Мазмұны:
Кіріспе......................................................................................………...............3
І-тарау. Оқушыларды халық қолөнер негізінде еңбекке тәрбиелеу.
1.1. Оқушыларды халық қолөнері негізінде еңбекке
1.2. Халық қолөнерін еңбек сабақтарында пайдаланудың сипаттамасы…7-10
ІІ-тарау. Халық қол өнер негізінде еңбекке тәрбиелеу
2.1.Халық қол өнері арқылы оқушыларды еңбекке тәрбиелеудің
2.2. Халық қолөнерін еңбек сабақтарында пайдаланудың жолдары..........17-24
2.3. Сыныптан тыс жұмыстарда халық қолөнеріне үйретудің мүмкіндіктері..................................................................……………………..25-29
Қорытынды...........................................................................…………………...30
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: ....................................……………………...31
Кіріспе
Өнер түрлері сан-алуан. Әр өнердің адам санасына, сезіміне,
Жас жеткіншектерге ұлттық өнердің қыры мен сырын игерте
Әр халықтың эстетикалық дүниетанымына, оның көркемдік және материалдық
«Болмасаң да ұқсап бақ, бір ғалымды көрсеңіз »
І-тарау. Оқушыларды халық қолөнері негізінде еңбекке тәрбиелеудің педагогикалық
1.1. Оқушыларды халық қол өнері негізінде еңбекке
Қазақтың ұлттық қол өнерінің мағынасы өте үлкен. Әрі
Білім мен мәдениет саласындағы мемлекеттік заңдар мен ресми
Жас ұрпақтың рухани-эстетикалық, дүниетанымдық көзқарасының жарасымды қалыптасуына, көркемдік
Жеке тұлғаның эстетикалық дамуына көркемөнердің ықпалды әсері туралы
Қазақстан ойшылдарының көркем өнерге көзқарасына тоқталар болсақ, ерте
Тоқырау кезеңінде мәдениеттің тұтастығы көп уақыт бойы тұрпайы
Ашық аспан, туған өлке жайында тұнып тұрған шежіре
Бұл қандай әрекет деп айтуға болады?
Ойланайықшы: өнер. еңбек. әсемдік, сұлулық, іскерлік, шеберлік, ынта-ықылас
Осы орайда ұлы-ғұламалар ой-тұжырымдарына тоқталмай өте алмаймыз.
Дүниежүзілік білім мен мәдениетті меңгерген ұлы ойшыл, данышпан
Өнер түрлері сан-алуан. Әр өнердің адам санасына, сезіміне,
Ұлт мәдениеті мен өнері және оның жеке тұлғаның
Жас жеткіншектерге ұлттық өнердің қыры мен сырын игерте
Әр халықтың эстетиклық дүниетанымы, оның көркемдік және материялдық
Қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнерінің табиғаты мен даму ерекшеліктерінен
Қазақ халқының қолөнерін жалпы білім беретін мектептің оқу
Белгілі ғалым Д.Кішібеков «Қазақ менталитеті» деген еңбегінде қазақ
Халықтың дәстүрлі төл өнері арқылы жеткіншек ұрпаққа эстетикалық
Қазіргі кезеңде жас ұрпақты ұлттық өнерге баулу жөніндегі
Қазіргі еңбек пәні оқушыларға әр саладан жан-жақты білім
Еңбек жеке адамның өркендеуіне, санасы мен қайратының қалыптасуына
1.2. Халық қолөнерін еңбек сабақтарында пайдаланудың сипаттамасы
Мектеп қай халықтың болмасын ұлт ретінде жойылып кетпеуі
Қай заманда да ұлттық өрлеудің, халықтық қалыптасудың ең
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығымен бекітілген Мемлекеттік “Білім бағдарламасында: балалар
Өресі биік өнер атаулының қай саласынан болсын, жер
1. Шеберлер (ағаштан түрлі бұйымдар жасап, киіз үй
2. Ұсталар (ат әбзелдері тағы басқа темірден бұйымдар
3. Зергерлер (алтын, күміс тағы басқа асыл тастарды
Ұлттық бұйымдардың жасалу технологиясын бастамас бұрын әр бұйымның
Сәндік-қолданбалы өнер түрлеріне тоқталмақпыз.
