Ауыл мектебі


Д И П Л О М Ж Ұ
12 жылдық мектепте білім беру нәтижесіне бағытталған ауыл мектептерін
Ж О С П А Р
КІРІСПЕ
І тарау
1.1. Қазақстанда білім беру жүйесінің қалыптысып даму тарихы
1.2. 12 жылдық білім беру мәселесі мен
болашағы
ІІ тарау
2.1.12 жылдық білім берудің принциптері
2.2. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы тұлғасын қалыптастыру
2.3. 12 жылдық білім беру нәтижесіне бағытталған басқару
ІІІ тарау
3.1. Ауыл мектебін басқарудың проблемалары мен оны шешудің жолдары
3.2. Ауыл мектебінің болашағы
ҚОРЫТЫНДЫ
К і р і с п е
Еліміз еңсесін көтеріп, егемендігімізді алып, көк байрағымызды көк аспанға
Білім беру ұйымының, дербес жағдайда жалпы білім беретін мектеп
Басқаруды ұйымдастыру, ең алдымен білімдік жүйелерді басқаруды ұйымдастыру құрылымын
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың, 2005-2010 жылдарға арналған білім
Егемен елімізде табандылықпен жүзеге асырылып жатқан ілгерілеу саясаты қоғам
Жалпы білім берудегі басқару саласын зерттеп жүрген ғалым, методистердің
1. Білім беру жүйесінің кешегі мен бүгінгі жайы
2. 12жылдық блім берудегі оқушы тұлғасын қалыптастыру.
3. Басқару саласының нәтижеге бағытталғандығы
4.12жылдық білім берудегі ауыл мектептерінің негізгі мәселелері
5.Ауыл мектептері 12жылдық білім беружүйесіне көшуге дайындығы қандай
Диплом жұмысының методикалық негізі:
Ғалым методистерінің еңбектері
Қазақстан Республикасы халыққа білім беру Минстірлігінің тұжырымдамасы, бағдарламасы.
Педогогикалық оқулықтардың материалдары
Баспасөз бетінде жарияланған педогогикалық , методикалық материалдар.
Газет-журнал беттерінде жарық көрген әдеби-методикалық материалдар
12жылдық мектепте білім беру нәтижесіне бағытталған ауыл мектептерін басқару
Бірінші тарау
Өткенді білмей қазіргінің
мәнін болашақтың мақсатын түсіну
мүмкін емес.
М.Горький
Қазақстанда білім беру жүйесінің қалыптасып, даму тарихы.
Қай елдің болмасын өсіп өркендеуі, өнуі, дүниеде өзіндік орын
Қазақстандағы білім беру жүйесінің қалыптасуы мен дамуы қазақ мемлекеттілігінің
Білім беру жүйесі тарихы азаматтық тарихпен біте қайнасып және
Қазакстандағы білім беру жүйесі өзінің калыптасуы барысында екі кезеңді
Өз мемлекетіміздің кұрылуы казақ халқының бұған дейінгі дәуірлердің логикалық,
Қазақстандағы білім берудің дамуының екінші кезеңі — (XVIII—XX г.
XIX ғасырдың екінші жартысындағы реформа, капиталисгік қарым-катынастың қарқынды дамуының
Бүгінгі өлемдегі елдер мен халык-тардың өзара тарихи байланысының дамуы,
саласы кандай да бір жаңаша, кандай да бір түрде
Өркениетті елдердің бөрінде де білім беру ісін реформалау өлеуметтік
Сондай жаңа талпыныс, жаңа ашылган жолдың бірі - білім
Дегенмен де, жаңарту үрдісі үлкен қиындыктарға ұшырауда, экономика, мәдениет,
Әр адамның күнделікті тіршілік сарынына ерекше бет бұрыс енгізе
1.2. 12 жылдық білім мәселесі мен
12 жылдық мектеп жүйесіне көшу - бүгінгі әлемдік білім
1992 жылы университеттік білім проблемасы бойынша өткізілген конференцияда, Европалық
Кез келген келелі мәселенің қабылдануы, оны сезініп пайымдалуы, содан
Алғаш жалпы білім беруді 12 жылдық оқуға ауыстыру ТМД
Сонымен біздің елімізде 12 жылдық оқуға ауысу қажеттігі бар
Біріншіден, мемлекетіміздің өркениетті елдер қатарына ұмтылуға байланысты әлемдік білім
білімнің әр бір адам тағдырындағы мәнділігін күшейту үшін оның
қоғамдағы рухани құлдырау құбылыстарынан туындаған дағдарыстан
білім беру жүйесін орталықтан басқарудың басымдылығы мен оған қатысушы
әр баланың білім алудағы өз қабілеті мен ынтасына сай
Екіншіден, еліміздің әлеуметтік-экономикалық деңгейін көтеру үшін білім беру жүйесін,
білім беруді қаржыландыруға жаңаша принциппен қарау;
- білім беру жүйесін,
жергілікті жердегі, әсіресе ауыл жағдайындағы мектептердің материалдық-техникалық базасын күшейту.
