Экономикалық өсу, оның типтері және факторлары
Жоспары
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
І ТАРАУ. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ.................................................................................................................4
1.1 Экономикалық өсу және оның типтері мен факторлары..........................................4
1.2 Экономикалық өсудің қазіргі типтері және
1.3 Экономикалық өсудің реттеу құралдарының жүйесі.............................................14
ІІ ТАРАУ ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ДЕҢГЕЙІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУІ............................................................................................18
2.1 Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргі жағдайдағы дамуы................18
2.2. Қазақстан Республикасының аймақтық дамуы......................................................22
2.3. Бүкіләлемдік қаржылық дағдарысы кезінде Қазақстанның экономикалық өсуінің
Қорытынды................................................................................................................32
Пайдаланылған әдебиеттер.........................................................................33
Кіріспе
Қазіргі жағдайа "экономика" сөзі көп мағыналы мәнге ие
Ол қатынастар өндіру, болу, айырбастау және тұтыну жүйесінде
Экономикалық теорияның өкілдері
Сұранымның қалыпты жағдайында экономикалық өсудің эстенсивті типін алатын
Экономикалық ғылым нң ертедегі ғылымдардың бірі. Алғашқы рет
Экономикалық өсу экономиканың бір қалыпты алға қозғалысын және
Экономикалық өсудің кез-келген түрі, мейлі ол өндіріс масштабын
Экономикалық өсу – қоғамдық өндірістің өсуі және сапалы
Курстық жұмыс ІІ тараудан тұрады. Алғашқы тарауда
ІІ тарауда Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргі жағдайдағы
І тарау. Экономикалық өсудің теориялық және әдістемелік негіздері
1.1 Экономикалық өсу және оның типтері
Экономиканың өсуі көбінесе тұтынудың жаңа түрлерін қанағаттандыру қабілеті
Экономикалық өсу деп нені түсінуге болады?
Экономикалық өсу ұлғаймалы ұдайы өндірістің болуымен түсіндіріледі: бұл
Ұлғайылмалы ұдайы өндірістің экстенсивті типінде өнім шығаруды екі
Практикада бұл ұлғаймалы өндірістің типтерін белгілі арақатынаста немесе
Сұранымның қалыпты жағдайында экономикалық өсудің эстенсивті типін алатын
Әдетте, бұл жағдайда туындаған кедергілер шаруашылық айналымына жекелеген,
Сұранымның өсу жағдайында табиғи ресурстар мүмкіндігі мәселесі одан
табиғат ресурстарының саны мен сапасына;
еңбек ресурстарының саны мен сапасына;
капитал ресурстарына;
қолда бар технологияға.
Бір сөзбен айтатын болсақ, экстенсивті дамудың өзіндік экономикалық
Жекелеген уақыт мерзімінде экономикалық өсу жылдық өсу қарқынымен
Жалпы ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) біраз жылғы қарқынды өсу
Экономикалық өсудің теориялары. Мултипликатор және Акселератор эффектісі
Өндіріс қарқынын жеделдетуге қол жеткізу үшін, Батыс елдерінің
Өсу формуласының негізінде кейнстік «мультипликатор» теориясы жатыр.
Мультипликатор – көбейткіш, ал акселератор – бұл дайын
Мысалы, жаңа жолды салуға күрделі қаржы 5 млн.
Демек, инвистициямен тікелей байланысты 1000 жұмысшыны жалдау нәтижесінде,
Акселератордың іс-әрекеті мультипликатормен байланысты, мультипликатор инвистицияның көбеюімен ұлттық
Мультипликоциондық эффекті масштабын болжау үшін Дж. Кейнс өндірген
тұтыну С
АРС=
табыс Ү
және «шектеулі тұтынуға бейімділік» (МРС) дегеніміз кез-келген тұтынудағы
тұтынудағы өзгеру ДС
МРС= =
табыстағы өзгеру
5
Бұдан басқа да, Дж. Кейнс жинақтау мөлшері мен
Жинақтауға бейімділікті бірден-бір психологиялық фактор ретінде түсінеміз және
жинақтау S
АРС=
табыс Y
Шектеулі жинақтауға бейімділік (MPS) жинақтаудағы кез-келген өзгерудің сондағы
жинақтаудағы өзгеру S
MPC= =
жинақтаудағы табыс ү
Осы тәуелділіктер шекті мультипликациялық эффектіні бағалауға ықпал жасайды.
