ЖОСПАР
Кіріспе 3
Отбасы-неке құқығы 5
Әмеңгерлік салты 8
Мұрагерлік құқығы 11
Қорытынды 13
Қолданылған әдебиеттер 15
Кіріспе
Қазақтардың құқықтық жүйесін әдет-ғұрып құқығы құрайды.
Қазақтардың әдет-ғұрып құқығы мынадай ерекше белгілермен
1. Рулық, патриархалдық әдет-ғұрыптардың ұзақ сақталуынан
2. Қазақ әдет-ғұрпы құқығы барымта,
Қоғамдық пікір бұл институттарды айыптамады.
3. Әдет-ғұрып құқығы бойынша қылмыстық
4. Жерге жеке меншік құқының болмауы;
5. Жазаның түрлері салыстырмалы түрде гуманистік
6. Құқықтық жүйе мен оның нормалары
7. Әдет-ғұрып құқығының партикулярлық сипаты. Әдет-ғұрып
Әрине, әдет-ғұрып нормаларының белгілі бір бөлігі
Отбасы-неке құқығы
Отбасы-неке әдет-ғұрып құқығы тереңірек зерттелген сала.
Отбасының басшысы ер адам болды. Қазақтардың
Отбасы басшысы ер адам адат бойынша
Неке. Қазақ некесі экзогамиялық сипатта болды.
Сондай-ақ қазақ некесі полигамиялық сипатта та
Отбасы патриархалдық сипатта болған соң некелесу
Неке құда түсу рәсімінен басталады. Ата-аналар
Хандар, сұлтандар, билер, байлар қалыңмалын төлеп
Қалыңмал қазақтардың үйлену үшін қалыңдықтың ата-анасына
Қалыңмалдың мөлшері әртүрлі болған. Өте бай
Сондай-ақ қалыңмалға "бас жақсы" ретінде аса
Қазақтарда неке кию рәсімін шариғат жолымен
Некені тоқтату адат бойынша тек ер
Ерлі-зайыптылардың бірі қайтыс болғанда неке тоқтатылады.
Неке тоқтаған жағдайда балалар әке жағында
Адат әйелдің құқығын төмен қойды. Ері
Ажырасқан жағдайда ері әйеліне киімі мен
Әмеңгерлік салты
«Жалпы көп әйел алу дәстүріне Кеңес
Көбіне, қазақтың әмеңгерлік салтын жоққа шығарғандай,
Мұның негізінде әйел баласының, еркек кіндікті
Қазақтар «әмеңгерлік» деп аталатын дәстүрді қатал
Күйеуі қайтыс болғаннан кейін жесір әйел
Күйеуі өліп, жастайынан жесір қалған жас
Қазақтардың арасында болған А. Левшин «егер
Жесір әйелдің етегінен тартқан баласы болмай,
«Қызға қырық үйден тыю», «Қызым үйде,
Адатта ерекше әмеңгерлік институты болды. Әмеңгерлік
Мұндай жағдайда ол күйеуіне екінші жас
Жасы келген жесірлер әмеңгерге шықпай өз
Әмеңгерлік тәртібі қалыңмалы төленіп қойған әлі
Әмеңгерлік бойынша жесір әйелдің балалары жаңа
Біздегі әмеңгерлік институты әлемдегі ең гуманды,
Мұрагерлік құқығы
Мұраға қалдыру жазба және ауызша өсиет
Мұра ретінде мал, қыстау, үй-жай, ақша
Ер адам қартайып елгенде, оның ұл-қыздары
Әке жастай өліп, артында жас балалары
Өлген адамның артында бала болмаса, жесірі
Адат әке мұрасын әділ белуге, осы
Мұрагерлік құқық қыздардың құқығын қорғап отырған.
Мұраның қалған бөлігі ұлдары мен қыздары
Қорытынды
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес неке мен
Ал қазақ халқындағы әмеңгерлік институты сол
Уызына жарымаған жаутаң көздердің әке мейірімі
«Аға өлсе – жеңге мұра, іні
Сөз орайы келгенде айта кететін мәселе
Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақтар. II том, Құрастырғандар Әбен.Е.
2. Дала даналары 248, 258 беттер.
3. Тарихи таным 189-бет.
2