Жалпы мектептерде қолөнерді атқаруда ұрпақтың көркемдік мәдениетін қалыптастырып,
Қазақ халқы өзінің күн көріс тіршілігіне қажетті үй-жай
Халықтың қолөнеріне әдет-ғұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға, мал
Саз балшықтарды күйдіріп, ағашты майлап кептіру, шақпаққа қу
Мал шаруашылығына қажетті желі, шылбыр, ноқта, бұршақ, жүген,
Қазір халық қолөнерінің бай мұраларын жинап, сұрыптай отырып,
Еңбекте қазақ қолөнерінің бірнеше салалары бар:
Жүн және оған ұқсатылатын заттар, қой, түйе жүндері,
Киіз басу. Мұнда жүн сабау, киіз басу, текемет,
Кестешілік пен көркем өнер тігіс өнері, олардың түрлері,
Зергерлік өнер,зергерлер жасайтын сәнді бұйымдардаң түрлері мен атаулары,
Сүйек пен мүйізден істелген әдемі заттар- жүк-аяқ, асадал,
Мал мен аңның терілерін ұқсату- и салу, қайыс
Балғары ұқсату- етікшілік, тігіншілік, етік, кебіс, мәсілердің түрлері,
Ши орау өнері- шиді әзірлеу, тоқу, өрнектеу.
Осылардың ішінен халық арасына көбірек тарағаны-ою-өрнек өнері. Ою-өрнек
Қазақтың ою-өрнектерінің түрлері де, атаулары да көп. Ою-өрнектердің
Қазақтың осы күнгі ою-өрнектерін қарт шеберлер екіге бөліп
Қолданбалы қолөнер- түрлі ұлттың халықтары сияқты қазақ еліне
Сәндік қолданбалы қолөнері тек ою-өрнек қана емес, олар
Халық өнерін игеру-оқушыны еңбексүйгіштікке, әсемдікке талаптандырып, халқының тарихын
Әр сабақтың қысқаша жұмыс жоспары, нұсқау жобасы, сызу
Сабақ барысында оқушыларды өзіндік ойлау үрдісін қалыптастыруына жетелеу
Қорыта айтқанда, қазақ халқының қолөнерінде зергерлік металдармен қатар,
Қазақ қолөнерінің барлық түрлі тұрмысқа қажеттіліктің арқасында ел
ІІ-тарау. Халық қол өнері негізінде еңбекке тәрбиелеу әдістемесі
2.1 Халық қолөнері арқылы оқушыларды еңбекке
Халық педагогикасы – оқушыға қажет қасиеттерді қалыптастыру үшін
Мектептегі еңбек тәрбиесін тиімді әдіс-тәсілдер арқылы жүргізуге болады.
Сәндік-қолданбалы өнердің бір туындысы – «қазақтың ұлттық киімдерінің»
Ұлттық киімдер әшекей бұйымдарының көптігімен көз тартар зергерлік
Еңбек сабағында өнім өндірудің жолдары сан алуан. Мәселен,
Оқушыларды оқуға саналы түрде тәрбиелеу, танымдық белсенділігін және
Халық өнерін игеру оқушыны еңбекке, әсемдікке талаптандырып, халқының
Сәндік-қолданбалы өнер тереңдеп оқытылатын еңбек сабақтарының негізгі мақсаты
Еңбек сабағына қойылатын талап – балаларға түрлі материалдардың
Оқушылар өз беттерімен қарапайым бұйымдар жасауды үйрене алмайды.
