Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Факультет: «Инженерлік Экономикалық»
Кафедрасы: «Қолданбалы Информатика»
Курстық жұмыс
Пәні: «Программалау тілдері»
Тақырыбы: «Турбо Паскальда екі өлшемді массивтерді
ұйымдастыру технологиясы»
Тексерген:
Орындаған:
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................2
1.1.Турбо Паскаль туралы түсінік...............................................................2
1.2.ТП жүйесінің ерекшеліктері..................................................................2
1.3.ТП-да жұмыс істеу..................................................................................3
Негізгі бөлім.................................................................................................4
ТП-ғы типтердің жіктелуі..................................................................4
Массив.................................................................................................4
Массив элементтері үшін жазылатын өрнектер.............................8
Массивтерге мысал есептер...............................................................9
Екі өлшемді массивті сипаттау........................................................10
Екі өлшемді массивті енгізу және
Екі өлшемді массивтерге мысал есептері.......................................13
Есеп 1................................................................................................................14
а) есептің берілгені......................................................................................14
ә) есептің алгоритімі...................................................................................14
б) программа бөлімі....................................................................................15
в)программа нәтитжесі ..............................................................................16
Есеп 2................................................................................................................17
а) есептің берілгені......................................................................................17
ә)есептің алгоритімі....................................................................................17
б) программа бөлімі....................................................................................18
в)программа нәтитжесі...............................................................................19
3. Қорытынды...................................................................................................20
4. Қолданылған әдебиеттер.............................................................................21
Кіріспе
Өрнектерді өңдеуде дәстүрлі
Turbo Pascal жүесінде қарапайым
Паскальді көп пайдаланылатын
Турбо Паскаль ерекшеліктері:
бірнеше терезелірді пайдалануға болады;
меню жүйесі бар,сұхбат терезелері бар, тышқанмен
Көп файлдық экрандық редактор бар.Ол 1
Экранды толық тазартып, қайта қалпына келтіруге
Жеке терезелер арасында өзара ақпарат алмасу
Турба Паскальда жұмысты орындау үшін:
Тілдің алфавиті – ол программаны элементтерін
Тілді қарапайым объектілері – бұл сан,
Программа құрылымы – Турбо Паскаль
Кез келген программаның алғашқы жолы Program
Сипаттау бөлімі – ол бірнеше бөліктерден
Программаның соңғы бөлімі, негізгі бөлімі операторлар
Begin түйінді сөзінен басталып, барлық атқарылатын
Турбо Паскаль тіліндегі
Программа тақырыбы;
Сипаттау бөлімі;
Begin;
Орындалатын бөлім;
End;
Мәліметтер типі – Паскальдағы мәліметтер, шамалар
Стандартты функциялар – Паскаль тілінде алдын
Арифметикалық функциялар: Бұл ф-ябүтін және нақты
Типтерді өзгерту функциялары : Ол шамаларды
Реттелген типтегі шамаларға пайдаланылатын функциялар: Бұл
Негізгі бөлім
Turbo Pascal -да берілгендердің типтерін екі
1.Қарапайым типтер (скалярлық);
2.Құрылымдық типтер (структуралық);
Скалярлық типтер екіге бөлінеді:
1.стандартты:бүтін, нақты, логикалық, символдық;
2.пайдаланушылар типтері;
Структуралық типтер 4-ке бөлінеді:
жазбалар
файлдар
жолдар
массивтер
Массивтер
Алгоритмді құрастыруда оған керекті деректерді қалай
Мәліметтерді ұйымдастыру тәсілдерінің кең тараған түрі
Қарапайым типтер қатарына жататын стандартты және
Мәліметтерді ұзындықтары бірдей бірнеше қатарлардан
А сызықтық кестесінің і- орнында
7
4
1
А[1,1]=7, А[2,3]=0,
Программалау тілдерінде кестелік мәліметтерге массивтер
Бір типтес берілгендерден құралып, барлық элементтеріне
Паскаль тілінде қарапайым айнымалалармен
1.6, 14.9, -5,
бірөлшемді массив деп, оған А деп
Массив сипаттамалары:
Типі – массив элементтерінің жалпы типі;
Көлемі – массив индекстерінің саны;
Шектелімі - әрбір индекстерінің шектеу бойынша
Пішімі – көлем және шектеу жиындары.
Массивтер элементтерімен жұмыс жасау барысында, массив
Оның жазылу пішімі:
type = аrrау
var < идентификатор, ... > :
Мұндағы аrrау (массив), оf
[ < индекс типі > ]
Бұдан программада массив пайдаланылатын болса, онда
Мысалы, программада нақты 40 элементтерден тұратын
type т = аrrау [
var а,б,с,д: т;
Мұның артықшылығы – программадағы типі т
var < идентификатор, ... > :
Мысалдар:
Type
Klass= (k1, k2, k3, k4
Znak = array [1..255] of char;
Var
M1: znak;
M2: array [1..60] of integer;
M3: array [1..4] of
Mas: array [1..4] of integer;
Lit: array [char] of
Ogr: array [5..15] of char;
Bol: array [boolean] of
A: array [1..5] of real;
Aj: array [ қаңтар, .., желтоқсан
Бірөлшемді массивті көбінесе сызықтық массив
Type S1= array [1..n]
S2= array [1..m] of integer;
S3= array [1..k] of char;
S4= array [1..20] of Boolean;
Var
L,G : S4;
C :S2;
D :S3;
Массивті сипаттағанда индекстің үлкен мәні үшін
Индекс типі стандартты, бүтін
Var A: array [5] of
Немесе
Var A: array [integer] of
Егер бірнеше массив бірдей базалық
Var A,В,С: array [1..10] of
Мұнда А,В,С – массивтер, олар нақты
Программада «индекс» және
Сондықтан да көбінесе массивтерді индекстік айнымалылар
Мысалы, программаның операторлық бөлігінде
А[3]:= С[4]+5;
Р:= Х[3*і+1];
Паскаль тілінде массивтерге = (тең) ,
Мысалы, А және В массивтері былайша
Var A,В: array [1..10] of
Онда пайдаланылған амалдар төмендегідей
Өрнек Нәтиже
А = В
А < > В
А:=В А массивінің әр элементінің
А массивіні ең аз дегенде
В массивінің барлық элементтері
Массив элементтері өрнектерде read,
Мысалы, А массиві элементтерін пернетақтада
For i:=1 to n do
Read(a[i]);
А массиві элементтерін экранға шығару үшін:
For i:=1 to n do
Write(a[i],’ ‘);
операторлары қолданылады.
Массивке мысал:
13 бүтін саннан тұратын массивтің арифметикалық
Program Orta1;
Var x
begin
s:=0;
writeln (‘бос орын арқылы 13
for i:=1 to 13 do
begin
read (x[i]);
s := s+x[i];
end;
s := s/13;
writeln (‘s=’,s:8:4);
for i:= 1 to 13 do
end.
Массив элементтерімен көптеген есептерді шығаруға болады.Мысалы,
Program Ret1;
Var a:array [1..50] of
Begin
Write (‘элементтер саны n-ді (n