Қазіргі Батыстық неокласикалық экономикалық мектебінің өкілдері экономикалық өсудің
Оның функциясы мынандай:
dQ dQ
Q=
dL
мұндағы Q - өнім;
L – еңбек;
K – капитал;
S – жер.
1.2 Экономикалық өсудің қазіргі типтері және
Экономикалық өсу экономиканың бір қалыпты алға қозғалысын және
Жинақтау инвистицияның негізін құрайтын жинақтау мен инвистиция ылғида
Егер табысты ақшалай түрде емес натуральды заттай түрде
Инвистициялық сұраным экономикалақ жүйедегі бірден-бір ең маңызды динамикалық
Жиынтық сұраным – тауар мен қызмет көрсетудің әр
Жиынтық ұсыным – кез-келген баға деңгейіндегі нақты өндіріс
Баға деңгейі
AD
жиынтық сұраным
AS
Сурет -1. Жиынтық сұраным мен жиынтық ұсыным.
Басқаша айтар болсақ, тепе-теңдік жағдайы ресуртарда толық қолданғанды
Егер өндіріс деңгейі ресурстарды толық қолданғанда ЖҰӨ тепе-теңдігін
Сөйтіп, нарықтық экономика екі оттың арасында қалады –
Артық өндіру және жеткіліксіз өндіру экономикалық дағдарыстың теориялары
Қазіргі нарықтық өндіріс бір қалыпты әрі үзіліссіз еместігімен
Қазіргі нарықтық маркентингтік зерттеулерді фирма, корпорациялардың кеңінен қолданғандығына
Біріншіден, бұл тауар және ақша қайшылығымен байланысты екендігі
Екіншіден, бағалы қағаздардың тауар нарықтарындағы бағалардың үзіліссіз тербелуі
Үшіншіден – бұл капиталдың артық қорлануы. Өндірістің ұлғаюы
Экономикалық дағдарыстар динамикасы артық өндірудің XIX-шы ғасырдағы құбылысы
Ал, XX-шы ғасырда дағдарыстар арасындағы мерзімі 8 жылдан
жалға дейін қысқара бастады: 1900, 1907, 1917, 1921,
Экономикалық дағдарыстар аса тереңдемейтін болды, бірақ жиілеп кетті.
Кесте -1
XX-шы ғасырдағы АҚШ-ты өндірісіндегі дағдарыстар
Жылдар Өндірістің төмендеуі
Төмендеу тереңдігі, % Төмендеу ұзақтығы, айлар
1948-1949 -7,9 11
1953-1954 -8,2 13
1957-1958 -12,6 9
1960-1961 -4,8 9
1969-1970 -8,0 14
1973-1975 -14,5 17
1979-1980 -8,1 12
1981-1982 -12,4 16
Егер екінші дүниежүзілік соғысқа дейін экономикалық дағдарыстар негізгі
Артық өндіру экономикалық дағдарыстары екі қызметті атқарады: бұзушылық
«Бәсекелестік күрес, әсіресе техникадағы шешуші төңкерістер кезінде, ескі
Өндірістің және оның негізгі капиталының жаңару мерзімі –
ТМД елдерінде 1990-ыншы жылдары экономикалық дағдарыстың жаңа типі
Мәселенің бұлай күрделенуі әскери шығындарға қаражаттың мол жұмсалуымен
Экономикалық цикл – бұл дағдарыстар арасындағы мерзімі және
Дағдарыс кезеңінде өткерілмеген өнім саны тез ұлғайып, жұмысшылар
Эконмикалық циклдың келесі фазасы депрессия («depressio» - латын
Келесі фаза – тірілу, бұған тән нәрсе өндірісті
Өрлеу өнімін өндірудің қарқындылығымен сипатталады және ол дағдарыс
Экономикалық өнеркәсіп циклы. Циклдар фазасы.
Өрлеу Дағдарыс
Сурет-2. Дағдарыс фазалары.
