ЖОСПАР
1. Кіріспе
Еңбек құқығының пәні................................................................................3
2. Негізгі бөлім
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік басқару..................................................................................................................8
Еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға қызметкерлер құқықтарының кепілдіктері..............................................................................14
Қызметкер мен жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
Мемлекеттік еңбек инспекторларының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды
3. Қорытынды...........................................................................................26
1. Кіріспе
Еңбек құқығының пәні
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау— өндірістік объектілерді,
жағдайлары нормативтеріне сәйкестігін айқындау мақсатында оларды бағалау жөніндегі
еңбек қауіпсіздігі — еңбек қызметі процесінде қызметкерлерге зиянды
еңбектің қауіпсіз жағдайлары — қызметкерге зиянды және қауіпті
өндірістік жабдықтың қауіпсіздігі - өндірістік жабдықтың өз функцияларын
өндірістік процестің қауіпсіздігі—өндірістік процестің нормативтік-техникалық құжаттамада белгіленген жағдайларда
зиянды өндірістік фактор — оның әсері қызметкердің сырқаттануына
7)зиянды (ерекше зиянды) еңбек жағдайы — белгілі бір
8) еңбек гигиенасы — қызметкерлердің денсәулығын сақтау, өчдірістік
9)еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау мониторингі - өндірістегі
10) өндірістегі жазатайым оқиға - өзінің еңбек(қызмет) міндеттерін
11) қауіпсіздік нормалары - қызметкерлердің еңбек қызметі процесінде
еңбек жағдайларының нормативтері—еңбектің қалыпты жағдайларын қамтамасыз ететін эргономикалық,
еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспектор — ұйымның кәсіподақ
қауіпті өндірістік фактор — әсерін тигізуі қызметкердің еңбекке
қауіпті (ерекше қауіпті) еңбек жағдайлары — еңбекті қорғау
16) еңбекті қорғау—құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық-техникалық, санитарлық-гигиеналық, емдеу-алдын алу,
қызметкерлер өкілдері — қызметкерлері уәкілеттік берген кәсіптік одақтар
өндірістік жабдық —машиналар, тетіктер, аппараттар мен өзге де
өндірістік санитария — зиянды өндірістік факторлардың қызметкерлерге әсерін
кәсіби ауру — қызметкердің еңбек (қызмет) міндеттерін орындауымен
21 ) жұмыс орны—қызметкердің еңбек қызметі процесінде өзінің
22) арнаулы киім — қызметкерді зиянды және қауіпті
23) жеке қорғану құралдары — қызметкерді зиянды және
ұжымдық қорғану құралдары—жұмыс істейтін екі және одан да
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік
- уәкілетті мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
ауыр қол еңбегі—ауыр заттарды қолмен көтеруге немесе орнын
27) өнеркәсіп қауіпсіздігі сапасындағы уәкілетті мемлекеттік орган— өнеркәсіп
28) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі уәкілетті
29) еңбек қауіпсіздігінің жағдайлары — еңбек процесінде қызметкердің
2-бап. Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан
3-бап. Осы Заңның қолданылу аясы
Осы Заңның күші Қазақстан Республикасының азаматтарына, еңбек қызметін
Жұмыс берушілер мен қызметкерлер арасында еңбек қатынастары туындаған
Жеке еңбек шартында, ұжымдық шарттарда және жеке берушінің
2. Негізгі бөлім
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қоргау саласындағы
мемлекеттік басқару
4-бап. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды,
5-бап Еңбек қауіпсіздігі және енбекті қорғау саласындағы мемлекеттік
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясат:
1) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
2) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік,
3) еңбек жағдайларын, қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды әзірлеу
4) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мониторингті
5) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау проблемалары бойынша
өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіби ауруларды есепке алудың
Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында қызметкерлердің құқықтары
өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіби аурулардан зардап шеккен
өндірістің және еңбекті ұйымдастырудың қазіргі заманғы техникалық деңгейінде
еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғауды жақсарту жөніндегі жұмыстың
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі мамандарды даярлауға
еңбек жағдайлары туралы сондай-ақ өндірістік жарақат, кәсіби ауру
14) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында бірыңғай
15) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы халықаралық
6-бап. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы негізгі
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы негізгі принциптер
1) өндірістік қызмет нәтижелеріне қатысты алғанда қызметкердің өмірі
2) қызметкердің өмірімен денсаулығына өндірістік факторлардың зионды әсерінің
қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарына сай
нормативттік құқықтың актілерді әзірлеу және қабылдау арқылы еңбек
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәсепелерін мемлекеттік реттеу;
уәкілетті орган, оның аумақтық бөлімшелері және жұмыс берушілер
еңбек қәуіпсіздігінің және еңбекті қорғаудың жай-күйі туралы ақпараттың