Мата туралы мынадай мәлімет беруге болады. Мата талшықтан
Табиғи талшықтарға өсімдік(зығыр,мақта, жібек т.б) жатады. Химиалық талшықтарға
Сондай-ақ материалдады өңдеуге қолданылатын негізгі және қосымша құралдарды
Негізгі құралдар: қайшы, пышақ, ине, біз болса, қосымша
Сабақта еңбек мәдениетін сақтау қажет. Оқушы жұмыс орнын
Қазақ халқының киім тігу, баспана және үй жиһаздарын,
Бұрынғы ұлттық қолөнерді әрі қарай жетілдіріп, дамыту мақсатымен
Еліміздегі осындай ұлттық өнеркәсіп орындары, олардың ұлттық қолөнер
Ы.Алтынсарин - ұлтымыздың жас ұрпақтарының білімді, өнерлі, шебер
Осы уақытқа дейін қазақтың ұлттық қолданбалы бұйымдары мен
Оқушылар бұйымдарды сабақта жасайды, ал сабақтар жеке тақырыптар
Сәндік-қолданбалы өнер туындыларымен таныстыруда арнайы суретті альбомдар,
1 сурет
Әйел киімдері
сәукеле
желек
тақия
қасаба
біртартар
орамал
күндік
жаулық
шәлі
кимешек
бөкебай
шылауыш
тон
бешпент
бүктеніш
кәзекей
белдемше
жеңсіз
қамзол
іш көйлек
көйлек
жеңсе
желетке
ішік
шапан
белдік
етік
кебіс
мәсі
шұлық
шұлғау
кеудеше
қолғап
2 сурет
Қазақ киімдерінің түрлері
Ерлер киімі
тымақ
бөрік
құлақшын
жалбағай
айырқалпақ
қалпақ
жапетер
тебетей
бешпент
жақы
ішік
саптама етік
жым етік
кебіс
шабата
сандал
күпі
шоқай
кеудеше
шекпен
шәрке
тұлып
шұлғау
шұлық
шалма
шапан
қолғап
кісебелбеу
белбеу
көйлек
жейде
күрте
дамбал
шалбар
мәсі
байпақ
3 сурет
Қыз-келіншектердің тағымдары мен әсемдік бұйымдары
сәукеле
қарқара
жырға
тақия
маңдайша
алқа
ілгек
қапсырма
сырға
шашбау
шашқап
шаштеңге
тұмарша
түйреуіш
жүзік
білезік
сақина
балдақ
қосқандық
өңіржиек
үкіаяқ
үкі
күміс түймелер
қолазы
тана
таламоншақ
шашақ
кемер белдік
оқа
айна
шаштарақ
бастарақ
шолпы
шоқ
4 сурет
Ыдыстар
саба
сүйретпе
бұлқыншақ
мес
торсық
көнек
құмыра
шелек
күбі
піспек
қалақ
самаурын
тұрба
патынас
дорба
тостаған
қасық
кесе
құманша
құман
шәйнек
бақыр
тапа
саптыаяқ
ағаш табақ
тегене
шара
шылапшын
аяқ
елгезер
ожау
кепсер
сүзгіш
леген
5 сурет
Киіз үй құрылысы.
Сүйектері:
шаңырақ,
күлдіреуіш,
қаламдық,
кепілдік
уық
кереге
құрамы:
ерісі,
сағанақ,
балашық ,
көгі,
желкөз,
торкөз,
азаткөз
есік
құрамы:
сықырлауық, маңдайша,
бақалақ, босаға,
табалдырық,
бақан,
қазық арқан
6 сурет
Үй жиһаздары
кілем
алаша
ағаш
текемет
сырмақ
көрпе
төсеккөрпе
шабадан
шымылдық
басжастық
құсжастық
сандық
қолсандық
кебеже
асадал
жүкжапқыш
жүк-аяқ
орамал
сүлгі
көрпеше
көрпе
төсеніш
тұскиіз
төсекағаш
жастық
кір салғыш
кесе қап
аяқ қап
дастарқан
айна
шам
бөстек
қоржын
қобдиша
киіз
Сәндік-қолданбалы өнер туындыларымен таныстыруда арнайы суретті альбомдар, сызба
№ Төсеніш атаулары Не істеді ? Қалай дайындайды
1
2
3
4
5
6
7
8 Ал... ша
Т... рме
Б...стек
К...лем
Тай...тері
Құр...м ки...з
С...рмақ
. ..екемет Иіреді, тоқиды, бояйды.
