Графикалық режімде мәтін жазу процедуралары

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.................................
1 КОМПЬЮТЕРЛІК ТЕХНИКАНЫҢ ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕСІ
1.1 Компьютерлік техника қауіпсіздік ережесі................
2 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Турбо Паскальда жұмысты бастау..................
2.2 Программа құрылымы.........................
2.3 Графикалық режим........................
2.4 GRAPH модулінің процедуралары мен функциялары..............
2.5 Геометриалық объектілерді құру процедуралары..........
2.6 Графикалық режімде мәтін жазу процедуралары.........
2.7 Мәтіндік режимде жұмыс.........................
3 АРНАЙЫ БӨЛІМ
3.1 Есептің қойылымы...................
3.2 Идентификатор кестесі......................
3.3 Есепті шешу алгоритмі........................
3.4 Бағдарлама листингі.................
3.5 Оператордың нұсқауы..........................
3.6 Бағдарлама нұсқауы.................
ҚОРЫТЫНДЫ......................
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...................
ҚОСЫМША
Блок-схема............................
Нәтиже......................
КІРІСПЕ
Қазіргі компьютерлерде символдардан бөлек әр түрлі суреттер, графиктер
Курсттық жобама байланысты Графикалық режимнің мүмкіндіктерін қарастырдым яғни
Дисплей экранына график салу үшін оның нүктелерінің координаталарын көрсету
Графикалық режімде жұмыстарды атқаратын Турбо Паскальдің 7.0
Графикалық режімді алғаш рет іске қосу (инициализациялау) үшін
1 ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕСІ
1.1 Компьютерлік техника қауіпсіздік ережесі
Компьютерлік техника кабинетінде жұмыс жасау
Аталған міндеттерді орындауда студент төмендегідей:
жалпы;
дербес компьютерде жұмыс жасау алдындағы;
жұмыс жасау кезіндегі ;
апаттық жағдайдағы;
жұмыс соңындағы талаптар мен ережелерді
Жалпы техника қауіпсіздігінің ережелеріне қойылатын
компьютерді токқа қосатын сымдарға, қос
Оқытушылардың рұқсатынсыз сыныптан шығуға
Дербес компютерді су қолмен және
Дербес компьютердің жанына портфельдер, сумкалар,
Клавиатураға артық зат қоюға болмайды.
Компьютерлік сыныпта жүгіруге, ойнауға, жанындағы құрбыларын
2. Дербес компьютермен жұмыс жасау
- Дербес компьютерді іске қосу кезінде
3.Студенттердің дербес компьютермен жұмыс жасау
- ЭВМ – мен жұмыс кезінде көзді
- Сыныпқа кірушілермен орнынан тұрмай
- Электр тогымен зақымданған жағдайда
4. Апаттық жағдайда техника қауіпсіздігі
- Жұмыс жасап отырған кезде
- Өрт сөндіруге көмек көрсету
- Электр тогымен зақымданған адамға алғашқы
- Компьютерлік сыныпта өртті сумен
- Электр тогының әсерімен зақымданған
5. Дербес компьютерде жұмысты аяқтаған
- Оқытушылардың нұсқауы бойынша аппаратты
- Жұмыс орнын ретке келтіру .
- Электр тогымен зақымданған жағдайда алғашқы
Студент компьютермен жұмыс жасау барысында
1. Токты өшіру ( щиттағы ( қалқанды) батырманы
2. Зақымданушыны ток әсерінен ( сымнан) босату.
3. Дәрігер шақыру.
4. Зақымданушыны қарап шығып, оның алған
1.2. Күйген жағдайда:
- ауырғанда сездірмейтін дәрілер (анальгин, валерион) беру
- Күйген жерге арнайы май жағу
- Зақымданған жерге суық су құю.
