riskk
Admin
Мазм±ны:
I Бµлім. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ экономикалыќ мазм±ны жєне ѓалымдар
1.1.Тауарлыќ -материалдыќ ќорлардыњ экономикалыќ мазм±ны.
1.2.Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ есебін ѓалымдар мен тєжірибелердіњ ењбегінде жетілдіру мєселелері.
II Бµлім. ЖШС
2.1. Кєсіпорынныњ ±йымдыќ-экономикалыќ сипаттамасы.
2.2. ЖШС “МТС-Ќ±рылыс” есеп жєне ќаржы ж±мысын
2.2.1. Шаруашылыќќа жалпы сипаттама.
2.2.2. Шаруашылыќтыњ есеп саясатыныњ жалпы жаѓдайлары.
2.2.3. Шаруашылыќ есеп саясатыныњ негізгі жаѓдайлары.
III Бµлім. ЖШС “МТС-Ќ±рылыс” «тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ есебініњ жаѓдайы» жєне
3.1. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ есебін д±рыс ±йымдастыру мєселелері жєне мєні.
3.2. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар есебініњ топтамалыќ жєне талдамалыќ есебі.
3.3. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар есебін баѓалау тєртібі.
3.4. Материалдыќ заттарды т‰гелдеу тєртібі жєне есебі.
3.5. Кєсіпорын µнімдерініњ кіріс жєне шыѓыс операцияларын ќ±жаттандыру.
3.6. ЖШС “МТС-Ќ±рылыс” «1С: Бухгалтериясындаѓы» материалдарыныњ есебі.
IV Бµлім. Тауарлы ќ±нды б±йымдардыњ аудиті.
4.1 Тауарлар ќозѓалысыныњ аудиті.
4.2 ¤німді сату мен шыѓаруѓа байланысты шыѓындардыњ аудиті.
Ќорытынды мен ±сыныстар.
Єдебиеттер тізімі.
I Бµлім. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ экономикалыќ мазм±ны жєне ѓылымдар
1.1. Тауарлы-материалды запасыныњ экономикалыќ
мазм±ны
Кєсіпорындар мен ±йымдардыњ ќызметі барысында µздерініњ дайын б±йымдары, сату
Олардыњ µндіріс ќ±ралдарынан айырмашылыѓы, µндіріс ќ±ралдары шаруашылыќ ‰дерісіне ±заќ
Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ барлыќ т‰рін есепке алу ‰шін 1300 “Ќорлар”
1310 “Шикізаттар мен материалдар”
1320 “Дайын µнім”
1330 “Тауарлар”
1340 “Аяќталмаѓан µндіріс”
1350 “¤зге ќорлар”
1360 “Ќорларды есептен шыѓару боынша резерв”
Б±л шоттардыњ барі де ќ±рылымы жаѓынан актиытік, ќызметтері жаѓынан
Материалды есептеудіњ негізгі міндеттері:
1360 дайындалѓан, келіп т‰скен жєне µндіріске немесе сыртќа босатылѓан
материалдарды уаќытында есептеп, кіріске алу немесе есептен
шыѓару;
1361 материалдыќ ќоймада жєне тасымалдау кезінде т‰гел саќталуын
1362 материалдыќ ќорлар ќалдыѓыныњ белгіленген мµлшерден артып немесе тµмендеп
1363 материалдарды µндірісте пайдаланѓан кезде олардыњ техникалыќ жолмен аныќталѓан
1364 материалдардыњ µндірісте ±тымды пайдалануын баќылау;
1365 дайындалѓан материалдардыњ µзіндік ќ±нын аныќтап жєне олардыњ жоспарлы-есептеу
Жаќсы жєне дурыс ±йымдастырылѓан есеп материалдардыњ т‰гел
саќталуына, ‰немді пайдалануына кµмегін тигізеді. Материалдыќ ќорлардыњ т‰гел жєне
1366 тиісті т‰рде жабдыќталѓан материалдыќ ќорларды саќтайтын ќойма
немесе бµлме болуы ќажет жєне бµлмелердіњ єр ќайсысы
1367 ќорлар ќойманыњ єр бµлігінде µздерініњ т‰рлері, сорттары, µлшемдері
бойынша керекті кезінде тезалуѓа жєне босатќаннан кейінгі кезде
Кєсіпорындар мен ±йымдардыњ єкімшілігі материалдыќ ќорлардыњ саќтайтын жерді таразымен,
Тауарлыќ-материалдыќ ќорлардыњ есебін д±рыс жєне ±тымды ±йымдастыру ‰шін мыналар
1368 материалдыњ бірыњѓай номенклатурасы мен жоспарлы есеп айырысу
1369 ќ±жат айналымыныњ дєл ж‰йесін белгілеу жєне материалдарды есепке
1370 бірыњѓайланѓан алѓашќы есеп ќ±жаттары нысандарыныњ т‰рлерін белгілеу жєне
Сонымен ќатар материалдарды алдаѓы уаќыттарда пайдалану ‰шін µндіріске
1.2. Тауарлы- материалды запастарыныњ есебін ѓалымдар
мен тєжірибелердіњ ењбегінде жетілдіру мєселелері
Кєсіпорын ‰шін запастар болып материалдыќ ресурстар мен мањызды активтер
Б±л активтерге алдаѓы кезењ шыѓындары, материалдыќ запастар, жылжымайтын м‰лік,
Активтердіњ екінші категориясына жататын тауарлы-материалды запастардыњ есебін ±йымдастыру, бухгалтерлік
Тауарлы-материалды запастарлыњ есебін шаруашылыќ субъектілері № 7 “ Тауарлы-материалды
Материалдыќ ќ±ндылыќтарды баѓалау єдістерініњ ќаржылыќ нєтижеге єсерініњ мањыздылыѓы жµнінде
Дайын µнімніњ µзіндік ќ±ны осы µнімді µндіруге ж±мсалѓан материалдар
Материалдыќ ќ±ндылыќтарды д±рыс баѓалау кєсіпорынныњ ќаржылыќ нєтижесінде де балансына
1. ¤німніњ µзіндік ќ±нын тµмендету.
2. Табыс салыѓыныњ кµлемін азайту.