Білім саласына бүгін жұмсаған рухани-материлдық күштің еліміздің ертеңгі өркендеуінің
Үшіншіден, жаңа экономикалық ситуациада нарықтық қатынастардың қоғам тіршілігінің барлық
Жалпы білім беру жүйесі үшін бұл деген:
— көп нұсқаулы білім алуға мүмкіндік жасау;
— оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруды кез
— баланың қызығушылығы мен ынтасына сай білім сұранысын қанағаттандыру
Төртіншіден, ғылыми-техникалық прогресстің темпін, оның адамзат дамуына қосқан үлесін
жалпы білім берудегі тарихи қалыптасқан білімнің академиялық деңгейін сақтау;
аса қабілетті балалардың танымдық мүмкіндіктеріне сай білім сұранысын
оқу үрдісін ұйымдастыруда оқушының өнімді әрекетке баулу арқылы өз
мектеп түлектерінің білім деңгейі мен әрекеттену мүмкіндіктері бойынша халықаралық
оқу ісіне жаңа ақпараттық технология жетістіктерін енгізу.
Аталған алғы шарттар жалпы білім беру жүйесін жаңа сапалық
Егемендік алғаннан бергі еліміздің білім беру саясатында аталған үрдістер
Біріңғайлықтан көп нұсқалыққа (әр түрлі жолмен жалпы білім алу)
Олай болса мәселенің мән-жайына үңіле отырып, сол 12 жылдық
Осы идеологияны бізден бұрын түсініп шешуге ұмтылған елдер тәжрибесіне
12 жылдық оқуға өту біздің Республика үшін де көкейкесті
Елбасы бекіткен білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
Ең басты міндет — 12 жылдық мектептің білім мазмұнын
Германияда 5-6 сыныптар жалпы бағдарлы сыныптар больш есептеледі. Олардың
Гимназияның жоғары сыныптарында (11-13 сыныптар) барлығына міндетті негізгі және
Университеттерге талапкерлер емтихансыз қабылданады. Олар университеттерге өздерінің гимназиада алған
Францияда колледждің біздің білім жүйеміз бойынша 8-9 сыныптары бағдарлау
3 жылдык лицей (10-12 оқу жылдары) жалпы жөне технологиялық
Ұлыбританияда 6 жылдық бастауыш мектептен кейін оқушылар 5 жылдық
Жоғары орта мектепте (12-13 сыныптар) бағдарлы білім беріледі. Бағдар
13 сыныпқа түскенде әрбір оқушы Тест орталығынан белгілі бір
Осындай іс-шаралар екі айда бір рет жүргізіліп тұрады, нәтижесінде
Канадада оқушылар 6 жылдық бастауыш мектепті бітіргеннен кейін 3-4
Жапонияда 6 жылдық бастауыш мектептен кейін оқушылар 3 жылдық
Нидерландыда оқушылар 6 жылдық бастауыш мектепті бітіргеннен кейін орта
Қорыта айтар болсақ, бұл елдерде 7 сыныптан бастап дифференциалдық
Батыс Европа елдерінің 80-ші жылдарға дейін жүріп өткен 52
Бірінші бағытта орта білім гимназиялар, лицейлер, дарындылар мектебі, жекеменшік
Екінші бағыт - жана пәндерді көбейту (экстенсивтік жол басым
Үшінші бағыт — Батыс Европа педагогикасын бұл мектептердің ұлттық
Бірақ Батыс Европа елдерінде де, бұрынғы Кеңес елі құрамында
Сөйтіп, толық орта білім беру мерзімінің және базалық білім
Егер Батыс елдерінде білім саласындагы жетістіктер өте жақсы болса,
Сондықтан әр тараптан білім беру арқылы жан-жақты адами тәрбие
Жай ғана реформалар арқылы ондай мектеп жасау мумкін емес.