Бояйды, өрнектейді, әшекейлейді.
Илейді, тұтынады, көркемдейді.
Тоқиды, шалады, өрнектейді, қырқады.
Сырады, илейді, тұтынады.
Тоқиды, бояйды, оюлайды.
Тігеді, сырады, бояйды.
Басады, оюлайды, пісіреді.
1. Ондағы көп нүктенің орнына қажетті әріпті қою
2. Екінші бөлігінде төсеніштерді дайындау кезіндегі халық шеберлерінің
Қолөнер бұйымдарын жасаудағы әжелеріміз бен апаларымыздың өнері мен
2.2. Халық қолөнерін еңбек сабақтарында пайдаланудың жолдары
Оқушыларды жан-жақты, үйлесімді дамуында еңбек тәрбиесi маңызды орын
Бағдарлама бойынша қазақ мектептерінің оқушылырына арналған, ұлттық сәндік-қолданбалы
Еңбек пәні сынып оқушыларына өте пайдалы, бұйым жасау
Сол үшін сабақ тақырыбы мен мақсаты анықталып, ол
Сәндік-қолданбалы өнерге баулуда оқушыны еңбек процесімен таныстырып, өнер
оқушының политехникалық ой-өрісін дамытып, ынта-ықыласын нығайту және мамандықты
қоғам өміріндегі еңбектің, өнердің рөлін түсіндіру, өнер адамдарына
өнерге деген сүйіспеншілік, еңбек етуге қабілеттілік пен шеберлік,
еңбек мәдениеті мен оны ғылыми тұрғыда ұйымдастыру негіздерін
қолданбалы өнер мамандықтары бойынша оқушы бейімі мен қабілетіне
Оқушылар, негізінен, кесте тігісі түрлеріне, бастырмалы бұйымдар жасауға,
- өз ауылындағы, жергілікті жердегі өз туыстары мен
- көрнекі құрал ретінде пайдаланатын өздері жасаған бұйымдарға,
- сынып ұжымына, мектеп, отбасы өмірі мен өз
- мінез құлықтағы, тіршіліктегі, тұрмыстағы көріксіздікті айыптау көзқарасын
Білім саласында жүргізіп жатқан реформаның жоғары стратегиялық мақсаты
Еліміздің ежелден дәріптеп, қастерлеп келген ұлттық қолөнердің тегін
Сабақты оқыта отырып тәрбие беру мұғалімнің негізгі мақсаты.
Халықтық педагогиканы оқу-тәрбие жұмысына енгізіп, сабақты түрлендіріп өткізудің
Осыған орай бірнеше қолданылған сабақ жоспарларын ұсынып отырмын.
І. Сабақтың тақырыбы: « Ою-өрнек және оның
Мақсаты: халық мұрасы ою-өрнектің негізгі түрлерімен таныстыру. Ойлау
Сабақтың көрнекілігі: ою-өрнек түрлерімен жасалған буклет. Ою-өрнекпен сәнделген
Сабақтың түрі: ойын сабақ.
Әдісі: баяндау, түсіндіру, практикалық жұмыс.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Жаңа сабақ мазмұны.
Оқушылардың білімін бекіту.
а) қандай ою-өрнек аттарын білесіңдер?
ә) ою-өрнек туралы қандай әдебиеттер оқыдыңдар?
4. Оқушылардың білімін пысықтау, үйге тапсырма беру.
Жаңа сабақтың мазмұны. « Ою » сөзінің мағынасы.
Ою-өрнек топтары: көкөніс өрнек, зооморфтық өрнек, космогениялық
Мұғалім: « Ою-өрнек туралы қандай аңызды естідіңдер? »
- « Сыңар бибі » өрнегінің шығу тарихы
- Жақсы, тағы қандай аңыз бар?
- Македонский туралы аңыз.