Материалдыќ ќорлардыњ ќалдыѓы екі т‰рлі фактормен аныќталады, яѓни материалдыќ
Наќты материалдардыњ ќ±нына тікелей жолмен сатып алу баѓасын енгізу
Негізгі ќиындыќ, ‰стеме шыѓындардыњ мєнді бµлігініњ тікелей шыѓындарѓа жатуында,
Аталѓан єдіс сату кµлемі мен кµмекші µндіріс кµлемінен алдын
Тєжірибеде ќ±ндылыќтарды кірістегенде меншік ќ±ќыныњ ауысу сєтін саќтамау мањызды
Кєсіпорындар материалды ќ±ндылыќтардыњ бір т‰рін есепті кезењ ішінде єр
Іс-тєжірибеде ќолданылып келе жатќан бухгалтерлік есеп ережелері мен ќаѓидаларына
Таурлыќ-материалдыќ ќ±ндылыќтар наќтылы µзіндік ќ±нымен, есепті баѓамен, орташа µлшенген
Таурлыќ-материалдыќ ќ±ндылыќтар наќтылы µзіндік ќ±нымен баѓалау б±ларды сатып алудаѓы
Ќ±ндылыќтар есепті баѓамен баѓалау белгілі кезењде аныќталатын баѓа
Орташа µлшенген ќ±нмен баѓалау ќ±ндылыќтардыњ орты баѓасын есептеу
“ФИФО” єдісі бойынша тауарлыќ-материалдыќ ќ±ндылыќтардыњ бірінші тобыныњ т‰скені бірінші
“ЛИФО” єдісі-ќ±ндылыќтарды соњѓы сатып алѓандардыњ баѓасы бойынша баѓалау єдісі.
Ерекше тењестіру, ±ќсастыру - єдетте µзара бірін бірі ауыстырмайтын
Сонымен ќатар тауарларды бµлшек сауда да баѓалау ‰шін есепке
Алматы техникалыќ университетініњ аѓа оќытушысы М.Д.Магомедовтыњ() “Тауарлыќ-материалдыќ ќ±ндылыќтарды
Ал “Mercur Audit” фирмасыныњ мамандарыныњ() “Тауарлыќ-материалдыќ ќорларды ќосымша
Инфляция дењгейі шењберінде ќосымша баѓалау сомасы салыќ салынатын табысќа
Жоѓарыда айтылѓан єдістердіњ єрќайсысыныњ елеулі артыќшылыќтары да, кемшіліктері де
Бµлім 2. “МТС Ќ±рылыс” жаупкершілігі шектеулі серіктестігініњ экономикалыќ
2. 1 Кєсіпорыныњ ±йымдыќ – экономикалыќ сипатамасы.
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестігі.
Меншік формасы – жеке меншік. Кєсіпорын зањды т±лѓа болып
Жауапкершілігі шектелуі серіктігініњ жеке балансы, банкте есеп айырысу шоты,
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестігініњ ќызметтініњ негізгі маќсаты тбыс
Серіктестіктіњ ќатысушылары жеке т±лѓалар.
Негізгі ќызмет т‰рлері болып;
коммерциялыќ ќызмет;
делдалдыќ ќызмет;
сауда-саттыќ ќызметі;
жабдыќтау-сатып µткізу ќызметі;
жолаушыларды жєне ж‰ктерді тасымалдау, экспедициялыќ ќамсыздандыру, ж‰кті тиеу-т‰сіру
т±рѓын ‰йлерді жєне µнеркєсіп обьектілерін, ішкі жєне сыртќы
ќ±рылыс-ќ±растыру жєне жµндеу-ќ±рылыс ж±мыстары;
µњдеу, сантехникалыќ, электр-ќ±растыру ж±мыстары;
сыртќы экономикалыќ ќызметі;
шаруашылыќ жєне сыртќы экономикалыќ ќызметтердіњ барлыќ т‰рлері, соныњ
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестік Ќазаќстан
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестігініњ жарѓылыќ
Кесте 2.1
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестігініњ
µндірістік кµлемі
µ ¤ Жылдар
2005 2006 2007
1 Жарлыќ ќор Мыњ тг 100 000 100 000
2 Резервтік ќор Мыњ тг - - -
3 Негізгі ќорлар ќ±ны Мыњ тг - - 13295580.15
4 Ж±мысшылар саны Адам 20 25 28
5 Аќша ќаражаты Мыњ тг
6 Кредиторлыќ бережаќ Мыњ тг 447986.44 1133215.54 3956830.04
7 Таза – табыс Мыњ тг 1013289.14 2807671.31 12829802.39
Жоѓарыда келтірілген кестеден ќорытында шыѓатын болсаќ, онда мынадай т±жырымѓа
Аќша ќаражатыныњ кµлемі 2005жылы 2007 жылмен салыстырѓанда 000 мыњ
Кредиторлыќ бережаќтарыныњ кµлімі 2005 жылы 2007 жылмен салыстырѓанда 52656,4
Ж±мысшылар саны жыл сайын µсіп отыр, 2005 жылы
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2005-2006 жылдары µзініњшаруашылыќ ќызметін
Ендігі жерде т±рган мєселе, ол кєсіпорыныњ ќызмет кµлемін ±лѓайтып
“МТС Ќ±рылыс” жауапкершілігі шектеулі серіктестілігініњ ќызметініњ бірі жолаушыларды жєне
Кесте 2.2
Кєсіпорыныњ негізгі ќ±ралдар кµлемі мен ќ±рылымы
ќ±‰ Жылдар
2005 2006 2007
Мыњ, тг % Мыњ, тг % Мыњ, тг %
1 Машиналар мен ќ±рылымдар - - - - 12259958.92
2 Басќалай негізгі ќ±ралдар - - - -
Барлыѓы - - - - 13295580.15 100
Б±л кестеден кµріп отырѓанымыздай, “МТС Ќ±рылыс” ЖШС –ніњ негізгі
Кез келген шаруашылыќ ќызметпен айналысатын экономиќалыќ субъектілердіњ негізгі маќсаты
Тµмендегі 2.3. кестеден ќорытынды шыѓарсаќ онда мынадай т±жырымѓа келуге
Кесте 2.3.
“МТС Ќ±рылыс” ЖШС-ніњ тауарлы µнім кµлемі мен ќ±рылымы
µ Жылдар
2005 2006 2007
Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар 100 100 100
Материалдар
Тауарлар
Отындар
Тауарлы µнім ќ±рамы мен ќ±рылымын зерттей отырып, тауар µнім
Енді кєсіпорын ж±мысшыларыныњ ќ±рамы мен ќ±рылымын аныќтайыќ.
Кесте 2.4
“МТС Ќ±рылыс” ЖШС- ніњ ж±мысшылар саны
Ќ Жылдар ќ
2005 2006 2007
1
1 Єкімшілік бµлімі 5 5 5 -
2 Шеберлер 4 6 7 3
Ж±мысшылар 6 7 9 3
Ж‰ргізушілер 5 7 7 2
Барлыѓы 20 25 28 8
Ж±мысшылардыњ кµлемін зерттей отырып, оныњ саны артќанын кестеден
Енді кєсіпорынныњ шаруашылаќ іс єрекетіне, оныњ ќаржылыќ жаѓдайына сипаттама
Кесте 2.5.