Келесі мәселе, жалпы және толық орта білім беру ауқымдарын
Тіл, әр тараптан білім алу арқылы жан-жақты дами отырып
Оқу пәндері бағдарламаның, теориялық материалдардың қазіргі күйін төмендетпей толықтыру
Білім философиясының тағы бір ауқымды мәселесі - оқушының объектілік
Таным үрдісін дұрыс ұйымдастыруда оқыту тәсілдерін қолдану кезеңдерін дәл
Қазақстанда «шоғырландырып қарқынды оқыту жүйесі» көпшіліктің қолы жететін бір
Шоғырландырып қарқынды оқыту жүйесі толық орта білімді:
Дамуы қалыпты балалар - 8-9 жылда;
Дамушы орташа балалар — 10-11 жылда;
Дамуы төмен, жұмыс қабілеті нашар балалар 11-12 жылда аяқтауына
Мектептерде әр түрлі бұйымдар, тағамдар шығаратын мини-цехтар ашу, бастауыш
Мектепті бітіріп, оқу орнына түспеген жігіттер мен қыздарды жұмыспен
Тағы бір мәселе - білім мен ғылымға арналған қор
Екінші тарау
2.1 12 жылдық білім берудің принцптері
Қазақстан Респуликасырың Конституциясында жазьлған «Орта білім алу міндеттілігі» қоғамның
Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауында «Біздің жас мемлекетіміз өсіп,
«Орта білім берудің мақсаты жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында
Бүгінгі таңда еліміздегі білім беру ісі балалардың жас ерекшелігіне
Сондықтан да білім беруге қойылатын талаптар түбегейлі өзгеріп, білімнің
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында атап айтқандай, білім беру
Бұл ретте мектепке ерекше мән беріліп, қоршаған ортамен қарым-қатынас
«XXI ғасырдағы бастауыш мектеп» идеясының негізінде оқушының жеке тұлғасын
Бастауыш мектепте оқытудың басты мақсаттары мыналар:
баланың жас ерекшеліктері мен жеке мүмкіндіктеріне
сәйкес, оны тұлға ретінде үйлесімді (білім беру мен тәрбиелеу)
негізгі оқу әрекеттерін меңгеру жэне бақылау, өзіндік бақылауды жүзеге
әр адамды азаматтық,
Білім беру мен тәрбиелеу мақсаттарына жету жолында оқу әрекеттерін
Баланың дара тұлғасын барынша дамыту мынадай міндеттерді шешуді талап
патриоттық, азаматтық позицияны, адамгершілік мұраттарды, баланы ертеңгі күнге емес,
6-9 жастағы баланын жас ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып,
• мектептің төменгі сыныбында оқитын баланың өзіндік, творчестволық қабілетін
Бағдарлама бастауыш сатының 4 жылдығын (1-4 сынып) сақтай отырып,
1-сыныпқа мектепке дайындығы әр түрлі деңгейдегі және оқудың күрделі
Дайындық кезең, бұл кезеңде оқуға дайындалу негізінде алты жасар
• ойыннан оқуға көшу дайындығы қалыптасады.
• заттар мен қоршаған ортаның құбылыстарын бақылау,
салыстыру, талдау, қорыту, даралау шеберлігіне негізделген
жадының, зейінін, ойлауының,
дамуына байланысты қарапайым
қалыптасады.
Оқу-танымдық кезең («Таным мен даму»), мұның мақсаты әрбір пән
Бағдарламаның екінші бөлігінің мазмұны оқу пәнінің негізгі міндеттерін -
Бағдарламаның пәндік мазмұны алған білімді творчестволықпен жүзеге асыру мүмкіндігіне
Қазақстан Республикасы Білім жэне Ғылым министрлігінің бұйрығымен Алматы облысыньң
Сонымен бүгінгі таңда облыста 8 мектепте, оның 7 сыныбы
Бастауыш сыныптарда 12 жылдық білім берудің негізгі принциптері
Рухани-адамгершілік қасиеттерді пайдалана отырыш баланың жас ерекшеліктері Іуіен жеке
Интеграция принциптері
Пәнаралық байланыстар принциптері Баланың жас ерекшелікгерін ғылыми тұрғыда
Бала түлгасын дербес дамытуда оқыту мен тәрбиелеудің деңгейлік поинциптеоі
Оқытуда ана тіліне сүйену принципі
Нәтижелі шығармашы-лық принципі
Ұқсас Оқу пәніиің
Әдістемелік
пәндерді мазмунын
жүйені таңдау,
ықпалдас- баяндауда өр -
оқушылардың
-тыру, түрлі пәндөрді
психоло- .
балалардың өзара
гиялық, физио-
шаршама- байланыс-
логиялық мүм-
уына тыру
кіндіктеріне
мүмкіндік
байланысты
беру
дамуының жас
ерекшеліктерін
ескеру
Дара Оқушылардың
Білімді
жаттығулар танымдық
қалыптастыру
жүйесін жузеге белсенділігін
процесінде
асыру негізінде кушейту, ана
баланың
түрлі деңгейлік тілге
тапқырлық
және қарапайым қабілеттілігін
қабілетін
тапсырмаларды арттыру
дамыту
шығармашы-
лықпен шешу
2003-2004 оку жьлындағы 12 жылдық оқу бағдарламасы бойынша экспериментті
1-экспериметті сыныпқа балаларды қабылдағанда психологпен бірге балалардың психологиялық қабілет
Балалардың бәрі бірдей емес, әрқайсысының даму деңгейі, қабілет мүмкіндіктері,
Әйтсе де, ұйымдастырылған барлық жұмыстың негізгі бағыты еліміздегі оқыту
12 жылдық білім беруге көшу Концепциясында: «Баланы оқыту мен
Жаңа бағдарлама, білім стандарты, жаңа оқулықтар, яғни оқытудың жаңа
6 жасар баланың қызығушылығы, білімге деген кұштарлығы жоғары болады.