Нарық жағдайында өндіріс қозғалысының циклдық себептеріне экономикалық теорияда
Мәселен, К. Маркс артқы өндірудің циклдық дағдарысының реттілікпен
Ағылшын экономисі Дж. Кейнстің ойынша, цикл фазасының алмасуы
Қазіргі Дж. Кейнстің із басарлары – «неокейнстіктер» -
Американ экономисі Милтон Дридмен басқарған «монитаристік мектеп» өкілдері
Монитаристік мектептің негізін қалаушы Милтон Фридменнің ойынша дағдарыстар
Сондықтан мемлекеттің араласуы ақша массасын шектеу мен тұрақтандыруға
Нарықтық экономиканың циклдық дамуын жою жолдары немесе жұмсартуды
Мәселен, Ф. Энгельс пайымдауынша, нарықтық анархияны «өндірісті қоғамдық
Қазіргі кезде циклдық дамудың өзіндік ерекшеліктері бар. Олар
Дағдарыс кезеңі сипатында жаңа құбылыс – инфляция пайда
Циклдық теорияның жасауда айрықша орынды Николай Дмитревич Кондратьев
Өрлеу Құлдырау
1789-1814 ж.ж. 1814-1849 ж.ж.
1849-1873 ж.ж. 1873-1896 ж.ж.
1896-1920 ж.ж.
Әдетте циклдарды классификациялағанда екі критерий қолданылады: ұзақтығы немесе
Н. Д. Кондратьевтің циклдары немесе ұзақтығы 40-60 жылға
Белгілі американ экономисі С. Кузнецтің (1901-1983 жж) циклдары
Жеке шаруашылық циклдары. Бұл 1 жылдан бастап 12
1.3 Экономикалық өсуді реттеу
Экономикалық саясаттың жүзеге асырылуы мемлекеттік
Жанамалап ықпал жасау әдістері экономика субъектілерінің иқабылдайтын шешімдеріне
ороьь ықпал ету әдісі ттт
бар. Атап айтқанда, жүмыс
Тікелей Жанамалай
Мазмұны Тікелей ықпал ету, ол экономика субъектілерін
Артықшылығы Қысқа мерзімдегі тез нәтиже Нарықтық жағдайды бұзбайды
Кемшілігі Нарықтық жағдайлардың бөгет жасауы Уақытша лагтың болатындығы
Талданған әдістердің тағы бір жіктелуін қарап көрелік. Әдіс
Әкімшілік шаралар. Әкімшілік рычактардың жиынтығы құқықтық инфрақұрфлфмдф
Мемлекеттік экономикаға ықпал ету әдістері
Экономикалық шаралар. Экономикалық құралдарға мемлекеттік ұйғарым түрінде
қаржы (бюджет, қазналық) саясат;
ақша-несие (монетарлық) саясат;
әлеуметтік жэкономикалық бағдарламалар;
болжамдау.
Институциональдық шаралар. Мемлекеттік реттеру әдістерін сипаттағанда, олардың ұйымдастыру-институциональдық
Ықтималды ұзақ уақыт тұратын құбылыспен байланысты әрекеттер «институт»
Инститиуциялизмнің мысалы ретінде атайтынымыз:
мемлекеттік өкіметтің атқарушы құрылымдарын қалыптастыру;
мемлекетттік меншік нысандары, яғни ме,млекеттік секторды құру және
экономикалық бағдарламалар мен экономикалық болжамдарды әзірлеу;
экономика жөніндегі зерттеу орталықтарын (мекшіктің әр түрлі формасын
экономика проблемалары бойынша кеңесшілерді консультанттардың институттарын жұмыс істету;
кәсіпкерлік және кәсіптік одақтарды құқықтық және ақпараттыққолдану;
экономикалық интеграция формаларын құруға қатысу, экономикалық мәселелер бойынша
Осыған жанамалата аса маңызды әдістік тетікті атай өтелік.
Басты мақсаттарға мыналар кіреді:
қоғамның еркін дамуы;
құқықтық тәртіп;
сыртқы және ішкі қауіпсіздік.
Осы мақсаттардың орындалуы нарыққа бағдарланған, қоғамның тіршілік етуінің
Экономикалық саясаттың басты үш міндетін қарап болып енді,
Экономикалық әдебиттерде, әдетте, қолданбалы төрт мәселені (өзінше нақты
экономикалық өсу;
жұмыспен толық қамтылу;
баға деңгейінің тұрақтылығы және валютаның орнықтылығы;
сыртқы экономикалық тепе-теңдік.