“МТС Ќ±рылыс” ЖШС- ніњ ќаржылыќ іс- єрекет нєтижесі
µ Жылдар
2005 2006 2007
1 Кµрсетілген ќызмет, µнім µндіруден кіріс, мыњ тг.
2 Сатылѓан µнімніњ µзіндік ќ±ны, мыњ тг 13685255,39
3 Жалпы
табыс 26060302,26 16167214,76 18372848,10 -768454,16
1 2 3 4 5 6
4 Басќада табыстар 2898820,35 4099993,90 23032313,1 20193492,75
5 Кезеќ шыѓындары, барлыѓы, мыњ тг
жалпы жєне єкімшілік шыѓындар 25046663,91 11304415,57 28575358,90 3528694,99
ќаржыландыру шыѓындары - 6155121,80 - -
басќада шыѓындар 2899169,58 - - -
6 Негізгі ќызметтен кіріс не зиян 1013289,44 2807671,31 12829802,39
1 2 3 4 5 6
7 Салыќ салынѓанѓа дейін табыс 1013289,44 2807671,31 12829802,39 11816512,95
8 Таза табыс 1013289,44 2807671,31 12829802,39 11816512,95
Кєсіпорыныњ Ќаржылыќ іс-єрекет кєтижесі кесте кµріп отырѓанымыздай сонѓы 2005-2007
Кєсіпорыннын µз шыѓындардыњ дењгейін неѓ±лым тµменгі дењгейге дейін жеткізе
2. 2 “МТС Ќ±рылыс” жаупкершілігі шектеулі серіктестігініњ есеп-
“МТС Ќ±рылыс” жаупкершілігі шектеулі серіктестігі µзініњ есеп ж±мысын
Кєсіпорынныњ бухгалтерлік есебініњ негізгі міндеттері болып;
Субъектіні, таѓы да басќа ќызыѓ±шы т±лѓаларды кєсіпорынныњ шаруашылыќ
Субъектілердіњ шаруашылыќ ќызметтерін Ќазаќстан Республикасыныњ зањдылыќтарына сай ж‰ргізілуін
Кєсіпорындаѓы бухгалтерлік есеп- есептеу, ‰здіксіздік, т‰сініктілік, ќажеттілік, мањыздылыќ, шыњдыќ,
Бухгалтелік ќызметті ±йымдатыру µткізілетін шаруашылыќ операцияларѓа ішкі жєне алдынала
Б±л ‰шін бухгалтерлік есепті ±йымдастыру жєне ж‰ргізу маќсатында бухгалтерлік
Бас бухгалтердіњ орынбасарыныњ міндеттері; бухгалтерлік операцияларды нормативтік ќ±жаттар мен
Материалдыќ стол бухгалтері келесідей ќызметтерді атќарады; орталыќ ќойма шоттары
Есеп айырысу столыныњ бухгалтері – ќоймашыныњ дайын µнім т±рѓан
Кассир касаѓа наќты аќшаны ќабылдау, беру есеп айырысу шотына
Кєсіпорынныњ ќаржы ж±мысынныњ негізгі бµлімдері мыналар;
1. Ќаржылыќ жоспарлау. Б±л жерде ќаржылыќ жоспардыњ баланстыќ жоспары,
2. Жабдыќтаушылармен есеп айырысу. Б‰л жерде жабдыќтаушылармен келісім шарт
3. Ќаржы органдармен есептесу. Б±л жерде бюджетпен есеп айырысу
4. Айналым ќаражаттары. Б±л жерде айналым ќаражатынпайдалану тиімділігі мен
5. Несиелендіру. М±нда несиені алу жєне ќайтаруѓа байланысты еспетеулер
6. Кассалар операциялар. Кєсіпорындаѓы ќаржы ж±мысыныњ д±рыс ±йымдастырылуына оныњ
Кєсіпорынныњ тањдаѓан бухгалтерлік есептегі шаруашылыќ іс- єрекеттініњ аѓымдаѓы топтастырылуы
Есеп саясатын ќалыптастыру – бухгалтерлік есепті ж‰ргізудіњ белгілі бір
Бухгалтерлік есеп ж‰йесініњ жалпы ±стамдырын кєсіпорынныњ есеп саясятында іске
Кєсіпорынныњ м‰ліктік жаѓдайы;
Кєсіпорын ќызметініњ ‰здіксіздігі;
Есеп саясатын ж‰ргізген кезде шараушылыќ операциясын кµрсетудіњ ќабылданѓан
Есеп саясатыныњ басты тапсырмасы – шаруашылќ ќызметін жоѓары дењгейін
“МТС Ќ±рылыс” жаупкершілігі шектеулі серіктестігініњ ќаржылыќ ќызметініњ алдыњда
Кірісті µсірумен рентабельділікті кµтерудіњ жорлдарын іздестіру;
Кєсіпорын ќызметін ќажетті ќаржы ресурстары мен ќамтамасыз ету;
Ќаржы органдарды мен кредиторлардыњ алдындаѓы міндеттемелерді толыќ жєне
Ќаржылындару, несиелендіру маќсатында алынѓан ќаражаттарды маќсаты пайдалану;
Айналым ќаражатын тиімді пайдалануды ќамтамасыз ету;
Ќаржылыќ жєне кассалыќ операцияларды ќ±жжаттандырудыњ белгіленген тєртібін
Бµлім 3. Тауарлыќ- материалдыќ ќорлар есебініњ жаѓдайы
3.1. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар есебін д±рыс ±йымдастыру мєселелері жєне мєні.
¤ндіріс процесін ењбек ќ±ралдарымен ќатар µндірістік босалќы ќорлары ретінде
Тауарлы- материалдыќ босалќалар дегеніміз б±л актив т‰ріндегі:
· шикізат запастары, материалдар, сатып алынатын жартылай фабрикаттар жєне
· аяќталмаѓан µндіріс;
· субьектініњ ќызмет етуі кезінде сатуѓа арналѓан тауарлар, дайын
Тауарлы- материалдыќ босалќаларды д±рыс ±йымдастыру ‰шін ѓылыми-негізделген, жіктемені, есеп
¤ндіріс барысындаѓы ќызметтік рµлі мен маќсаты бойынша барлыќ материалдыќ
Негізгілер-дайындалатын µнімніњ заттай материалдыќ негізін ќ±райтын материалдар болса, кµмекші
Біраќ материалдарды негізгі жєне кµмекші етіп бµлу шартты сипатќа
Материалдар есебін д±рыс ±йымдастыру ‰шін материалдыњ номенклатуралыќ тізімі мен
Материалдыњ номенклатурасы деп µндірісте пайдаланѓан матриалдыњ белгілі бір т‰ріне
Материалдардыњ есебін д±рыс ±йымдастыру ‰шін мыналар керек:
· материалдардыњ бірыњѓай номенклатурасы мен жоспарлы есеп
айырысу баѓасын белгілеу;
· ќ±жат айналымыныњ дєл ж‰йесін белгілеу жєне материалдарды
есепке алу мен есептен шыѓару операцияларыныњ тєртібін саќтау.
