде кәсіпкерлікті
1) Жеке шаруашылық дегеніміз әрбір меншік
Артықшылығы: барлық істің жүруіне меншік иесі
Кемшілігі: капитал мөлшерінің аздығы, шығын, зиян
2) Серіктестік дегеніміз - екі немесе
Артықшылығы: капитал мөлшері жоғары, барлық серіктестіктер
Бұл кәсіпкерлік түрі көбінесе сауда, делдалдық
3)Корпорациялар акционерлік меншік негізінде ұйымдастырылады. Айырмашылығы:
Артықшылығы: акцияларды сату арқылы едәуір
Кемшіліктері: акция иелерінің барлығы бірдей корпорацияны
Қазіргі батыс экономикасында шағын кәсіпкерлік шаруашылықтың
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың әлемдік тәжірибелері
Өркениетті елдердің көпшілігінде экономикалық өсудің
Шағын кәсіпкерліктің шетелдегі даму ерекшеліктерін қарастыру
Шағын және орта кәсіпорындардың
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатындағы кәсіпкерлік
Америка Құрама Штатында шағын кәсіпкерлік тұрақты
Федералдық деңгейде шағын бизнес әкімшілігі
Сонымен қатар, Америка Құрама Штатының кәсіпкерлік
1)бюджеттен мақсатты бағытталған субсидиялар;
2)қаржыландыру үшін жеке капиталдарды тарту;
Бұл бағытты іске асыруда АҚШ-та Шағын
1) халықаралық саудада көмек;
2) ғылыми-техникалық зерттеулер;
3) әйел-кәсіпкерлерге көмектер;
4) ардагер-кәсіпкерлерге көмек көрсету жұмыстары;
5) ұлттық кәскерлікті дамыту және т.б.
АҚШ-та шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қаржы ресурстарымен
-шағын кәсіпкерлікті инвестициялауда компаниялардың конкурс негізінде
-қарыздар мен несиелер негізінде мемлекеттік іс
-қоршаған ортаны қорғауға байланысты шағын бизнесті
Шағын кәсіпкерлікті дамыту жөнінде Жапония мемлекеті
Ал мұндағы шағын кәсіпкерлікті
Жапонияда шағын және орта кәсіпорындар ЖҰӨ-нің
Жалпы Жапонияда бірқатар салаларда, атап айтқанда,
Сонымен қатар, Жапонияда шағын кәсіпкерлікті дамыту
Жоғарыда шағын кәсіпкерлік қызметінің даму еркшеліктерін
Германияда шағын кәсіпкерліктің басты сипаттамасы ең
Екіншіден, кәсіпорын қызметінің айқындылығы - оның
Үшіншіден, кәсіпорын өмірінде басқарушының ролінің ерекше
Төртіншіден - істі жанұялық негізде жүргізу,
Бесіншіден, шағын кәсіпкерліктің тағы бір сипатты
Шағын кәсіпкерліктің жоғарыда аталған сапалық жақтарымен
1)белгілі бір жағдайда өзіндік фирма түріндегі
2)жұмыс істейтіндер саны 1-ден 49 адамға
3) жұмыс істейтіндер саны 50-ден 499
Елде шағын және орта бизнестің экономикалық
біріншіден, барлық еңбекке жарамды халықтың 2/3
Германияда шағын бизнесті мемлекеттік қолдау жүйесінің
1)амортизациялық аударымдардың арнайы нормалары, яғни бұл
2) пайданың салық салынбайтын резервтерін жасау,
3)салық ведомствалары төлейтін инвестициялық үстемелер.
Сонымен қатар, Федералдық үкімет тарапынан берілетін
Қазіргі кезде бизнестің бұл түрін қаржыландырудың
Ал ондағы кәсіпкерлерді қорғау мақсатында сонымен
Жалпы қарстырғанда шағын және орта бизнес
Ал Ресейде экономиканы құрылымдық қайта құру
-федералдық қордан жұмсалатын әрбір рубльге аймақтардан
-қаржыландыру өкілетті банктер арқылы жүзеге
Сонымен қатар, шағын кәсіпкерлікті қолдаудың аймақтық
Қорытынды
Жалпы бүгінгі таңда Қазақстанның танымал экономист-ғалымдары
- тұтынушылық тауарлар мен қызметтер ассортиментін
- халыққа қат тауарлар мен қызметтердің
- экономиканың мемлекеттік секторының тиімсіз өндірісін
- қосымша әрі көмекші өндірісті жандандыру;
- нарық сұранысына ыңғайлы және шұғыл
- жаппай жұмыссызжықты жоюға көмектесу;
- қосымша жұмыс орындарының пайда болуына
- экономикадағы бәсекелестікті дамыту.
- бәсекелестік бағыттарға мамандану жүзеге
Сондықтан бұл жұмыстың зерттелу бағыты шағын
Дегенмен бүгінгі таңда шағын кәсіпкерлікті дамыту
-қызметтің тиімділігі мен ұтымдылығын арттыру;
-шағын кәсіпорындар қызметінің барлық істерінің нормативтік-құқықтық
-салық салу жүйесін тиімді тұрақтандыру;
-шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Назарбаев Н.А. Қазақстан-2030, Алматы-1997ж.;
2.Бусыгин А.В. Предпринимательство, Москва-1999ж.;
3.Подред. Горфинкеля Л. Курс предпринимательства, Москва-1998г.;
4.ҚР-ның Азаматтық Кодексі, Алматы-199ж.,10бап;
5.Пелиха А.С. Основы предпринимательства, М.-1996ж.;
6.Окаев К.О. Предпринимательство в РК, Алматы-1999ж.;
7.Бердалиев К.Б. Қазақстан экономикасын басқару
А-2001ж.;
8. Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікті
9.Бердалиев К.Б.,Тұрсынбаева А.А.Менеждмент теориясы мен тәжірибесі,
10.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство:
11.Битемиров Қ.Т. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің
12.Кантарбаева А. Экономические регуляторы политики поддержки
13.ҚР-ның Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау заңы,
Алматы-1997ж.;
14.Под ред. Смаилова А.А. Казахстан 1991-2001
15.Дауранов И. Проблемы развития малого бизнеса
16.Токсанова А.Развитие малого предпринимательства: концептуальный подход
17.Государственная программа развития и поддержки малого
18.Под ред. Жатканбаева Е.Б. Малое предпринимательство:
19.Егемен Қазақстан газеті, 27.12.2002ж.;
20.Егемен Қазақстан газеті, 05.04. 2003ж.;
1
2