Батыс елдерінеде қалыптасқан экономикалық жүйе шеңберінде экономикалық өсу
Экономикалық өсуге басқа бір мақсат – жұмыспен толық
Ұлттық валютаның баға деңгейінің тұрақтылығы мен орнықтылығы мақсатына
ІІ тарау. Ұлттық экономика деңгейіндегі
2.1 Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргі жағдайдағы дамуы
Экономикалық өсу қоғамды дамыту мен әлеуметтік мәселелерді шешуде
Қазақстан Республикасының Президентінің (Қазақстан-2030( бағдарламасында Қазақстан Республиксының әлеуметтік-экономикалық
Экономикалық өсудің негізгі мақсаты болып халықтың материалдық әл-ауқатын
1. Халықтың орташа жан басына шаққандағы табысы. Бұл
2. Бос уақытты көбейту. Бұл мақсат елдің нақты
3. Халықтың түрлі әлеуметтік топтары арасында ҰТ-ң бөлінуін
4. Өндірілетін тауарлар мен қызметтердің сапасын жақсарту және
тұтынушулық қажуттіліктердің қанағаттандырылу деңгейін жағарлатады, ол өз кезегінде
Жоғарыда көрсетілген экономикалық өсу мақсаттарына жетуде халық шаруашылығының
Көрсетілгендерді Батыс экономистерінің М.П. Тодаро мен С. Кузнецтің
Қазіргі кезде «экономикалық өсу сапасы» деген ұ ғым
«экономикалық өсу сапасы» әлеуметтік бағытылықпен байланысты айтылады.
Экономикалық өсу сапасының негізгі құраушылары төмендегілер:
Халықтың материалдық әл-ауқатын жақсарту;
Тұлғаның үйлесімді дамуының негізі ретінде бос уақытты көбейту;
әлуметтік инфрақұрылым салаларының даму деңгейін көтеру;
адам капиталына инвестицияны өсіру;
жұмыссыздармен жұмысқа қабілетсіздерді әлеуметтік қорғау;
Сонымен, экономикалық өсу – қоғамдық өндірістің өсуі және
түрде жетілдіруі, нақты ұлттық табыстың, нақты ЖІӨ-ң артуы
ЖІӨ-ң экспорт үлесі өседі; ЖІӨ-гі жинақ үлесі біртіндеп
Экономикалық өсудің кез-келген түрі, мейлі ол өндіріс масштабын
Экономикалық домуының бастапқы деңгейі: (мысалы, жан басына шапқандағы
Адам капиталы, яғни халықтың білім деңгейі;
Шаруашылық жүргізудің ішкі шарттары, яғни экономикалық құрылыс.
Шаруашылық жүргізудің сыртқы шарттары, яғни әлемдік экономика конъюнктурасы.
Нобель сыйлығының лаурияты Сайман Кузнец элемнің дамыған елдеріне
Халықтың жоғары өсу қарқыны:
Халықтың жан басына шаққандағы табысының жоғары өсу қарқыны;
Өндіріс факторының өнімділігінің өсуінің жоғарғы қарқыны,
Қоғамның әлеуметтік және идеологиялық өзгерістері;
Басқа шет елдерден өткізу рыногын және шикі зат
Дүниежүзі халқының бестен бір бөлігіне тән экономикалық өсу
Жалпы экономикалық өсудің түрлі модельдері (неоклассикалық,
У.А.Льюис экономика секторларын өнеркісіп және ауылшаруашылығына бөле отырып,
Неоклассикалық және неокейнстық модельдердің өзара айырмашылығына қарамастан, олар
Бірқатар зерттеушілер артта қалушылықты институйионалды шарттармен байланыстырады, соның
Қазақстанның тұрақты даму жағдайына келсек, Республикамыз табиғи ресурстарға
Ел Президентінің 2004 жылғы арналған үндеуде экономикалық және
2003-2005 жылдарда ауылды өркендету кезеңінің жарияланына сәкес, «Ауылдық
Қазақстан экономикасының тұрақты дамуы үшін отын энергетикалық кешен
Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі мақсаты, бағыты, Қ.Р-ң Индикативті
Ұзақ мерзімді экономикалық өсуді қамтамассыз ету үшін алдымен
Тұрақты өсу өндіріс диферфикациясын қамтамассыз етеді. Қазіргі кезде
2.2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ аймақтық дамуы
Болашақтағы Қазақстан Республикасы эконом.икасының негізгі экономикалық мақсаттары мына
1 кезең 1992-1995 жылдарды макроэкономикалық тұрақтандырудың екі негізгі
2 кезең (1996-2005жылдары) экономиканың шикізат базасын өзгертуге қадам
3 кезең (2006-2012 жылдар) экономиканың ашық типін жедел
1997 жылдың қараша айындағы Елбасының Қазақстан халқына жолдауында
Қойылған мақсаттарды жүзеге асыру үшін мына үш кезеңде
- 1998-2000 жылдар;
- 2001-2010 жылдар;
- 2011-2030 жылдар.