· бірыњѓайланѓан алѓашќы есеп ќ±жаттары нысандарыныњ т‰рлерін белгілеу жєне
Сонымен ќатар материалдарды алдаѓы уаќыттарда пайдалану ‰шін µндіріске босату
Материалдыќ запастыњ есебініњ алдында келесі негізгі міндеттер т±р:
· запастардыњ уаќытында жєне толыќ ќабылдануын, олардыњ саќталуын баќылау;
· запастардыњ ќозѓалысы бойынша барлыќ операцияларды уаќытында жєне толыќ
· дайындалѓан запастардыњ µзіндік ќ±ны жєне транспорттыќ дайындау шыѓындарын
· транспорттыќ дайындау шыѓындарын µндіріс немесе айналым шыѓындарына бір
· ќойма запастарыныњ жаѓдайына баќылау жасау;
· саќтау жерлерінен запастардыњ ќалдыѓы жєне ќозѓалысы жµнінде наќты
3.2. Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар есебініњ топтамалыќ жєне талдамалыќ есебі
Ќоймалардан т‰скен ќ±жаттар жік-жігімен жинаќталып, жµнелту ќаѓаздарымен жабдыќталады, содан
1310 “Шикізаттар мен материалдар”
1320 “Дайын µнім”
1330 “Тауарлар”
1340 “Аяќталмаѓан µндіріс”
1350 “¤зге ќорлар”
1360 “Ќорларды есептен шыѓару боынша резерв”.
Материалдардыњ бухгалтериядаѓы талдамалыќ есебі сандыќ жєне аќшалай µлшемде ж‰ргізіледі.
Ќоймадаѓы карточкаларда сандыќ есеп ќана ж‰ргізілсе, бухгалтериядаѓы карточкаларда сандыќ
Материалдыќ заттардыњ ќоймадаѓы есебі. ¤ндірістік запастар мен ауыл
Ќоймалардыњ орналасќан орын жаѓдайларына байланысты орталыќ ќойма жєне µндірістік
Барлыќ ќоймалар тиісті µлшеу ќ±ралдарымен жєне ћрт сµндіру жабдыќтарымен
Минералдыќ тыњайтќыштар ќоймасы минералдыќ тыњайтќыштарды ќолдану ж±мыстарын механикаландырудыњ типтік
Барлыќ жаѓдайларда материалдыќ заттар белгілі бір адамныњ жауапкершілігіне тапсырылады.
Барлыќ ќоймаларда саќталынатын материалдыќ заттардыњ кіріс жєне шыѓыс операцияларыныњ
Кітаптар мен карточкалар бір жылѓа ашылады. Кітаптарды ќолданѓанда єрбір
Карточкалар синтетикалыќ шоттардыњ субшоттары бойынша есептеу топтарына бµлініп, арнайы
Ќоймада саќталынатын заттардыњ єр т‰ріне жеке карточкалар ашылуы тиіс.
Жинаќтау ќ±жаттарыныњ кµрсеткіштері келесі айдыњ біріне ќалдырмай жинаќталып, карточкаларѓа
Отчетты ќабылдайтын бухгалтерлер барлыќ кіріс-шыѓыс ќ±жаттарыныњ негізінде отчеттыњ д±рыс
¤ндірістік запастар мен дайын µнімдердіњ кіріс шыѓысын пайдалану тиімділігін
2 ЌЕБХС сєйкес ќорлар екі µлшемніњ ењ кішісімен µзіндік
Ќорлардыњ µзіндік ќ±нын ќорларды ќазіргі т±рѓан жерін дейін жеткізуге
Материалдар алу сєтінде наќты ќ±ны немесе есептік баѓа бойынша
Материалдар алудыњ наќты ќ±ны субьектініњ осы ќорларды дайындау мен
Есептік баѓа бойынша материалдарды есептеуде есеп баѓа ретінде ќорлардыњ
Баланста материалдар есебі наќты ќ±ны бойынша кµрсетіледі, осы баѓа
Материалдыќ ќорлар негізінен сырттан сатып алынады. Сатып алынѓан µндірісітк
А (%) = ДТ (Ќ) + ДТ
ПК (Ќ) + ПК (К)
А (%) – ауытќу пайызы.
ДТ (Ќ) – айдыњ басындаѓы материалдыќ заттардыњ ќалдыќтарына тиісті
ДТ (К) – аѓымдаѓы айда кірістелген материалдыќ заттардыњ дайындау-тасымалдау
ПК (Ќ) – айдыњ басындаѓы материалдыќ заттардыњ прейскуранттыќ ќ±ны.
ПК (К) – аѓымдаѓы айда кіріс етілген материалдыќ заттардыњ
100 пайыздыќ бейнелеу.
¤ндірісте босатылѓан материалдар ќ±нын аныќтаѓан кезде “Тауарлыќ-материалдыќ ќорлар”
Орташа µлшемді ќ±н бойынша – есептік кезењде ќозѓалысы болѓан
ФИФО єдісі - бойынша тауарлыќ-материалдыќ ќ±ндылыќтардыњ бірінші тобыныњ т‰скені
ЛИФО єдісі - ќ±ндылыќтарды соњѓы сатып алѓандардыњ баѓасы
бойынша баѓалау єдісі. Соњѓы алынѓан ќорлардыњ µзіндік ќ±ны бірінші
НИФО – “кейін т‰сті – бірінші кетті” баѓалары бойынша
Ерекше тењестіру, ±ќсастыру - єдетте µзара бірін бірі ауыстырмайтын
Стандарттыќ баѓа – нормативті µзіндік ќ±н. µндіріске босатылѓан материалдар
Шаруашылыќ ж‰ргізуші субьектініњ єр т‰рлі тєсілдерді тањдау, ќораларды баѓалау
Кесте 3.1
“МТС Ќ±рылыс” ЖШС –њ есепті периодта орта
материалдардыњ ќ±ныныњ наќты ќ±нын табу мысалы
№ Кµрсеткіштер Саны І µлшемніњ ќ±ны, тењге наќты
1. Есепті периодтыњ басындаѓы ќалдыќ 1000 123 123
2. Есепті жылы т‰скендер:
І партия
ІІ партия
ІІІ партия
200
300
500
140
135
193
28 000
40 500
96 500
3. Т‰судіњ жалпы жиынтыѓы
1000 х 165 000
4. Ќалдыќпен т‰скендері
2000 х 288 000
5. Орта µлшеу ќ±ны
І µлшемніњ ќ±ны
х
144
х
6. Есепті периодта шыѓындалѓаны
1100
144
158 400
7. Есепті жылдыњ
Аяѓындаѓы ќалдыќ
900
144
129 600
Бір µлшемніњ ќ±ны орта µлшем єдісімен есептегенде 288000:2000=144 тењге.
