МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 6
1 МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР 9
1.1 Мультимедиялық компьютер 9
1.2 Мультимедияның аппараттық құрылғылары 10
1.3 Мультимедиялық объектілер 11
1.3 Мультимедияның ерекшеліктері 14
1.4 Мультимедиялық ақпаратты сызықты және құрылымдық түрде ұсыну 16
1.5 Ғаламтор желісіндегі мультимедия көздері 17
2 МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ БІРІКТІРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ 19
2.1 Мультимедиялық объектілерді құратын бағдарламалық құралдар 19
2.3 Бейнематериалдарды құру және өңдеу құралдары 24
2.4 Microsoft Sillverlight мултимедиялық веб-қосымшаларды құру технологиясы 29
3 SILVERLIGHT ТЕХНОЛОГИЯCЫ КӨМЕГІМЕН «ҚЫЗЫҚТЫ ӘЛІППЕ» МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ОҚУЛЫҒЫН ҚҰРАСТЫРУ
3.1 Электронды оқулық жайлы негізгі түсініктер 35
3.2 Электронды оқулықтың маңыздылығы 35
3.3 Электронды оқулықтың элеметтері 36
3.4 «Қызықты әліппе» мультимедиялы электронды оқулығы 41
4 Экономикалық бөлім 47
4.1 Бағдарламалық өнімді жасауға жұмсалатын шығынды анықтау 47
4.2 Бағдарламалық өнімнің өзіндік құны мен бағаның есеп-қисабы 48
4.3 Жобаның техникалық қамтамасыз етуге жұмаслатын шығынның есеп-қисабы 50
4.4 Басқа шығындар 50
4.5 Материалды ресурстарға жұмсалатын шығындар 51
5 Еңбекті қорғау 54
5.1 Санитарлы-гигиеналық талаптар 54
5.2 Қауіпсіздік техникасы 58
5.3 Өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар 60
ҚОРЫТЫНДЫ 63
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 64
КІРІСПЕ
«Мультимедия» термині ең алғаш 1965 жылы пайда болды және
Осыған орай, «мультимедия» құрылғылары ақпаратты визуальді, вербальді және аудиальді
Соңғы уақытта «мультимедия» ұғымы тіптен көп мағынаға ие бола
Мультимедия дегеніміз:
- әр түрлі типтегі ақпараттарды өңдеу және ұсыну
- әр түрлі типтегі ақпараттарды ұсынуға және өңдеуге негізделген
- әр түрлі типтегі ақпаратпен жұмыс істеуге мүмкіндік
- дәстүрлі статикалық визуальді (мәтін, графика) және әр
Жалпы алғанда, «мультимедия» термині қолданушыға (біруақытта әрі тыңдаушы, әрі
Мультимедия жүйелерінің пайда болуы қоғамның көптеген саласында жаңа мүмкіндіктер
Сонымен, ойын-сауық, білім беру, жарнама және ақпарат тарату секілді
Ал зерттеу жұмысының басты мақсаты: мультимедиялық объектілерді біріктіру технологияларын
Басты мақсатымыз бен жұмыс маңыздылығын ескере отырып, қарастырылатын негізгі
мультимедиялық объектілер мен технологияларға толық сипаттама беру;
мультимедиялық объектілерді біріктіру технологияларына қажет аппараттық және бағдарламалық жасақтамаларға
мультимедиялық объектілерді біріктіру технологияларын қолдана отырып мультимедиялық электронды оқулық
Зерттеу кезінде материал ретінде мультимедия, мультимедиялық объектілер, мультимедиялық технологиялар
1 МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Мультимедиялық компьютер
Мультимедиялық құрылғылар түсінігіне формальді түрде қарайтын болса, онда оған
Дегенмен мультимедиялық құрылғыларға әдетте компьютер мен оның сыртқы құрылғыларын
«Мультимедиялық компьютер» дегеніміз мультимедиялық қосымшалардың барлық мүмкіндіктерін пайдалана
Көп жағдайда «мультимедиялық компьютердің» негізгі құрауыштарына төмендегілер жатады:
қоректендіру көзі орнатылған корпус;
жүйелік (аналық) тақташа;
орталық процессор;
бейнеадаптер;
монитор;
қатты дискілі жинақтағыштар;
пернетақта;
тінтуір;
DVD жене CD-ROM;
дыбыстық карта;
модем;
телеарналық тюнер.
Кез келген компьютер арнайы бағдарламалық жасақтамасыз жұмыс істей алма
Мультимедииялық компьютердің неізгі бағдарламалық жасақтамалары:
амалдық жүйе;
қолданбалы мультимедиялық қосымшалар.
Қазіргі таңда мультимедиялық қосымшалар бағдарламалық жасақтама нарығының қарқынды дамушы
Қолданбалы бағдарламаларға мультимедиялық компьютердің қарапайым қолданушысы тікелей жұмыс істейтін
Мультимедияның аппараттық құрылғылары
Мультимедиялық жүйені құру үшін дыбыстық және бейне сигналдарды сандық
дыбыс жазу құрылғылары;
дыбыс ойнату құрылғылары:
манипуляторлар;
«виртуальды шынайылық» құрылғылары;
жіберу құрылғылары;
жазу құрылғылары;
кескіндерді өңдеу құрылғылары.
Дыбыстық карталар. Кез келген мультимедиялық компьютердің құрауыштарының құрамына дыбыстық
Дыбыстық адаптердің дыбыстық сигнал деңгейін анықтап, оны сандық кодқа
Шынайы дыбыстық сигналдың сандық түрі компьютер жадысында файл түрінде
Дыбысты ойнатудың тағы бір түрі оның синтезіне байланысты. Синтезаторға
Бейнекарталар. Қазіргі компьютерлерде бейне сигналдармен жұмыс істеу үшін көптеген
MPEG – ойнатқыштар. Мұндай ойнатқыштардың қызметіне ықшам дискілерге жазылған
TV тюнерлер. Сырт келбетіне қарағанда бұл құрылғыларды картаға немесе
Кейбіреуінің құрамына дыбысты түрлендіруге арналған микросхемалар кіріктірілуі мүмкін.
VGA-TV түрлендіргіштер. Бұл түрлендіргіштердің негізгі қолданылу мақсаты VGA кескіннің
Мұндай түрлендіргіштерді қолданудың мысалына титрлерді құру барысында бейнесигналдарды қабаттастыруды
Мультимедиялық объектілер
Мультимедия қолданушыға әртүрлі ақпараттармен (графика, мәтін, дыбыс, бейнекөрім)
Мәтін Аудио Кескін
Анимация Бейнекөрім Интерактивтілік
Сурет 1. Негізгі мультимедиялық объектілер
Кескіндер.Кесіндерге векторлык графикалар мен расторлық кескіндер жатады. Расторлық кескіндер
Бейнекөрім. Бейне (лат. Video –“көремін”) – бұл термин жазу,
Бейнежазбаны сақтауда әдетте Audio and Video Interleaved (AVI) деп
Бейнекөрім сапасына қойылатын негізгі талаптар [6]:
бір секундтағы кадрлар саны;
экранның жақтарының сәйкестігі;
түстер саны;
бейнеағым көлемі.
