ЖОСПАР:
1. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕРДІҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖОЛДАРЫ
1.1. Материалдық емес активтердің жіктелінуі мен бағалануы және
1.2. Материалдық емес активтер қозғалысы және амортизациясы
2. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕР ҚҰНЫ
2.1 Материалдық емес активтер құнын бағалау
2.2. Материалдық емес активтер бойынша шот жіктемесі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастардың дамуы шаруашылық әдістерін және
Нарықтық экономика жағдайында басқаруды жетілдіруде бухгалтерлік есептің мәні
Бухгалтерлік есеп – экономикалық білім жүйесіндегі негізгі пәндердің
Микроэкономикалық деңгейдегі даму туралы айтар болсақ, өндіріс тиімділігінің
Осыған байланысты активтердің есебі мен экономикалық мазмұнын, кәсіпкерлік
Әр қоғамның өмірінде материалды өндірістен басқа рухани өмір
Қоғамның ғылыми және рухани потенциалы дұрыс әлеуметтік-экономикалық саясатпен
Материалдық емес активтер Қазақстанның есеп жүйесінде ең алғаш
Бухгалтерлік есепте материалдық емес активтердің болмауы кәсіпорындардың қаржылық
Дамыған елдерде әуендер мен әндер, фильмдер мен кітаптар,
Қазақстан Республикасы орын тепкен нарықтық қатынастардың ақиқатын түсіне
Ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметінде материалдық емес активтерді сауатты және
Курстық жұмыстың мақсаты – кәсіпорын қызметіндегі, бухгалтерлік есептегі
Курстық жұмыстың алдына қойған мақсатқа жету үшін жұмысты
материалдық емес активтер туралы әртүлі әдебиеттерді пайдалана отырып,
материалдық емес активтердің түрлері мен қолданылу аясын қарастыру;
материалдық емес активтерді есепте тану мен бағалаудың іске
материалдық емес активтердің есебін халықаралық стандарттарға сай жетілдіру
материалдық емес активтердің аудитін жүргізуді меңгеру.
1. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕРДІҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖОЛДАРЫ
1.1. Материалдық емес активтердің жіктелінуі мен бағалануы және
Материалдық емес активтері деп – белгілі бір нақтылы
Кәсіпорындарда материалдық емес активтердің қатарына лицензиялық келісімдерді, бағдарламамен
Лицензиялық келісімдер – кәсіпорынға үкіметтік органдар немесе
Бағдарламамен қамтамасыз ету, ол әлде сатып алынады, не
Патенттер – заңды түрде танылған және тіркелген айырықша
Ұйымдастыру шығындары (қалдырылған шығындар) – субъект шеккен шығындар,
Гудвиль – субъектінің жағымды сипаттамасына байланысты сатып алушының
Басқадай (авторлық құқықтар – шығарма, әзірлеме және т.б.
Кәсіпорындарда материалдық емес активтер басқа заңды немесе жеке
Объектілерді материалдық емес активтердің қатарына кіргізу (жатқызу) тәртібі
Материалдық емес активтер кәсіпорынның балансында бастапқы құны бойынша
Құрылтайшылар мен үлес қосушылардың кәсіпорынға жарғылық қорына қосқан
Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан тегін (қайтарымсыз), сый
Басқа заңды тұлғалардан, сондай-ақ жеке адамдардан сатылып
Бұл материалдық емес активтердің баланстық бағасын анықтаудың
«Ноу- хау» деп шаруашылық қызметі, яғни пайдаланылуы барысында
Материалдық емес активтердің жоғарыда аталып өткен түрлерінің
Материалдық емес активтердің «Программамен жабдықтау» деп аталатын
«Патент» деп аталатын материалдық емес актив жеке адамның
«Ұйымдастыру шығындарынан»- кәсіпорынды жаңадан ашу, құру кезінде
Материалдық емес активтердің «Гудвиль» деп аталатын түрін кейде
1.2. Материалдық емес активтер қозғалысы және амортизациясы
Кәсіпорындардағы материалдық емес активтер өздерінің пайдалануы барысында біртіндеп
Кәсіпорындарда материалдық емес активтерді пайдалану барысында олардың құнының
Амортизациялық құн – «бастапқы құн минус жойылу құны»
Жойылу құны нөлге тең есптеледі, егер:
Пайдалы қызмет ету мерзімі соңында оны сатып алу
Мыналарға байланысты материалдық емес активтердің бұл түрі үшін
а) активтердің пайдалы қызмет ету мерзімі соңында мұндай
ә) мүмкіндік, ықтималдық жоқ болса.