- Алдын- ала жараланған, микробтар түспес үшін
1.3. Есінен танып қалған жағдайда:
- Зақымданушыны жауырынмен тегіс жерге жатқызып,
1.4 Тыныс алысы тоқтаған жағдайда:
- ауызды ашып тілдің орналасу
- Дем алыс жағдайына келгенге
1.5. Шаршаған жағдайда қолданылатын жаттығулар:
- Студент компьютермен жұмыс жасай отырып
2 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Турбо Паскальда жұмысты бастау
Турбо Паскальдің интегралдық ортасы пайдаланушылардың сұраныстарын операциялық жүйесі-ақ қамтамасыз
Интегралдық ортаға кіру. Ds-тың командалық қатарында C:TP\TURBO EXAMPLI:1PAS деп
Редактордың терезеде терілетін программа мәтінін қабылдауға немесе бұрынғы бар
Белсенді терезе. ТР интегралдық ортасы бірнеше тереземен жұмыс жасауға
Белсенді терезеде программа мәтінін жазу. Егер терезеге программа мәтіні
Программаны сақтау. Терілген белсенді терезеден Ғ2 пернесін басу арқылы
Программаны компиляциялау. Ғ9 не ALT+Ғ9 пернесі басылғанда компилятор программаны
Программаны орындау. Программаны орындау командасы Ctrl+Ғ9 пернелер комбиляциясымен іске
Көшірме алу . Жұмыс соңында дискіде файл көшірмесін алған
Файлды ашу. ТР –да дискіде сақталған программа мәтінін редактор
Жаңа экранды ашу . Alt+F пернесін басып, File мәзірінен
Тексті баспаға шығару. Принтерді іске қосып, “File” мәзіріндегі “Print”
Турбо Паскальдан щығу - Alt+X пернелерін басу арқылы орындалады.
Паскаль тілінің алфавиті
Паскаль тілінде қолданылатын символдар: 1)26 үлкен және кіші латын
1-кесте
Арнайы символдар Мағынасы
‘ Дәйекше
{ } Жүйелік жақша
= Тең
Кіші
Үлкен
Кіші не тең
Үлкен не тең
- Азайту
* Көбейту
/ Бөлу
( ) Жай жақша
[ ] Тік жақша
: Қос нүкте
. Нүкте
, Үтір
; Нүктелі үтір
+ Қосу
Паскаль тіліндегі программа - сипаттау және операторлар бөлімдерінен тұрады.
Программалауда айнымалы деп мәлімет үшін жадтан бөлінген орынды айтады.
Иденфикатор ретінде кілт сөздерді қолдануға болмайды. Айнымалылар жәй және
Мысалы: Top, X, Z5, Vol, F[1], B[2,1], A[I], B[IJ].
2-кесте
Кілттік сөздер Аудармасы
And
Array
Begin
Case
Const
Do
End
File
For
Function
If
Or
Else
Procedure
Program
Record
Repeat
Then
Type
Var
Және
Массив
Басы
Таңдау
Тұрақты
Орынды
Соңы
Файл
Үшін
Функция
Егер
Немесе
Әйтпесе
Процедура
Программа
Жазу
Қайталау
Онда
Тип
Айнымалы
2.2 Программа құрылымы
Программа мәтіні : Program ;- деп аталатын, міндетті
Label (белгілер)
Const (тұрақтылар)
Type (типтер)
Var (айнымалылар)
Function, procedure (функция,процедуре).
Сипаттау бөлімінен Begin, End – операторлық жақшаларына алнған программаның
Айнымалылар келесі схемалар түрінде сипатталады:
Var :;
- стандартты тип атауы не сипатталған тип арқылы
Type = ;
Тұрақтының сипатталуы : Const = < мәні>;
Белгідердің сипатталуы: Const = ;
Белгілердің сипатталуы : Label ; белгі – ең
Түсініктемелер фигуралық жақшаға алынып жазылады. Оларды жазу үшін орыс
Оператор – белгілі бір іс - әрекет орындау үшін
үтір (;) қойылады. Бірнеше оператолар Begin; End түсінді сөздерімен
Стандартты типтер:
Паскальда анықталған стандартты типтер:
Бүгін типтер-Shortint, Integer, Longing, Byte, Word;
Нақты типтер-Real, Single, Double, Extended, Comp;
Логиқалық тип-Boolean;
Символдық тип-Char;
Жолдық (қатарлық)тип-String;
ASCII - қатарлық тип - Pchar;
Мәтіндік файл-Text;
Нұсқағыш тип-Pointer.