Есепті периодтыњ аяѓында материалдардыњ ќалдыѓы осы сома бойынша 144
ЛИФО єдісімен материалдыќ ќ±нды заттардыњ баѓалануы мына принциппен: “
Кесте 3.1
“МТС Ќ±рылыс” ЖШС –њ есепті периодта ФИФО, ЛИФО
материалдардыњ ќ±ныныњ наќты ќ±нын табу мысалы
№ Кµрсеткіштер саны ќ±ны, тењге сомасы, тењге
1. 1 ќањтарѓа ќалдыѓы:
20 желтоќсандаѓы партия
27 желтоќсандаѓы партия
10
20
200
210
2000
4200
2. Т‰скені:
8 ќањтардаѓы партия
15 ќањтардаѓы партия
25 ќањтардаѓы партия
30
10
50
220
240
250
6600
2400
12500
3. Жалпы т‰скені
90 - 21500
4. Айдыњ шыѓыны (ќањтар)
а) ФИФО єдісімен баѓасы
б) ЛИФО єдісімен баѓасы 95
95
95 -
-
- -
21450
22550
5. 1 аќпанѓа ФИФО єдісімен есептелген баѓасы
25
250 6250
6. 1 аќпанѓа ЛИФО єдісімен есептелген баѓасы
27 желтоќсандаѓы партия
-
5 -
210 -
1050
Шыѓындалѓан материалдыњ баѓасын ФИФО єдісімен есептеу єдісі. Жалпы шыѓындалѓаны
1. 20 желтоќсандаѓы партия 10 дана х 200 =
2. 27 желтоќсандаѓы партия 20 дана х 210 =
3. 8 ќањтардаѓы партия 30 дана х 220 =
4. 15 ќањтардаѓы партия 10 дана х 240 =
5. 25 ќањтардаѓы партиядан 25 дана х 250 =
Осылайша біз 95 дана шыѓындап, оныњ ќ±ны 2000 –
Материалдар шыѓыны:
1. 25 ќањтардаѓы партия 50 х 250 =
2. 15 ќањтардаѓы партия 10 х 240 =
3. 8 ќањтардаѓы партия 30 х 220 =
4. 27 желтоќсандаѓы партия 5 х 210 =
Осылай біз 95 дана материал шыѓындадыќ, оныњ ќ±ны 22500
3.5. Кєсіпорын µнімдерініњ кіріс жєне шыѓыс операцияларын ќ±жаттандыру.
Кєсіпорындары материалдыќ ќорлардыњ кµпшілігін сырттан алады. Олардыњ шаруашылыќќа маусым
Жабыќ вагондармен келген ж‰ктерді ќабылдардан б±рын транспорт мекемелерініњ ќатысуымен
Ж‰ктердіњ келгені туралы ќ±жаттардыњ барлыѓы да шаруашылыќтыњ ќабылдау-жабдыќтау бµліміне
Б±л жаѓдайда шаруашылыќтыњ сенім білдірген адамдарына
№ М-2 А формадаѓы сенімхат беріледі. Сенімхатта оны кімге,
¤ндірістік запастарды т±раќты пайдаланылатындар ‰шін єр айѓа пайдалану мµлшері
¤ндіріске пайдаланылѓан м±най µнімдерін № 38 формадаѓы “Ж‰к таситын
¤ндірістік бµлімшелері арендалыќ ќатар ж‰йесіне есеп айырысудыњ чектік формасына
Арендалыќ коллективтер µндірістік запастарды к‰нделікті т±раќты алып т±ратын жаѓдайда
3.4. Материалдыќ заттарды т‰гелдеу тєртібі жєне есебі.
Єрбір шаруашылыќта есеп ќызметкері тарапынан µндірістік запастар мен дайын
Т‰гендеу дегеніміз - єрбір саќталу орындаѓы материалдыќ заттардыњ таѓы
1. жоспарлы т‰гендеу
2. жоспарсыз кездейсоќ т‰гендеу
Жоспарлы т‰гендеу єдетте жылдыќ есеп-отчетты жасаудыњ алдында аѓымдаѓы жылдыњ
материалдыќ жауапты адамдар ауысќанда, олардыњ теріс єрекеттері жµнінде шаѓым-сигнал
Ќамту кµлемдеріне ќарай т‰гендеуді екі т‰рге бµледі:
1. толыќ т‰гендеу
2. ішін-ара т‰гендеу
Толыќ т‰гендеу аѓымдаѓы жылдыњ соњѓы тоќсанындаѓы µткізілетін жоспарлы
Ішін-ара т‰гендеу шаруашылыќ ќаражаттарын белгілі бір жеке т‰рлерініњ ќалдыќтарыныњ
1. Мекеме басшысыныњ арнайы б±йрыѓымен т‰гендеу жасалынатын обьектілер, оны
2. Т‰гендеуді бастаудыњ алдында материалдыќ жауапкершіліктегі адамдар материалдыќ заттардыњ
3. Материалдыќ жауапкершіліктегі адамдар соњѓы есеп – отчетќа кірмей
4. Комиссия м‰шелерініњ толыќ ќатысуымен материалдыќ заттардыњ ќалдыќтары т‰гел
5. ¤лшеу, санау ќорытындылары єр заттыњ атауымен бірге инвентаризациялыќ
ќ Мазм±ны
Дт Кт
1 2 3 4
1 Материалдыќ ќ±нды заттардлыњ жетіспеушілігі аныќталды 1280 1310, 1350
2 Табиѓи азаюдыњ шегінен аспайтын ќ±нды заттардыњ жетіспеушілігін есетеп
3 Материалдыќ жауапкершіліктегі адамдардыњ кінєсімен болѓан жаѓдайда ( ол
4 Материалдыќ ќ±нды заттардыњ нарыќтыќ жєне баланстыќ ќ±нныњ арасындаѓы