Ұзақ мерзімді басымдылықта Қазақстан Республикасы Президент: «Қазақстан Конституциясына
«Қазақстан – 2030» бағдарламасының біріші кезеңінде (1998-2000) көздеген
Президент ұзақ мерзімді стратегияда анықталған реформалардың бірінші кезеңі
21 ғасырдың қарсаңындағы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық саясатының 5
- әлеуметтік ахуалды жақсарту және кәсіпкерлік қызметті одан
әрі дамыту:
- басқарудың тиімділігін арттыру:
- өндіріс секторына несие беру:
- экономикалық шикізат бағдарын өзгерту:
- аймақтық диспропорцияларды жою.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономика саясатының осы бағыттарына кеңінен тоқталайық.
Президент әлеуметтік ахуалды жақсарту деп – ең маңызды
Аталған бағдарламада шағын және орта бизнесті одан әрі
Қазақстан Республикасының экономикалық саясатының негізгі басымдылығы біздің экономикамыздың
Осы жұмыстың негізгісі – бәсекегк қабілетті баға мен
Экономикалық саясаттың тағы бір бағыты аймақтардың дамуындағы диспропорциялар,
Ауылшаруашылығы мен өнеркәсіптің әлі іске жаратылмаған әлеуетінде жаңа
21 ғасырдың қарсаңында Қазақстан Республикасының әлеметтік экономикалық саясатының
Көп деңгейлі кәсіпкерлікті дамыту, экономикалық даму мен
Өтпелі кезеңде кәсіпкерлік қызметтің даму кешенді және көп
Еркін кәсіпкерлік – барлық деңгейдегі жаңалық, бұл мемлекеттік
Кәсіпкерлік дамытудың басты сәті нарық экономикасында бәсекелестік ортаны
Демек шағын және орта бизнестің рөлі мына көрсетілген
Біріншіден, шағын өндіріс нарық коньюнктурасының өзгерісін икемді сезінеді,
Екішіден, шағын бизнес әлі іске жаратылмаған әжептәуір қаржы
Үшіншіден, шағын бизнес бәсеке күресін қалыптасыруда айтарлықтай үлес
Төртіншіден, шағын бизнес халықты жұмыспен қамту мәселесін шешуде
Бесіншіден, атап көрсеткендей шағын өндірістің ғылыми-техеикалық жаңалықтардың 50%
Алтыншыдан, шағынбизнестің элеуметтік қысымды жұмсартудағы орнын таптырмас рөлі
Кәсіпкерліктің халықаралық тәжірибесі көрсеткендей, өтпелі экономикада мемлекет ережеге
Өтпелі экономика үшін нарыөтыө инфрақұрылымның дамығандығы тән, бұл
Соңында шағын кәсіпкерліктің дамуының тежеуші факторына өндірістік саладағы
70-80-ші жылдардағы дамыған елдердегі болған кәсіпкерлік «бум»
Нақты көрсеткіштер көрсеткендей соңғы он жыждықта ( 1980-шi
Өтпелі экономикада жаңа өркен жайған шағын кәсіпкерлікті дамыту
еркін бәсекені құру негізі ретінде шағын кәсіпкерлікті дамытудың
оның дамуы мен қаржылық жеңілдіктер үшін қаржы базасын
бағдарламада ғылыми-техникалық прогрестің басымдық бағыттарында шағын кәсіпкерліктің орны
шағын бизнесті ұйымдастыруда, елдің әртүрлі аймақтарында ( область
ір және шағын бизнес ынтымақтастығының жүйесі негізінде, әсіресе
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті дамытуда Қазақстан Республикасы Президентінің
Құжат өзінің мазмұны бойынша өтпелі экономика жағдайында шағын
Өтпелі экономикада шағын және ірі кәсіпкерліктің дамуы қойылған
Осындай құнды бағдарлар бірнеше ұрпақтар өмірлері бойына қалыптасқан
Кәсіпкерлік психологиясы тек бір уақытта нарық қатынастарының құрылуымен
Жоспарлы жүйенің тездетіле алынуы мен мемлекеттік және нарықтық
Мемлекеттік кәсіпкерлік және макроэкономикалық реттеудің бағдарламасы.