Программалаудың элементтері:
Программлаудың көпшілігі белгілі бір есепті шешу үшін жазылады. Ал
Ақпараттарды программаға кіргізу-енгізу ;
Ақпараттарды сақтау-деректеу ;
Деректеудің өңдеудің дұрыс командаларын беру- операциялар;
Программардан деректерді алу – шығару керек екенін білу қажет,
Сонымен , программалаудың жеті түсініктерін атап өтейік енгізу, деректер,
Енгізу. Бұл пернеліктен келіп түсетін немесе сыртқы есте сақтау
Деректер. Бұл тұрақтылар, айнымалылар, массивтер, жазбалар, жиындар, мәтіндер, файлдар;
Операциялар. Мәтіндерді менщіктеуді өрнектеуді , мәндерді салыстыруды қамтамасыз етеді;
Шығару. Бұл ақпараттарды дербес компьютердегі мониторындағы экранға шығару немесе
Шартты орындау. Бұл бір немесе бірнешелердің командалардың белгілі бір
Циклдер. Мұнда командалардың жиыны қандай да бір шарт ақиқат
Қосалқы программалар. Программаныңғ кез-келген жерінде аты арқылы шақырып орындауға
2.3 Графикалық режим
Қазіргі компьютерлерде символдардан бөлек әр түрлі суреттер, графиктер
Біз бұл оқулықта CRT жәнеGRAPH кітапханаларындағы процедураларды пайдаланамыз.
USES GRAPH;
Түйінді сөзін пайдалану керек . график сызуда CRT
USES GRAPH CRT;
жолы қолданылады.
Жалпы дисплей адаптерлері рафикалық режімде 200, 350 тіпті 600
Графикалық режімде жұмыстарды атқаратын Турбо Паскальдің 7.0
2.4 GRAPH модулінің процедуралары мен функциялары
Графиктермен жұмыс істеу алдында оған сәйкес
GRAPH модулі іске қосылысымен оның ішіндегі процедуралар мен функцияларды
Графикалық режімді алғаш рет іске қосу (инициализациялау) үшін
Init Graph( Driver var, Mode Var: integer, Gol:string);
Мұндағы Driver Var, ModeVar деп атлатын бүтін типтегі екі
DriverVar:= VGA; DriverVar:=VGAL0;
Алғашқы параметр тұрақты түрінде немесе нөмірімен де беріле береді
DriverVar:=VGA; DriverVar:=9;
Егер дисплей типін көрсеткіміз келмесе немесе оны
Uses crt, graph;
Var drivervar,modevar: integer;
Begin
Drivervar:= detect;
Initgraph( drivervar, modevar,’\ TP\Graph’);
Мұндағы drivervar –графикалық адаптерінің типі;
ModeVar-оның жұмыс режімі’\TP\ GRAPH’ – графикалық адаптердің орналасқан орны,
Графикалық режімнен шығу (программаны аяқтау ) үшін параметірсіз
Get Graph Mode:integer;функциясы адаптердің яғни графикалық драйвердің ағымдағы режімнің
SetGraphMode(Mode:integer)- бұл процедура графикалық режім орнатады да, экранды тазартады,
Pogram reg;
Uses graph;
Var f,g:integer;
Begin
F:= detect; init graph(f,g,’’);
Writeln(‘graficalk regim’);
Writeln(‘Enter-di bas’);
Readln;
RetoreCRTMode; writeln(matindik regim’)
Readln;
Setgraph Mode(get graphMode);
Writeln(‘);
Readln;
Closgraph
End.