5 Кінєлі адамнан жетіспеген материалдыќ ќ±нды заттардыњ орнын толтырды
6 Кінєлі адамнан жетіспеген материалдыќ ќ±нын ќосымша ќ±нѓа
салынатын салыќпен µндіріп алса 1250,2150 3130
1 2 3 4
7 Жетіспеушіліктер белгілі айыпты адамдар аныќталмаѓан жаѓдайда, немесе сот
8 Стихиялыќ апаттардыњ зардабынан болѓан жетіспеушіліктерді ќамсыздандыру мекемелерініњ шарты
1330,1350
9 Егер ќамсыздандыру мекемелері ќамсыздандыру шарты бойынша орнын толтырса
Ќ±нды заттардыњ ±рлануы, жетіспеуі жєне б±зылуынан болѓан зияндардыњ
Ведомостіњ жеке баѓаналарында № 1280,2180 шоттарыныњ кредитіпен айыпты адамдардыњ
Дебиттегі жєне кредиттегі айналымдардыњ жиынтыѓын ай сайын №
3.5. ЖШС “МТС Ќ±рылыс” «1С: Бухгалтериясындаѓы» материалдарыныњ
Материалдардыњ есебі синтетикалыќ «1С – Бухгалтериясында» 1300 «Материалдар» шотыныњ
1310 «шикізаттармен материалдар»
1320 “Дайын µнім”
1330 “Тауарлар”
1340 “Аяќталмаѓан µндіріс”
1350 “¤зге ќорлар”
1360 “Ќорларды есептен шыѓару боынша резерв”
Жауапкершілікті саќтауѓа ќабылданѓан материалдар 002 «жауапкершілікті саќтауѓа ќабылданѓан тауарлы
Аналитикалыќ есебі номенклатурасы жєне саќтау ќоймалары бойынша сандыќ жєне
Материалдардыњ номенклатурасы жµнінде мєліметтер саќтау ‰шін екі дењгейлі аныќтама
Материалдарды саќтау ќоймалары жµнінде аќпаратты саќтау ‰шін «саќтау жерлер»
«1С – Предприятие» программасымен ќолдану арќылы материалдардыњ ќойма жєне
- материалдардыњ номенклатурасы кµп болѓан жаѓдайда ќалдыќ тєсілін ќолданѓан
- Материалдардыњ номенклатурасы кµп болмаѓан жаѓдайда шаруашылыќ ќажеттілікке пайдаланатын
- «1С – бухгалтеория» типтік конфигурациясында материалдар ќозѓалысы бойынша
Типтік конфигурациясында материалдарды сатып алу бойынша шыѓындар себін ж‰ргізуге
«Документтер» мєзіірнен «материалдар есебі» бµлімін, ал одан «материалдардыњ т‰суі»
«Жабдыќтаушы» алањына «контрагенттер» аныќтамасынан керек контрагентті тыњдап жазамыз.
«Ќойма» алањын толтыру ‰шін Щ Д кнопкасы арќылы «саќтау
Кестелік бµлімде «Поббор» кнопкасы арќылы материалды кµрсетеміз жєне ќапжетті
Материалдар ќоймадан наќты жіберілгеннен кейін «материалдардыњ есебі» журналынан ќ±жатты
Бµлім 4. Тауырлы ќ±нды б±йымдардыњ аудиті.
4.1 Тауарлар ќозѓалысыныњ аудиті.
Нарыќтыќ экономика жаѓдайында кез келген шаруашылыќ субъектісініњ маќсаты-табыс табу
1997 жылдыњ 1 ќантарынан бастап іске енген «Финанстыќ шаруашылыќ
1. ¤ткізілген µнімніњ табысы (ж±мыстыњ ќызметтіњ)
2. Жалпы табыс
3. Негізгі ќызметтіњ табысы
4. Басты емес ќызметтіњ табысы
5. Жай ќызметтен салыќ салуѓа дейінгі табыс
6. Салыќ салудан кейін жай ќызметтіњ табысы
7. Оќыс жаѓдайлардыњ табысы
8. Таза табыс
¤ткізілген µнімніњ табысы ќосымша ќ±ннан, акциздерден, салыќтардан жєне міндетті
Ќазіргі кезде шаруашылыќ субъектілерініњ µткізуден т‰скен т‰сімді аудару
Аудиторѓа тиелудіњ жєне µнімді µткізудіњ д±рыстыѓын тексеру кезінде мыналарды
- Єзір µнімді жабдыќтаудыњ келісім-шарты бар ма
толтырылды ма;
- ¤нінді тиеуге арналѓан ќ±жаттар д±рыс
Тенелген µнімніњ ќаќтароы д±рыс белгіленген бе;
- ¤ткізу баѓасы д±рыс белгіленген бе; м±нда
алушыѓа µнімді жеткізуге кеткен шыѓындар ќосылады.
- Банкке уаќытында тиелген µнімге арналѓан
±сыну;
- Егер µнім жабдыќтаушыныњ ќамбасынан µткізілетін болса,
- µткізілуі туралы ќ±жаттардыњ д±рыс толтырылуы;
- Єзір µнімніњ ќамбалыќ есепке алынуыныњ ±йымдастырылуыныњ
д±рыстыѓы;
- ¤німді µткізу мен тиеудіњ аналитекалыќ жєне синтетикалыќ
- ¤німді µткізу мен тиеудіњ бухгалтерлік проводкалардыњ д±рыс
Жалпы табыс деп µнімді µткізуден кейінгі финанстыќ нєтижені айтамыз.
