Жоспар:
1 Кіріспе................................................................................................
1.1 Инвеститциялардың маңызы,мәні және түрлері.........
1.2 Қаржы инвеститциялары ..............................................
1.3 Инвестициялардың тиімділігін бағалау......................
II бөлім. Қазақстандағы тікелей инвестицияларды
қолдау.
2.1 Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау.........................................................................................
2.2 Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру және
оның маңызды мәселелері.........................................................
III бөлім.Республикадағы инвестициялық процестерді басқару.
3.1 Қазақстандағы инвестицияны басқару ерекшеліктері.....
3.2 Қазақстандағы инвестицияларды мемлекеттік
басқару жүйесі...........................................................................
3.3 Мемлекттің құрылымдық инвестициялық саясатын
қалыптастыру негіздері...........................................................
2. Қортынды....................................................................................
Пайдаланған әдебиеттер..............................................................34
Кіріспе
Инвестициялық саясат, экономикалық өрістер мен салалардағы күрделі қаржылардың
Экономика құрлымын реформалау Қазақстанның қазіргі және келешек мүмкіндіктерін
Bнвестициялық саясаттың бастапқы кезеңдеріне тоқталатын болсақ онда мынадай
Бірінші кезеңнің міндеттері (1996-1998ж) макроэкономикалық тұрақтандыруға қол жеткізу
Екінші кезеңнің міндеттері (1998-200ж)өндірістің жандануы және экономикалық өсудің
Жұмыс жасап тұрған өндіріске күрделі қаржы салуды, оның
Өндірістік құрылыстарға жұмсалатын күрделі қаржылардың жалпы көлемінің
Республиканың экспорттық қуатын көтеру үшін шетелдік капитал қатыстыруымен
Транспорт және байланыс саласында Қазақстанның халықаралық транспорттық магистральға
Европалық даму банкісі несиелері есебінен Ақтаудағы теңіз порты
Қорыта келгенде, бұл курстық жұмысының мақсаты-инвестицияның мәні мен
І бөлім. Кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеттері.
Инвестициялардың маңызы, мәні және түрлері
Инвестициялар-кәсіпкерлік қызметінің және нәтижесінде пайда құрылатын немесе әлеуметтік
Инвестициялар нақты инвестициялар және қаржы инвестициялары болып бөлінеді.
Бірінші жағдайда инвестор,өзінің өндірістік капиталының көлемін—өндірістік негізгі қорлар
Сонымен қатар,инвестициялар тікелей және жанама болып бөлінеді.Қазақстан Республикасындағы
Жанама инвестициялар—қоржындағы инвестициялар,басқаша айтқанда құнды қағаздар мен мүліктік
Инвестицияның негізгі түрлері.Әр бір фирманың іс-әрекетінің маңызды бір
Коммерциялық тәжрибеде мұндай инвестициялардың түрлері:
—табиғи активтерге инвестициялар;
—ақша активтеріне инвестициялар;
—материалдық емес активтерге инвестициялар;
Табиғи активтерге —өндірістік ғимараттармен құрылымдар,қызмет уақыты бір жылдан
Ақша активтеріне—басқа да жеке тұлғалардан ақша қаражатын алуға
Материалдық емес активтерге—фирмалардың жұмысшыларының қайта жеке оқыту және
Тиімділікті арыттыруға бағытталған инвестициялар. Олардың негізгі мақсаты-жабдықтарды ауыстыру,персоналды
Өндірісті кеңейтуге бағытталған инвестициялар.Негізгі мақсаты—өндіріс орындарының нарыққа тауар
Жаңа өндіріс орындарын ашуға бағытталған инвестициялар.Жаңа өнімдер,тауарлар шығара
Мемлекеттік басқару ұйымдарының талаптарын орындауға бағытталған
Бұл инвестициялар кәсіпорындардың,мемлекеттік ұйымдардың экологиялық стандарттар,өнімнің қауіпсіздігі және
Инвестициялардың бұл сыныптамасы тәуекелшілдік деңгейімен байланысты.Инвестициялардың түрлерімен тәукелшілдік
Инвестиция түрлерімен тәуекелшілдік деңгейінің байланысы.