мемлекеттік бағдарламаларды қаржыландыру нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге, еңбек
қызметкерлер өкілдерінің еңбек кауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі
7-бап. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі мемлекеттік
Еңбек қауілсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі мемлекеттік нормакивтік
Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының аумағында қызметін
Мемлекеттік органдардың еңбек қауілсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі
8-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің енбек қауіпсіздігі және
еңбекті құрғау саласындағы құзіреті Қазақстан Республикасының Үкіметі:
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік бағдарламаны
еңбек қауіпсіздігі және енбекті қорғау саласында мемлекеттік бақыпауды
4) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында деректер
5) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау проблемалары бойынша
9-бап. Уәкілетті органның құзыреті Уәкілетті орган:
еңбек қауіпсіздігі және еңбектті қорғау саласындағы мемлекеттік сәясатты
еңбек қауілсіздігі және еңбекті қорғау проблемалары бойынша зерттеу
еңбек қауілсіздігі және еңбекті қорғау жөнінде мониторинг өткізеді;
4) басқа мемлекеттік органдармен, сондай-ақ қызметкерлердің және жұмыс
Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласындағы
мемлекеттік еңбек инспекторларын оқытады және аттестаттауды жүргізеді;
Қазақстан Республикасының еңбеқ қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы
Қазақстан Реслубликасының заңдарыңда белгіленген тәріппен өндірістегі жазатайым оқиғаларға
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында халықаралық ынтымақтастыкты
еңбектің физиологеялық негізделген нормаларын әзірлейді және олардың сақталуын
қызметкерлерді жеке және ұжымдық қорғау құралдарымен, соңдай-ақ
12) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функцияларды
10-бап. Уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің құзыреті Аумақтық бөлімшелер:
1)Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздік және еңбекті қорғау туралы
өндірістік жарақаттаудың. кәсіби аурудың себептеріне талдау жүргізеді және
өндірістегі жазатайым оқиғаларды Қазақстан Респубпикасының заңдарында белгіленген тәртіппен
уәкілетті орган бекіткен ережелерге сәйкес ұйымдағы еңбек қауіпсіздігін
өндірістік мақсаттағы обьектілерді пайдалануға қабылдау жөніндегі комиссияның құрамына
6) қызметкерлердің, жұмыс берушілердің және олардың өкілдерінің еңбек
7)еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау нормативтерін жетілдіру мәселелері
8) Қазақстан Респубпикасының заңдарына сәйкес езге де функцияларды
11-6ап. Еңбек қауіпсіздгі және еңбекті қорғау жөніндеп іс-шараларды
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру
Жұмыс беруші жыл сайын еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті
Еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға қызметкерлер құқықтарының кепілдіктері
12-бап. Жұмысқа қабылдау кезіндегі еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті
Жеке еңбек шартының тапаптары Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі
Азаматтарды олардың денсаулық жағдайына теріс әсер ететін жұмысқа
Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды қоса алғанда, жеке
Еңбек жағдайлары зиянды және қауіпті жұмыстарға қабылдау кезінде
13-бап. Қызметкерлерді міндетті медициналық тексерулер
Ұйымдарда зиянды (ерекше зиянды), қауіпті (ерекше қауіпті) және
Он сегіз жасқа толмаған адамдар міндетті алдын ала
Жұмыс беруші еңбек жағдайлары зиянды және ауыр жұмыстарда
Қауіптілігі жоғары өңдірістік жабдықтармен байланысты жұмыстармен айналысатын қызметкерлер
14-бап Қызметкерлердің еңбек қызметі процесіндегі еңбек кауіпсіздігіне және
Ұйымдардағы, әрбір жұмыс орнындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
Ұйымның еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі талаптарды
Қызметкердің өзінің немесе айналадағы адамдардың өмірі мен денсаулығына
Қызметкер жеке және (немесе) ұжымдық қорғану құралдарымен, арнаулы
Қызметкер еңбек міндеттерін аттыру кезінде оның өмірі мен
Қызметкерде еңбек жарақаты, кәсіби ауру немесе зиянды және
15-бап. Әйелдердің және жасы он сегізге толмаған адамдардың
Ауыр қол еңбегі жұмыстары мен еңбек жағдайлары зиянды
Әйелдердің және жасы он сегізге толмаған адамдардың еңбегін
Жүкті әйелдер медициналық қорытындыға сәйкес орташа айлық жалақысы
16-бап. Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері
Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша
Қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша
3. Жұмысқа қабылданған адамдар кейіннен еңбек қауіпсіздігі және
4. Өндіріс ұйымдарының басшы қызметкерлері мен еңбек қауіпсіздігін
Қызметкер мен жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
17-бап. Қызметкердің еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға құқықтары
Қызметкердің;
еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға;
жұмыс берушіден ұйымның жұмыс орны мен аумағының сипаттамасы,
өндірістік жарақаттануға, кәсіби ауруға немесе жұмыс қабілетін төмендетуге
Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы
өзінің жұмыс орнындағы еңбек жағдайына, қауіпсіздігіне және еңбекті
еңбек жағдайларын, қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды жақсартуға байланысты