Қоғамдық санада кәсіпкер – бұл тек адам, индивидум
Өтпелі экономика жағдайында мемлекеттік кәсіпкерлік ерекше сипатқа, ерекше
Кәсіпкерлік қызметтің дамуы экономиканың негізгі мемлекттік меншігі болып
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде мемлекет мешігінің үлесі көп
Келтірілген кәсіпорындар Қазақстан Республикасында коммерциялық және коммерциялық емес
Мемлекет кәсіпорындары олардың дербестігінің сипатына байланысты үш топқа
бюдэеттік ( ведомсвтолық );
қоғамдық ( корпорациялар );
аралас акционерлік қоғамдар ( холдингтер ).
Қазақстан Республикасында мемлекеттік кәсіпорынға мына кәсіпорындар жатады:
мемлекеттік, шаруашылық жүргізуге құқығы бар, толық шаруашылық есепке
қазыналық, жедел басқаруға құқығы бар, толық емес шаруашылық
Мемлекттік кәсіпкерлік қызметі ұлттық экономиканың барлық және мемлекттің
Оған 90-шы жылдардың ортасындағы Қазақстан Республикасы мемлекетінің кәсіпкерлік
Қазақстан территориясы арқылы төрт транскотиненталды теміржол магистральдары өтеді:
Нарықтық экономикада макроэкономикалық процестерді мемлекеттік реттеу тікелей және
Өтпелі экономикада мемлекеттік реттеудің объектілері ең алдымен экономиканы
Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, тікелей әдістер кіші мерзімді, орта
Қазақстан реформаны дербес тек
Қазақстан үкіметі қабылдаған дағдарысқа қарсы шаралар бағдарламасы (1993-1995
Экономикалық өсуі және экономиканы тұрақтандыруға жету үшін
Мемлекеттің Қазақстан Республикасына-жаңа индустриалды ел құру үшін қажетті
2.3. Бүкіләлемдік қаржылық дағдарысы кезінде Қазақстанның экономикалық өсуінің
Қазақстанның Республикасының барлық облыстарына тарлған «Рахат» АҚ –ның
Өндіріс процесінде қолданылатын шығындардың
Өндіріс процесінде өнімді өндіруге жұмсалатын шығындар дайындалған өнімнің
Өнімнің өзіндік құнын азатуды
Шикізат, материал, электроэнергия және
өндірістің негізгі құралдарын қолдануды
ресурсүнемдеуші жаңа технологияларды қолдану;
өнімді өткізу бойынша шығындарды
кәсіпорынның тауар саясатын қайта
жұмысын тоқтату және ақаулардан
сатып алынатын материалдардың оптимальды
Шаруашылықты жүргізудің жаңа
Өнекәсіптегі өнімнің өзіндік құнын
№
қ/с
Шығындар бабы 1 теңгеге шаққандағы
Желтоқсан Ақпан-желтоқсан
1995 1996 Ауытқу 1995 1996 Ауытқу
1 Шикізат
2 Көмекші материалдар 4,37 3,94
3 Отын 7,62 2,74
4 Электр энергиясы 0,45 0,61
5 Айлық еңбек ақы негізгі 2,1
6 Айлық еңбек ақы қосымша 1,87 4,3
7 ЕА-ға есептеулер 1,97 1,41 -0,56 2,2
8 Құрал-жабдықты пайдалану -23,44 4,82 28,26 26,21 9,22
9 Цехтық шығындар 4,58 7,2 2,62 16,48
10 Жалпы заводық шығындар 8,03 4,71
11 ФЗС 56,01 81,62 25,61 147,38 107,18 -40,2
12 Өндірістік емес шығындар 1,16 3,06 1,9 4,31
13 Толық өзіндік құн 57,17 84,68 27,51
14 1 теңгеге шаққ. ТӨ-ге шығын 57,17
15 Үстеме(накладной)шығ. м, тг -9,68 19,79 29,47 70,81
Қазақстан Республикасы - IV бапқа сәйкес 2009 жылғы
ХВҚ миссиясының алдын ала қорытындылары
2009 жылғы 15 мамыр
Халықаралық Валюта қорының (ХВҚ) миссиясы Келісімнің IV бабына
Ауқымды рецессия және Қазақстанның банк секторында сақталып отырған