Сабақ процесінде қолданылатын әрбір әдіс - тәсіл, іс -әрекет
Бала дамуында олардың өзін - өзі бағалауға, өзінің жауабына
Сабақ үстінде немесе сабақтан тыс уақытта балалармен орындалатын сергіту
6 жасар баланың мектепке келген күннен бастап даму деңгейі
Оқушылармен жүргізілген жұмыстар тек сабақ процесінде ғана болмай, сабақтан
12 жылдық білім беру тұжырымдамасында жалпы білім берудің басты
Алты жастағы баланың жас ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып,
12 жылдық білім беруде бастауыш сынып окушылары алты
сатысын анықтайды. Әлемдік тәжірибелерді зерттеу12жылдық оқыту жағдайында
12 жылдық білім беру моделін сынақтан өткізу Алматы облысы
Салыстыру үшін барлық
Пәндер Білім сапасы Үлгерімі
Математика 75% 95%
Қазақ (орыс) тілі 70% 93%
Қоршаған дүние 78% 92%
Қорытынды 76,25% 94%
Эксперименттік сыныптарда денсаульқ сақтау жүмыстары да жүргізіліп отыр:
Республикада жүргізіліп жатқан эксперимент бойынша жоғары нәтиже көрсеткендер -
Алматы облысы Райымбек ауданы О.Жаңабаев атындағы орта мектеп оқу
Енді облысымыздағы мектептер жұмысына тоқталатын болсақ, Талдықорған қаласы №
2.2 12 жылдық білім беру жүйесіндегі оқушы тұлғасын
Бүгінгі заманымыздың талабына сай зерделі,
Жеке тұлғаға бағытталған оқыту мен тәрбиелеу жағдайында
Әр түрлі әдіс тәсілдерді пайдалана отырып, оқушыларды жан жақты
1. денсаулығы.
2. әлеуметтік жағдайы
3. білім денгейі, қабілеті, қызығушылығы.
Пәндер, үйірмелер, сынып сағаттары, танымдылық-тәрбиелеу шаралары арқылы салауатты өмір
Ауыл жастары бүгінгі таңда ұлттық болмысымызбен тілді барынша таза
Білім стандартының жаңашыл талаптары жеке тұлғаның базалық және мүмкіндік
Әр мектеп өзінің атқаратын рөлін жеке тұлғаның үйлестірімді дамуы
«Ауыл мектебі» бағдарламасын жүзеге асыру жолында , жеке тұлғаны
Сыныптан тыс іс-шаралар: үйірме жұмыстарына қамту арқылы дарнды оқушылардың,
Сол себептен жеке тұлғаның үйлесімді дамуын төмендегі схемамен көрсетеміз.
Оқушылардың өнімді-шығармашылық қызметінің міндеттерін бағдарламаға енгізу оның танымдық жағын
Оқыту мазмұнының жетекші әдіснамалық принциптері мынадай:
1. Интеграция принципі.
Сауат ашу, математика, қоршаған дүниемен танысу сабақтары өздерінің мазмұнына
2. Пәнаралық байланыстар принципі
Бұл принципті жүзеге асыру оқу пәндері бағдарламасының мазмұнымен келісуге,
Пәнаралық байланыстарды жүйелі пайдалану ақыл-ой әрекеттерін қалыптастыру процесінің тиімділігін
3. Ғылымилық және жас ерекшеліктерін есепке алу принципі
Бұл принцип бойынша, оқушыларға мұқият сүзгіден өткен
қазіргі ғылымдағы айқындалған қағидалар ғана ұсынылады да, материалды бұрмалауға
Әсіресе, теориялық-практикалық материалды таныстырудың әдістемелік жүйесін таңдау аса маңызды,
қамтамасыз етіп, оның адамгершілік және эстетикалық мәдениетін де дамытуға
4. Бала тұлғасын дербес дамытуда оқыту мен тэрбиелеудің деңгейлік
Әр баланың даму деңгейі әр түрлі. Сондықтан бағдарлама баланы
Біздің бағдарламаның негізі - әрбір оқушыны тұлға ретінде дамытуды
Әр түрлі деңгейде оқыту принципі дара жаттығулар жүйесінде жүзеге
Жаттығуларды даралау әрбір окушыны бақылап отыруға жэне оның өзіндік
5. Оқуда ана тіліне сүйену принципі.
