Мазмұны
Кіріспе
1.Ақша қаражаттарының, есеп айырысу операцияларының бухгалтерлік есебінің теориялық аспектілері.
1.1.Ақша қаражаттарының, есеп айырысу операцияларының экономикалық мәні.
1.2. Кассадағы және есеп айырысу шотындағы нақты ақшаның есебін
1.3. Банктердегі арнайы және валюталық шоттардағы
ақша қаражаттарының есебі.
2. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-на ұйымдастыру экономикалық сипаттама.
2.1. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның заңдық
статусы және ұйымдастыру құрылымы.
2.2. АФ "Астана почтампы" "Казпочта" ААҚ-ның органдары
және қызметкерлердің жауапкершілігі.
2.3. АФ "Астана почтампы" (Казпочта( ААҚ-ның
есеп саясаты.
2.4. АФ "Астана почтампы" "Казпочта" ААҚ-ның
бухгалтерлік есебін ұйымдастыру.
2.5.Жекеленген құрылымдық бөлімшелерде есеп
жұмысын ұйымдастыру ерекшеліктері.
3. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттарының қозғалысын
3.1. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның
төлем қаблеттілігін талдау.
3.2. "Қазпочта" ААҚ-ның қызметінің тиімділігін және
іскерлік белсенділігін талдау.
3.3. "Қазпочта" ААҚ-ның табыстылық көрсеткіштері
және оларды талдау.
4. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы
және есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттарының есебі
және оны жетілдіру жолдары.
4.1. "Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы және есеп айырысу
шотындағы ақша қаражаттарының есебі.
4.2. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның
ақша қаражаттары қозғалысы туралы есеп беруді құрау.
(тікелей әдіс)
4.3. "Банк-клиент" программасын енгізу.
Қорытынды және ұсыныстар
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе.
Ақша қаражаттары, есеп айырысу операциялары – кәсіпорын қызметі үшін
Жабдықтаушылар мен сатып алушылардың арасында нақты есеп айырысуларды ұйымдастыру
Кәсіпорында өндірістік талаптарды орындаушы персоналымен өзара қарым қатынастар пайда
Кәсіпорындармен, ұйымдармен, мекемелермен есеп айырысулар қолма қол ақшасыз нысанда
Банк пен клиент арасындағы қатынастар келісім шарт түрінде болады.
Есеп айырысу шотынан басқа, банктерде қорларды сақтауға ағымды және
Ақша қаражаттары және есеп айырысу есебінің негізгі талаптары мыналар
ақша қаражаттарының, есеп айырысудың қозғалысы бойынша операцияларды уақытында және
кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қаражаттарының, бағалы қағаздың сақталуына күнделікті,
бюджетпен, банктермен, персоналмен уақытында есеп айырысысуын және дұрыстығын бақылау;
сатып алушылармен және жабдықтаушылармен келісім шарттарда бекітілген есеп айырысысу
мерзімі кешіктірілген қарыздарды шығару үшін, дебеторлармен және кредиторлармен есеп
Берілген дипломдық жұмысымның мақсаты АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ын
- АФ "Астана почтампы" "Казпочта" ААҚ-ның бухгалтерлік есебін ұйымдастыру.
-Жекеленген құрылымдық бөлімшелерде есеп жұмысын ұйымдастыру ерекшеліктері.
-АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттарының қозғалысын талдау.
-АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның төлем қаблеттілігін талдау.
-"Қазпочта" ААҚ-ның қызметінің тиімділігін және іскерлік белсенділігін талдау.
-"Қазпочта" ААҚ-ның табыстылық көрсеткіштері және оларды талдау.
-АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы және есеп айырысу
-"Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы және есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттарының
-АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттары қозғалысы туралы
(тікелей әдіс)
-Ақша қаражаттарының есебін жетілдіру.
-"Банк-клиент" программасын енгізу.
Дипломдық жұмысты жазу барысында экономикалық- статистикалық салыстыру, талдау
1.Ақша қаражаттарының, есеп айырысу операцияларының бухгалтерлік есебінің теориялық аспектілері.
1.1.Ақша қаражаттарының, есеп айырысу операцияларының экономикалық мәні.
Еліміздегі үрдіс пен рыноктық қатынастар жүйесі жылдан жылға дамып
Аралық шаруашылық қатынастарды қағазға түсіру заманынан бастап қалыптасқан бухгалтерлік
Шаруашылық субъектілері, меншік иелігінің кез келген түрлері, рыноктық әрекетке
Меншігінде қаражаттары мен мүліктері, қорлары мен капиталы, алған міндеттемелері,
Кәсіпорындардың шаруашылық қызметі өрісінде болып отыратын, немесе күнделікті нақтылы
Бухгалтерлік есеп жүйесіндегі ақпараттарды өлшеп, тексеру мен бағалау және
Ақша- өлшеу принципінің ең негізгісі. Қызмет атқарушы бухгалтерлер ненің
Сонымен қатар, ағымдағы шаруашылық операцияларының мазмұнын өлшеп, есептеп, бухгалтерлік
Ақшалай өлшем кәсіпорындар меншігінде активті қаражаттардың, міндеттемелер мен меншікті
Радостовец Владимир Константиновичтің "Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп" деген оқулығында, барлық
Ақша қаражаттарын сақтау үшін және заңды тұлғалар арасында есеп
Ф.С.Сейдахметованың "Современный бухгалтерский учет" деген оқулығында көрсетілгендей, есеп беру
Жоспарлы экономикада есеп беру пайдаланушылардың шектелген ортасына ғана көрсетілген-
Бухгалтерлік есеп және оның мазмұны туралы сұрақ, бірінші кезекте
Д.Сансызбаевтің "Қазақстанның ұлттық валютасына тоғыз жыл" деген мақаласында, Қазақстанға
Кешенді факторларды ескере отырып, еліміздің басшысы Н.Ә.Назарбаев 1993 жылдың
Тарихта белгілі, теңге Орта Азияның және Оңтүстік Қазақстанның сауда
"Қазақстан Халық банкі" ААҚ-ның заңдық департаментінің директоры А.Карагусовтың "Банктердің
Мемлекет ұлттық ақшаны енгізе отырып, олардың басқа да жоғары
О.Мырзабаевтың "Өз уақытында өтелген төлемдердің барлығы жақсы" деген мақаласында
Біздің елімізде төлем құралдарының бірнешеуі қолданылуда, оның әрбіреуі әртүрлі.
Енді Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің төлемдік жүйесінің әдістемелік бөлімінің
Бөлшектік саудада қолма қол ақшасыз төлемдерге көшу мемлекет үшін
Қолма қол төлемдерді аударуда ең тиімді құралы төлем карточкасы
Төлем карточкасы- бұл ақша емес, электрондық терминалдар немесе басқа
Барлық шаруашылықтанушы субъектілер өздерінің ақша қаражаттарын сәйкес банк мекемелерінің
Ақша қаражаттарын сақтауға және заңды тұлғалар арасында есеп айырысысу
Банктік шоттар теңгеде және шетелдік валютада жүргізіледі де ,
Корреспонденттік шоттар – банктік операциялардың жеке түрлерін жүзеге асырушы
Ағымды (есеп айырысу( және жинақ шоттар жеке, заңды немесе
Шаруашылықтанушы субъектіге шетелдік валютада қаражаттардың қозғалысының есебіне арналған ағымдық
Субъектілердің шоттарынан қаражатты, оны иеленушінің бұйрығы бойынша есептен шығарады.