өзінің денсаулығына немесе өміріне қатер төндіретін жағдай туындаған
8) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен еңбек міндеттерін
9) шарттық міндеттемелерді, еңбек (қызмет) міндеттерін атқару кезінде
ұйымның жұмысы еңбек қауіпсіэділ және өңбекті қорғау жөніндегі
жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы
18-бап. Қызметкердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы
Қызметкер: еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніңдегі нормалардың,
19-бап Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
Жұмыс берушінің:
1) өз өкілеттігі шегінде еңбек қауіпсіздггі және еңбекті
2)қызметкерлерден қауіпсіздік нормаларын еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
3) жұмыс орындарында қолайлы еңбек жағдайларын жасауға қосқан
4) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі талаптарды
20-бап. Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
1) қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге;
еңбек қауіпсіздігінің және еңбекті қорғаудың жай-күйін бақылауды жүзеге
қызметкерлерді ұйымның аумағында және жұмыс орындарында болуы мүмкін
өндірістік жабдықтар мен технологиялық процестерге профилактика жүргізу, оларды
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі қызметкерлерді ережелер
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу
өз қаражаты есебінен қызметкерді арнайы киіммен арнаулы аяқ
өндірістік процестер мен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша нұсқамалық
9) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша
10) Қазақстан Респубпикасының заңдарында көзделген жағдайларда, сондай-ақ еңбек
өз қаражаты есебінен қызметкерлерге қажетті санитарлық-гигиеналық жағдайлар жасауға,
уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдарын,
уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне қызметкерлердің
өкілдеріне ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігінің, еңбек жағдайлары мен еңбекті
мемлекеттік еңбек инспекторларының нұсқамаларын қабылдауға және орындауға;
өндірістегі жазатайым оқиғаларды және кәсіби ауруларды тіркеуді, есепке
уәкілетті орган бекіткен ережелерге сәйкес қызметкерлер өкілдерінің қатысуымен,
қызметкердің өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан Республикасының
өндірістегі жазатайым оқиғаларды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен
19)пайдаланудағы негізгі қорлардың бәрін еңбек қауіпсіздігінің және еңбекті
20) қызметкер еңбек міндеттерін атқару кезінде оның өмірі
еңбек жағдайлары зиянды және қауіпті жұмыстарда істейтін жұмысшылар
авариялық жағдайдың өрістеп кетуін және зақым келтіретін факторлардың
егер жазатайым оқиға басқа адамдардың өмірі мен денсаулығына
төндірмейтін және авариялық жағдайдағы жай-күйге соқтырмайтын болса, өндірістегі
өндірісте болған таптық (екі және одан да көп
Мемлекеттік еңбек инспекторларының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды
1. Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
1) нұсқама:
Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы
еңбек жағдайлары бойынша өндірістік объектілерге аттестаттау жүргізу туралы.
өндірістік объектілер мен жабдықтарда, сондай-ақ өндірістік процестерде жарақаттану
жекелеген өндірістерді, цехтарды учаскелерді, жұмыс орындары мен жабдықтарды
2) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
Актілердің нысандарын, оларды жасау және беру тәртібін уәкілетті
Мемлекеттік еңбек инспекторларыныңакгілерін пауазымды, жеке және заңды тұлғалар
30-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасау
Мемлекеттік инспектордың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жеке және заңды тұлғалар
Қазақстан Республикасы Бас мемлекеттік еңбек инспекторының әрекетіне (әрекетсіздігіне)
Шағымдану мемлекеттік еңбек инспекторлары берген актілердің орындалуын тоқтата
31-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторының жауапкершілігі
Мемлекеттік еңбек инспекторы лауазымдық міндеттерін атқару кезінде Қазақстан
32-бап. Ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы
Ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қоғамдық
Еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспектордың:
ұйымдарда Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
тексерудің қорытындысы бойынша еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау
ұйымның лауазымды адамдарынан қоғамдық инспекторға жүктелген функцияларды орындауға
өндірісте болған жазатайым оқиғаларды тергеу жөніндегі комиссияға және
3. Қорытынды.
33-6ап. Қызметкерлер өкілдерінің қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
Қызметкерлер өкілдерінің;
жұмыс берушіпердің еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілерді
өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеуге және еңбек қауіпсіздігі мен
жұмыс берушілерден және ұйымдардың өзге де лауазымды адамдарынан
жұмыс берушілердің келісімдерде, ұжымдық шарттарда көзделген еңбекті корғәу
өндірістік обьектілер мен ендіріс қуралдарын сынаідан өткізу және
еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысуға,
Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы
еңбек жағдайларының өзгеруіне, Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және
қызметкердің өтініші бойынша еңбек міндеттерін орындаумен байланысты қызметкерлердің
2