Екінші (үшінші) тілде оқыту «Тіл білімінің» жалпы білім беру
Екінші тіл ретінде қазақ (орыс) тілін оқытқан кезде дәріс
6. Нәтижелі шығармашылық принципі
Алты жастағы бала нақты, бейнелі, шапшаң ойлайды, қиялы ертегідегі
Осы негізде эксперимент жұмысын бастамас бұрын 12 жылдық білім
Оқыту мазмұнына байланысты негізгі принциптерді алатын болсақ, ол кестедегі
Жалпы бастауыш білім берудің басым бағыттары:
оқыту процесінде рухани
үйлесімді, терең ойлайтын тұлғаны қалыптастыру;
ақпарат беруге бағытталған
біліктілік тұрғысынан келуді құрайтын парадигмаға
көшу: оқи білуге үйрету;
білімнің қызметтік, практикалык
шынайы өмірге шығуды қамтамасыз ету;
- заңдылықтарды және логикалық байланыстарды көруді шарттастыратын оқу пәндерін
- жалпы оқу біліктері мен дағдыларын қальштастыру.
Жалпы оқу біліктері мен дағдыларының мазмұны:
бақылау объектісін бақылау
жалпылаулар және қорытындылар жасау; жалпы жэне
ерекше белгілерді салыстыру және табу;
іс-әрекет жоспарын құра білу;
монологиялық пікір құру, диалог жүргізу.
Пәндерді кіріктіру, пәнаралық байланыстар окушылардың жан-жақты интеллектуалды, эстетикалық дамуына
Біліктілікті қалыптастыруға бағыттылық оқушыға объект емес, субъект ретінде қарауды
Базистік оқу жоспары - жалпы бастауыш білім беру стандартына
2.3. 12 жылдық білім беру нәтижесіне бағытталған басқару
Қ.Р.Президентінің 2004 жылғы № 1453 Жарлығымен бекітілген «Қазақстан Республикасында
- Оқыту 6 жастан басталатын әрі жоғары саты оқушыларын
- оқушыны әлемдік стандарт деңгейіне сай жоғары сапалы біліммен
- жан-жақты мәдени тұлғаны қалыптастыратын, өзін-өзі тәрбиелей алатын, өзін-өзі
- өзінің жеке басының мүддесін қоғам үлесімен үлестіре алатын
- шығармашылық пен еңбектенетін қоғамдағы нарықтық бәсекелестікке қабілетті, өзін-өзі
12 жылдық білім берудің басым бағыттарының бірі – тұлғаға
«Тұлғаға бағытталған көзқарас дегеніміз – бұл педагогикалық іс-әрекеттің методологиялық
Егер 12 жылдық білім құрылымы және мазмұнын тұжырымдамаларын жүзеге
Біздің 12 жылдық білім беруден күтетін нәтижеміз мыналар:
орта жалпы білімнің тәжірибелік бағдарлануы, қолданбалы сипатта болуын қамтамасыз
функционалдық, шығармашылықтағы жоғары маман;
Кәсіби бәсекелестік қабілетті жоғары жеке тұлға;
Қоғамдық өмірдегі осы өзгерістер жеке тұлғаның, мақсат-мүдделеріне, проблемаларына, шығармашылық
Нәтижеге бағытталған басқару – бұл бүгінгі күнгі басқарудағы жаңа
Нәтижеге бағытталған басқару – білім берудің сапасын қамтамасыз етудің
Білім беру сапасын басқаруда ең алдымен мақсат қойылады, күтілетін
1. Сапалы білім мазмұнын қамтамасыз ету. Мұнда оқу жоспары
2. Білім беру үрдісін сапалы ұйымдастыру. Білім беру сапасын
3. Білім беруде сапалы орта жасау. Ол үшін білім
4. Кәсіби білікті, білім беруге ынтасы мол, қызығушылығы жоғары
5. Сапалы оқушылар қауымын тәрбиелеу. Бұл бағыт бойынша баланың
Нәтижеге бағытталған басқару үрдісіне тоқталайық. Себебі 12 жылдық мектепке
Кесте № 1
Ұмтылу Нәтижені анықтау
Іс әрекеттің негізгі мақсаты неде?
Ұйым қандай нәтижеге жетеді?
Осы ұйымның мүшесі ретінде мен қандай нәтижеге жетемін?
Қазіргі заман талабына сай, басқару жұмыстары менеджмент негізінде атқарылады.