Қазақстан Республикасының территориясында төлемдер мен ақша аударуды жүзеге асыруда
Қолма қол ақшасыз есеп айырысудың негізгі формалары төлем тапсырмалар,
Төлеуші мен қаражатты алушының арасындағы есеп айырысу формасы
1.2. Кассадағы және есеп айырысу шотындағы нақты ақшаның есебін
Әрбір кәсіпорындар мен ұйымдардың, шаруашылық субъектілерінің қолда бар нақты
Кассадағы нақты ақша қаражаттары кассирдің мөрі сургуч арқылы басылып
Кассир – материалды жауапты тұлға. Ол кассалық операцияларды жүргізу
Субъект жетекшілері кассадағы ақшаның сақталуын және оны банктен жеткізгенде,
Жалпы касса операцияларының есебі 45 бөлімше (Кассадағы ақша( активті
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық субъектілерінің кассадағы ұлттық валюта
Кассаға ақшаны қабылдау бас бухгалтердің қолы қойылған кіріс кассалық
Кассадан ақша берілгенде жетекші және бас бухгалтердің қолдары қойылған,
Сенімхат бойынша ақша берілгенде шығыс кассалық ордерінде қосымша ақша
Кассалық кіріс ету немесе кассалық шығыс ету ордерлері, сондай-ақ
Кәсіпорынның кассасына нақты ақшаны қабылдау немесе кассадан ақша төлеу
Касса операцияларының есебі кассалық кітапқа тіркеліп отыруы тиіс. Бұл
Күн сайын кәсіпорынның касса қызметкері кассадағы ақша қаражаттарының қалдығын
Жалпы кәсіпорынның кассасындағы шетел валютасы түріндегі ақша қаражаттарының есебі
451-"Кассадағы ұлттық валютасы түріндегі нақты ақша" және 452-"Кассадағы шетел
Кассаға кірістелген кезде 451-"Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма қол
441-"Есеп айырысу шотындағы қолма қол ақша" счеты-кассаға есеп айырысу
333-"Қызметкерлердің және басқа адамдардың қарыздары"-счеты бойынша қызметкерлердің есебіндегі сомалар,
701-"Дайын өнімдерді (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен табыс", 702-"Сатып алынған
Кассадан ақша берілгенде 451- счеты кредиттеледі және мына төмендегі
681-"Персоналдармен еңбек ақысы бойынша есеп айырысу" счеты– кәсіпорын қызметкерлеріне
333-"Қызметкерлер мен басқа адамдардың қарыздары" счеты-кәсіпорын қызметкерлерінің есебіне берілген
Кәсіпорындар мен ұйымдар және мекемелер өздерінің ақша қаражаттарын өздері
441-"Есеп айырысу шотындағы ақша" счеты-кәсіпорынның есеп айырысу шотына өткізілген,
Банкі шоттары теңгемен де, шетелдік валютасымен де ашылуы мүмкін.
Төлем-тапсырмасымен есеп айырысу. Төлем-тапсырмасы бұл субъектінің қызмет көрсететін банкіге
Тапсырмалар банкіге төлем мерзімі келген күннен бастап көрсетіледі. Төлеушінің
Үздіксіз циклді өндіріс субъектілері өндірілген өнімге аванстық төлемдермен есеп
Есеп айырысу шоты бойынша операцияларының есебі 441 "Есеп айырысу
441-"Есеп айырысу шотындағы қолма қол ақша" – счеты дебеттеліп,
451-"Кассадағы ұлттық валюта түріндегі ақша" счеты-кассадан келіп түскен түсім
301-"Алынуға тиісті қарыздар" счеты-сатылған өнім, жұмыс пен қызмет төлем
661-"Тауарлы-материалдық босалқылармен жабдықтау үшін алынған аванстар",662-"Орындалатын жұмыстар және көрсетілетін
441-"Есеп айырысу шотындағы қолма қол ақша" счеты кредиттеледі де,
671-"Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу" счеты-алынған өндірістік қорлар, орындалған
451-"Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма қол ақша" счеты-еңбек ақыға,
401-"Акциялар, 402-"Облигациялар", 403-"Басқа да қаржылық инвестициялар" счеттары-сатылып алынған акциялар,
601-"Банктер несиелері", 602-"Банктен тыс мекемелерден берілген несиелер" счеттары-есеп айырысу
651-"Жеке және мүліктерін сақтандыру бойынша есебі"- жеке және мүліктерін
1.3. Банктердегі арнайы және валюталық шоттардағы
ақша қаражаттарының есебі.
Кәсіпорындар мен ұйымдар, фирмалар өздерінің ақшалай қаржыларын сақтауға банк
Шаруашылық субъектілері 421-"Аккредитивтердегі ақшалай қаржылар"-деп аталатын счетта жабдықтаушы және
Аккредитив-сатып алушыға қызмет ететін банк мекемесінің осы кәсіпорынды немесе
Аккредитив тек бір ғана жабдықтаушымен есеп айырысуға арналады. Ал
Төлеушінің тапсырмасы бойынша аккредитивті ашқан банктің аталуы.
Аккредитивтің түрі және оның орындалуы мен пайдаланылуының әдісі мен
Аккредитив бойынша қаржы алу үшін жабдықтаушының өзіне қызмет ететін
Тауарларды тиеп жөнелткеннен немесе жұмыстарды, қызметтерлді орындағаннан кейін құжаттардың
Басқа да керекті құжаттар мен шарттар.
Аккредитив жабылған уақытта пайдаланылмаған сома сатып алушының банкісіндегі тиісті
Кәсіпорындар мен ұйымдарда шетелдік валютадағы ақша қаражаттарының қозғалысы Қазақстан
Шетелдік валюта-бұл кәсіпорындар мен ұйымдардың және мекемелердің ақшалай қаражаттары
Бағам (курс) – бұл Қазақстан Республикасының Ұлттық банк мекемесі
Бағамдық айырма-бұл екі елдің ақша бірліктерінің арасындағы бағамның өзгеруі
Кәсіпорындар мен ұйымдар басқа шаруашылық субъектілеріне негізгі құралдарды, тауарлы
Кәсіпорындар мен ұйымдар шетел ақша бірлігімен операциялар жасау үшін
452-"Кассадағы шетелдік валюта", 301-"Алынуға тиісті борыштар", 725-"Бағамдық айырмашылығынан алынатын
Ал бұл бойынша 431 және 432-счеттар кредиті бойынша мына
452-"Кассадағы шетелдік валюта", 671-"Жабдықтаушы мердігерлермен есеп айырысу", 844-"Бағамдар айырмашылығы
2. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-на ұйымдастыру экономикалық сипаттама.