3-түрі 2-түрі 1-түрі 4-түрі
Жаңа өндірістерді салуға инвестициялар. Өндірісті кеңейтуге инвестициялар. Тиімділікті
Тәуекелшілдіктің жоғарғы деңгейі. Тәуекелшілдіктің төменгі деңгейі.
Кәсіпорындардың өндірістік—шаруашылық іс-әрекетінің маңызды бір бөлігі өзінің өндірістік—эконмикалық
Инвестициялық іс-әрекеттердің субъектілеріне инвесторлар(инвестициялық іс-әрекетті жүргізетін жеке және
Қазақстан Республикасында кәсіпорындардың инвестициялық іс-әрекеттері «Нақты инвестицияларды мемлекеттік
Жоспарланған, іске асырылған инвестициялар инвестициялық жобалар форамасын қабылдайды.Инвестициялық
Инвестициялық жобаларды құру және іске асыру мынадай кезеңдерден
Инвестициялық ұғымды қалыптастыру;
Инвестициялық мүмкіншіліктерді зерттеу;
Жобаны техникалық- экономикалық негіздеу;
Жер учаскесін алу немесе жолға алу;
Келісім құжаттарын дайындау;
Құрылыс- монтаж жұмыстарын жүргізіп іске беру;
Объектіні қолдану, экономикалық көрсеткіштердің мониторингі.
1.2 Қаржы инвестициялары.
Қаржы инвестициялары, яғни кәсіпорындардың бағалы қағаздарды алуға кеткен
Капиталды берудің формасы мен табысты бөлудің әдісіне қарай
Әдетте инвесторлар компанияның капиталына қатысу үшін бағалы қағаздарды-акцияларды
Акция-акционерлік қоғамдар, кәсіпорындар ,ұйымдар,банкілер,кооперативтер шығаратын,осы қоғамдарды және т.б
Қарыздық міндеттемелер инвестор мен қарыз алушының арасындағы қарым-қатынасты
Туынды бағалы қағаздар иелерінің акцияларды және қарыздық міндеттемелерді
Опцион –еңбек ұжымының мүшелеріне тегін берілген немесе жеңілдік
Қаржылық фьчерс –белгілі бір базистік активті болашақта тіркелген
Бағалы қағаздардың иелеріне акциялар мен облигациялардың орнына берілетін
Сертификаттың бір түріне –жамбо –сертификат немесе номиналдық құны
Ақшаларды акцияларға, облигацияларға және басқада да бағалы қағаздарға
Инвесторлардың негізгі мақсаттарына жататындар:
-Салымдардың қауіпсіздігі;
-Салымдардың табыстылығы;
-Салымдардың өсуі;
-Салымдардың өтімділігі.
Инвестициялық жобаларды орындап,есептеп,олардың тиімділігі жобаға кеткен шығындар мен
Жобалық талдау дегеніміз капиталдық жобаның табыстылығын талдау процесі.Басқаша
Техникалық талдау.Инвестициялық жобаға неғұрлым дәл келетін техника мен
Коммерциялық талдау (маркетингтік) Инвестицилық жобаны іске асырғаннан кейін,шығарылған
Институционалдық талдау –жобаны іске асырудың ұйымдық –құқықтық, әкімшілік
Әлеуметтік (әлеуметтік –мәдени) талдау жобаның жергілікті тұрғындарға әсерін
Қоршаған ортаны талдау –жобаның қоршаған ротаға тигізген кері
Қаржылық талдау.
Экономикалық талдау.
1.3 Инвестициялардың тиімділігін бағалау.
Инвестициялық жобалардың тиімділігін анықтау және бағалауды,материалдық және заңды
Осы методикалық нұсқауларға байланысты инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігін
Инвестициялық жобалардың тиімділігі көрсеткіштер жүйесімен анықталады. Ондай көрсеткіштерге:
-таза дисконтталған құн (ТДҚ) немесе таза дисконтталған табыс
- инвестициялардың рентабельділігі (ИР)
- табыстың ішкі нормасы(ТІН);
- қайтарым уақыты (Т қай).