Менеджмент сөзі әуелі Америкада өткен ғасырдың 50 – 70
Менеджмент дегеніміз – басқарудың жаңа философиясы, қоғам өміріндегі басқару
Т.М.Баймолдаев өзінің «Менеджмент – басқару тәсілі» атты монографиясында: «Менеджмент
Басқарудың негізгі 2 түрі бар. Ол дәстүрлі басқару мен
Дәстүрлі басқару Нәтижеге бағыттаған басқару
Нәтижеге жетуге бағытталуы нақты емес, басқару жүйесі түсініксіз. Нәтижені
- күтілетін нәтижені анықтау
- жедел басқару
- нәтижені бақылау
Жоспарлауда
- жоспарлау нәтижені алуға байланысты белгіленген шаралар жиынтығы, бірақ
- барлық топтар мен жеке қызметкерлер арасында тығыз байланыс
- көпшілігінде ұмтылысқа көңіл аударылмайды;
- жоспарлауда күтілетін нәтижеге бағдарлау мақсатындағы саналы түрдегі ұмтылыс
- жұмыс уақытын пайдалануды дұрыс жоспарламауға байланысты басқару сапасының
-күтілетін нәтиженің анықтығы, яғни соған қарай бағалану;
-стратегиялық басқару позициясы;
-барлық топтар мен жеке қызметкерлер түгел ескеріледі;
-мерзім, уақыт нақты сақталады;
-жоспарлау негізінде күтілетін нәтижеге ұмтылыс бар;
-саналы түрдегі ынталандыру және қолдану;
-уақыттың сандық есебі жасалынады және сақталады.
Айтылуда
-жасалынады, орындалды;
-атқарылған іс шаралардың орны;
-әрекетшіл басшы;
-есеп кезеңіне байланысты оқу жылы, тоқсаны т.с.с;
-ұзақ мерзімді басқару;
-функционалды бөліну;
-«болжаймыз»;
-жоспардың орындалуына байланысты жиналыс, есеп т.с.с;
-қызметтік міндеттер (бұл қызметтік функция жиынтығы);
-жоспар орындалды;
-ұйымды өзгертуге мәжбүр болды, өйткені мынандай нәтижеге алынды;
-біз тырысып жатырмыз; - осындай нәтиженің негізінде мынаған келдік;
-нәтиженің орны;
-нәтижеге қарай әрекетшіл басшы;
-нәтижеге байланысты оқу жылы, тоқсаны т.с.с;
-стратегиялық басқару;
-нәтижеге қарай бөліну;
-біз мынаны қалаймыз;
-нәтижені анықтау күндері;
-нәтижені бақылауға байланысты жиналыс, отырыс, т.с.с;
-нәтижеге жауапты қызметтік міндеттер;
-біз ұйымды мына нәтижені алу үшін өзгертеміз;
-біз нәтижелерге жеттік.
Дамытуды басқаруда
-Мынадай қауіп бар;
-бір жақты даму;
-мода болған қозғалыс, шешімдерді қолдану;
-секірмелі даму, қалыпты емес (даму және тежелу);
-іске үстірт қарау;
- нәтижеге қарай басқаруды жетілдіру;;
-өзгеріс үрдістерін басқару арқылы;
-кешенді көзқарас арқылы;
-үнемі көңіл бөлу арқылы;
-барлық ұйымдасқан деңгейлер арқылы;
-жетістік пен кемшіліктен сабақ алу арқылы жүреді.
Бақылауда
-нәтиже нақты көрсетілмейді;
-қызметкерлердің жұмысының негізінде нәтиже автоматты түрде болады деп есептелінеді;
-талдау терең емес, үстірт жалпылама жасалынады;
-қайтсем де жетем деген талпыныс жоқ;
-алдағы кезеңге қабылданған шешімдер юойынша қорытынды жоқ.;
- күтілген нәтиже күні бұрын анықталды;
-үнемі барлық бақылау жүргізіледі;
-жұмыс графигінің орындалуы үнемі бақылау болады;
-нәтиже негізінде терең талдау жасалынады;
-шешім қабылдау үшін қорытынды белгіленеді;
-жетістік және олқылық болашықта сабақ ретінде қатар қабылданды.
Ұлт болашағы ұрпақ қолында десек, сол ұрпақ тәрбиесі мемелекет,
Қазіргі кезде мектеп басқарудың жаңа әдістері жетіле бастады. Әрбір
Мектеп директоры – мектеп иесі, басқарушы, ұйымдастырушы, барлық оқу,
Мектеп – кеме, білім – теңіз демекші басқарушы адам
Нәтижеге бағытталған мектептің мынадай жеті міндеті іске асуы керек.
Жұмыла істеуге баулу. (Бырыңғай талап қою.)
Барды бағалай білу.
Ұжым тобыр емес – ниеттес істің адамдары.
Қабілеттіне бейімдеп басқару, жағдай тудыру, еңбектендіру.
Кәсіптік шеберлегін жетілдіру.
Өзара ынтымақтастық.
Жұмысты нәтижесімен бағалау.
Тәуелсіз елдің тірегі – білімді ұрпақ, ал білімді қалыптастыратын,
Қазіргі кезде мектеп басқарудың жаңа әдістері жетіле бастады. Әрбір
Мектеп директоры – мектеп иесі, басқарушы, ұйымдастырушы, барлық оқу,
Мектеп – кеме, білім – теңіз демекші басқарушы адам
Нәтижеге бағытталған мектептің мынадай жеті міндеті іске асуы керек.