2.1. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның заңдық статусы және
Алматы филиалының "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ы Астана қаласының орталығында
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 13.11.95ж. №1521 Қаулысымен, ҚР-дың байланыс Министрлігінің
"Казпочта" ААҚ-ы Почталық байланыстың Республикалық мемлекеттік кәсіпорнының
"Казпочта" ААҚ-ы ҚР-дың заңдылығы бойынша заңды тұлға болып
Республика территориясында почта байланысының негізгі бағыттарының дамуын жүзеге асырады;
почталық төлемнің маркіленген конверттердің, карточкалар мен открыткалардың тираж
почталық төлемдер белгілерін айналымға енгізіп және таратуды жүзеге асырады,
басылымдарды басып шығаруды ұйымдастырады және жөнелтеді.
почта байланысының объектілерінің құрылысына жобалар және сметалардың экспертизасын ұйымдастырады;
облыстық филиалдарда және "Казпочта" ААҚ-ның құрылымдық бөлімшелерінде хаттарды
жылдам және курьерлік пошта қызметтерін көрсетеді;
әуе, теміржол, автомобильді, күш көлікті, теңіз және өзен транспортын,
зейнетақы, стипендия, еңбек ақы төлемдерін жүзеге асырады, оның
жасалған келісім шарттар негізінде кезеңдік басылымдарды басып жеткізу мен
Дүниежүзілік почталық конвенциямен және оны Орындаушы регламентпен қарастырылған міндеттемелермен
почта байланысы мен филателия облысында эксплуатациялық және коммерциялық қызметтің
қорғау қызметін жүзеге асырады: азаматтардың өмірін және денсаулығын қорғау,
хаттық корреспонденцияның, почта байланысының ұлттық және халықаралық рыноктағы почта
транзит бостандығын, почта кеңістігінің бірлігін қамтамасыз ете отырып, халықаралық
дүниежүзілік почталық одақ Актілерімен қарастырылған халықаралық почталық жіберулермен өзара
"Казпочта" ААҚ-ы қызметінің техникалық және ақпараттық қамтамасыздығын жүзеге асырады;
"Казпочта" ААҚ-ы почталық жіберулердің және экономикалық мүддесінің қауіпсіздігін қамтамасыз
"Казпочта" ААҚ-ы Жарғысында қарастырылған банктік және басқа да
коммуналдық төлемдерді жіне салықтық төлемді жинауды ұйымдастырады;
почталық төлем карточкаларын, сонымен бірге халықаралық төлем карточкаларын жасап
почталық байланыс облысында бірлік стандарттарды, нормаларды және ережелерді жасап
Қазақстан Республикасы аңдылығымен тыйым салынбаған, басқа да қызмет түрлерімен
Жоғарыда айтылып кеткен, қызметтің басқа да түрін жүзеге асыру
31.01.2001ж. № 14 ҚР Ұлттық Банкінің лицензиясы негізінде келесі
депозиттер қабылдау, заңды тұлғалардың банктік шоттарын ашу және жүргізу;
депозиттер қабылдау, жеке тұлғалардың банктік шоттарын ашу және жүргізу;
кассалық операциялар: банкноттар мен монеталарды қабылдау, беру, есеп айырысу,
аудару операциялары: заңды және жеке тұлғалардың ақша аудару бойынша
банкноттардың, монеталардың және құндылықтардың жіберілуі мен инкассациясы;
шетел валютасын айырбастау операцияларын ұйымдастырады;
банктік операциялармен қарастырылған басқа да операциялар:
жалға берушінің жалға беретін мүлігіне келісім шарт мерзімі аяқталғанға
меншікті бағалы қағаздар эмиссиясы (акциялардан басқа);
факторингтік операциялар: тауарларды (қызметті, жұмысты) сатып алушыдан, төлемеу тәуекелділігін
форфетингтік операциялар: тауарды (қызметті, жұмысты) сатып алушыдан қарызды міндеттемесін
29.03.2000ж. № 0401200225 бағалы қағаздар бойынша ҚР-дың Ұлттық Комиссиясы
"Казпочта" ААҚ-ында меншік құқығында жекеленген мүлігі бар, заңда қарастырылған
"Казпочта" ААҚ-да өзіндік балансы, мөрі, банктерде шоттары, оның ішінде
"Казпочта" ААҚ-ы Салық төлеуші ретінде Алматы қаласының Алматы ауданы
2.2. АФ "Астана почтампы" "Казпочта" ААҚ-ның органдары
және қызметкерлердің жауапкершілігі.
"Казпочта" ААҚ-ның Органдары болып табылатындар:
жоғарғы орган – акционерлердің жалпы жиналысы;
басқару органы – директорлар Кеңесі;
атқарушы органы – Басқарма Төрағасымен басқарылатын Басқарма.
Басқару функцияларын орындауға уәкілденген және қаржылық құжаттарға бірінші қол
Басқарма Төрағасы;
Басқарма Төрағасының орынбасарлары;
Бухгалтерлік есепті жүргізуге уәкілденген және қаржылық құжаттарға екінші қол
бухгалтерлік есеп және есеп беру Департаментінің директоры – Бас
бухгалтерлік есеп және беру Департаменті директорының орынбасарлары.
"Казпочта" ААҚ-ы филиалдарында бірінші қол қою құқығы директорға және
"Бухгалтерлік есеп туралы" Заңдық күші бар, Қазақстан Республикасы Президентінің
бас бухгалтер қызмет орнына қызметкерді – бухгалтерлік есеп және
бухгалтерлік есеп және есеп беру, салықтық есеп жүйесін ұйымдастырады;
ішкі және сыртқы бақылауды орнатады;
Есеп саясатының құрылуын, бухгалтерлік есепті, оның жағдайларына сәйкес жүргізу.
"Казпочта" ААҚ-ның Бас бухгалтері мынаған жауап береді:
бухгалтерияда қызметкерлердің жұмысын ұйымдастырады және тағайындайды;
бухгалтерлік есепті жалпы жүргізу және салықтық есеп айырысу; "Бухгалтерлік
"Казпочта" ААҚ-ның бухгалтерлік есебін ұйымдастыруға, шаруашылық операцияларды орындау барысында
Бухгалтерлік есеп және есеп беру Департаменті жұмыскерлерінің функционалдық міндеттемелері
"Казпочта" ААҚ жұмыскерлерінің білікті дайындығын анықтау үшін "Қазпочта" ААҚ-ның
2.3. АФ "Астана почтампы" (Казпочта( ААҚ-ның
есеп саясаты
(Қазпочта( ААҚ-ның есеп саясаты 2001 жылдың 7 шілдесінен №
"Қазпочта" ААҚ-ның есеп саясаты "Бухгалтерлік есеп туралы" Заңдық күші
"Қазпочта" ААҚ-ның Есеп саясаты Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп пен
"Казпочта" ААҚ-ның Есеп саясатында келесі өзгертулер мойындалмайды:
Шаруашылық қызметінде Есеп саясатын бұрын болған операциялар мен жағдайлардан
Бұрын да болмаған немесе заңсыз болып табылатын шаруашылық
Есеп саясатына өзгертулер енгізілген жағдайда, бұл өзгертулер міндетті түрде
Есеп саясатын, оның принциптері мен негіздеріне сәйкес "Казпочта" ААҚ-да
Есеп саясатын құрау және жасау кезінде, регламенттелген 1-БЕС "Есеп
Есепте өңделген мәліметтер негізінде, қазіргі Есеп саясатына сәйкес әр
"Казпочта" ААҚ-ы мыналарға есеп береді:
Қазақстан Республикасы қаржы Министрлігінің мемлекеттік мүлік пен жекешелендіру Комитетіне
"Казпочта" ААҚ-ы тіркелу жері бойынша салықтық органға бекітілген көлемде
территориалды орнына қарай статистика бойынша Қазақстан Республикасы Агенттігіне;
табиғи монополияны реттеу бойынша, бәсекені қорғау жіне шағын бизнесті
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, бекітілген көлемде және мерзімде;
Транспорт және коммуникация Министрлігіне, бекітілген көлемде және мерзімде есеп
2.4. АФ "Астана почтампы" "Казпочта" ААҚ-ның
бухгалтерлік есебін ұйымдастыру.