Осы көрсеткіштермен –пайданың жай нормасы, капитал беру, шығындардың
Инвестициялық жобаның коммерциялық (қаржылық) тиімділігі табыс нормасын қаржы
Инвестициялық жобаның коммерциялық тиімділігін есептегенде инвестордың –инвестициялық ,операциялық,
Нақты ақшалардың ағыны –инвестициялық жобаны орындау барысындағы, инвестициялық
Нақты ақшалардың сальдосы (қалдығы) –инвестициялық жобаны іске асыру
Қарызды толық өтеу уақыты, инвестициялық жобаны іске асыруда
Инвестициялық жобалардың коммерциялық тиімділігіне әсер ететіндер:
Жалпы инфляция –экономикадағы өндіріс ресурстарына (шикізат, капитал,қызмет, еңбек
Инфляцияның әртектес болуы (яғни оның әртүрлі көлемі) -өнім
Инфляция деңгейінің шетел валютасының курсынан жоғары болуы.
Бюджеттік тиімділіктің көрсеткіштері –жобаны іске асырудың нәтижелерінің жергілікті
Бюджеттік тиімділіктің негізгі көрсеткіші болып –бюджеттік әсер (эффект)
Интегралдық бюджеттік әсер –жылдық дисконтталған бюджеттік әсерлердің қосындысы
Бюджеттің шығыстарының құрамына кіретіндер:
жобаны бюджеттік қаражаттандыруға тікелей бөлінген қаражаттар;
ұлттық, аймақтық және басқа да банкілердің жобаны іске
отын мен энергия тасмалдаушылардың нарықтық бағасына қосымшаға бөлінген
жобаны іске асыру барысында жұмыссыз қалған адамдарға жәрдемақылар
мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша төлемдер;
шетелдік және өз еліміздің қатысушыланрына, инвестициялық тәуекелшілдіктен мемлекеттік,
жобаны іске асыру барысында туындауы мүмкін қатерлердің
Бюджеттің кірістерінің құрамына кіретнідер:
қосымша құн салығы, жобаны іске асыратын шетел және
жобаны іске асырудың барысында қаржылық жағдайында әсер еткен
жоба бойынша шығарылған өнімдерден бюджетке түскен кедендік баж
Жобаны орындауға шығарылған бағалы қағаздардан иүскен эмиссиялық табыс;
Жобаны қаржыландыру үшін шығарылған акциялар мен басқа да
Қазақстан және шетел жүмысшыларының жоба бойынша орындағаны үшін
Жер, су және басқа да табиғат ресурстарын қолданғаны
Жоба бойынша объектілер салып, іске қосуға, барлауға конкурстар
Жобаны орындауға бюджеттен бөлінген несиеге қайтару;
Жобаға байланысты,материалдық,отын-энергия табиғи ресурстарды дұрыс қолданбағаны үшін салынған
Бюджеттің кірістеріне-зейнеткерлік қорға,жұмыспен қамтамассыз ету қорына және т.б.
Халық шаруашылық экономикалық тиімділіктің көрсеткіштері жобаның тиімділігін бүкіл
Экономикалық тиімділіктің көрсеткіштерін халық шаруашылығы бойынша есептегенде жобаның
Соңғы өндірістік нәтижелер(барлық шығарылған өнімді сыртқы және ішкі
Әлеуметтік және экологиялық нәтижелер(жобаның халықтың денсаулығына,аймақтағы әлеуметтік және
Тікелей қаржылық нәтижелер;Шетелдердің,банкілер мен фирмалардың қарыздар мен несиелері.
Құндық өлшемге келмейтін әлеуметтік,экономикалық саяси және басқа да
II бөлім. Қазақстан
қолдау.
2.1 Қазақстандағы тікелей инвестицияларды мемлекеттік
қолдау.