Жұмыла істеуге баулу. (Бырыңғай талап қою.)
Барды бағалай білу.
Ұжым тобыр емес – ниеттес істің адамдары.
Қабілеттіне бейімдеп басқару, жағдай тудыру, еңбектендіру.
Кәсіптік шеберлегін жетілдіру.
Өзара ынтымақтастық.
Ү Ш І Н Ш І
3.1. Ауыл мектебін басқарудың проблемалары мен оны шешудің жолдары
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту Тұжырымдамасының
Осындай жаңа жағдайларға сай ауыл мектебі де өзгеруі тиіс,
- мектептің жеке
модульдік өзгеру — бұл мектеп
- жүйелі өзгеру, бұл
Жоғарыда аталған ауыл мектебінің өзгерулерінің қайсысы тиімді десек, оның
Бағдарлама — бұл ұжымның немесе бір топ адамдарының бірлескен
ауыл мектебініц нақты осы жағдайы;
ауыл мектебінің болашақтағы күтетін жағдайы;
осы шақтан
Осындай бағдарлама мекгептің дамуын жүзеге асырумен қатар, ұжымдағы қарым-қатынастың,
Ұжымның жаңа мақсатқа
Ұжым мүшелерінің ынтымақтастығының артуы өзгерістерге сай басқаруы, мектепке тиетін
Ұжым мүшелерінің дербестігінің қамтамасыз
Мақсат қою мен
Осындай ұжымды қалыптастыратуға мүмкіндік беретін ауыл мектебінің даму бағдарламасын
- актуальдылық - бағдарламаның бұл көрсеткіші ауыл мектебінің дамуын
болжаушылық - бұл бағдарламаның мақсаты
оңтайлылық - бұл бағдарламаның
нақтылылық — бағдарламаның
жүйелілік — бағдарламаның белгіленген мақсатқа
бақылаушылық - бағдарламаның
өзгеріске бейімділігі, төтеп беруі — бұл
Аталған талаптар негізінде ауыл мектебі бағдарламасын құру, ол үшін:
- бірініші, мектеп жайлы ақпараттық анықтама дайындау. Онда оқушылар,
- екінші, мектеп
- үшінші, жаңа мектеп тұжырымдамасын құру.
мектебінің басқару жүйесінін құрылымы, механизмі,
Соған байланысты ауыл мектебінің дамуын жүзеге асыру ондағы басшылардың
Жоғарыда айтылған ойды қорыта келе, ауыл мектебіндегі білім беру
Бұл мәселе жайбарақаттықты көтермейді. Соған байланысты әрбір педагогтың, білім
Қазіргі кезеңде мектеп басшысы болу өте күрделі. Әрбір мектеп
Сондықтан қазірде мектепті кәсіби біліктілікпен тиімді басқаруда ғылымға, озат
Басқару механизмі, субъект мүмкіндіктері мен объектінің күрделігіне сәйкес келуі
3.2. Ауыл мектебінің болашағы
Мектеп Кеңесі және ұжым арқылы қабылданған мектепті басқару жүйесінің
Басшыға, өз жұмысында жақсы жолға қойылған кері байланыс жүйесін
Кері байланыс алдымен информация жинау жүйесі меи оны дер
Бір мектепте, шешім, істің мән-жайына талдау жасалынбай, мұғалімдердің, оқушы
Басқа мектептерде керісінше, информация жинаудың ауқымды жүйесі жасалынады (күнбе-күнгі
Бұл мына себептен, күнделікті информация шектен тыс көп, мектеп
Мектеп басшыларының назарын мынаған аударған жөн: ұжым мүшелеріне қолмен
Директордағы қосымша уақыттың болуы: кадр мәселесі, материалдық, қаржылық қорлар,
Қазіргі заманғы мектеп директорларына әрдайым әдістемелігінің жаңа идеясын игеруге,
Уақыт қоры мен мәселені шешудің жолдары, мектеп жоспары мен
Мектеп директор, оның орынбасарлары барынша көп сабаққа, сабақтан тыс
Ал негізінде кәсіби бағытта істі басқармай отыр. Олардың басқаруында
Жекелеген мұғалімдердің жұмысындағы төмен нәтижелердің себебін анықтап, ұжым жұмысын
Келесі талап мектепті басқарудағы адам факторын есепке алу. Мектеп
Барлық басқарушылық іс-әрекетте мұғалімнің, оқушының, ата-аналардың жеке бас тұлғаларын
Қ о р т ы н д ы
Жас ұрпақтың, азаматтық тұлғасын,оның рухани адамгершілік болмысын ішкі жан
Тарихтан белгілі жәйт :білім мен ғалым қашанда консерватор сала
Қазақстан білімі,соның ішінде жоғары мектеп саласы әлемдік бәсекелестікке барар
-университет жан-жақты өрістеп, қәзіргі заманғы білімді жинақтаушы, қорландырушы және
-жоғары мектеп ғылымға, соның ішінде іргелі ғылымға көп көңіл
-ғылымның жаңа бағытын, жоғары технологиялар мен эканомиканың инновациялық
-ақпараттық ашықтықтың, әлемдік білім мен ғылымға ықпалдасудың биік деңгейін
-әлемдік ғылымдағы және оқыту әдістемесіндегі жаңа бағыттарды меңгеруде икемділікпен
-оқу ордасының ішінде және айналасында зерделі орта,үлгілі қарым қатынас
-ғылым құндыолығына,демократия құндылығына және академиялық еркіндікке негізделген корпаративтік
- университетің айналасында ғылыми-техникалық орталық,технопарк инкубаторлық фирма қамтылған айрықша
- маман даярлау мен жетілдіру, ғылыми жаңалықтар ашу бәсекелестігінде
болуға ұмтылу керек.