¤ндірістік µзіндік ќ±нды ќ±райтын шыѓындар экономикалыќ ќ±рамыныњ сєйкестігіне байланыстыкелесі
1. Материалдыќ шыѓындар
2. Ењбек тµлінетін шыѓындар
3. Саќтандыруѓа арналѓан аударымдар
4. Негізгі ќордыњ тозуы
5. Таѓы басќа шыѓындар
«Тауарлы-материалды ќорларды тіркеу» бухгалтерлік есепке алу стандартына калькуляция статьялары
1. Ќайтарымды ќалдыќтарды шегергендегі материалдар
2. Ењбекаќы
3. Саќтандыруѓа арналѓан аударымдар
4. Ќосымша шыѓындар
Материалдыќ шыѓындардыњ µнімніњ µндірістік µзіндік ќ±нына ќатысыныњ д±рыстыѓын тексерген
µнімніњ µзіндік ќ±нына кіретін шикізат пен материалдардыњ баѓасыныњ
Бухгалтерлік есепте сатып алу жєне єзірлеу процестерініњ д±рыс
¤ндірісте ќолданылатын материалдарѓа жатпайтын шыѓындардыњ µзіњдік ќ±нына арналѓан
¤німніњ µзіндік ќ±нына кіретін фактілер бар ма, яѓни
Ќ±рылыста єр т‰рлі ж±мыстарда, саяси-мєдини объектілерді ќамтамасыз етуде
¤німді µндірудіњ технологиясыц мен техникалыќ жаѓдайына сєйкес шикізат
Ќайтарымды µзіндік ќ±нына тауарлы биржалардыњ кµрсеткен ќызметіне кеткен
¤німніњ µзіндік ќ±нына ќамбадаѓы материалдыќ ќымбат заттардыњ жетіспеуі
Субъектініњ материалдыќ ќымбаи заттарды алѓанда бірге ќосып алатын
Есепке алынѓан баѓалар бойынша материалдыќ ресуртардыњ фактикалыќ µзіндік
Жоѓарыда айтылѓан материалдыќ шыѓындармен ќатар µзіндік ќ±ндарѓа ењбекаќыѓа кететін
«Ењбекке тµлем» статьясында персонал субъектіге тµлінетін шыѓындар, ж±мысшыларѓа берілетін
Б±нда демалыс тµлемдеріне аударылѓан шыѓындардыњ есеп беру айыныњ ењбек
Б±л шыѓын стаьясында мемлекеттік ќорларѓа салымдар сипатталады. Б±л ќорларѓа
«Ќосымша шыѓындар» комплекстік стаьясы да мењгеріліп, єрбір наќты µнім
Негізгі жєне кµмекші µндірістер бойынша ќосымша шыѓындардыњ аќпаратын жинаќтау
¤німді µндіруге кеткен шыѓындардан б±л шыѓындардыњ айырмашылыѓы – олар
Кезењ шыѓындары - ќаржы-шаруашылыќ ќызметтіњ есебініњ нєтижесініњ кµрсеткіштері. Ал
Кезењ шыѓындары сол шыќќан уаќытында жазылып, µткізілмеген µнім ретінде
Жалпы жєне єкімшілік шыѓындар-µндірістіњ ±йымдастыѓы мен басќарылуына байланысты шыѓындар.
Тауарлы-материалды ќорлардыњ µткізілуімен байланысты шыѓындарды тексеруге басты кµњіл аударылады.
1 Сату бµлімшесініњ ж±мысшыларына тµленетін жалаќы, жеке м‰лікті саќтандыруѓа
2 Шыѓу пунктіне дейінгі ж‰ктіњ жеткізілуіне, жетілуіне, орашасына, ќаптамасына
3 Сату нарыѓын мењгеруге жєне тауардыњ нарыќќа жылжуына арналѓан
Негізгі жєне негізгі емес ќызметтен табыс- б±л жай ќызметтен
Аудитор табыс салыѓы бойынша шыѓарылѓан есептемелердіњ д±рыстыѓын тексеріп, 7710
Табыстардыњ соњѓы кµрсеткіштерініњ бірі- таза табыс. Б±л табыстыњ т‰рі
Шаруашылыќ субъектісініњ таза табысына оќыс жаѓдайлардыњ зияны, тоќталѓан операциялардыњ
Тоќталѓан операция деп филиалдыњ сатуымен немесе жабылуын айтамыз. Ол
1. Тоќталѓан операцияныњ мєні.
2. Финанстыќ есеп беруді дайындау маќсатында операцияныњ салыќ ќ±рылымдарѓа
3. Есеп беру маќсатында операцияныњ фактылыќ тоќтауыныњ мерзімі.
4. Тоќтату єдісі (сату, жабу, жою жєне т.б.)
5. Тоќталѓан операциядан т‰скен шыѓын, зиян.
6. Есепе беру кезењдегі филиалдыњ жай ќызметініе т‰скег зиян.
Аудитор т‰сіндірген ќаѓазында кµрсетіліп ашылѓан мєселерді т‰пкілікті мењгеруі ќажет.
Таза табыстыњ кµмегімін дебеттік жєне кредиттік айналымдарды салыстыру арќылы
Осылайша біздер бухгалтерлік баланста жєне финанстыќ-шаруашылыќ ќызметтіњ нєтижесі туралы
4.2 ¤німді сату мен шыѓаруѓа байланысты шыѓындардыњ аудиті.
Аудиттыњ басты тапсырмаларына мыналар жатады; бухгалтерлік есеп пен есеп
Аудиторлар µзіндік ќ±нды тексерген уаќытта µнімді µткізу мен µндіру
Тексеру реті топтастыру єдісіне жєне шыѓындардыњ µндірісте кµшіріліміне тєуелді.
Аудитордыњ топтастырудыњ б±л вариантыныњ д±рыс ж‰ргізілуіне жєне бір айѓа
Тапсырыстыќ єдіс- индивидуалды кєсіпорындарда , сонымен ќатар тєжірибелі, эксперименталды
Аудитор 2 єдістіњ µнімніњ µзіндік ќ±нын табудаѓы єсерін ескере
¤зіндік ќ±н аудитыныњ процессінде µндірістегі жартылай фабрикат б±йымдардыњ есептік
¤зіндік ќ±нныњ ќалыптасќанына толыќтай сегнімді болуы ‰шін аудитордыњ ±йымдаѓы
Тексеруші кєсіпорындарда жинаќтыќ есептіњ ±йымы жартылай фабрикатсыз жєне жартылай
¤зіндік ќ±нныњ аудитінде шыѓындардыњ ќ±рамыныњ калькуляциялыќ статьялар бойынша т‰рленуін
Калькуляция статьяны бір элиметті немесе комплекстік шыѓындар деп т‰сінуге
Статьяныњ берілгендерін оќи отырып, аудитор µнімініњ µзіндік ќ±нына кірмейтін
Мысалѓа, µндірісті даярлау мен мењгеруге кеткен шыѓындарѓа мыналар жатпауы
Сонымен ќатар зањныњ, нормалар мен нормативтердіњ б±зуышы байланысы бар
Аудитор µндірісті басќарумен байланысты шыѓындар статьясын т‰пкілікті тексереді, кєсіпорынныњ
¤німніњ µзіндік ќ±ныныњ кµлеміне µндірістік емес шыѓындар да єсерін
«Материалдыќ шыѓындар» элементінде сырттан алынѓан шикізат пен материалдардыњ ќ±ны,
¤німніњ µзіндік ќ±нын ќ±райтын негізгі элементі болып табылатын жєне
¤зіндік ќ±нѓа тек зањ бойынша ѓана кіретін орын толтыру
Шыѓындардыњ µзіндік ќ±нына кіру м‰мкіндік факторлары бар шыѓындар бар
Берілген статьямен тыѓыз байланыстылыѓы «єлеуметтік ќажеттілерге аударылымдар» статьясына тексерілуде.