Дербес компьютердің қолданылу саласы кеңіген сайын, үй бейне студиосын
Жанбітірім. Алдын-ала дайындалған графикалық суреттерді тізбектей көрсету, сонымен қатар
кілттік кадрлар бойынша жанбітірім;
қозғалысты жазып алуға негізделген жанбітірім;
процедуралық жанбітірім;
бағдарламаланатын жанбітірім.
Компьютерлік жанбітірім жекеленгенген графиктік файлдардың жиынтығынан тұратын универсал графиктік
Дыбыс. Қазіргі таңда толқынды дыбыстық мәліметтерді (WAVE) өңдеуге, сандық
Дыбыс дегеніміз не? Дыбысты физикалық тұрғыдан алып қарастырсақ,
Сурет 2. Дыбыс толқындарының таралуы
Дыбысталу нәтижесінде ауада дыбыстық акустикалық емес толқын таралады,
Сурет 3. Дыбыс толқынынның интенсивтілік динамикасы
Дыбысты компьютерде жазу үшін, ең алдымен оның уақыттқа тәуелді
Сурет 4. Дыбыстың дискреттеумен байланысты интенсивтілігінің цифрлық көрінісі
Мәтін. Компьютер тілінде мәтін дегеніміз символдар тізбегі. Мұндағы тізбек
Мультимедияның ерекшеліктері
Мультимедиялық технология информатиканың ең танымал, әрі ең болашағы зор
Технологияның басты ерекшеліктері мен артықшылықтары ақпаратты ұсынудағы келесі мультимедиялық
кескіннің сапасын жоғалтпастан, оның өзін тұтас немесе белгілі бір
кескіндерді ғылыми-зерттеу немесе танымдық мақсаттардағы әр түрлі бағдарламалар арқылы
мәтіндермен қатар жүретін кескіндік немесе басқа да визуальді материалдардағы
статикалық немесе динамикалық взуальді қатарға сәйкес үздіксіз музыкалық немесе
фильмдердегі бейне фрагменттерді, бейнежазбаларды және т.б. қолдану мүмкіндігі;
Internet ауқымды желісіне қосылу мүмкіндгі;
көптеген әр түрлі қосымшалармен жұмыс істеу мүмкіндігі (мәтіндік, графиктік
өнімнің («слайд-шоу») барлық ақпараттарын тұтастай автоматты түрде көру мүмкіндігі
ақпаратты еркін қарастыру және кез келген уақытта, әрі өнімнің
Мультимедиялық құралдарды пайдалану барысында иллюстрацияның рөлі айтарлықтай арта түседі.
Иллюстрация дегеніміз:
мәтінге басқа түрдегі түсініктемелік немесе толықтырушы (кескін мен дыбыс)
нақты, әрі ұғынықты түрде түсіндіру үшін мысалдар келтіру (басқа
Мультимедиялық құралдарда иллюстрациялар мысалдар, екі өлшемді және үш өлшемді
Қазіргі уақытта көптеген мектеп пәндері мен ғылыми бағыттар бойынша
Мультимедия технологиясы ақпараттың көптген түрлерін мағыналы және үйлесімді түрде
кескіндер, сканерлерген суреттер, сызбалар, карталар және слайдтар;
дауыстың дыбыстық жазбалары, дыбыстық эффектілермен музыка;
жан бітірмдер және жанбітірімдік иммитация секілді кез келген түрде
Мультимедиялық ақпаратты сызықты және құрылымдық түрде ұсыну
Мультимедия, гипермәтін және гипермедиа ұғымдары өзара тығыз байланыста.
WWW (бүкіләлемдік компьютерлік жері, құжаттар мен мультимедия ресурстардың жиынтығы)
Гипермәтінге 1987 жылы Нельсон: «сұраныс бойынша іске асатын немесе
Қарапайым түрде айтатын болсақ, гипермәтіннің анықтамасы мынадай: бұл мәтіндік
Гипермәтін ұғымының қалыптасу тарихы ерекше. Оған көптеген адамдар өз
Қолжазба гипермәтіннің енді бір түрі – сөздік немесе энциклопедия
Жоғарыда келтірілген барлық мысалдар гипермәтіннің алғаш пайда болған уақыттарына
Гипермәтін деп Ғаламторды, мультиедиа-энциклопедияны, анықтамалықты, мазмұны және пәндік сілтемелері
Дәстүрлі мәтіндерді оқу қиын және оларда ақпаратқа қол жеткізудің
көптеген сілтемелер бойынша кейін оралуға мүмкіндік жоқ. Оқырманға берілген
қағаз құжаттардың арасынан қажет сілтемені табудың өзі біраз еңбектенуді
Гипермәтін авторға сілтеме қалдыруға (баяланыс орнату), ал оқырманға қандай
Гипермәтін өте үлкен көлемдегі және күрделу мультимедиялы ақпараттар көздеріне
Ғаламтор желісіндегі мультимедия көздері
Көптеген қолданушылар үшін негізгі мультимедия көзі бүкіл әлемдік Интернет
Желілік технологиялардың ең танымал, әрі қарқынды дамып келе жатқан
Компьютерлік желілердегі ең танымал және сәйкес қызмет түріне қарай
Электронды пошта (E-mail) дегеніміз – компьютер желісіне қосылған адамдардың
Мұндай сервистік қызмет келесі мүмкіндіктерді береді:
құжаттарды жібермес бұрын редакторлеу;
құжаттар мен хабарламаларды сақтау;
жіберу барысында пайда болған қателерді тексеру және түзету;
хабар жіберу;
хабардың жеткізілгені жайлы ақпарат алу;
хабар қабылдап алу.
Телекоммуникациялық желілердің тағы бір танымал түрі ортақ мүдделі адамдардың
Телеконференция желідегі арнайы компьютерлерде адамның мүддесіне қарай хабарламалар жариялауына
Компьютерлік желілердің техникалық жағынан дамуы мәліметтерді жіберу жылдамдығын арттыра
МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ БІРІКТІРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
Мультимедиялық объектілерді құратын бағдарламалық құралдар
Мультимедиялық объектілерді құратын көптеген бағдарламалық құралдар бар. Оларды төмендегідей
кескіндерді құру және өңдеу құралдары;
жанбітірімдерді, 3D - графикаларды құру және өңдеу құралдары;
бейнекескіндерді құру және өңдеу құралдары (бейнемонтаж, 3D-титрлар);
дыбысты құру және өңдеу құралдары.
Кескіндерді құру және өңдеу құралдары. Компьютерде өңдеу амалдарын жүргізу
Пикселдің түсін анықтайтын ақпараттың көлемі түстің тереңдігін анықтайды. Кодталған
Шешілу (разрешение, resolution) - кескінді құрайтын пикселдердің орналасу тығыздығы,
Шешілуді әр түрлі құрылғыларға байланысты қарастыруға болғандықтан, шешілу өлшенеді:
- бір дюймде орналасқан нүктелер санымен – dpi
- бір дюймде орналасқан пикселдер санымен – ppi
- бір дюймде орналасқан сызықтар санымен (линеатура) –
Мониторда суреттерді кескіндеу үшін 72 dpi-120 dpi аралығында, ал
Компьютерлік графика негізінен векторлық және растрлық деп екіге бөлінеді.