Бәсекелестік құбылысы ой мен істің бірлігінен туындайды Жоғары мектеп
Білімді ел,білікті ел-қашанда жастарына қамқор ел.Олай болса, таңдаулы оқу
Дипломдық жұмысымды қортындылай келе XXI ғасырда билік күшінің дәуірі
Қазіргі уақыт талабы- шәкірт білімінің тереңдігі. Тәуелсіздік алу,егеменді ел
Қазіргі кезде білім жеке тұлғаға, қоғамға және мемлекетке сенімділікпен
Халқымыздың шоқтығы биік біртуар азаматы М.Шаханов ағамыз Бала
П а й д а л а н ғ
!
1. ҚР «Білім туралы» заңы. Алматы, 2001.
.
2.«Қазақстан - 2030» бағдарламасы
3.Н.Ә.Назарбаев «Казақстан экономикалық, элеуметтік жэне саяси жедел жаңару жолында»
4Т.М.Баймолдаев Менеджмент - басқару тәсілі. Алматы, 2001.
5.Т.Санталайнен. Э.Воутилайнен Нәтиже бойынша басқару. Алматы, 2001.
6.Мемлекеттік Білім бағдарламасы. Егемен Қазақстан 2004ж.
7.ҚР «Білім беру тұжырымдамасы».
8.12 жылдық білім
9.В.П.Симонов Педагогикалық менеджмент. Москва, 1997 ж.
10. Қазақстан мектебі 2005ж. №1-4-7
11. Гусинский Э.Н., Турчанипова Ю.И. Введение в
образования. М,:
Логос, 2001. 224 с.
12.Сериков В.В. Образование и личность теория и практика
проектирования педагогических систем М., Логос. 1999. 272 с.
13.Битянова Н.Р. Проблема саморазеития личности впсихологийиМ.: Московский психолого-социальный
14.Кұдайбергенева К.С.
Алматы: РИПК СО, 2003. 15 с.
15. Наука Казахстана 31марта 2000г
16. .Касымбаев Ж К Государственные деятелеи казахских ханств XVIII-первой
17.Асылбеков М Х Жаркенова А М Население Казахстана
18.Қазақстан Республикасы Жалпы орта білім беруді мемлекеттік жалпаға міндетті
19. Ауыл мектебі . Алматы облысының 2001-2005 жылдарға арналған
20. Психологическая наука и образование. 1998 г.№3-4,38-46 с.
21.М.Жұмабаев.Педогогика.Ана тілі 1992ж.
22.2003-2005 ауыл жылына арналған бағдарлама
23.Т.Баймолдаев,Қ.Ахметұлы Тәрбие тағлымы
24.Сухомлинский.В.А. ’’Педогогический альманах свободное воспитание
25.Білім берудегі менеджмент 2002ж №-3 12-15 б
26.Қазақстан мектебі 1994ж №9-10, 3-5 бет.
27.Ауыл мектебі 2003ж.№4.7-9 бет
28.Амоношвили.Ш.А. «Педогогика наших дней» Краснодар 1989г
23
Нәтижені анықтауүрдісі
Жағдайға (ситуацияға) қарай басқару үрдісі
басқару үрдісі
Нәтижеге бақылау үрдісі
Нәтижені бағалау
Қоры-тынды
Сыртқы, ішкі жағдайлар
Басқару стилі және әсері
Қандай нәтижеге жеттік:
- жоспарға сай ма?
- немесе кездейсоқ па?
Іс әрекетті қолдайтын қандай нәтиже алынды:
- жоспарға сай ма?
Немесе кездейсоқ па?
Жұмыста мен қандай нәтижеге жеттім?
Іс шара:
-күнде-
лікті
-тоқсан-
дық жоспар-
ларға енгізу
-жылдық жоспар
да есепке алу.
стратегиялық жоспарда есепке алу
Шығарма-шылық іс әрекет
Басқару әдісі мен тәсілдері