Жалпы мәлімет берілген соң, тақтаға бірнеше ою-өрнек түрлері
- Балалар, енді тақтадағы ою қандай топқа жатады,
- Балалар қос өркеш, қошқар мүйіз, балдақ, жіліншік
Мұғалім: Қазақтың ою-өрнегін салып, қиып үйренбей қолданбалы өнерді
«Дұрыс ойылған оюды бұруға келмейді», «Ойсыздан ой шықпайды»
- Балалар, ою-өрнек тек эстетикалық мұра ғана емес,
Симметрия дегеніміз - ою-өрнектің екі жағының тең болуы,
Колотит дегеніміз – ою-өрнектің бояу түрлерінің бір-бірімен үйлесіп,
Оқушыларға қағазға салынған дайын ою сызбалары таратылады, оған
- Көрдіңдер ме, балалар, біз оюларды ритммен, компазиция
2. Жарыс сабақ. Тақырыбы: «Сырмақ». Оқушылар мұнда сырмақтың
Оқушылардың эстетикалық талғамын дамытып, ұлттық дәстүрден тағылым алуға
Сынып екі топқа бөлінді. Алдымен сұрақтарға жауап берді.
І-топ - “Оюшы”
1) “ Оюшы ” деп кімді айтамыз ?
2) “ Ою ” дегеніміз не
3) “ Сырмақ ” қалай жасалады ?
4) Оюдың қандай түрлерін білесіңдер ?
5) “ Шаршы ” оюы қалай жасалады ?
6) “ Сырмақ ” дегеніміз не ?
ІІ-топ - “ Киізші ”
1) “ Киізші ” деп кімдерді айтамыз ?
2) Киіз қалай жасалады ?
3) “ Өрнек ” дегеніміз не ?
4) Сырмақ түрлерін ата
5) “ Желім ою ” қалай жасалады ?
6) Ою-өрнек қандай бұйымдар әшекейленеді ?
І. Оюлар айтысы.
“ Қошқар мүйіз ”, “ Төртқұлақ ”, “Сынық
“ Жүрек ”, “ Үш гүл ” т.б.
ІІ. Тест сұрақтарына жауап беру.
1. Заттың бетін қайшымен ойып өрнек жасауды не
а) ойма ою; ә) сурет; б) өрнек.
2. Киізден жасалған үй жиһазын ата ?
а) көрпе; ә) алаша; б) текемет.
3. Тұтас заттан қиып алынған өрнекті ата ?
а) сурет; ә) өрнек; б) қима ою.
4. Бір заттың бетіне ою-өрнекті реттеп орналастыруды қалай
а) сызба; ә) өрнек; б) компазиция.
5. Оюдың екі жағынан бірдей тең болуын не
а) симметрия; ә) сурет; б) қима.
6. Ою бастырылған үй жиһазын ата ?
а)сандық; ә) сырмақ; б) кілем.
7. Заттың бетіне сызылып жасалған ою-өрнекті ата
а) сызба; ә) ою; б) бояу.
8. Ою-өрнек, бояу түрлерінің бір-бірімен үндесіп, жарасым
а) колорит; ( үйлесу ) ә) сурет; б)
9. Ою-өрнекте бір элементтің қайталанып келуін қалай айтады
а) симметрия; ә) компазиция; б) ырғақ.
10. Өрнектелген бұйымды ата ?
а) сырмақ; ә) әбдіре; б) ою бастырылған қамзол.
ІІІ. Сөзжұмбақ шешу.
1. Тоқылған қалың үй жиһазы.
2. Тігінші құралы.
3. Теріден тігілген киім.
4. Әйелдердің жеңсіз киімі.
5. Әйелдің бас киімі.
6. Киіз үй жамылғысы
1. Тігінші құралы.
2. “ Қошқармүйіз ”.
3. Тоқылған төсеніш.
4. Ер адамның бас киімі.
5. Киіз үй сүйегі.