Растрлық графикада кескіндер түрлі-түсті нүктелердің жиынтығынан тұрады.Графикалық ақпараттың осындай
Растрлық кескіннің сапасы сол кескіннің өлшеміне (тігінен және көлденең
Мұндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді
Растрлық кескіндердің артықшылықтары да, кемшіліктері де бар.
Артықшылығы: растрлық кескінді түзетуге, әдемілей түсуге, яғни оның
Кемшілігі: растрлық кескін өлшемінің масштабын өзгерткенде (бір немесе бірнеше
Растрлық кескіндердің тағы бір кемшілігі – файлдар өлшемдерінің өте
Бірақ бұл кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада растр өте жоғары
Растрлық графика электронды (мультимедиалық) және полиграфиялық басылымдарды жасап шығару
Кодтаудың векторлық тәсілінде суретті құрайтын геометриялық фигуралар: қисықтар, түзу
Векторлық графикамен жұмыстың кемшілігі:
нақты кескіннің моделін құру күрделі.
Векторлық кескінді растрлық мониторда көреміз және растрлық принтерде шығарамыз.
Векторлық графиканы растрге айналдыру дискретизация деп аталады. Ол үшін
Графиканың типтеріне қарай оларды өңдейтін редакторлер векторлық және графиктік
Corel Draw графикалық редакторы. Corel Draw векторлық сурет салудың
CorelDraw бағдарламасының жұмыс терезесі басқа графикалық редакторлардың терезесінен қатты
Windows стандартына сәйкес тақырып жолының астында меню жолы орналасады.
CORELDRAW – тағы өте күрделі суреттер бірнеше қарапайым объектілерден
CORELDRAW – та құрылатын қарапайым геометриялық объектілерге тік төртбұрышты
Adobe Photoshop графикалық редакторы. Adobe Photoshop -
Adobe Photoshop интерфейсі бағдарламамен өзара әрекеттесу әртүрлі деңгейдегі
Adobe Photoshop бағдарламасындағы кез-келген сурет растрлық болып табылады. Ол
Adobe Photoshop бағдарламасында мәтін векторлық болып табылады.
Мәтiнді редакциялауға дейiн оны ерекшелеу керек. Бiр әрiптi,
2.2 Жанбітірімдерді, 3D - графикаларды құру және өңдеу құралдары
Мультимедиялық объектілердің ішінде жанбітірімдердің алатын орны ерекше. Жанбітірімдерді ойындарда,
Adobe Flash бағдарламасы арқылы жанбітірмдерді құру. Объектілерді «жандандыру» үшін
кадрлық жанбітірімде (Frame-by-frame, «кадр кадрдың соңында») әрбір келесі кадрды
автоматты жанбітірімде (tweened-жанбітірімін) тек кілттік кадрларды қоясыз, барлық аралық
Автоматты жанбітірімнің қолдану ерекшелігі, оның көмегімен берілген үстелде тек
Жеке кадрларды құру үшін механизмнің қандай түрі қолданылғаны маңызды
Сіз бір сағат аралығында шар үстел үстінде қозғалыссыз жататындай
Сәйкесінше, Flash – та қарапайым анимирленген жанбітірімді құру процедурасы,
Кадрлық жанбітірімді құру үшін алдын-ала фильмнің әрбір кадрын дайындау
Сонымен қатар, кадрлық жанбітірім фильмнің интерактивті элементтерінің мінез-құлқын сипаттау
Кадрлық жанбітірімді құру кезіндегі негізгі сайман уақыт диаграммасы панелі
Уақыт диаграммасын еске түсіре отырып кадрлық жанбітірімді қолданып
Мультикті ойнату кезінде жанбітірім эффектісі үстелдегі суреттер бірін-бірі ауыстырғанда
кілтік кадрлар санымен (Keyframe);
кадрларды ауыстыру жиілігімен (Flash-та ол бір секундта - frame
Жалпы жағдайда екі параметр де құрылып жатқан визуалды эффектілерге
3D Studio MAX үш өлшемді жанбітірімдер құру бағдарламасы. Аталмыш
2.3 Бейнематериалдарды құру және өңдеу құралдары
Аудио және бейне файлдарды өңдеуге көптеген бағдарламадар қолданылады. Олар
Бір секундтағы кадрлар саны (жиілігі)-бұл экранда объектілер қозғалыс эффектілерін
Кадр ені мен биіктігінің сәйкестігі (ағылшын. аspect ratio) -
Бейнесигналдың түс мөлшері түстік модельдермен суреттеледі. PAL стандарты
Бейне ағымының ені немесе битрейт (ағыл.bit rate) - бұл
Бейнекодокте ағым енін басқарудың екі түрін көрсетеді-тұрақты битрейт (ағыл.
Ulead Video Studio 10 бейнені өңдеу бағдарламасы. Ауысу эффектілер
Ауысу эффектінің біз өз бейне сабағымызға қолданайық. Мысалыға, А
Сурет 5. Ulead Video Studio 10 программасының F/X бумасының
Бейнеэффектілер. Монтаждау кезінде бейнены жандыру үшін оған әр түрлі
Сурет 6. Ulead Video Studio 10 программасының бейнеэффектілері
Жұмыс жасау барысында монтажды үстелдің жалпы көрінісі келесідей
Сурет 7. Таймлайн панелі -монтаждау үстелі
Титрлер (мәтін жазу). Монтаждау барысында титрлерді (мәтінді) қолдану
Сурет 8. Мәтін үлгілері
Программа титрлер деген бөлімді таңдаған соң, жазу орналасатын экранның
Жазуларға да әр түрлі анимациялар орнатса болады. Анимациялардың үлгісі
Сурет 9. Мәтінге қолданылатын анимация түрлері.
Дыбыс GoldWave Pigital Audio Edotor программасы. GoldWave программасы барлық
Сурет 10. GoldWave программасының негізгі жұмыс істеу
2.4 Microsoft Sillverlight мултимедиялық веб-қосымшаларды құру технологиясы
Веб технологиялардың даму деңгейіне сәйкес, веб-қолданушылардың да веб-қосымшаларға деген
Уақыт өте келе ғаламтор қолданушылардың шеңбері кеңейе түсті. Қазіргі
Ғаламтор қорына қол жеткізіу мүмкіндігін беретін күрделі жабдықтарды қолдана
ActiveX басқару элменттері, Java-апплеттер және Flash-қосымшалардың барлығы қосылмалы модульдер
Silverlight – бұл XAML (XML Application Markup Language) мәліметтердің
Silverlight архитектурасы. Silverlight XAML (XML Application Markup Language) мәліметтердің
Silverlight қосымшасының шолушыдағы іс-әрекетін бағдарламалаудың негізгі механизмі құжаттардың объектілігік
Сурет 11. Siverlight архитектурасы.