Нарық белсенді саналады, егер:
нарықтағы тауарлар біртекті болса (компьютерлік бағдарламалар нарығы);
мәмілеге келуге ниетті – сатушылар мен сатып алушыларды
сатып алынатын және сатылатын тауарлар халыққа қолайлы, арзан
Материалдық емес активтерді бағалау:
басқа кәсіпорындар мен адамдардан ақыға сатып алынған материалдық
кәсіпорынға өтеусіз келіп түскен материалдық емес активтер сараптау
жарғылық капиталға салым ретінде құрылтайшыдан келіп түскен активтер
Материалдық емес активтердің қолда бары мен қозғалысының есебі
101 – лицензиялық келісімдер;
102- бағдарламалық қамтамасыз ету;
103- патенттер;
104 – ұйымдастыру шығындары;
105 – гудвилл;
106 – басқалар;
Материалдық емес активтердің келіп түсуі мен шығуы
Актіде мыналар көрсетіледі:
Материалдық емес активтердің дәл атауы
Кәсіпорынға өткізілген (келіп түскен) күні
Обьектінің сипаттамасы
Бастапқы құны
Амортизация нормасы
Материалдық емес активтердің құны активтердің қызмет ету мерзімінде
Кейбір материалдық емес активтер физикалық субстанцияда, мысалы, компакт-дискіде
2. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕР ҚҰНЫ
2.1 Материалдық емес активтер құнын бағалау
Бухгалтерлік есепте материалдық емес активтердің анықтамасы негізгі құралдардың
Қаржылық есеп берудің халықаралық стандартына сәйкес (№38 ҚЕХС)
Сонымен қатар материалдық емес активтер ретінде ішкі пікірді
Патенттер, авторлық құқықтар, франшизалар, тауар таңбалары, үйымдық және
Материалдық емес активтерді екі үлкен топқа бөлуге болады:
Айырбастауға жататын материалдық емес активтер фирманың басқа активтерінен
Кейбір айырбастауға жататын және субъектінің іфізметінде айтарлықтай жиі
Өндіріс дизайнын тіркеу өндірілетін бұйым түріне, үлгісіне не-месе
Авторльщ кұкьщ - бұл әдеби, музыкалық шығармалардың өнертапқыштар
Тауар маркалары немесе тауар атаулары - бұл компания-ларға,
Жалға алынған меншіктің қүнын жақсарту үшін мысалы, жалға
Мерзімі ұзартылған шығындар, яғни оларды бухгалтерлік ссепте болашақта
Үйымдык; шығындар - бұл қызметті ұйымдастыру кезінде пайда
Материалдық емес активтерді бағалау кезінде бастапқы құн принципі
қызмет ету мерзімін ең жоғары шектейтін заңды, реттеуші
және келісілген ереже;
болжалды қызмет мерзімін өзгертуі мүмкін жаңарту немесе
ұзарту үшін шарттар;
қызмет ету мерзімін азайтатын тозу, сұраныс және басқа
экономикалық факторлар;
жұмыстардың орындалуының күтілген
келетін қызмет мерзімі;
материалдық емес активтің
шектейтін бәсекелестердің және басқа
күтілген әрекеті;
материалдық емес активтердің жиынтығына кіретін басқа
активтердің қызмет ету мерзімі.
Материалдық емес активтердің құны активтердің қызмет ету мерзімінде
• алынған материалдық емес төлемге:
Дт 1856 «Күрделі қаржы салымы бойынша дебиторлар»
Банктегі бухгалтерлік есеп
Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»
1081 «Банктің корреспонденттік шоты»
2010 «Сыйақы аудармай талап еткенге дейінгі депозиттер»
2203 «Басқа банктердің корреспонденттік шоты»;
• материалдық емес активтерді кірістегенде:
Дт 1659 «Материалдық емес активтер»
Кт 1856 «Күрделі қаржы салымы бойынша дебиторлар»
• амортизацияларды есептеу:
Дт 5788 «Материалдық емес
циялық аударымдар» Кт 1699 «Материалдық емес
• есептелген амортизация сомасына материалдық емес актив-
терді есептен шығару кезінде: .
Дт 1699 «Материалдык емес активтерге есептелген амортизация»
• қалдық құнға:
Дт 5852 «Негізгі құрал-жабдықтарды жэне материалдық емес
Кт 1659 «Материалдық емес активтер»
Дебиторлык берешек деп көрсетілген қызмет, жабдыктаушы-ларға тауарлар және
Күрделі қаржы жұмсалымы бойынша дебиторлык берешек ссебі жондеу-кұрылыс
Банк кызметкерлерімен есеп айырысу ісеапар шығыны мен басқа
Басқа да дебиторлар мен кредиторлар есебі уакытша және
Кепіл бойынша дебнторлык берешек есебі берілген кепілдік бойынша
Банкке көрсетілген қызметтер үшін алдын ала төлемдер (үй-жайды
Түскен қүжаттарды тексеріп болғаннан кейін жауапты орындаушы жинақталған
2.2. Материалдық емес активтер бойынша шот жіктемесі
Дебиторлар жэне кредиторлармен операциялардын шоттарда
көрініс табу тәртібі
1. Алғашкы кезен шығындарын алдын ала толеу (жалдау,
зылу, жарнама, пошта және т.б. ):
Дт 1791 - «Өзге де алдын
Кт 2203 - «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары»
1050 - «Банктердін. корреспонденттік есепшоттары»
1001 - «Кассадағы қолма-кол акша»
2211 -