IV. Оюлар саяхаты ( оларды атап, өз орнынын
V. Түрлі-түсті қағаздан жапсырма, сырмақ үлгісін жасау (I
Сабақта екі топ жасаған бұйымдарын қорғады, ән айтып,
2. Сабақтың тақырыбы: Аяққапқа ою тігу.
Сабақтың мақсаты: Аяққапқа ою тігу, әшекейлеу, ұлттық қолөнердің
Пәнаралық байланыс: Тіл дамыту, қазақ тілі пәнімен байланыстырып,
Білімділігі: Балалардың сөздік қорын байыту, қол тігістердің түрлерін,
Көрнекілігі: ине, жіп, қайшы, ине қадағыш,
Меңгерілетін сөздер: тігіс түрлері, тор тігіс, ілмек, оюды
Сабақ барысы: 1. Ұйымдастыру. Амандасу.
Сабақты Қазақстан Республикасының Әнұранымен бастаймын.
2. Тіл дамыту. Үй тапсырмасын тексеру.
- Біз өткен сабақта не істедік ?
- Матадан аяққап тіктік.
Сөздік диктант. Тақырып бойынша меңгерілетін сөздерді еріннен оқу
3. - Бүгін не істейміз ?
- Аяққапқа “бастырма” оюын тігеміз ( мұғалім кішкентай
Алдымен, инемен жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік ережелерін еске
Инемен жұмыс жоспары:
1. Алдымен жіпті ал, өлше.
2. Сосын жіпті қи.
3. Сонан соң инеге жіпті өткіз.
4. Кейін жіптің ұшын түй.
- Сен не істедің ? Сұрағы бойынша балалар
- Алдымен мен жіпті алдым, өлшедім...
“Ботамойын” оюы туралы түсінік беру.
Ертеде қол өнер шеберлері жануарлардың мүйізінен, дене мүсінінің
Жоспары:
1. Аяққаптың оң жағын өлше, белгіле.
2. Белгінің үстіне оюды қой.
3. Оюды түйреуішпен түйре.
4. Аяққапқа оюды тор тігіспен тік.
- Сен не істедің ?
- Алдымен аяққаптың оң жағын өлшедім, белгіледім, түйредім.
Сабақты қорытындылау: - Бүгін біз не істедік ?
- Сұрақтарға жауап бердік, жоспармен жұмыс жасадық, аяққапқа
“ ботамойын ” оюын тіктік.
Қолөнер сабағын жақсы эмоциональдық деңгейде жүргізу үшін оқушылардың
Оқушыларға үйретілетін еңбек процесі тәсілдерінің ереже, түсініктемелерін дәйектілікпен
Ұсынылып отырған әдістемелік талаптарды басшылыққа ала отырып, әрбір
Қазақ халқының қолөнері деп- халық тұрмысында жиі қолданылатын
Қазақ халқы өзінің күн көріс тіршілігіне қажетті үй-жай
“Халық қолөнеріне әдет-ғұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға, мал
Халықтың мәдени дәрежесі өскен сайын тұтыну бұйымдары мен
Бұл айтылғандардан қолөнер халық тұрмысында ежелгі маңызын жойды,
Кестешілік пен көркем тігіс өнері, олардың түрлері, атаулары,
- зергерлік өнері, зергерлер жасайтын сәнді бұйымдардың түрлері
- мал мен аң терілерін ұқсату, олардың
- былғары ұқсату, етікшілік, тігіншілік, етік, кебіс, мәсілдердің
- ши орау өнері, шиді әзірлеу, тоқу,
2.3. Сыныптан тыс жұмыстарда халық қолөнерге үйретудің мүмкіндіктері
Қазақ халқы талғампаз халық. Ұрпағына қалдырған бай мұрасы
Қолөнер – халық өмірімен, тұрмысымен бірге жетіліп, біте
Оқушылардың еңбек тәрбиесінің жүйесі бірнеше әрекеттерден: оқу барысындағы
Қолөнер арқылы баланы болашақ кәсіпкерлікке даярлауымыз керек, балаларды
«Халық қолөнері асыл қазына» деп аталатын шығармашылық еңбектің
Қолөнерге деген қасиет – оқушының бойындағы дамыған сана
Бірақ бала бойындағы шығармашылық, дарындылық қасиетінің тұқым қуалаушылық
- мектеп өмірі, мектептегі оқыту мен тәрбие жұмысы
- оқушылар мен пән мұғалімі арасындағы қарым-қатынас ;
- отбасы жағдайы ;
- физиалогиялық даму үрдісі ;
- балаға қажет білімнің сапасы ;
- өнер туралы әдебиет оқыту, мұражайға бару, қолөнер
- өнер тілінде баламен сөйлесу, үнемі оны қызықтырып
- жасаған бұйымы арқылы мадақтап отыру, өз күшіне
бірді жығады, білімді мыңды жығады”, “Халық қолөнері -
Үйірме жұмысында және сыныптан тыс уақытта өткен сабақтардың
Бұған «Ою-өрнек әлемі» қолөнер үйірмесі дәлел бола алады.