Шолушыда орындалатын қосымшаның негізінде HTML жатыр. HTML код Silverlight
Сурет 12. Silverlight қолданылатын қосымша архитектурасы
Silverlight және XAML. XAML – бұл XML негізінде құрылған
Silverlight үшін қолданылатын XAML WPF-тегі XAML-ден өзгеше. Аталмыш жағдайда
XAML XML элементтерінің көмегімен UI-ді анықтау үшін XML-ді
Бұл жерден Canvas түбірлік элементінің Rectangle және басқа бір
XAML арқылы көптеген фигураларды сызуға болады және оларды біріктіру
Rectangle- экранда тіктөртбұрышты сызады;
Ellipse- эллипс немесе шеңбер сызады;
Line- екі нүктені қосатын түзуді сызады;
Polygon- көпбұрыш сызады;
Polyline- кесінді сызады;
Path- сызықты емес контурлар сызуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар XAML объектілерді бояу үшін қолданылатын қылқаламдармен (brushes)
SolidColorBrush (Біртүсті қылқалам) қылқаламын эллипсті бояу үшін қолданатын кодтың
Аталмыш жағдайда қылқалам 141 Silverlight түстің Black (қара)
XAML-де объектілерді трансформациялау бірқатар трасформациялар көмегімен іске асырылады. Оларға
RotateTransform- объектіні белгілі бұрышқа бұрады;
ScaleTransform- объектінің масштабын өзгерту үшін қолданылады;
SkewTransform- объектіні белгілі бағытта, белгілі бұрышқа қисайтады;
TranslateTransform белгілі векторға сәйкес объектінің орнын ауыстырады;
MatrixTransform жоғарыда аталғандардың барлығын іске асыра алады. Бұл жағдайда
Қарапайым трафнсормацияларды біріктіре отырып күрделі трасформациялар жасауға болады. Яғни,
XAML-де жанбітірімге объектінің қасиеттерін уақыттың өтуіне сай өзгерту арқылы
DoubleAnimation орналасу координаталары секілді сандық қасиеттер жанбітірімінің мүмкіндігін қамтамасыз
ColorAnimation түстік қасиеттер жанбітірімі мүмкіндігін қамтамасыз етеді;
-PointAnimation екі өлшемді кеңістікте анықталған нүктелер жанбітірімі мүмкіндігін қамтамасыз
Қасиеттерді сызықты түрде өзгертуге болады, онда қасиет өз мәнін
Silverlight және Expression Studio құралдар пакеті. Microsoft Expression Studio
Expression Studi құралдар пакетіне бірнеше өнімдер кіреді:
Expression Web бұл вeб-құрастыру құралы веб-қосымшаларды құру, басқару және
Expression Media бұл мультимедия қорларды басқару құралы мультимедиялық объектілерді
Expression Encoder бұл қосымша мультимедиа қорларды кодтауды басқару мүмкіндігін
Expression Design бұл веб және үстелдік қосымшалар үшін графикалық
Expression Blend бұл құрал WPF немесе Silverlight қосымшалар үшін
Silverlght-пен жұмыс істеу барысында осы қосымшалардың біреуін немесе бірнешеуін
Silverlight және Expression Design. Expression Design дегеніміз – қосымшалардың
Adobe Illustratot – PDF-пен сәйкес (*.ai);
Adobe Photoshop (*.psd);
Graphical Interchange Format (*.gif);
Portable Network Graphics форматы (*.png);
растрлы кескіндер (*.bmp, *.dib, *.rle);
JPEG формат (*.jpg);
Windows Media Photos (*.wdp,*.hdp);
Tagged Image File Format (*.tiff, *.tif);
иконалар (*.ico).
Келесі типтегі кескіндерді экспорттай алады:
XAML Silverlight Canvas;
XAML WPF Resource Dictionary;
XAML WPF Canvas;
Portable Document Format (*.pdf);
Tagged Image File Format (*.tiff, *.tif);
JPEG формат (*.jpg);
Windows Bitmao (*.bmp);
Portable Network Graphics форматы (*.png);
Graphical Interchange Format (*.gif);
Windows Media Photos (*.wdp,*.hdp).
Silverlight және Expression Blend. Expression Blend арқылы Silverlight қосымшалар
Silverlight Application бұл түр Silverlight қосымшаны құруға қажеттінің бәрі
Silverlight Website Silverlight қосымшасы шблонына ұқсас. Айырмашылығы мұнда Silverlight
3 SILVERLIGHT ТЕХНОЛОГИЯCЫ КӨМЕГІМЕН «ҚЫЗЫҚТЫ ӘЛІППЕ» МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ОҚУЛЫҒЫН ҚҰРАСТЫРУ
3.1 Электронды оқулық жайлы негізгі түсініктер
Электронды оқулық – бірінші кезекте, дара (дербес) және жекелеп
Автоматтандырылған оқыту жүйесі – ол да жаңа ақпараттарды ұсынуға
Электронды оқулық, жаңа үлгідегі оқыту құралы секілді ашық немесе
Бұл кезде, біріншіден, «Автор және шектес (смежной) туралы құқықтар»
Екіншіден, егер өзгертуге болатындай мүмкіндік қарастырылған болса, онда электронды
Электронды оқулыққа енгізілетін өзгерту, біріншіден, оның нақты оқыту жоспарына
Айта кететіні, электронды оқулық тек баспа басылымдарын қайталап қана
Электронды оқулықтың маңыздылығы
Электронды оқулық күндізгі оқу бөлімінде оқитын оқушыларға, әсіресе қашықтық
Электронды оқулық мамандандырылған аудиторияларда практикалық сабақтар өткізу кезінде пайдалы,
Электронды оқулық оқытушыға ыңғайлы, себебі, лекцияларда практикалық тапсырмаларды, өзіндік
Электронды оқулықтың элеметтері
Электронды оқулық мәтіндік ақпаратты азырақ қолдануы керек, себебі экраннан
Мұндай оқулықтар безендендірілген мәліметтердің өте үлкен санынан тұруы керек.
Бейне үзінділерін қолдану динамикада үдерісті және құбылысты жеткізуге мүмкіндік
Дәстүрлі оқытуда жаңа мәліметті көрсету кезінде ауызша құралдар басым.