Қазіргі кезде Есеп саясатының негізгі мақсаты- капиталдың, активтердің, міндеттемелердің,
тиімді менеджмент үшін;
өз уақытында және дұрыс салықтық аударымдарды жүзеге асыру үшін;
"Казпочта" ААҚ-ның қызметінің барлық жүйесі шартты түрде мына
Қаржылық есеп Бас шоттар жоспарының 10-80 бөлімдерінің синтетикалық шоттарында
қаржылық есеп сыртқы пайдаланушылар үшін ашық және "Казпочта" ААҚ-ның
Өндірістік есеп Бас шоттар жоспарының 90-95 бөлімдерінің синтетикалық шоттарында
Орындау барысында альтернативті шешімдер варианттарын қарастырған кездегі табыстар мен
Бас шоттар жоспарының 90-95 бөлімдерінің шоттарының қалдығы есепті кезкң
Статистикалық есебі қаржылық есеп мәліметтеріне негізделеді, статистика бойынша Қазақстан
Салықтық есеп салық заңдылығына сәйкес бухгалтерлік есептің қорытынды нәтижелерінің
Басқару есебі- "Казпочта" ААҚ жетекшісінің тапсырмасы бойынша, қаржылық, өндірістік,
Бухгалтерлік жазбалардың үздіксіздігі келесі тәртіппен анықталады.
Қаржылық-шаруашылық операцияларды тіркеудің бастапқы құжаттары: келісім шарттар, келісімдер, бұйрықтар,
Бастапқы құжаттар негізінде, жоғарыда айтылғандай, инициативті құжаттардың мазмұнына қарай,
Бастапқы құжаттардың мәліметтері келісім шарттар мен операциялардың өткізу мөлшеріне
Бухгалтерлік есеп жүйесіндегі жазбалар жұмысшы шоттар жоспар жіктеліміне сәйкес
Есепте өңделген мәліметтер негізінде, әр түрлі қолданушылар үшін қаржылық,
Құжаттар қозғалысының үздіксіздігі, орындалушылар тізімі, бухгалтерияға келіп түсу мерзімі,
Технологиялық құжат айналымының сақталуына, құжаттардың өз уақытында және сапалы
Орындаушылардың құжат айналымы графигінің сақталуы, "Қазпочта" ААҚ-ның сәйкес бөлімшелерінің
Құжаттар мен мәліметтердің толтырылуы тәртібі және бухгалтерияға көрсетілуі –
Бухгалтерлік есепті жүргізу тәсілдері мыналар:
Синтетикалық, аналитикалық есептің регистрлерін және қаржылық есеп беруді жүргізу
Шаруашылық операциялардың болған кезінде бастапқы құжаттарды толтыру үшін -
Персоналды компьютер есебінде "Қазпочта" ААҚ-ы қамтамасыз етеді:
Бухгалтерлік есеп мәліметтері ай сайын қағазға көшіріліп, орындаушылардың қолы
Есеп мәліметтерін әр айдың соңына (ағымдағы архив) дискетаның
Есепті – бухгалтерлік ақпараттың сақталуы және жойылуы заңдылықтар талабына
"Қазпочта" ААҚ-ның қаржылық-шаруашылық қызметінің заңға сәйкестігін бақылауы, заңмен анықталған
Шаруашылық операциялар мен тауарлы-материалдық қорлардың аналитикалық есебін жүргізу формасы
Жылдық есеп беру тәуелсіз ішкі аудитордың тексерісінен кейін жарияланады.
2.5.Жекеленген құрылымдық бөлімшелерде есеп
жұмысын ұйымдастыру ерекшеліктері.
"Қазпочта" ААҚ-ның жекеленген құрылымдық бөлімшелері – заңды тұлға болып
Филиалда өзінің бухгалтериясы болады, филиалдың бас бухгалтерімен басқарылады және
Бухгалтерлік есеп жүргізу, қаржылық есеп беру және ҚР бухгалтерлік
"Қазпочта" ААҚ-ы филиалдарға "Казпочта" ААҚ келісімімен және филиал өтініші
Филиал туралы жағдайларға сәйкес, филиалдарда өзінің атауы мен мөрі
Филиалдар "Казпочта" ААҚ-мен және басқа да бақылаушы органдар бекіткен
Байланыс бөлімдерінде, аудандық (қалалық) филиал бөлімшелерінде операциялар есебі,
3. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттарының қозғалысын
3.1. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның
төлем қаблеттілігін талдау.
Рыноктық экономикаға көшуден шаруашылықтанушы субъектілердің қызметінің нәтижесін талдау әдістемесінде
Балансты талдау баланс нәтижесінің өзгеруін, яғни есепті кезеңдегі оның
Қаржылық жағдайды талдау үшін қаржылық тұрақтылығын талдаудан бастау керек.
Баланс активінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдауы кәсіпорынның барлық
1-кесте.
"Қазпочта" ААҚ-ның баланс активінің құрамы және орналасуы, мың теңге
Көрсеткіштер 2000 жыл 2001 жыл 1ж. өзгеріс
(+;-) Пунктегі құрылымы,%
Сома,мың тг үлес салмағы,% Сома,мың тг үлес салмағы,% Мың
Активтер құны, барлығы
Оның ішінде
1.1.Ұзақ мерзімді активтер, оның ішінде
а)негізгі қорлар
б)материалдық емес активтер
в)дебеторлық қарыз
1.2.Ағымдағы активтер
оның ішінде:
а)тауарлы-материалдық қорлар
б)келер кезең шығыны
в)дебеторлық карыз
г)басқада дебеторлық қарыз
д)қолда бар нақты ақша
е)Қазпочтаның басқа банктерде коррес-к шот
ж)күмәнді қарыз бойынша резерв
102125
30813
30562
87
164
71312
9885
125
55416
210
2891
2785
-248
100
30,17
29,93
0,08
0,16
69,83
9,68
0,12
54,26
0,21
2,83
2,73
148437
37481
36310
94
1077
110956
11617
62
3399
130
11866
83882
-3557
100
25,25
24,46
0,06
0,73
74,75
7,83
0,04
2,29
0,09
7,99
56,51
+46312
+6668
+5748
+7
+913
+39644
+1732
-63
-52017
-80
+8975
+81097
+3805
+45,35
+21,64
+18,81
+8,05
+556,71
+55,59
+17,52
-50,4
-93,87
-38,1
+310,45
+2911,9
+1534,3
Х
-4,92
-5,47
-0,02
+0,57
+4,92
-1,85
-0,08
-51,97
-0,12
+5,16
+53,78
Кестеден көріп отырғанымыздай, активтердің нақты құнын көрсететін баланс валютасы
Кестеден ұзақ мерзімді активтерден ағымдағы активтер қорлары жоғарылаған.