Бұл программа графикалық режімнен мәтіндік режімге және
moveTo(X,Y:integer)- курсорды көрсетілген мәндері бойынжа жаңа координаталарға жылжыту( көрсеткіштің
MoveRel(DX,DY:integer) – курсорды тұрған нүктеден әрі қарай ДХ бірлігіне
RestoreCRTMode процедурасы графикалық режімнің алдындағы режімді қалпына келтіреді. Оның
GetX:integer функциасы Х координатасының ағымдағы мәнін береді,
GetY: integer функциасы Ү координатасының ағымдағы мәнін береді.
2.5 Геометриалық объектілерді құру процедуралары
Нүкте салу операторы . Экранның кез келген жеріне нүкте
Put Pixel (X,Y: integer; Color: word);
Мұндағы Х,Ү- нүкте координаталары , соІог оның түсін анықтайды.
GetPixel(X,Y:integer): word; функциасы қолданылады.
Түзу сызық салу процедурасы экранда екі шетінің
Line(X1,Y1,X2,Y2:integer); мұнда ағымдағы түс бойынша координаталары Х1,Ү1 нүктесінен Х2,Ү2
Lineto (X,Y :integer; - курсор тұрған орынан бастап координаталары
LineRel(DX,DY: integer) –ағымдағы нүктеден қашықтығы координаталары өсімшесіне ДХ, ДҮ
SetLineStyIy(T,O,Th:word)- сызық қалыңдығы мен стилін орнату , Т- сызық
Р параметірі ұзындығы 16 пикселден тұратын кесінді сызады,
NormWidth=1(қалыңдыға бір пиксел сызық)
ThickWidth=3;(қалыңдығы үш пиксель сызық)
Мысалы:
SetLineStylr(Dootedn,0, normWidth);
Retangle(15,15,150,130);
Сызық салу кезінде оның түсі алдыңғы орнатылған түспен беріледі,
SetColor( color: word); процедурасы қолданылады, мұндағы соІог – жаңадан
SetColor(cyan)
setColor(7)
SetBkColor(color:word) процедурасы экран түсін, яғни рең түсін өзгертеді, мұндағы
SetBkColor(blue); экран түсі көк болады
SetColor(4)экран түсі қызыл болады
Көп бұрыш сызу процедурасы көп бұрыштың бірнеше
Rectangle(x1, y1,x2,y2:integer) –сол жақ жоғарғы (х1,ү1) және оң жақ
For i:=1 to 100 do
Begin
Setcolor (grin);
Retangle(2006Random(300)250,300);
Dely(50);
ClerDevice
End;
Бойалған төртбұрыштар келсі процедуралар арқылы сызылады.
Bar(x1,y1,x2,y2:integer);- мұнда ағымдағы түспен іші бойалған төртбұрыш сызады. Бояау
SetFilleStily(Pattern6 Color:word)- объектінің ішін бояйды, толтыру стилі мен түсін
Floodfill(x,y:integer; Bor;word) –таңдалған стиль бойынша тұйық фигураның ішін бойяйды.Мұндағы
DrawPoly(N:= word; var Poins);- ағымдағы түспен және сызық түсімен
drawPoly процедурасын пайдаланып , көсбұрыш сызуға да болады.
Доға, шеңбер және эллипс сызу процедуралары фигура салу кезінде
Circle(x,y: integer;r:word); шеңбер сызу процедурасы, мұндағы х, ү –
Setcolor(green);
Circle(450,100,50);
Arc(x,y:integer;B1,B2,R:word)- доға сызу процедурасы, мұндағы х,ү – центірдің координаталары,
Setcolor(red);
Arc(450,100,,0,90,50);
Ellips(x,y:integer;B1,B2,RX,RY: word); -эллипс доғасын сызады, мұндағы х,ү – центр
Setcolor(ligthred);{ эллипс сызығының түсін орнату}
Ellips(100,100,0,360,30,50);{ толық эллипс сызуы }
Эллипс ішкі экран түсімен бірдей , оның іші
FillEllips(x,y:integer; XRgrok
halt
Initgraph(Cd,Cm,C:\tp\bgi)
Cd:=detect
2
Бет