Бұл жағдайларда экономикалық саясат дағдарыстың салдарларын жеңіп шығуы
Банк секторын нығайту үшін кешенді стратегия қажет. Ірі
Банк секторын тиімді қайта құрылымдауды қамтамасыз ету үшін
Банк заңнамасына ұсынылған түзетулер Қаржы нарығын және қаржы
Активтерді тұрақтандыру қоры үшін көзделген рөлді нақтылау
Депозиттерге кепілдік беру қорының (ДКҚ) қажет болғанда
Болашақта ең алдымен ішкі қаржыландыруға, оның ішінде
Бұл үдерісті қолдау үшін қаржы секторында реттеу
ҚҚА-не заңдық өкілеттіктер, тәуелсіздік және өз мандатын орындау
ҚҚА қабылдайтын банктер капиталының жеткіліктілігіне қойылатын талаптарды
Кәсіпорын басшыларының фидуциарлық жауапкершілігін нығайту жөніндегі шараларын құптауға
Бірте-бірте заемшылар үшін қаржыландырудың балама көздерінің болуын қамтамасыз
Соңғы кезде қабылданған зейнетақы қорларына қатысты реттеу
Ақпанда жүргізілген теңгенің құнсыздануынан кейін инфляцияны табысты түрде
Қорытынды
Сонымен, қорыта айтқанда, кәсіпорынның өндірістік
Материалдық құндылықтар өндірісі, тауар саудасы, сонымен
Өзіндік құн-кәсіпорында өткізу мақсатында өндірілген
Өзіндік құн-өнім өндіруге жұмсалған барлық
Өзіндік құн сол кәсіпорын
Кәсіпорынның өндіретін әрбір өнімнің
Өтпелі экономикада мемлекеттік реттеудің объектілері ең алдымен экономиканы
Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, тікелей әдістер кіші мерзімді, орта
Пайдаланылған әдебиеттер
Назарбаев Н. Ә. «Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді даму
стратегиясы.» — Алматы, 1997. 25-31 бет.
Назарбаев Н. Ә. «Елдегі жағдай, ішкі және сыртқы
бағыттары туралы: Жаңа ғасырда қоғамды демократияландыру,
экономикалық және саяси реформа. ҚР Президентінің қазақстан
халқына жолдауы.» — Алматы, 1998. 17-28 бет.
Аубакиров Я. Ә. «Экономикалық теория негіздері» -Алматы, 1998.
152-157 бет.
Брю С. Л. «Экономикс» - Бишкек, 1998. 1
Жүнісов Б. А. «Нарықтық экономика негіздері» -Ақтобе, 1993.
бет.
Иманғазин О. Қ. «Экономикалық саясат» - Алматы, 2002.
Көшенова Б. А. «Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары»
Алматы, 2002. 75-79 бет.
Абдильдина Л.И. , Абдильдин С.С. Экономика предприятия.
Грибов В.Д., Грузинов В.П. . Экономика
Жалпы экономикалық теория Ө.Қ. Шеденов, Б.А.
2
Мемлекеттік экономикаға ықпал ету әдістері
Әкімшілдік
Құқықтық инфрақұрылымды қамтамасыз ету (рамалық жағдай жасау)
Нақтылы мысалдар:
заңдарды қабылдау
әлеуметтік бағдарламаларды қабылдау
қоршаған ортаны қорғау
Эко-номи-
калық
Экономи-калық процестің әр түрлі аспекті-
леріне ықпал ету
Әсер ету сфералары:
тұтас сұраныс
тұтас ұстаным
құрылым-
дық өзгерістер
Нақтылы бағыттар:
қаржылық саясат
несиелік саясат
әлеуметтік бағдарламалар жасау
болжамдау
Ин-
ститу-
цио-
наль-
дық
Институцо-
нальдық
Құрылымдарды жасау арқылы экономикаға ықпал ету
Мысалдар:
жалданбалы жұмыскерлер мен кәсіпкерлер арасындағы тарифтік келісімдер
әлеуметтік институттарды құру:
ұлттық құрылу жүйесі
әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесі
ұлттық ақпараттар жүйесін құру
статистикалық ведомссва
бизнес үшін ақпараттық қызметтер