Келесі көрсеткіш ағымдағы активтердің баланс валютасындағы бөлігін анықтаудың маңыздысы-активтердің
Талданып отырған кәсіпорнымызда бұл коэффициенттің деңгейі 2000 жылы 0,69
Келесі кәсіпорын активтерін тиімді орналасуын сипаттаушы ерекше көрсеткіш, мобильдік
Талданып отырған кәсіпорнымызда бұл қатынастың деңгейі 2000 жылы 2,31
Осыған сәйкес, кәсіпорынның минималды қаржылық тұрақтылығында тек міндеттемелер кепілдемелігіне
Келтірілген мәліметтер кәсіпорын активтерінің жағдайы жалпы жағымды динамиканы көрсетіп
Айналым қорларының мобильділік коэффициенті мобильді бөлігінің үлес салмақтарының (ақша
Мобильдірек қорлар сомасының артуы және айналым қорларының мобильділік коэффициентінің
2001 жылы кәсіпорынның материалдық айналым қорлары 7,83%-ға өсіп 11617
2001 жылы дебеторлық қарыз елеулі төмендеген. Егер ол 2000
Бірақ та кестеден көріп отырғанымыздай, күмәнді қарыздар бойынша резерв
Кәспорнымызда өтімді емес, қиын өтетін тауарлы-материалдық қорлардың болмауы, дебеторлық
Енді кәсіпорнынның қаржылық тұрақтылығын талдаудың келесі әрекеті, баланс активінің
Рыноктық қатынастар жағдайында кәсіпорынның қызметінің дамуы, өзін өзі қаржыландыру
Активтердің құралу көздерін талдау процесінде меншікті және тартылған
Меншікті капиталдың нақты мөлшерін бекітумен қатар, оның жалпы сомасындағы
Тәуелсіздік.к=Меншікті.к/Авансталған.к
Бұл көрсеткіштің минималды мөлшері 0,5 деп бағаланады, ол кәсіпорынның
Қаржылық есеп берудің активтерінің құралу көздерінің құрылымын зерттеу үшін
Кесте-2.
"Қазпочта" ААҚ-ның 2000-2001жж. жағдайы бойынша авансталған капитал құрамы мен
Көрсеткіштер 2000 жылы 2001 жылы 1 ж.өзгерісі (+;-) Пункт
Сома, мың тг үлес салмағы,% Сома,мың тг үлес салмағы,%
1.Авансталған капитал, барлығы, оның ішінде
1.1.Меншікті капитал
1.2.Қарызды капитал, оның ішінде
ұзақ мерзімді 102125
44687
57438
4 100
43,76
56,24
0,01 148437
49298
99139
616 100
33,21
66,79
0,62 +46312
+4611
+41701
+612 +45,35
+10,32
+72,6
+15300 Х
-10,55
+10,55
+0,61
2.Тәуелсіздік коэффициенті (1.1/1) Х 0,4376 х 0,3321 х х
3.Қаржыландыру коэффициенті (1/1.2) Х 0,778 х 0,497 х х
4.Қарызды және меншікті капиталдың қатынас коэффициенті (1.2/1.1) Х 1,285
5.Инвестициялау коэффициенті Х 1,462 х 1,358 х х -0,104
Кесте мәліметтерінен кәсіпорынның активінің құралу көздері 2001 жылы 46312
Тәуелділік.к=Тарт.к/Авансталған.к немесе Тәуелд.к=1-Тәуелс.к
Бұл коэффициент аванстық капиталдың жалпы сомасындағы қарыздық бөлігін сипаттайды.
Қаржылық тұрақтылықты сипаттайтын келесі көрсеткіш қаржыландыру коэффициенті, меншікті капиталдың
Қарж.тұр.к=Меншікті.к/Тартылған.к
Бұл коэффициент деңгейі жоғары болған сайын, банктер мен инвесторлардың
Коэффициент кәсіпорынның қандай бөлігі меншікті қорлар есебінен, қандай бөлігі
Бұл көрсеткіш үшін О.В.Ефимованың айтқанын келтірейік: Кейбір жағдайларда меншікті
Қаржыландыру коэффициентіне кері көрсеткіш-қарызды және меншікті қорлардың қатынасты коэффициенті,
Кқарызды/меншікті=Тартылған.к/Меншікті.к.
Бұл коэффициент кәсіпорын меншікті қорлар активінің бір теңгесіне салынған,
Кәсіпорын минималды қаржылық тұрақтылығын сақтауда, бұл коэффициент ағымды және
Кәсіпорынның тәуелсіздік деңгейін сипаттайтын маңызды көрсеткіштің бірі, қаржылық тұрақтылық
Қт.к=Мк+Мұз.мерз./Ак=49298+616/148437=0,336
Автономия коэффициентімен салыстырғанда бұл жұмсақ көрсеткіш. Батыс тәжірибесінде коэффициенттің
Капиталдың рационалды құралу құрылымын анықтау үшін жоғарыда келтірілген көрсеткіштермен
Бұл меншікті капиталдың негізгі қорларды сатып алуға ғана емес,
Активтердің құралуының идеалды варианты, меншікті капитал барлық негізгі капиталдың
Кәсіпорын капиталын пайдаланудың басқа көзқарасы – меншікті капиталды тек
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың келесі әрекеті оның өтімділігін талдау
Актив және пассив баптарын топтау - қатаң анықталған тәртіпте
А1 >= П1
А2 >= П2
А3 >= П3
А4 =1
4 Ағымды өтімділік коэффициенті 2,435 1,401 Ағымдағы активтер
Ағымды міндеттеме >=2
Кәсіпорнымыздың жалпы өтімділік коэффициенті есепті жылы 1,088, яғни минималды
3.2. "Қазпочта" ААҚ-ның қызметінің тиімділігін және
іскерлік белсенділігін талдау.
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін және іскерлік белсенділігін талдау және бағалау
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі қаржылық аспектіде ең алдымен оның қорларының
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы активтерге салынған қорлар қанша уақытта нақты
Жоғарыда айтылғандай активтердің жеке түрлері әртүрлі айналым жылдамдығы бар,
Іскерлік белсенділік коэффициенті кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалауда маңызы зор,
Кәсіпорынның іскерлік белсенділік көрсеткіштеріне келесі коэффициенттер жатады. Оны кестеден
5-кесте.
"Қазпочта" ААҚ-ның іскерлік белсенділік коэффициенттері.