Электронды оқулық оқулық элементтері бойынша гиперсілтемелерден тұруы керек және
OLE технологиясының көмегімен мысалдарды, тестілеуді көрсету үшін басқа компьютерлік
Ерекше дидактикалық мағынаға мәтіндік, графикалық және басқа мәліметтерді тұтастыру
Электронды оқулықта дәстүрлі баспа әдісімен шығарылғын әдебиеттердің тізімі болуы
Хабарланатын оқытудың оқушылардың шығармашылық қабілетін аз дамытатынына қарамастан, оқытудың
Программаның қолданушыға өзара әсерлері[15]:
ақпарат объектісінің орналасуы оның ең кіші бөлшектерінің көлеміне байланысты
ақпараттың қажетті бөлігі экранның ортасында орналасуы керек, алайда ақпараттың
графикалық ақпараттың бірнеше объектісін ұсыну кезінде (немесе мәтіннің бірнеше
кадрдағы көлденең сызықтар сюжеттің жазықтығын және кеңдігін, ал тік
элементтердің кадрда төменнен жоғары орналасуы жетілу ретінде қабылданады, жоғарыдан
ескере кететіні, экраннан бейнелерді қарау кезінде адамның көзі алдымен
кез келген ақпараттық таңбаны ұсынар кезде фонның тығыздығын жоғарылату
түстік кодтау табу немесе сигналдың орнын анықтауға сәйкес келеді,
жылтылдату жиілігін кодтау назарды тез аудартуға қолданылады, алайда оны
қызыл жылтылдайтын сәуле апаттық сигнал және дисплеймен жұмыс істеу
Әріп және цифр кескінін таңдау кезінде, сонымен қатар бүкіл
Әріпті кескіндеу кезінде - әріптердің үйлесімді байланысының олардың биіктігіне
Цифрларды кескіндеу кезінде түзу сызықтармен (пошта конверттеріндегідей) жазылған цифрлар
Сөздердің және сандардың жазылуы кезінде әріптер мен цифрлар арасындағы
Мәтін жолдары арасындағы арақашықтық әріптердің биіктігі (1:1-ден 1: 1,
Жолдың ұзындығы оның орталығының фиксациясы алыстан көрмеушілерге бүкіл жолды
Мәтіннің мағыналы элементтерін ерекшелеу кезінде азат жол, бас әріптер,
Графикалық бейне кезінде көлденең және тік бағандардан тұратын диаграммаларды
Сызбалардың, карталардың, схемалардың оқу дәлдігін ұлғайту үшін объектінің негізгі
Көп сызықты графикада олардың қатесіз қабылдануына сызықтың әртүрлі белгілерін
Ақпаратты дисплейде жіберу кезінде түсті қолданып, келесілерді ескеру керек[1]:
көздің сезімталдығы спектордың әртүрлі бөлігіне әрқалай. Күндізгі жарық кезінде
көзге түскен ұзақ уақыттық түстік әсерден кейін оның осы
Көркем суреттердегідей түстік үйлесім әсер етеді, дисплей экранындағы түстік
Бірінші жағдайда бір бағыттағы түстік композиция құрылады. Мысалы, қызу,
Қарама-қарсылық әдісі бойынша түстік композицияның құрылуы қарсы қою және
Басқаша айтқанда кез келген түстік композицияда ойдың эмоционалды айқындығы.
Түстердің қиыстыру мүмкіндігін қолдану адамның талғамына және көркем сезіміне
Практикада түрлі-түсті дисплейлермен жұмыс істегенде көп жағдайда келесі түстік
ақ әріптер (графика, сандар) көк немесе қара фонда;
жасыл әріптер бейтарап сұр, сұр-көк немесе қара фонда;
сары әріптер көкшіл және көк фонда .
Мәтін, графика, цифр әріптері көзді аз шаршататын жасыл немесе
Айта кететіні, қара-ақ түспен салыстырғанда кадрдың түстік безендендірілуі оның
Элементтердің түсінің және олардың фонының бейне айқындығына әсері.
Элементтердің түстік комбинациясы Айқындық бағасы
Ақ фондағы қара әріптер өте жақсы
Сары фондағы қара әріптер
Ақ фондағы жасыл әріптер
Ақ фонда көк әріптер жақсы
Ақ фонда қызыл әріптер
Сары фонда қызыд әріптер қанағаттандырады
Қызыл фонда жасыл әріптер
Жасыл фонда қызыл әріптер
Ақ фонда қызғылт әріптер жаман
Сурет 13. Элементтердің түстік комбинациясы
Қорытындылайтын болсақ, оқыту программаларын құру кезінде жоғарыда айтылғандарды былайша
программаның әртүрлі бөлімдерін бөлу үшін көркем безендендірілген бет бастарын
қалжың сөздер түрінде психологиялық жүктеулер, суреттер, ұлы адамдардың
Электронды оқулықтарды және жобаларды құру кезінде адам және компьютер
«Қызықты әліппе» мультимедиялы электронды оқулығы
Бүгінгі күнде қарапайым кішкене бағдарламалардан бастап күрделі және маңызды
Электронды оқулықтардың осыншама көп болуының себебі неде?
Себеп қоғамның компьютерленуінде. Дәстүрлі оқу құралдарымен қоса үйде оқуға
Электронды оқулықтар визуалды ақпараттардың сапасын көтереді, ол көрнекті, әсерлі
Жұмыстың негізгі мақсаты мультимедиялық объектілерді біріктіру технологияларына зерттеу жүргізу
Неліктен оқулық бүлдршіндерге арналып жасалды дегенге келетін болсақ, қазіргі
Жұмыстың мақсатына жету келесідей негізгі тапсырмалардың шешілуімен жүзеге асырылды:
1. Жұмыс тақырыбына байланысты әдебиеттерді оқу және талдау жасау.
2. Электронды оқулық құру әдістемесі негізінде оқулықты құру.
Оқулықпен жұмыс істеу бірнеше кезеңде өтті.
Бірінші кезеңде жұмыс тақырыбы бойынша оқулықтар қарастырылды, деректерге талдау
Екінші кезең оқулықтың құрылымын құруға арналған. Бұл кезеңде курсты
Үшінші кезеңде мультимедиялық оқулықты құру үшін қажет технолгия
Мультимедиялық оқулыққа қажетті мультимедиялық объектілерді құру. Оқулыққа қажетті мультимедяиылқ
Сурет 14. Microsoft Expression Design бағдарламасы арқылы графиктік объектілерді
Microsoft Expression Design графиктік редакторы растрлы және векторлық графика
Дайын болған графикалық элементтер бағдарламаның экспорттау функциясының көмегімен *.png
Бағдарламаның графиктік объектілерімен жұмыс жүргізіліп болғаннан дыбыстық объектілерді құру
Сурет 15.Microsoft Expression Encoder бағдарламасында дыбыстарды өңдеу
Мультимедиалық объектілерді құрылып болған соң, оларды топтастыру және жан
Сурет 16. Microsfot Expression Blend бағдарламасында Silverlight проекті құру
Осы кезеңде проектінің негізгі дизайнерлік бөлімі жасалынды.
Мультимедиялық оқулықты интерактивтендіру. Дипломдық жұмыстың алдыңғы бөлімінде айтылғандай интерактивтілік
Сурет 17. Microsoft Visual Studio ортасында проектінің кодын жазу
Microsoft Visual Studio ортасында оқулықтың бағдарламалық кодын жазу барысында
Көріп отырғанымыздай Silverlight технологиясының көмегімен Microsoft Expression Studio пакеті
Мультимедиялық оқулықты жариялау. Мультимедиялық оқулықты құрастыру кезеңдері нәтижесінде электронды
Мультимедиялық оқулықты интернетте жариялау үшін «Қазақтелеком» АҚ ақпараттық жүйелер
Сайтты хостинге жүктеу үшін тегін таратылатын FilleZilla FTP клиенті
Сурет 18. FilleZilla FTP клиенті.