«Негізгі ќорлардыњ амортизациясы» стаьясын тексере келе, аудитор негізгі µндірістік
Аудитор «Сол тєріздес басќа шыѓындар» комплекстік статьясын терењірек зерттейді.
Ќорытынды мен ±сыныстар
Нарыќтыќ экономиканыњ ќай саласында да µндірістік запастар кєсіпорынныњ айналым
Материалдар айналым активтерініњ ќ±рамды бµлігі ретінде µндіріс процесінде толыќтай
ЖШС “МТС Ќ±рылыс” мєліметтері негізінде «Тауарлы-материалды ќ±нды б±йымдарыныњ есебі
Кµріп отырѓанымыздай ЖШС “МТС Ќ±рылыс” ќаржылыќ жаѓдайы ќарастырылѓан жылдары
Ќаржы жєне есеп ж±мысыныњ кµлеміне ќызметкерлерініњ міндеттерін тиісті адамдарѓа
Шаруашылыќ тауарлы-материалды ќ±нды б±йымдардыњ есебін бекітілген н±сќаулыќтар, ±сыныстар
Осы ЖШС “МТС Ќ±рылыс” есептерініњ синтетикалыќ жєне аналетикалыќ есебініњ
1. алѓашќы ќ±жаттардыњ толтырылуында барлыќ реквизиттері толыќтай толтырылмаѓан, кейбір
2. Ќойма шаруашылыѓы нормативке сєйкес ±йымдастырылмаѓан, кейбір материалдарѓа субшоттар
3. Бекітілген типтік формаларыныњ саќталмауы, яѓни бухгалтерияда алѓашќы ќ±жаттардыњ
Сонымен дипломдыќ ж±мысты аяќтай келе мынадай ±сыныстар жасаѓым келеді:
- ішкі баќылау ж‰йесін к‰шейту;
- µздеріне ќажетті типтік формасын типографияѓа бастырып ќолдану;
- ќойма шаруашылыѓын нормативтерге сєйкес ±йымдастыру;
- кєсіпорындаѓы ќызметкерлердіњ квалификациясын кµтеру ‰шін оќуларѓа жіберу;
- алѓашќы ќ±жаттар мен жабдыќтау ж±мысыныњ ењбек сиымдылыѓын тµмендету
- прогрессивтік нормалар мен жоспарлы кµлемдерін негізге ала отырып,
- алѓашќы есептеулерді ж‰ргізуді жетілдіру маќсатында ќойма есебін автоматтандыру
Осы аталѓан ±сыныстарды кез келген шаруашылыќтыњ ±йымдастыру
Єдебиеттер тізімі.
-Ќазаќстан Республикасы Президент Бухгалтерлік есепке алу туралы зањ к‰ші
-Ќаржылыќ есеп беруді дайындауда жєне тапсыруда арналѓан т±жырымдамалыќ негізді
1. Абдиманапов А.А., Юсупжанова А.К. Организация учета том 3.
2. Єбдіманапов Є.Є. Есеп кµрсеткіштерін µзара салыстру мен талдау
3. Єбдіманапов Є.Є. Бухгалтерлік есеп счеттарыныњ жања типтік жоспарымен
2. Єбдіманапов Є.Є. Ќаржылыќ ќорытынды есеп терминдері мен элементтерін
3. Єбдіманапов Є.Є. Есеп саясатыныњ концептуалды негіздері мен ќалыптасуы.
4. Єбдіманапов Є.Є. Есеп саясатыныњ концептуалды негіздері мен ќалыптасуы.
5. Васин Ф.П. Управленческий учет: учебное пособие. – М:
6. Витулева Т. Негізгі ќ±ралдарды есептеп шыѓару. //
7. Герасимова В. Негізгі ќ±ралдарды жањѓырту. // Бухгалтер бюллетені.
8. Доход (убыток) от изменения метода оценки товарно-материальных затратов.
9. Искакова Б. Организация аудиторских проверок товарно-материальных затратов. //
10. Искакова Б.Г. Исенбаева Г.Т. Вопросы организации аудиторских проверок
11. Камышанов А.П. и др. Бухгалтерский учет и аудит
12. Кондраков Н.П. Бухгалтерский учет: учебное пособие. – М.:Инфа
13. Магамедов М.Д. Заздравных А.В. Методы оценки товарно-материальных запасов
14. Малькова Т.Н. Теория и практика международного бухгалтерского учета:
15. Н±рсейітов З. Оценка себестоимости товарно-материальных запасов: Бухгалтерский учет
16. 6 – «Негізгі ќ±ралдарды есепке алу» бухгалтерлік есеп
17. Орысша-ќазаќша бухгалтерлік ќысќаша аныќтама сµздігі: Краткий русско-казахский словарь-справочник
18. Родостовец В.К. и др. – Бухгалтерский учет на
19. Родостовец В.В., Шмидт О.И. Теория и отраслевые особенности
20. Сатмурзаев А.А, Абдыкалыков Т.А. Бухгалтерский учет в рыночной
21. Сатмурзаев А.А., Ќ±дайбергенов Е.Ќ. Бухгалтерлік терминдер ќысќаша орысша-ќазаќша
22. Сейдахметова Ф.С. Современный бухгалтерский учет: В 2-х частях.
23. Сокова И.Г. Путеводитель бухгалтера с примерами и расчетами.
24. «Тауарлы-материалдыќ ќорларды есепке алу» бухгалтерлік есеп стандарты //
25. Талипова И.Р. Учет товарно-материальный запасов // Бухгалтерский учет
26. Учет товарно-материальных запасов - // Заочная школа бухгалтера
27. Хорина Л., Михалеева Е. Негізгі ќ±ралдардыњ істен шыѓуы,
28. Хендриксен Э.С., Бреда М.Ф. Теория бухгалтерского учета /
29. Шамгонов А.Ш., Искакова Б.Г., Джапарова Н.К., Мукеева У.Б.
30. Шамгонов А.Ш. Негізгі ќ±ралдар жєне материалды б±йымдардыњ есебі:
31. Шамѓонов А.Ш., Джапарова Н.К. Методическое пособие на тему:
34.Шамѓонов А.Ш., Жангалиева Р.У. Бухгалтерлік есеп теориясы: Бухгалтерлік есеп