Коэффициенттер 2ж. Орташа 2000 жыл 2001 жыл Ауытқуы (+;-)
Капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті=өнім өткізуден түсімнің авансталған капиталға қатынасы
Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті=өнім өткізуден түсімнің меншікті капиталға қатынасы
Ағымды активтердің немесе айналым капиталының айналымдылық коэффициенті=өнім өткізуден түсімнің
Ағымдағы активтердің бір реттік айналымының ұзақтығы=360-тың ағымдағы активтер айналымдылық
Жалпы капиталдың айналымдылық коэффициенті кәсіпорындағы жалпы капиталды пайдалану тиімділігінің
-138589 мың теңге (-256499+117910).
Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті біздің кәсіпорында елеулі қысқарған. Егерде
Кестеден ағымдағы активтер айналымының жылдамдығы 3,646-дан 1,095 ретке
3.3. "Қазпочта" ААҚ-ның табыстылық көрсеткіштері
және оларды талдау.
Рыноктық экономика жағдайында кәсіпорынның қызмет етуінің экономикалық мақсатқа сәйкестігін
Табыс-бұл есепті кезең ағымында қорлардың қосылу нысанында, актив құнының
Рынок жағдайында табыстың рөлі едәуір өскен. Бізге белгілі, жоспарлы
Табыстылықтың относительдік көрсеткіштеріне кәсіпорын қызметінің тиімділігін сипаттаушы рентабельділіктің көрсеткіштері
Кәсіпорынның активтерін тиімді пайдалану – берілген кәсіпорынға қорларды салудың
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі мына формула бойынша анықталады:
Табыстылығы активтер=Таза пайда/Жалпы активтер
Талданып отырған кәсіпорынның мәліметтері бойынша жиынтық капиталдың табыстылық коэффициенті
6-кесте.
"Қазпочта" ААҚ-ның авансталған капиталының табыстылық деңгейі.
Көрсеткіштер 2000 жыл 2001жыл Ауытқу (+;-)
1.Таза пайда, мың теңге
2.Жалпы авансталған активтер, мың теңге
3.Жалпы активтердің табыстылық деңгейі, % 18866
102125
18,47 21014
148437
14,16 +2148
+46312
-4,31
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі өткен жылмен салыстырғанда 4,31%-дық пунктіге
Сандық факторға кәсіпорынның орташа жылдық активтер құнын, ал сапалыққа
Бұл екі фактордың шыққан ауытқуға (-4,31) әсерін анықтау үшін,
Алайда осы әдістеме бойынша фактордың әсерін өлшеуі біршама түзу
Осыдан таза пайданың құралуында, іскерлік белсенділік көрсеткіштерінің бірі болып
Жалпы активтердің табыстылық деңгейінің өзгеруіне келесі факторлар әсерін тигізеді:
1.Өткізілген өнімнің табыстылық деңгейі - кәсіпорын табыстылығының относительдік көрсеткіші.
2. Жалпы активтердің айналымдылығы.
Бұл факторлар әсерін талдау үшін келесі талдау кестесі құрайық.
7-кесте.
Авансталған капиталдың табыстылық деңгейіндегі ауытқуға өткізілген өнім мен активтер
Көрсеткіштер
2000 жылы
2001 жылы
Ауытқуы (+;-) Коффициент өзгерісінен
Сату табыстылығы Активтер айналымдылығы
1.Таза пайда, мың теңге
2.Сатудан түскен табыс, мың теңге
3.Жалпы активтердің құны, мың теңге
4.Жалпы активтердің табыстылық деңгейі, %
5.Өткізілген өнімнің табыстылық коэффициенті,%
6.Активтер айналымдылығы коэффициенті
18866
260036
102125
18,47
7,26
2,55 21014
121476
148437
14,16
17,3
0,82 +2148
-138560
+46312
-4,31
+10,04
-1,73 Х
Х
Х
+8,21
х
х
Х
Х
Х
-12,52
х
х
Бұл жерде шартты көрсеткіш активтердің табыстылық деңгейі болады (Та),
Та= 7,26*0,82=5,95%
Осы көрсеткішті және активтердің табыстылық деңгейінің көрсеткішін пайдалана отырып,
Өткізілген өнімнің табыстылық коэффициентінің өзгеруі:
14,16-5,95=+8,21
Жалпы активтердің айналымдылық коэффициентінің өзгерісі:
5,95-18,47=-12,52.
Яғни, жалпы активтердің табыстылық деңгейінің төмендеуіне активтер айналымының баяулағаны,
Келесі кезекте "Қазпочта" ААҚ-ның қаржылық нәтижесін талдаймыз. Себебі кез-келген
8-кесте.
"Қазпочта" ААҚ-ның қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі, мың теңге.
Көрсеткіштер 2000 жыл 2001 жыл
Негізгі қызметтен түскен түсім
Негізгі қызметке кеткен шығын
Оның ішінде: кезең шығындары
Негізгі қызмет нәтижесі
Негізгі емес қызмет нәтижесі
Салық салуға дейінгі қызмет нәтижесі
Салық салудан кейінгі қызмет нәтижесі
Таза пайда
Рентабельділігі, % 260036
262527
19228
-2491
21438
18947
18866
18866
7,19 121476
94206
24695
27270
562
24323
21014
21014
22,3
Зерттеліп отырған шаруашылықта қызметінің нәтижесін есептей келе, мынадай қорытынды
4. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы және есеп
4.1. "Қазпочта" ААҚ-ның кассадағы және есеп айырысу шотындағы ақша
"Қазпочта" ААҚ-ы Қазақстан Республикасы Ұлттық банкімен, оның ведомство астындағы
Корреспонденттік шот-бір банктің тапсырмасы бойынша корреспонденттік келісім шарт негізінде
Банктер арасындағы корреспонденттік қатынастар клиенттерге оперативті және толық қызмет
Корреспонденттік шоттар бойынша банкаралық төлемдерді жүргізу Қазақстан Республикасы заңдылығымен,
"НОСТРО" корреспонденттік шоттар бойынша банк аралық төлемдерді жүргізу
Күнделікті төлемдерді теңгеде жүргізу электрондық каналдар байланысы "Қазпочта"
Бірлік корреспонденттік шоттың теңгеде жүргізілу жұмысы Қазақстан Республикасы Ұлттық
Бірлік корреспонденттік шот бойынша төлемдерді жүргізуді операциондық департамент қамтамасыз
-филиалдардан төлемдер бойынша ақпаратты қабылдайды және береді;
-банк аралық есеп айырысулардың Қазақстандық орталығынан және Қазақстан Республикасы
-ұлттық валютада және басқа елдің валютасында филиалдардың субкорреспонденттік шоттарын,
-Қазақстан Республикасы Ұлттық банк Басқармасында ашылған төлемдік жүйесіндегі сыртқы
-басқа да корреспонденттік шоттар жағдайын бақылайды;
-Ұлттық банкіге филиалдардың басқа банктерге адрестеген есеп айырысу құжаттарын
Сыртқы және ішкі корсшоттың салыстырылуы күнделікті жүргізіледі және егерде
"Қазпочта" ААҚ-ы бірлік корреспондеттік шотқа көшуіне байланысты банкаралық есеп
Бұл шотқа келіп түскен ақша қаражаттарын есепке алу Бас
Әрбір кәсіпорындар мен ұйымдардың, шаруашылық субъектілерінің қолда бар нақты
Кассир – материалды жауапты тұлға. Ол кассалық операцияларды жүргізу
Субъект жетекшілері кассадағы ақшаның сақталуын және оны банктен жеткізгенде,
Жалпы касса операцияларының есебі 45 бөлімше (Кассадағы ақша( активті
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық субъектілерінің кассадағы ұлттық валюта
4.2. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның
ақша қаражаттары қозғалысы туралы есеп беруді құрау. (тікелей әдіс)
Кез келген кәсіпорынның нәтижелік мақсаты ақша түріндегі пайда табу
Бухгалтерлік есептің күрделенген жүйесі қаржылық шарушылық қызмет нәтижесінен ақша
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп кәсіпорынның операциондық, инвестициялық және
Ақша қаражаттары қозғалысының есебі есепті кезеңге ғана құралады. Оның
Есеп беруді құраудың бірінші этапы ақша қаражаттары қозғалысын операциондық
Кассалық әдісте есептеу әдісінен қаржылық нәтиже туралы есеп беруді
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп берудің мақсаты. Кез-келген кәсіпорынның
Операциондық қызметтегі ақша қозғалысын анықтау үшін тікелей әдіс пайдаланылған.