Үйірменің мақсаты: оқушылардың технологиялық сауаттылығын және адамдар арасындағы
Қоғам мен жеке адамның дамуындағы еңбектің шешуші рөлін,
Сыныптан тыс үйірмелер оқушының сабақтан алған білімін, әрі
Бисер тоқу
Тақырыбы: Сәндік қолданбалы өнер.
Сабақтың тақырыбы: Моншақпен гүл тоқу : панно, гүл
Сабақтың мақсаты: оқушыларға моншақпен гүл тоқуды үйрете отырып,
Білімділік мақсаты: оқушылардың моншақ тоқудағы білімін жүйелендіру; шеберлік
Дамытушылық мақсаты: оқушылардың жұмысты орындаудағы ептілігін дамыту; деңгейін
Тәрбиелік мақсаты: оқушылардың эстетикалық талғамын тәрбиелеу; тиянақтылық деңгейін
Сабақтың әдісі: аралас, сарамандық.
Пәнаралық байланыс: биялогия: гүлдердің түрлері, құрылысты; бейнелеу өнері:
Көрнекіліктер: моншақтан жасалған бұйымдар үлгілері, схема, кітаптар, журналдар.
Қолданылған әдебиеттер:
1. «Мектептегі техналогия. Техналогия в школе » журналы.
2. Л.Г.Куликова, Л.Ю.Короткова, Цветы из бисера : панно,
М., Издателей Дом МСП, 2001.
3. Энциклопедия рукоделия. М., 2000.
4. Л.Божко. бисер. С.,Мартин, 2003.
Қажетті жабдықтар: моншақ, бисер, таяқша моншақ, картон, темірмыс
Құралдар: кемпірауыз: қысқыш ( пинцет ), қайшы.
Сабақтың барысы:
- Ұйымдастыру кезеңі.
- Тақырыпты меңгеруге өтілген негізгі білім арқылы дайындық.
- Жаңа тақырыпты меңгеруге дайындық.
- Жаңа тақырыппен таныстыру.
- Сарамандық жұмыс арқылы түйіндеу.
- Қорытындылау. Жұмыстарын бағалау.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, сабаққа дайындығын тексеру, оқушыларды
Жаңа тақырыпты жариялау, мақсаты мен міндеттері.
Жаңа тақырыпты таныстру: моншақпен гүл тоқу: панно, гүл
Бисердің тарихы. Бисердің шығу тарихы әйнектің пайда болуымен
Кейбір деректер бойынша әйнектің отаны Ежелгі Египет болған.
IV ғасыр ескерткіштерінен табылған. Әйнекті массаға кобальт, мыс,
Ең алғашқы бисер атауы дәл осы Египет елімен
Жұмыс орнын ұйымдастыру: бисермен тоқу жұмысы қызықты, әрі
Бисермен жұмыс істегенде, сонымен қатар, жұмыс істейтін орын
Сарамандық жұмыс: Бисмермен тоқудың ең кең тараған техникасы
Қарапайым жапырақ немесе гүлдің жапырағы келесі түрде орындалады.