4 Экономикалық бөлім
Осы бағдарламалық өнімнің өзіндік құны мен экономикалық нәтижелігін санау
жобаның техникалық және бағдарламалық қамтамасыз етуге шығын;
материалды ресурстарға шығынның есеп-қисабы;
энергоресурстарға шығынның есеп-қисабы;
амортизациялық есеп шығару;
еңбекақы қорының есеп-қисабы;
басқа шығындар.
Тіршілік әрекетінің жалпы экономикалық процестеріне қатысушылары ретінде барлық экономикалық
4.1 Бағдарламалық өнімді жасауға жұмсалатын шығынды анықтау
Бағдарламалық өнімді өңдеу көлемі келесі тәсілмен анықтауға болады:
(1)
мұнда - мақсатты суреттеу дайындығына жұмаслатын
- мақсатты шешу алгоритімін жасауға жұмсалатын еңбек шығыны,
- мақсатты шешу алгоритмнің блок-схемасын жасауға жұмсалатын еңбек шығыны,
- дайын блок-схема бойынша бағдарламаны құруға жұмсалатын еңбек шығыны,
- мақсаттың құжаттарын дайындауға жұмаслатын еңбек шығыны,
- мақсатты кешенді жөндеу кезінде ЭЕМ-де бағдарламаны жөндеуге жұмсалатын
Шығынның құрамдас бөліктерін Q шартты операторлар саны арқылы есептеуге
(2)
мұнда В – еңбек шығынының арту коэффиценті (В =
К – өңдеушінің мамандану коэффиценті (К = 0,8-1,5) K
Кесте 1.
Бағдарламаны өңдеуге жұмсалатын еңбек көлемі
№ Проектілеу кезеңдері В К Есеп-қисап формуласы Еңбек көлемі
Адам/сағ
1. Даярлау 1,2 1,1
2. Мақсатты шешу алгоритімі
40,91
3. Алгоритмнің блок-схемасы
40,91
4. Блок-схема бойынша бағдарламаны құру
40,91
5. ЭЕМ-де бағдарламаны жөндеу
92,05
6. Құжатты дайындау
16,36
Барлығы:
Т = 270,41
4.2 Бағдарламалық өнімнің өзіндік құны мен бағаның есеп-қисабы
Программистің жұмысы еңбек шарты бойынша зиянды болып саналады. Еңбекақы
Еңбекақының есеп-қисабын есептеу үшін 1,12 еңбек шарты үшін дұрыстау
Еңбекақының қосымша қоры – 10 %
Әлеуметтік қажеттіліктерге бөліп шығару – 19,5 %
12-ші разрядты инженер программистің еңбекақы қорын анықтау.
Сағаттық 2,2 тариф пен зияндылық үшін қосымша төлем:
(3)
мұнда - негізгі еңбекақы;
- сағаттық тариф;
- зияндылық коэффициенті.
Жұмыс істеген үшін тарифті еңбекақы:
(4)
мұнда - негізгі жұмыс сағаты;
- бір сағаттық төлемақы.
Қосымша еңбекақы -дан 10%.
.
Программистің еңбекақысы:
.
Бағдарламаны өңдеген үшін еңбекақы қоры:
.
Әлеуметтік қажеттіліктерге бөліп шығару:
.
Бағдарламалық қамтамасыз етуді өңдеудің жалпы еңбекақы қоры:
(9)
Бір маманның орташа айлық еңбекақысы:
.
4.3 Жобаның техникалық қамтамасыз етуге жұмаслатын шығынның есеп-қисабы
Бағдарламалық қамтамасыз етуді өңдеу үшін келесі техникалық құралдар керек:
монитор – 28000 теңге;
жүйелік блок – 60000 теңге;
пернетақта – 900 теңге;
тышқан – 12000 теңге;
принтер – 18000 теңге;
программалық өнім (лицензиялы) – 3000 теңге;
Windows XP (лицензиялы) – 5000 теңге.
Техникалық және бағдарламалық қамтамасыз етуге жұмсалатын барлық шығын:
Негізгі қорлар өзінің құнын амортизациялық бөліп шығару түріндегі жасалынатын
Техникалық құралдардың қолдану мерзімі 2 жыл.
Амортизация – негізгі қорлардың тозудың ақшалай көрсеткіші.
. (11)
4.4 Басқа шығындар
Бағдарламаны жөндеу кезіндегі машиналық уақытқа жұмсалатын шығын бағдарламаны жөндеу
(12)
мұнда - жалға берілетін уақыттың бағасы
- ЭЕМ-дегі бағдарламаны жөндеу уақыты.
Фирмалардың орташа есептеуі бойынша жалға берілетін уақыттың бағасы 22,8
Машиналық уақытқа жұмсалатын барлық шығын:
. (13)
Ағымда және сақтандыру жөндеуге жұмсалатын шығын ЭЕМ құнының 5%
(14)
мұнда - ЭЕМ-нің бастапқы құны.
ДЭЕМ-ның қалыпты жұмыс істеуі үшін керекті материалдарға жұмсалатын шығын
. (15)
Барлық басқа шығындар: .
Материалды ресурстарға жұмсалатын шығындар
Компакт-диск – 50 тг;
Көмекші әдебиет – 2500 тг;
Кеңсе тауарлары – 700 тг.
Барлық материалдарды ресурстар – 3250 тг.
Энергоресурстарға жұмсалатын шығындардың есеп-қисабы.
Бағдарламалық жобаны орындау үшін технологиялық мақсаттарға электр энергиясы жұмсалады.
(16)
мұнда N – технологиялық құралдардың қуаты (0,5 кВт),
N – қолданылатын технологиялық құралдардың саны,
Ц – 1 кВт электр энергиясының бағасы,
T – сағат бойынша жұмыс уақыты (35*8 = 208).
4.6 Жобаның экономикалық нәтижелігінің есеп-қисабы
Жүйенің дайын нәтижелігі келесідей анықталады:
(18)
мұнда - ақпаратты жүйені жасау мен
- аммортизация коэффициенті;
- реновация коэффиценті (жүйенің жұмыс уақыты тел – 3
Ол былай анықталады:
(19)
мұнда - жұмыс кезінде бағдарламаларды қолданудың
К – бір жолғы капитал салу.
Шығын көлемінің өзгеруі: = 57132,29.
Дәл нәтижелік көлемі: = 130445,87.
Кесте 2.
Өзіндік құны мен беру бағасының калькуляциясы
№ Мақала мен шығындар Баға, тг
1. Материалдар 3250,00
2. Энергоресурстар 1963,2
3. Негізгі еңбекақы 42142,7
4. Қосымша еңбекақы 3831,16
5. Әлеуметтік бөліп шығару 8428
6. Амортизациялық бөліп шығару
5164,6
3. Басқа шығындар 3791,5
8. Өндірісті дайындау мен меңгеру шығыны -ден
9. Жалпы шаруашылық шығындар -ден 3%
10. Өндірістік өзіндік құн 1/9 85370,80
11. Фирманың пайдасы 10 жолдан 20% 17074,16
12. Өнімнің бағасы 10+11 жолдар 102444,96
13. НДС 12 жолдан 14% 14342,29
14. Беру бағасы 12+13 жолдар 116787,25
Енді жаңа жүйені жасаудың есесін қайтару
. (20)
Негізінен есесін қайтару мерзімі 1 жылдан аспаса, жүйе рентабельді
Кесте 3.