Тікелей әдісте ақша қозғалысының негізгі түрлері ашылады. Операциондық қызметте
Оны келесі "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттары қозғалысы туралы есеп
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп беру – тікелей әдіс.
1 қаңтар 2002 жыл
Кәсіпорын: "Қазпочта" ААҚ-ы
Мекен жайы: Астана қаласы Ауезов к,71 үй
Қызмет түрінің саласы: басқа да
Өлшем бірлігі: мың теңге
Ұйымдастыру құқықтық формасы түрі: меншік
Көрсеткіштер атауы 2000 жыл 2001 жыл
1. Операциондық қызметтен ақшаның қозғалысы
1. Ақшаның ағыны: 1048273 1633746
Өнім (қызмет, жұмыс) сатудан табыс 139891 106481
Алынған аванстар 25675 36228
Несие үшін сыйақылар
Дивидендтер
Роялти
Басқа да түсімдер 882707 1491037
2. Ақшаның шығуы: 1049349 1542384
Жабдықтаушылар мен мердігерлер шоты бойынша 27813 68028
Берілген аванстар 7530 1585
Еңбек ақы төлеу бойынша 33490 42682
Салықтар бойынша 13875 14901
Несие үшін сыйақыларды төлеу
Басқа да төлемдер 966641 1415188
3. Операциондық қызмет нәтижесінде ақшаның өсуі(+)/төмендеуі(-) -1076 91362
2.Инвестициялық қызметтен ақшаның қозғалысы
1. Ақшаның түсуі: 81 55
Материалдық емес активтерді өткізуден
Негізгі қорларды өткізуден 81 55
Басқа да ұзақ мерзімді активтерді өткізуден
Басқа да түсімдер
2. Ақшаның шығуы: 463 1345
Материалдық емес активтерді сатып алу 63 38
Негізгі қорларды сатып алу 403 1307
Басқа ұзақ мерзімді активтерді сатып алу
қаржылық инвестициялар алу
Басқада төлемдер
3. Инвестициялық қызмет нәтижесінен ақшаның өсуі(+)/төмендеуі(-) -382 -1290
3. Қаржылық қызметтен ақшаның қозғалысы
1. Ақшаның түсуі: 0 0
Акцияларды және бағалы қағаздарды шығарудан
Банктерден несие алу
Басқа да түсімдер
2. Ақшаның шығыны: 0 0
Банктер несиесін өтеу
Меншікті акцияларды сатып алу
Дивидендтер төлеу
Басқа да төлемдер
3.Қаржылық қызмет нәтижесінен ақшаның өсуі(+)/ төмендеуі(-) 0 0
Барлығы: Ақшаның өсуі(+)/төмендеуі(-) -1458 90072
Есепті кезең басындағы ақша 7134 5676
Есепті кезең аяғындағы ақша 5676 95748
Директор
Бас бухгалтер
4.3. "Банк-клиент" программасын енгізу.
Кез келген бизнесте жоғары құндылықтардың бірі – кез келген
Бүгінгі күнгі технологиялар істі басқару және қол жеткізуде электрондық
электронды түрде төлем құжаттарын құруға және беруге;
банкке валютаны сату немесе сатып алу заявкасын беруге;
банктен шоттары бойынша выпискаларды алуға;
банкттен толық форматты төтөлем тапсырмаларын алуға;
банктен электронды түрде төлем тапсырманы орындаумен алуға;
берілген төлем тапсырмаларының архивін жүргізуге.
Бұл жүйені орнату үшін:
-"Мастер-банкпен" келісім шарт жасау;
-Интернетке қосылған компьютер немесе модемі бар персоналды компьютердің болуы.
Программалық қамтамасыз етудің инсталляциясы мен қалпына келтіруі және де
Жабдықтаудың технологиялық талаптары:
-іntel 486 және одан жоғары процессоры;
-операциондық ес көлемі 4 Мб (8 Мб және одан
-қатты дискіде бос орын 10 Мб-тан жоғары;
-HAYES кодтарын (USB емес) ұстаушы модемі;
WІNDOWS 95 және одан жоғары операциондық жүйесі.
Ұсынылып отырған жүйенің құндылығы көрініп тұратын үш аспекті бар
кез келген байланыс каналымен жұмыс істеу мүмкіндігі;
құжат айналымының жоғары жылдамдығы;
жоғары ақпараттық қауіпсіздік.
Электрондық құжат айналымында пайдаланылатынын басқа жүйелермен салыстырғанда "Банк-клиент" құжаттарды
Кешен архивті құжаттардың ізденісін және қарауын жүргізуді, банкке төлем
"Банк-клиент" жүйенің функциясы:
-клиенттің төлемдік құжаттарын басып шығару, енгізу және редакторлау;
-Құжаттарды қабылдау, беру функциясы (төлем-тапсырмалар, валютаны аударуға өтініш, қосымшалар
-анықтамалық ақпаратын жүргізу;
-архивті жүргізу;
-банкпен конференция режимі;
-көп функционалдық ортада жұмыс істеу мүмкіндігі.
Бұл функциялардың барлығы "Банк-клиент" тізімнің екі аяғында әрекет етеді.
Қаржылық құжаттармен жұмыс істуші менеджерге практикада мәліметтермен жұмыс істеуде
Төлем құжаттарын офистан шықпай алуға және жіберугі мүмкіндігі ,
-банкттен ақпаратты оперативті алуға, оның ішінде қаржылық шоттардың құжаттардың
-АРМ-де дайындалған құжаттарды шаблондарға сәйкес басып шығаруға, есеп берулерді
-банкпен берілген глобальдық анықтамаларды пайдалану;
-мәліметтердің локальді анықтамаларын құруға және басқаруға;
-құралатын құжаттардың автоматты номірлеу режимін бекіту;
Банкпен байланысу сеансы процесінде банктен ақпаратты (құжаттарды) қабылдау және
Қорытынды және ұсыныстар.