Қазақстандағы «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» заң (28
-инвестициялық қызметті қамтамасыз етудің заң шығарушы кепілдері;
-жеңілдіктері мен артықшылықтары жүйесін белгілеу;
-Қазақстан Республикасының мүддесін инвесторлар алдында көрсетуге өкілетті, біріңғай
Бұл қолдаудың мақсаты-экономиканың басым секторларында тауар өндірісін,жұмыс пен
Мемлекеттік тікелей қолдаудың ортақ мақсатына жету үшін міндеттердің
—жаңа технологияларды,алдыңғы қатарлы техника мен ноу-хау енгізу;
—жоғары сапалы тауарлар мен қызмет көрсетуге ішкі нарықтың
—отандық тауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау мен ынталандыру;
—экспортқа бейімделген және импортты алмастырушы өндірістерді жетілдіру;
—ҚР-ның шикізат базасын ұтымды және кешенді пайдалану.
—менеджмент пен маркетингтің қазіргі әдістерін енгізу;
—жаңа жұмыс орындарын құру;
—жергілікті кадрларды үздіксіз оқытудың,олардың мамандық деңгейін жоғарылатудың жүйесін
—өндірісті күшейтуді қамтамассыз ету.
—қоршаған табиғи ортаны жақсарту.
Басқарупроцесі үшін инвестициялық жобаларды жүзеге асыруды ынталандырудың шаралар
Соның ішінде,жеңілдіктер жүйесі:бекітілген инвесторлардың мүддесін қорғау бойынша Қазақстан
Тікелей инвестицияларды қолдауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган,инвестициялар бойынша
«Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы»заңды дамытуға байланысты ҚР
—өндірістік инфрақұрылым (жолдар,көлік,көпірлер,электр және жылу станциялары,телебайланыс топтары)
—өңдеуші өнеркәсіп (халық тұтынатын тауарларды,өндіріс құралдарын өндіру)
—Астана қаласының объектілері;
—тұрғын үй,әлеуметтік сала мен туризм объектілері(денсаулық сақтау,білім беру,спорт,мәлениет,туризм
—ауыл шаруашылығы;
Инвестициялар бойынша ҚР-ның мемлекеттік комитеті белгілеген,ең маңызды өндірістерге
2.2. Мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге асыру
және оның маңызды мәселелері.
Инвестиция түсінігі күрделі қаржы түсінігінен әлдеқайда кең Инвестициялық
Инвестициялардың күрделі қаржыдан тағы бір айырмашылығы, олар материалдық
Инвестициялар әр түрлі меншік түрлеріндегі кәсіпорындардың айналым активтеріне
Инвестициялау жөнінде шешім қабылдаудағы негізгі мәселе –инвестициялық жобаларды
Бұндай есептеулер не үшін қажет? Өйткені, ақшаның қазіргі
;
бұл жерде: -дисконттау мөлшерлемесі немесе
mt –ақшаның келешектегі құны;
а-пайданың талапты нормасы немесе ақшаның уақытша құны;
n –ақша құнының өсуі байқалатын жылдар саны.
Осындай есептеулердің нәтижесінде инвестициялық жобалардың таза қазіргі құнын
Сонымен, мемлекет тарапынан инвестициялық шешімдерді қабылдау жәнет жүзеге
Біздің ойымызша, кәсіпорындардың инвестициялық қызметінің жалпы қабылданған моделінің
Түптеп келгенде, бұл модель төмендегідей
Стартегиялық жоспарлау
Идеяны
іздестіру Жобаларды анықтау және алғашқы таңдау
Бақылау
Еңбек ресурсатры.
7-сурет инвестициялық үрдіс моделі.
III бөлім.Республикадағы инвестициялық процестерді
басқару.
3.1 Қазақстандағы инвестицияны басқару ерекшеліктері.
Жаңа экономикалық қатынастар негізінде нарықтық экономикаға көшу сапалы
Инвестициялық процесті басқару Қазақстан экономикалық дамуының тарихи тәжрибесін,
Бұл кезеңде экономикада елеулі алға басулар болмады.Қазақстан жақсы
Сол кезеңдегі инвестицияларды басқару ерекшелігі,олардың соңғыға емес,аралық өнімге
Республикада инвестициялық процесс көптеген дербес бағыттар бойынша жүрді.Бұл
3.2 Қазақстан Республикасындағы инвестицияларды мемлекеттік басқару жүйесі.
Республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуын басқарудың түпкілікті жаңа жүйесіне көшу
«Қазақстан Республикасының шетел инвестициялары бойынша ұлттық агенттігін құру
Өткен кезеңдердің инвестициялық саясатын талдау экономикадағы инвестицияларды тарту
Инвестицияларды мемлекеттік басқару жүйесіне инвестициялық белсенділікті қамтамассыз ету
Инфрақұрылымға салынған капиталдығы инвестицияның экономикалық өсуі мен өндіріс
Сондықтан республикада жақын болашақта шамамен мемлекеттік инвестициялық ресурстардың
2000 жылға дейінгі кезеңнің индикативті жоспарының жорамалы бойынша
Мемлекеттік инвестицияларды басқару 4 жеке кезеңде жүзеге асырылуы
1.Жоспарлау
2.Бағдарламалау
3.Бюджетті дайындау
4.Орындау
Жоспарлау кезеңінде әлеуметтік-экономикалық дамудың орта мерзімді бағдарламасы мен
Бағдарламалау кезеңіндегі басты мақсат жоспарда бекітілген мақсаттарды қызметтің
Қаражат бөлу жөніндегі шешімдер мынадай факторларды ескеруі қажет.(Қаражат)
-Бюджет орындалатын,макорэкономикалық жағдай.
-Инвестициялар бойынша ұсыныстардың нақты аспектілері,соның ішінде экономикалық аспектілер;
Егер инвестициялық жобаларды жүзеге асыру бюджеттік мекемелердің міндеті
3.3 Мемлекеттің құрылымдық-инвестициялық саясатын
қалыптастыру негіздері.
Ең алдымен аса маңызды екі мәселеге ерекше көңіл
Экономикадағы құрылымдық өндірістерді сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі мен деңгейі
Макроэкономикалық тұрғыдан алғанда құрылымдық саясатты қалыптастыру негізіне
Макроэкономикалық салада оңтайландыру ісі халық шаруашылығының салалық
Болашақтағы салалық өзгерістерді негіздеу де ескерілетін маңызды фактор-жиынтық
Дағдарысты жағдайдан шығу және экономиканы дамыту-ұлттық табыстағы өндірістік
инфрақұрылымдық және әлеуметтік салаларының өндірістік негізін жаңарту мен
Мұндай саясатты қалыптастыру қалдықсыз технологияларды
Мемлекеттің құрылымдық саясаты, ең алдымен макроэкономикалық деңгейде инвестициялық
Инвестициялық саясат маңызды үш бағытта жүргізіледі:
мемлекеттік бюджеттік қорларды пайдалану арқылы;
ішкі несие қорлары мен жеке заңды тұлғалардың өзіндік
шетелдік инвестициялар тарту мен тиімді пайдалану механизмі арқылы;
Осы бағыттар ішінен басымдысын таңдап алу және халық
Іс жүзнде,белгілі мақсатқа қол жеткізуді көздейтін мемлекеттің құрылымдық
Мысалға, нарықтық қатынастар саласы дамыған елдердің мемлекет қызметінде
Мемлекет және оның қаржы жүйесі
Жоспарлау
Басқа елдермен
салыстыру үшін
Бюджет саясаты
Бақылау
Статистика
Тексеру
Ұлттық санақ жүйесі
Өндіріс
Күрделі қаржы жұмсау
Тұтыну
Күрделі қаржы жұмсау
Мемлекет
Басқа елдер
6-сурет. Экономиканы реттеу жөніндегі мемлекет шараларының өзара байланыстылығы.
