Жоспар
Кіріспе . . . . . . .
І. Салықтарға жалпы тоқталу . . . .
1.1.Салықтың негізгі түрлері . . . . .
ІІ. Жер салығына түсінік
2.1. Жер салығына салық салу ережесі . .
2.2.Салық төлеушілер . . . . . .
2.3. Салық салу объектісі . . . .
2.4.Жекелеген жағдайларда салық салу объектісін анықтау . .
2.5.Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын базалық салық ставкалары .
2.6.Жеке тұлғаларға берілген ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын базалық
2.7.Үй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатын базалық салық ставкалары
2.8.Жер салығы бойынша ағымдағы төлемдер есебі . .
ІІІ. Қорытынды . . . . . .
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе.
Салықтар нарықтық экономиканы тереңдетіп, қоғамдық өмірімізге әрқилы
Президентіміздің «Қазақстан-2030» деп аталатын халқымызға арнаған Жолдауы сондай
Бұл еңбекте, еліміздің экономикалық болашағына айрықша назар аударылған.
Осы айтылғанға сүйене отырып, қолында биліктің барлық тармақтары
Бұл сұрақтың қойылуы тегін емес, өйткені жиналатын салықтың
Салық салынатын база жасау жөніндегі қорытынды жұмыстарға
Егер мұның өзі реформалаудың басты бағытына стратегиялық толық
Олай етпеген жағдайда салық төлеуді жолға қоюдың нарықтық
Өйткені, онсыз салық жинау мүмкін емес. Ал, мұндай
Алайда, түбегейлі нарықтық реформалар жолын біржолата таңдап алған
Ең алдымен бұл жерде әңгіме жалпы салық ауыртпалығын
Мұндай шараның, яғни бюджеттің және бюджеттен тыс қорлардың
Ал, мұның өзі әлеуметтік шиеленістің кемуіне, салықтар мен
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында болып жатқан және мейлінше
Бұдан кейінгі мәселе – катаң бақылау орнату. Ондай
Мұның өзі сонымен қатар отандық тауар өндірушілер. Ал,
Ол декларацияда ТМД елдерінің келісілген салық және кеден
Олай болса, кедендік төлемдер мен салықтарды төлеуге жеңілдіктерді
Қазақстан Республикасындағы Салық кодексінің орны ерекше. Бұл
I. Салықтарға жалпы тоқталу
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып
Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол
Әкімшілік-әміршілік жүйе жағдайындағы экономикада салық адам мүддесі үшін
Экономикалық мазмұны жағынан салықтар – бұл заңды белгіленген
А) азаматтар салықты мемелекеттен алатын тгіліктерге пропорциональды төлеу
Б) салықтар табыстың мөлшелерінен салық төлеушілердің тұрмыс халінің
Нарық жағдайында салықтар үш қызмет атқарады:
А) фискальды (мемлекеттік табыстарды жинау);
Б) қайта бөлу;
В) реттеуші.
Салықтардың фискальдық қызметі – мемлекеттің салық саясаты тұтқаларының
Салық қаражаттары ең алдымен ғылыми-техникалық прогресті ынтыландыру, прогрессивті
Салықтың қайта бөлу қызметі – салық механизмі арқылы
Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды
1. 1. Салықтың негізгі түрлері
Салық салу жүйесінде формасы және өндіріп алу көздерін
Міндетті жергілікті
САЛЫҚТАР
Мемлекеттік Жергілікті
Тікелей Жанама
ПРОПОРЦИОНАЛДЫ
Салықтар, әдетте үдемелі, пропорциональды және регрессивті болып бөлінеді.
Мысал ретінде Қазақсатан Республикасының Заңы «Қазақстан Республикасының азаматтарына,
Бұдан мынадай қорытынды шығаруға болады; кім үлкен табыс
Пропорциональды салықта, оның орташа нарқы өзгеріссіз қалады, яғни
Үдемелі салықтар туралы сөз болғанда табысқа салынатын жоғары
Осы проблемаларды 80-жылдардың бас кезінде американ экономисі Артур
Қазақстан Республикасында қабылданған салық жүйесі туралы заңға сәйкес
А) жалпымемлекеттік салықтар;
Б) жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар;
В) жергілікті салықтар мен алымдар. Республиканың салық жүйесі
ІІ. Жер салығына түсінік
2. 1. Жер салығына салық салу ережесі
Жер салығы жергілікті бюджетке түсімдердің маңызды көзі
Жердің теориялық нарықтық бағасы – рынок функцияларын математикалық
Бұған жердің ресурсы, астық шығымдылығы, инвестициялар мен
Ең ақырында, рынок бірқатар кемшіліктерге ие екендігін атап
Жерге деген теріс монполия демеуақы жерге деген
Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған нысанасы
ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге;
елді мекендер жерлеріне;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауылшаруашылығы
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жердеріне, сауықтыру, рекреакциялық және
орман қорының жерлеріне;
су қорының жерлеріне;
запастағы жерлерге жатқызылуына қарай қарастырылады.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар
Жердің мынадай санаттары:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер салық салуға жатпайды.
Аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер пайдалануға
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
жер салығы:
меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша
жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың
2. 2. Салық төлеушілер
жеке меншік құқығындағы;
тұрақты жер пайдалану құқығындағы;
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу
Заңды тұлғалардың осы баптың 1-тармағында белгіленген құқықтарда салық
Мыналар:
бірыңғай жер салығын төлеушілер;
мемлекеттік бюджет есебінен ғана қамтылатын ұйымдар;
осы Кодекстің 283-бабында белгіленген салық режимнің екінші үлгісі
уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелереінің
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар
діни бірлестіктер жер салығын төлеушілер болып табылмайды.
Осы баптың 3-тармағының 2), 4)-7)-тармақшаларында аталған салық төлеушілер
2. 3. Салық салу объектісі
Жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік меншік кезінде
Мыналар салық салу объектісі болып табылмайды: елді мекендердің
Ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып жатқан
Ортақ пайдаланудағы кесіп берілген белдеудегі мемлекеттік автомобиль жолдары
Қазақстан республикасы Үкіметінің шешімі бойынша кнсервацияланған объектілер орналасқан
2. 4. Жекелеген жағдайларда салық салу объектісін анықтау
Темір жолдар, оқшаулар белдеулері, темір жол станциялары, вокзалдар
Электр беру желілері мен кіші станциялар тіректері алып
Мұнай құбырлары, газ құбырлары алып жатқан жер учаскелерін
Салық базасы
Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы салық
2. 5. Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын базалық салық
Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын жер салығының базалық ставкалары
Жазық аумақтардың далалық және қуаң далалық аймақтарының кәдімгі
Бонитет балы Базалық салық ставкасы Бонитет балы
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 0,48
0,67
0,87
1,06
1,25
1,45
1,68
1,93
2,16
2,41 51
52
53
54
55
56
57
58
59
60 43,42
44,49
45,55
46,65
47,71
48,77
49,83
50,95
52,01
53,07
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20 2,89
3,09
3,28
3,47
3,67
3,86
4,09
4,34
4,57
4,82 61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
57,90
60,63
63,26
65,95
68,61
71,31
73,96
76,66
79,32
82,02
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30 5,31
5,79
6,27
6,75
7,24
7,72
8,20
8,68
9,17
9,65 71
72
73
74
75
76
77
78
79
80 86,85
89,55
92,19
94,89
97,56
100,26
102,91
105,61
108,27
110,97
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40 14,47
15,54
16,59
18,08
18,76
19,82
20,88
22,00
23,06
24,12 81
82
83
84
85
86
87
88
89
90 115,80
119,02
122,21
125,45
128,67
131,86
135,10
138,32
141,51
144,75
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 28,95
30,01
31,07
32,17
33,23
34,29
35,36
36,48
37,54
38,60 91
92
93
94
95
96
97
98
99
100 149,57
154,40
159,22
164,05
168,87
173,70
178,52
183,35
188,17
193,00
100-ден жоғары 202,65
Шөлейтті, шөлді және тау бөктеріндегі шөлді аумақтардың ашық-сарғылт,
Бонитет балы Базалық салық ставкасы Бонитет балы
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 0,48
0,54
0,58
0,62
0,67
0,73
0,77
0,81
0,87
0,96 51
52
53
54
55
56
57
58
59
60 19,78
20,26
20,75
21,23
21,71
22,19
22,68
23,16
23,64
24,12
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20 1,45
1,83
2,22
2,55
2,93
3,32
3,71
4,05
4,44
4,82 61
62
63
64
65
66
67
68
69
70 24,61
25,28
25,82
26,44
27,02
27,64
28,22
28,85
29,49
30,07
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30 5,31
5,79
6,27
6,75
7,24
7,72
8,20
8,68
9,17
9,65 71
72
73
74
75
76
77
78
79
80 30,69
31,27
31,88
32,46
33,09
33,68
34,31
34,93
35,51
36,15
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40 10,13
10,61
11,09
11,58
12,06
12,54
13,03
13,51
13,99
14,47 81
82
83
84
85
86
87
88
89
90 36,71
37,34
37,92
38,56
39,18
39,76
40,38
40,95
41,59
42,17
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 14,96
15,44
15,92
16,40
16,89
17,37
17,85
18,33
18,82
19,30 91
92
93
94
95
96
97
98
99
100 42,18
43,39
44,00
44,62
45,20
45,84
46,38
47,03
47,61
48,25
100-ден жоғары 50,18
2.6. Жеке тұлғаларға берілген ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге
Жеке тұлғаларға өзіндік үй шаруашылығыны, бағбандық және сяажай
Көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда – 0,01
Көлемі 0,50 гектардан асатын алаңға – 0,01 гектар
2.7. Үй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатын базалық салық
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары
1) Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар
көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда –
көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға – 1
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
2)басқа елді мекендер үшін:
көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса алғанда –
көлемі 5000 шаршы метрден асатын алаңға – 1
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 5000 шаршы метрден
2. 8. Жер салығы бойынша ағымдағы төлемдер есебі
Жер салығын есептеу және төлеу жөніндегі міндеттемелердің туындауы
Есепті жасау кезінде :
Қағаз тасығышта - қалам немесе қаламұшпен, қара
Есепті толтыру кезінде түзетуге, өшіруге және тазалауға жол
“Салық төлеуші туралы жалпы ақпарат” бөлімінде салық төлеуші
салық төлеушінің тіркеу нөмірі
есп берілетін салық кезеңі
құрылтай құжаттарына сәйкес заңды тұлғаның толық атауы немесе
есеп түрі
егер есеп берілсе алғаш рет – “бастапқа” тор
“Алғашқа төлемдерді есептеу” бөлімінде
701.01.001 жолынжа жер салығының салық салу объектісі болып
701.01.002 жолында растаушы құжаттардың негізінде Қазақстан Республикасының жер
701.01.003 жолында растаушы қүұжаттар негізінде Қазақстан Республикасының жер
701.01.004 жолында есепті салық кезеңіндегі жер телімін иелену
701.01.005 жолында Қазақстан Республикасының жер заңнамасы ережелеріне сәйкес
АМЖ – 1 – ауыл шаруашылығындағы мақсатындағы жерлер
АМЖ – 2 ауыл шаруашылығындағы мақсатындағы жерлер –
ЕМПЖ – ҮҚ – үй қорындағы елді мекен
ЕМПЖ - үй қорындағы жерлерден басқа елді
ЕМПЖ – ҮЖЖУ – елді мекн пункттері жерлері
ӨЖ – елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлері.
ӨЖ-ЕМ – елді мекендер аумағындағы орналасқан өнеркәсіп жерлері.
ЕҚТАЖ-АУМ-1 немесе ЕҚТАЖ-АУМ-2 – ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланылатын
ОҚЖ – ауыл шаруашылығынан басқа өзге де
СҚЖ – АУМ-1 немесе СҚЖ-АУМ-2 - ауыл шаруашылығы
СҚЖ - ауыл шаруашылығынан басқа өзге де
701.01.006 жолында жер телімі топырағы бонитет баллы көрсетілінеді.
701.01.007 жолында жер ьеліміне куәләндыратын құжаттарға сәйкес жер
701.01.008 жолында “Салық кодексін қолданысқа енгізу туралы” Қазақстан
701.01.009 жолында 701.01.007 және 701.01.008 жолдарының айырмасы ретінде
701.01.010 жолында жер салығының базалық ставкасы көрсетілінеді.
701.01.0101 жолында есепті салық кезеңіне жергілікті өкілетті органның
701.01.013 жолында тиісті салық төлеушілер үшін белгіленген коэффициент
701.01.014 жолында 701.01.011, 701.01.012 және 701.01.013 жолдарында
701.01.015 жолында есепті салық кезеңі үшін төлеуге немесе
701.01.016 жолында белгіленген мерзімдер бойынша төлеуге немесе кемуге
ІІІ. Қорытынды
Салық төлеуші салық заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін толық
Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке төленетін басқа да
Салық салудың әділдігі принцип,салық салу жалпыға және міндеттің
Салық - өркениет үшін төленетін төлем. Оның қандай
Салықтан жалтарғаның халықтан жалтарғаның болып шығатынын да түсіну
Салық салынатын база жасау жөніндегі қорытынды жұмыстарға
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында болып жатқан және мейлінше
Салық практикасы мен экономикалық конъюнктура акцизделуге жататын бірқатар
Бұл жерде мынаны атап айту қажет. Кедендік салықтар
Бұдан кейінгі тұрған мәселе қатаң бақылау орнату. Ондай
Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып
Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
1. Салық Кодексi; Салық және бюджетке төленетiн басқа
2. Серкебаев Б. Салық саласына салмақ
Рустемов К. Салық рефорасы уақыт сыны. //Қаржы-қаражат.-2000.-N1.
Әлiмов І. Салық халық несiбесi //Қаржы-қаражат.-2001-N5.
Жүнiсов Б. Нарықтық экономика негiздерi.- Алматы,1999ж.
Назарбаев Н. Қазақстанның егемендi мемлекет ретiнде қалыптасуы мен
Мамыров М. Государство и бизнес.- Алматы, 2002.
Жауапсыздық жарға жығады//Қаржы-қаражат.-2000-N5
- Жер салығы -
2
Үдемелі
Кері үдемелі