Зерттеу объектісі ретінде Алматылық филиалы "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 13.11.95ж. №1521 Қаулысымен, Қазақстан Республикасының байланыс
"Казпочта" ААҚ-ы Почталық байланыстың Республикалық мемлекеттік кәсіпорнының
Ақша қаражаттары, есеп айырысу операциялары – кәсіпорын қызметі үшін
Ақша қаражаттарын сақтау үшін және заңды тұлғалар арасында есеп
1.Ақша қаражаттары және есеп айырысу есебінің негізгі талаптары мыналар
ақша қаражаттарының, есеп айырысудың қозғалысы бойынша операцияларды уақытында және
кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қаражаттарының, бағалы қағаздың сақталуына күнделікті,
бюджетпен, банктермен, персоналмен уақытында есеп айырысысуын және дұрыстығын бақылау;
сатып алушылармен және жабдықтаушылармен келісім шарттарда бекітілген есеп айырысысу
мерзімі кешіктірілген қарыздарды шығару үшін, дебеторлармен және кредиторлармен есеп
2.Барлық шаруашылықтанушы субъектілер өздерінің ақша қаражаттарын сәйкес банк мекемелерінің
3. Банкі шоттары теңгемен де, шетелдік валютасымен де ашылуы
4.Әрбір кәсіпорындар мен ұйымдардың, шаруашылық субъектілерінің қолда бар нақты
Жалпы касса операцияларының есебі 45 бөлімше (Кассадағы ақша( активті
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық субъектілерінің кассадағы ұлттық валюта
451-"Кассадағы ұлттық валютасы түріндегі нақты ақша" және 452-"Кассадағы шетел
5.Кәсіпорындар мен ұйымдар, фирмалар өздерінің ақшалай қаржыларын сақтауға банк
6. АФ "Астана почтампы" "Қазпочта" ААҚ-ның ақша қаражаттарының қозғалысын
- Ақша қаражаттарының есебін жетілдіру
-"Банк-клиент" программасын енгізу.
1-кестеде көрсетілгендей, активтердің нақты құнын көрсететін баланс валютасы 2001
Кәсіпорынның өтімділігін талдау 3-кестеде, активтердің бірінші тобы (А1) ,
2-ші топтың активі мен пассивін салыстыру жақын арадағы төлемдік
Жалпы 1-ші және 2-ші топтарының актив және пассив баптары
Біздің кәсіпорнымызда 2000-2001 жылдарға едәуір төлемдік артықшылықтар бар. 2000
Кәсіпорнымыздағы жалпы активтердің табыстылық деңгейі өткен жылмен салыстырғанда
Сандық факторға кәсіпорынның орташа жылдық активтер құнын, ал сапалыққа
Бұл екі фактордың шыққан ауытқуға (-4,31) әсерін анықтау үшін,
7."Қазпочта" ААҚ-ы Қазақстан Республикасы Ұлттық банкімен, оның ведомство астындағы
Корреспонденттік шот-бір банктің тапсырмасы бойынша корреспонденттік келісім шарт негізінде
"Қазпочта" ААҚ-ы бірлік корреспондеттік шотқа көшуіне байланысты банкаралық есеп
Бұл шотқа келіп түскен ақша қаражаттарын есепке алу Бас
8. Әрбір кәсіпорындар мен ұйымдардың, шаруашылық субъектілерінің қолда бар
Жалпы касса операцияларының есебі 45 бөлімше (Кассадағы ақша( активті
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық субъектілерінің кассадағы ұлттық валюта
9. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп берудің мақсаты. Кез-келген
"Қазпочта" ААҚ-ының операциондық қызметтегі ақша қозғалысын анықтау үшін тікелей
Тікелей әдісте ақша қозғалысының негізгі түрлері ашылады. Операциондық қызметте
10. Кез келген бизнесте жоғары құндылықтардың бірі – кез
Банк клиент-бұл клиеттерге өзінің қаржылық құйылуларын оперативті басқаруға мүмкіндік
электронды түрде төлем құжаттарын құруға және беруге;
банкке валютаны сату немесе сатып алу заявкасын беруге;
банктен шоттары бойынша выпискаларды алуға;
банкттен толық форматты төтөлем тапсырмаларын алуға;
банктен электронды түрде төлем тапсырманы орындаумен алуға;
берілген төлем тапсырмаларының архивін жүргізуге.
Қолданылған эдебиеттер тізімі.
"Шаруа қожалығы туралы" Қазақстан Республикасының заңы. Ақмола, 1998ж. 31
"Почта туралы заң" // Астана ақшамы, 2003ж. Ақпан
3. 1995 жылғы 26 желтоқсанда шыққан Қазақстан Республикасы Президентінің
4. Бухгалтерлік есеп бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық комиссиясының 1996
5. 4-Бухгалтерлік есеп стандарты "Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп
6. Баканова М.И., Шереметта А.Д. Курс экономического анализа.-Москва: Финансы
7. Ван Хорн Джеймс К. Основы управления финансами. -
Дюсембаев К.Ш. " Финансовый анализ предприятия", Алматы 1998г.
Дюсембаев К.Ш., Егембердиева С.К., Дюсембаева З.К. "Аудит и анализ
10. Донцова Л..В. Никифорова Н.А.., Анализ бухгалтерской
отчетности.- Москва: ДИС, 1998.
11. Дробозина Л..А.. Окунева Л..П., Андросова Л..Д. и др.
12. Иманғажин Ш.И. Финансово-экономический анализ результатов производственной деятельности
13. Коласс Бернар. Управление финансовой деятельностью предприятия. – Москва:
14. Кравченко Л..И. Анализ финансового состояния предприятия. – Минск:
Козлова Е.П., Парашутин Н.В., Бабченко Г.Н., Галанина Е.Н. "Бухгалтерский
16. Лаврушин В.К. "Деньги, кредит, банки" , Москва 2000г
17. Маркин Ю.П. Анализ внутрихозяйственных резервов.- Москва: Финансы и
18. Негашев Е.А.. Анализ финансов предприятия в условиях
19. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет
20. Русак Н.А.., Русак В.А.. Финансовый анализ субъекта хозяйствования.-
Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В. "Кәсіпорындардағы бухгалтерлік есеп"
Сейдахметова Г.С. "Современный бухгалтерский учет" Алматы 2000г
23. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. – Минск:
24. Савицкая Г.В. Теория анализа хозяйственной деятельности.- Минск.: ИСЗ,
25. Стоун Д.Р., Хитчинг К.М. Бухгалтерский учет и финансовый
26. Турсумбаев Б.М., Петренко И.Я.. Исмуратов С.Б. "Основы организации
27. Шишкин А.П. "Бухгалтерский учет и финансовый анализ на
Овсийчук М.Ф. "Управление денежными средствами",
// Аудитор, 5`1996.
29. "Отчет о движении денежных средств" // Библиотека бухгалтера
30. Шиловская Л.П., Маслова И.Б., Лишанский М.Л. "Организация расчетов
31. Хурсевич С.Н. "Перспективы денежного и неденежного исполнения бюджетов".
3
10