Жүйенің рентабельдігі
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Саны
1. Жалпы жұмыс көлемі соның ішінде... адам/сағ 270,41
1.1. Техникалық тапсырма адам/сағ 39,27
1.2. Техно-жұмыстық жоба адам/сағ 122,73
1.3. Енгізу адам/сағ 92,05
2. Жоспар бойынша жобаны жасау мерзімі күндер 35,00
3. Жұмыскерлер адам 1,00
4. Өнімнің өзіндік құны теңге 85370,80
5. Фирма пайдасы теңге 17074,16
6. Өнімді беру бағасы теңге 116787,25
7. Орташа айлық еңбекақы теңге 32970,2
8. Еңбек өнімділігі % 100,96
9. Шығынның есесін қайтару мерзімі жыл 0,75
5 Еңбекті қорғау
5.1 Санитарлы-гигиеналық талаптар
Еңбекті қорғау – әр адамның еңбек ету кезіндегі
Еңбекті қорғау – техникалық үйірмені ұйымдастырудың аса маңызды және
Біздің елімізде еңбекті қорғауды ұйымдастырудың негізгі прин-циптері: қауіпсіздік техникасы
Бөлменің метеорологиялық жағдайлары. Адам организміне метео-рологиялық фактордың әсері. Бөлменің
Дене өте қызып кетсе дірілдеу, ыстық соғу, естен тану
Адамның төмен температурасы дененің жылуын азайтады, тоңды-рады, дене дірілдеп,
Сондықтан санитарлық нормаға сәйкес жұмыс органдарында ауаның температурасы мынадай
Ауаның жоғары дымқылдығы да жағымсыз метеорологиялық жағдай туғызады. Ыстық
Адамның өте төмен дымқылдығы да организмге жағымсыз әсерін тигізеді.
Территорияға және жайларға талаптар. Оқу-өндірістік кабинет-терінің бөлмелеріндегі құралдар мен
Бөлме қабырғалары мен төбесін майлы немесе эмульсиялы бояумен сырлайды,
Жылдың суық мерзімінде температура бөлмеде 18-21°С-тан төмен болмауы керек.
Бөлмелерді желдету (вентиляция). Желдету - жұмыс бөлмелерінде қолайлы жағдайлар
Табиғи желдету сырттағы ауа мен бөлме ішіндегі ауаның температурасының
Инфильтрацияда ауа алмасуы терезе, есік, дефлектор, тағы басқа құрылғыларды
Аэрация - бүл жалпы алмасу желдету рөлін орындайтын ұйымдастырылған
Механикалық (жасанды) желдетуде ауа алмасуы арнайы желдеткіш қондырғылардың күшімен
Сорғыш желдету бөлмеден ластанған ауаны сыртқа сорып шығаруға арналады.
Механикалық желдету орналасқан жеріне байланысты жалпы алмасу, жергілікті және
Жалпы алмасу желдетуді бөлмені барлық көлемі бойынша желдетуге пайдаланады.
Жергілікті сорғыш желдету - жұмыс орындарынан шығатын зиянды заттарды
Жұмыс орындарын жақсы жарықтандыру - еңбекті қорғау талап-тарының маңызды
Жарықтың жеткіліксіздігінен көздің көруі төмендейді, алыстан көрмеушілік дамиды, көз
Әдетте жарықтың үш түрі қолданылады: табиғи, жасанды және аралас.
Табиғи жарық - жарықтың табиғат көздерінен туындайды, жоғары биологиялық
Табиғи жарықтың жеткіліксіздігінен жасанды жарық қолданады. Жасанды жарық үшке
Апаттық жарықтандыру - жұмыстық жарықтандырудың кездейсоқ сөніп қалған жағдайда
Қорғаныс жарықтандыру - қауіпті участкелерді (траншея, қүбыр) шектеуге арналады.
Аралас жарық - жалпы және жергілікті жарықтың бірге пайдалану
Улы заттар. Улардың организмге тигізетін әсері. Көптеген технологиялық үрдістер
Еңбек барысында әрқашанда кездесіп түратын зиянды заттар улар деп
Зиянды заттардан уланудың екі түрі болады: ауыр және созылмалы.
Егер адам организміне кенеттен зиянды заттар көп мөлшерде кірсе,
Егер организмге біртіндеп үнемі ұзақ уақыт бойы аз мөлшерде
Жұмыс зонасының ауасында әр зиянды заттың ақырғы шекті концентрациясы
Ақырғы шекті концентрация деп - күнделікті жұмыс шегінде және
Адам организміне қауіптілігіне қарай зиянды заттар 4 класқа бөлінеді:
Кәсіби улануға қарсы шаралар. Адамдардың улануын болдырмау ушін жалпы
Зиянды заттар шығатын қондырғыларды герметикалық бөлмеде оңашалау, яғни сол
Бөлмелерді тиімді жалпы ауа алмасу вентиляциясымен жабдықтау.
Зиянды заттың бір бөлімшеден басқа бөлімшелерге тарамауын қамтамасыз ету.
Шыққан зиянды заттарды ұстау үшін арналған құралдарды пайдлану.
Жұмыс зоналарында пайда болатын зиянды заттың мөлшерін үздіксіз бақылап
Еңбек қорғау жөнінде әрқашан нұсқау және бақылау жүргізу.
Зиянды заттармен қатынасы бар адамдарға үнемі медициналық байқау жүргізу.
Үйірмеде жұмыстық киім міндетті түрде болу керек, яғни жеңғап,
Жай территориясында оқу жайына сай қүрылған санитарлық-гигиеналық талаптарды, қауіпсіздік
Есептеуіш техника құралдарын және перифериялық құралдарды қолданатын персонал әрекет
электр тоғымен зақымдалу;
механикалық зақымдалу;
электромагнитті сәуле шығару;
инфрақызыл сәуле шығару;
өрт қауіптігі;
шу мен вибрацияның жоғары деңгейі.