Онда оның баланымтық нәтижелерін анықтап, экономикалық –математикалық есептеулер
Өндіріс Тұтыну Күрделі қаржы аржы жұмсау Басқа
елдер. Ұлттық санақ
жүйесі
Өндіру
Тұтыну
Күрделі қаржы
жұмсау
Басқа елдер
Ұлттық санақ
жүйесі
Болашаққа әзірленген, мақсаттары мен әдістерін ескере отырып, салалық
Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрылымдық саясаты біздің ойымызша келесідей
-дайын өнім шығару экспорттық әлеуметті арттыратын салалар дамуына
-ішкі нарық талаптарын қанағаттандыратын және импортты алмастыратын өнім
-негізінен отандық өндіріс есебінен халық шаруашылығы барлық салаларының
-халық қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған салалар дамуын қамтамасыз ету.
-экономиканың аграрлық секторының дамуын тездетуге бағытталған қаржы және
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе келесідей негізгі тұжырым жасауға
түпкілікті ұғыну қажет.Ал, олардың шешім тұтастай алғанда мемлекеттің
Макроэкономикалық деңгейде оны жүзеге асырудың шешуші механизмі –басымды
Бағдарламаның көрсеткіштер басымды салалармен аймақтардың барынша қарқынды дамуы
Қорытынды бөлім.
Мен осы курстық жұмысымды аяқтай отырып,бұл жұмысымды қорытындылайтын
Біріншіден жалпы инвестиция дегеніміз не екенін ұғынып,содан соң
Себебі,менің тақырыбымның негізгі түйіні инвестиция деген ұғымға негіз
Енді тақырыбымды аша отырып,өз ойымды айта кетейін.
Азаматтар мен кәсіпорындардың,қаржы институттарының,мемлекеттердің арасында алуан түрлі әрі
Кең мәнінде инвестиция дегеніміз —мемлекеттің,заңды және жеке тұлғалардың
Инвестицияның экономикалық табиғаты кеңейтілген ұдайы өндіру процесінің заңдылығымен
Ғалымдар инвестициялау түсінігімен ең алдымен құрал-жабдықты,технологияны байланыстырады,сонымен қатар
Мұндай анықтама бірнеше шектеуші сипатта болады,өйткені кең мағынада
Осы процестің әлеуметтік-экономикалық салалары бойынша оны
Тақырыпты инвестиция негізінде қолдана отырып,үлкен мәлімет алдым деп
Пайдаланған әдебиеттер:
«Инвестиция туралы ҚР мемлекеттік комитетінің құрылуы» Заңы
«Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» ҚР
Әубакиров Л.Ә. Нәрібаев К.Н. «Экономикалық теория»
К.Б.Бердалиев «Қазақстан Экономикасын басқару негіздері» Оқу
И.В.Игошин «Инвестиции» Учебник Москва,1999ж
Ж.О.Ихданов. Э.О.Орманбеков «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері» Оқу
Кажамгулов.Т. «Саяси экономия негіздері» Алматы, 1991ж.
Т.С.Крылова «Экономикалық теория»Алматы, 2004ж.
А.Г.Куликов «Кредиты инвестиции»Учебное пособие. Москва, 1995ж.
Ғ.Т.Курманова, Қ.Ғ.Дюсембаева «Инвестицияны қаржыландыру және несиелендіру» Орал 2003ж.
А.Қ.Мейірбеков,Қ.Ә.Әлімбетов «Кәсіпорын экономикасы»Оқу құралы Алматы,2003ж.
Осипова «Экономикалық теория негіздері»Алматы 2002ж.
В.С.Савчук «Анализ инвестиционных проектов»Учебник .Украина.2000г.
С.С.Сахариев А.С.Сахариева «Жаңа кезең-экономикалық теория»-Алматы,2004ж.
А.М.Сейтказиева, А.Б.Байкадамова, Ж.И.Сариева «Инвестиционная деятельность предприятия»Учебное пособие. Алматы.
И.С.Сергеев «Финансирование и организация инвестирования»Учебное пособие Москва 2000г.
Ө.Қ.Шеденов, Ч.С.Байжомартов «Жалпы экономикалық теория»Алматы,2004ж.
«Инвестиция қызметі туралы»ҚР Заңы 28.02.1995ж.
3