Жапырақ шашылып қалмау үшін соңғы қатар орындалған соң,
Шалып тоқу әдісі. Шалып тоқу әдісінің ең қарапайым
1-2-3-4-5-4-3-2-1 формуласына сәйкес орындалады.
«Табиғат сыйы». Гүлденген жаз табиғаты әр жанның көңілінен
Ұсынылған модельді схема табиғатта кездесетін әр түрлі форма
Бұл жұмысқа қажетті заттар:
- дөңгелек формадағы ақ түсті бисер 15-20 г.
- дөңгелек қызғылт сары бисер 3г.
- 3м жуық мыс немесе темір сым.
Орындау ережесі: Гүлдің дайындау ережесі әдеттегідей жапырақшасынан басталады.
1. 8а
2. 5а-1қс-5а
3.6а-қ. с-6а
4. 7а-1қ. с-7а
5. 8а-1қ. с-8а
6.4а-1қ.с-3а-1қ.с-3а-1қ.с-4а
7. 4а-1қ.с-3а-1қ.с-3а-1қ.с-4а
8. 4а-1қ. с-2а-1қ.с-2а-1қ.с-4а
9. 3а-1қ.с-2а-1қ.с-2а-1қ.с-3а
10. 3а-1қ.с-1а-1қ.с-1а-1к.с-3а
11. 1а-5қ.с-1а
12. 5қ.с
13. 4қ.с
Гүлдің ортасын орындау үшін 10 см сым алып,
Қортынды
Жүргізілген зерттеу жұмысымызды қортындылай келе жас ұрпақтық бойында
Зерттеуіміздің мақсат-міндеттеріне, ғылыми болжамына сәйкес жүргізілген зерттеу жұмыстарының
1. Сынып оқушыларын сәндік–қолданбалы өнер негізіне еңбекке тәрбиелеудің
2. Сәндік қолданбалы өнерді еңбек сабақтарында және сыныптан
Қазақ халқының үздік қолданбалы өнеріндегі көркемдік дәстүрлерді туындылардың
Зерттеу жұмысы бойынша болашақта жүзеге асыруға арналған ұсыныстар:
- сәндік-қолданбалы өнер түрлерін және туындыларын мектепте еңбекке
- сәндік-қолданбалы ою туындыларын көрсету және сурет бойынша
- сәндік қолданбалы өнер туындыларының өзіндік ерекшеліктерімен, жасалатын
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнерi. Алматы , 1987.
Марғұлан Г. Қазақтың сәндiк-қолданбалы өнерi.
Өмiрғазин Г. Қазақ өнері. Алматы «Дайкпрес», 2004.
Ғасиманов С. қазақ халқының өнерi. Алматы, 1969.
Жәнiбеков У.Д. Қазақтың өнерi мәдениетi – өнер. 1982.
С.Асанов. Сымбат. Қазақтың ұлттық киiмдерi. Атамұра, 1995.
Тәжiмұратов Г. Шебердiң қолы ортақ. Алматы. Қазақстан. 1977.
Оразбаев Н.А. Қазақ халқының сәндiк ою-өрнек өнерi. Л.Аврора.
Төленбаев С. Ою. Алматы, өнер. 1989.
Гбдуллаева Ш. Халық қолөнерi. Алматы, Рауан. 1992.
Сатқанов О. Оқушыларды сәндiк-қолданбалы өнерге баулу әдiстемесi. Алматы,
Байғабыл Г.А. Еңбек сабағында инновациялы‹ әдiстердi пайдалану. //Технология.
Бисенғалиев Б. Шебер қолөнер үйiрмесi. Технология. 2004, №1,
Дүйсекеева Ш. Шебердiң қолы ортақ. Технология. 2004, №10,
Жиентаева Б. Халықтың қолданбалы өнер технология сабақтарында. //Технология.
Жақыбаев Н. Қазақ қолөнерiнiң ұлттық сипаты. //Қазақстан мектебi.
Көкшеева З. Еңбек әрекетi барысында оқушылардың эстетикалық мәдениеттiлігін
31