Қауіпті және зиянды факторлардың әсерлерін азату және жою үшін
5.2 Қауіпсіздік техникасы
Қауіпсіздік техникасына қойылатын талаптар:
Компьютерді қолданған кезде таза және кептірілген киім киіп отыру
Егер монитордың сәуле шығарудан қорғауы жоқ болса, қорғау экраның
ЭЕМ-ның бұзылуын байқап қалғанда немесе жұмыс барысында тансы емес
Желідегі кернеудің қалыпсыздығының салдарын жою үшін компьютер электржеліге кернеу
Компьютерді:
қажетсіз қосуға және өшіруге (бұл оның бұзылуына алып келуі
қосатын кабельдердің разъемын, сымдарын, шанышқы мен розетканы қолмен ұстауға;
экранды және компьютердің блоктарын ұстауға;
ЭЕМ-де су қолмен жұмыс істеуге;
корпустың біртұтастығы бұзылған, сымдардың оқшаулануы бұзылған, қоректі қосудың индикациясы
ЭЕМ-ге қатысы жоқ заттарды қоюға (сұйықтары бар ыдыстар, майлы
Жұмыс істеудің бастау алдында:
жұмыс орнының көзге көрінетін бұзылуларының жоқтығына көз жеткізу қажет;
көз түзуі экранның ортасына келетіндей, бүгілмей пернелер тақтасын қолданатындай
үстел үстінде дәптер, оқу құралдары және кітаптарды олар ЭЕМ-де
Аутоматтандырылған жұмыс орнын қолданысқа енгізу барысында оны қолданатын, яғни
Қолданушылардың, операторлардың, сондай-ақ оқушылардың ой-өрісінің, көз-қарасының, эмоциялық және статистикалық
Көру мүшесінің ауыртпалығы, көздің бір объекттен екінші объектке аз
Дисплейдегі жарықтың сәулеленуін екі топқа бөлуге болады: иондық және
Иондық емес сәулелендірудің ең үлкен тобына мыналар жатады:
- электростатикалық өріс;
- магниттік өріс;
- электр өрісі;
- радиожиілігінің электростатикалық өрісі;
- ультракүлгін және инфрақызыл сәулелер.
Барлық дисплейлердің құрылымына бірнеше киловольті үлкен күш қуат берілетін
Электронды сәулелендіру құбырындағы дербес электронды есептеуіш машиналар және видеодисплейлі
Қандай да болмасын сәулелендірулердің түрлері ағзаға өзінің зиянды әсерін
Сонымен қатар қолданылатын шаралар мен талаптарға келесілерді жатқызуға болады:
барлық бөлмелердің тұрған орнының нұсқасы болуы керек;
подвалды жерлерде компьтерлік кабинеттің немесе кластың орналасуына тыйым салынады;
кабинетте немесе кез-келген компьютерлік класта компьютерлер тек қана периниталды
бір адамдық жұмыс аумағы 5,0 шаршы/м болуы тиіс;
шу деңгейі және вибрациялар қалыпты күйінен басым болатындықтан компьютерлік
ДЭЕМ орналасқан бөлмелерде жылыту және ауаны қалыпты температурда ұстау
Микроклиматқа қойылатын талаптар:
суық кездегі температурасы 22-240 С, ылғалдылығы 40-60%, ауа қозғалысының
ауа ылғалдылығына ие болу (иондық 1 текше/м қолайлы саны
зиянды заттар ауа ортасына бөлініп шығатын – полистирол мен
Жұмыс орнындағы жарыққа қойылатын талаптар:
табиғи жарық – 15% болуы қажет;
біріктірілген жарық кемінде 500 лк, стол бетіндегі жарық 500
5.3 Өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
Өрт деп кездейсоқ пайда болған немесе байқаусыздан шығып кеткен
Өрт сөндіру үшін пайдаланылатын материалдарды өрт сөндіргіш зат-тар деп
От сөндіргіш заттар арзан, қолдануға қауіпсіз, материалдар мен бұйымдарға
Өртті сумен сөндіру. Су ең қолайлы, өте арзан, көп
Суды өрт ошағына тұтас ағын не ұсақ ыдыраған түрінде
Сумен ірі де, ұсақ та өрттерді сөндіруге болады. Бірақ
Өртті су буымен сөндіру. Су буының ресурсы мол кәсіпорындарда
Өртті көбікпен сөндіру. Көбік өрт сөндіргіш зат ретінде көп
Өртті инертті газдармен сөндіру. Өрт сөндіргіш газдарға жататындар: көмірқышқыл
Өрт сөндіру үшін ең қолайлы көмірқышқыл газы болады, бірақ
Өртті минералды ұнтақтармен сөндіру. Ұнтақты құрамдар сілті металдардың органикалық
Олардың от сөндіру әсері өрт ошағын ауадан оқшаулауға және
Өртті құм не жапқыштармен сөндіру. Бұл заттар шағын өрттерді
Жұмыс орындарында өрт қауіпті заттарға ие болуға тыйым салынады.
от жағуға;
бөлмеде газдың иісі шықса, электроқұралдарды қосуға;
темекі тартуға;
белгілі бір заттарды жылу шығару құралдарына кептіруге;
электроаппаратурадағы вентиляциялық тесіктерді жабуға тыйым салынады.
Жалындану көздері болып:
электроаппаратурадағы вентиляциялық тесіктерді жабуға тыйым статикалық электрліктің разряды
электроқұралдарының ұшқындары.
ҚОРЫТЫНДЫ
Ақпараттық технологиялар күн сайын қарқындап дамыған сайын қоғамның сапалы
Күнделікті теледидардағы жарнамалық роликтен бастап, үлкен-үлкен жобалардың мультимедиялық сапасына
Көреремен назарын аударатындай сапалы әрі мазмұнды да, қабылдауға жеңіл
Жұмыстың басты мақсаты мультимедиялық объектілерді біріктіру технологияларын зерттеу болғңандықтан,
мультимедиял технологиясы ұғымына нақты түсінік берілді;
мультимедиялық компьютер және оның құрал жабдықтарына шолу жасалды;
мультимедиялық объектілердің әр қайсысына жеке-жеке тоқталып, оларды құру және
Microsoft Silveright технологиясының көмегімен мультимедиялық объектілерді пайдалана отырып, «Қызықты
Осы дипломдық жұмысты құру барысында web-технологиялар, мультимедиялық объектілерді құру
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Мәлiбекова М.С. Ақпараттық технологиялар: Оқу құралы, -Қарағанды, 2000;
Гультяев А. Проектирование и дизайн пользовательского интерфейса, М.: научное
Марк Джамбруно, Трехмерная графика и анимация, М.: научное издание//
Лоуренс Морени, Введение в Microsoft Silverlight: Microsoft Press, 2009;
Демин А.Ю., Кудинов А.В. Компьютерная графика, Учебное пособие. –
Яворских Е. А., Видео на персональном компьютере: 1-e,2004;
Гильберт Шилдт, Полоное руковдство С# 4.0,М:ЭКОМ,2010;
Кузнецов И. Р. Анимация для Интернета: 1-e,2004;
Кудлак В. М., Домашний видеофильм на компьютере,1-e,2003;
Бонд Р. Домашний мультимедийный ко мпьютер на все 100%:
.Гагарина Л.Г. Основы технологии разработки программных продуктов: Москва 2006;
Шафрин Ю.А. Информационные технологии, Лаборатории знаний, 2003;
Скала В.И., Скала Н.В. Основы организации охраны и безопасности
Одегов Ю.Г., Руденко Г.Г. Экономика труда: Волтерс Клувер, 2011;
Концепция информатизации образования // Информатика и образование. - 1990.
www.til.gov.kz – мемлекеттік тіл порталы;
www.wikipedia.org – уики интернет энциклопедия;
www.msdn.microsoft.com;
www.silverlight.net ; - Silverligth технологиясының ресми сайты;
www.portal.edu.kz – Қазақстандық білім порталы;
7