Мазмұны
Кіріспе.
І –бөлім. Несие –ақша
1.1. Несиенің мәні
1.2. Несие құрлымы
1.3. Несие формалары
ІІ –бөлім. Несие
Қарыз пайызының экономикалық мәні.
2.2. Несие жүйесінің
2.3. Қазақстан Республикасындағы банктік
институттары.
2.4. Әлемдік несие
тенденциясы.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиет
Кіріспе.
Өркениеті мемлекеттердің тәжірибесінде
Несие жүйесінің қызметінен
Несие жүйесінің маңызы
-4-
Несие қатынастарының даму
Несие ісі- ақшамен
Несиелік мекемелер түрлерін,
Міне, осындай түсінік
Ал, Германияда мен
Англия, Дания, Швеция
Қазақстан Республикасының Президентінің
-5-
I – бөлім. Несие- ақша
1.1. Несие мәні
Несие - нарықтық экономиканың
Несиенің пайда болуын
Құнның қозғалысы- бұл
Көбіне несиені ақша
Сонымен қатар, несие
Несие – бұл пайыз
Несие ақшалай капиталдың
Несие мен ссуданың
-6-
Несие- бұл банктің қаражатын
Экономикалық категория ретінде
Зерттеу заты сияқты
Қарыз беруші – қарызды
Қарыз берушілерге : банктер,
Қарыз алушы - бұл
Қарыз беруші және
Өз кезегінде, үлестіру
-7-
Мысалы, нарық ұлғайған
1. Үлестіру пропорцияны
2 Ол қоғамнан
Қарыз мәселесі ретінде
/ 1 – 77 б /.
1. Оның техникалық
2. Әлеуметтік мазмұны,
Тауардың бір тауар
-8-
1.2. Несиенің құрлымы
Несиенің құрлымы белгілі
Бастапқы кредитор мен
Кредитор- несиелік мәміленің қарызды
Банктердің құрылуымен кредитордың
Қарыз алушы - несиелік
-9-
Тарихи жағынан қосымша
Қазіргі уақытта банктерден
Несие қызметтері .
Несиенің экономикадағы орны
- қайта бөлу;
- айналыс шығындарын үнемдеу;
- айналыстағы нақты ақшалардың
- ғылыми технологиялық прогресті
- капиталдың шоғырлануын жетілдіру;
Несиенің қайта бөлу
-10-
Несиенің айналыс шығындарын
Ал келесі қызмет,
Капиталдың шоғырлану процесі
Несиенің ғылыми –техникалық прогресті
Несие мөлшері-салыстырмалы түрде
-11-
1.3. Несие формалары
Несие формалары, оның құрлымымен
Несие формасы – бұл несиелік
Несие берушілер мен қарыз
Несиенің екі формасы бар:
Қалған несиенің түрлері осы
Коммерциялық несие –бұл қарыз берушінің
Коммерциялық несие –бұл вексель айналысының
Мұнда қарыз алушы да және
Коммерциялық несиенің банктен несиеден
қарыз беруші ролінде банктік
коммерциялық несие тек қана
қарыз капиталы өнеркәсіптік немесе
коммерциялық несиенің орташа құны
қарыз беруші мен қарыз
-12-
Банктік несие -бұл банктік
Банктік несие –бұл экономикадағы кеңінен
Несиенің түрлері коммерциялық және
Коммерциялық банктер өздерінің клиентеріне
І. Қарыз алушылар категорияларына қарай:
1. Қаржылық институттарға берілетін несиелер:
- мақсатты қорларға;
- банктерге;
- қаржы –несие мекемелеріне.
2. Қаржылық емес агенттерге берілетін
- өнеркәсіп салаларына;
- ауыл шаруашылығына;
- саудаға;
- дайындау ұйымдарына;
- жабдықтау –сату ұйымдарына;
-кооперативтерге;
3. Тұтыну мақсатына берілетін несиелер.
ІІ. Мерзіміне қарай:
-қысқа мерзімді ( 1 жылға дейін )
- орта мерзімді ( 1 жылдан
-ұзақ мерзімді ( 5 жылдан жоғары)
ІІІ. Тағайындалу және пайдалану
негізгі қорларға жұмсалатын;
айналым қаражатына жұмсалатын;
-13-
ІҮ. Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
Қамтамасыз етілген:
кепілхатпен;
кепілдемемен;
кепілдікпен;
Сақтандырылған.
Қамтамасыз етілмеген:
- сенім ( бланктік) несиесі.
Ү. Қайтарылу дәрежесіне қарай:
1) Стандартты несие –қайтарылу уақыты
2) Күмәнді несиелер –қайтарылу уақыты
3) Үмітсіз несиелер –қайтару уақыты
ҮІ. Валютамен берілуіне қарай:
ұлттық волютамен;
шетел волютасымен;
ҮІІ. Берілу шартына қарай:
1. Тұтыну несиесі –бұл жеке
2. Ипотекалық несие –бұл қозғалмайтын
3. Овердравт несиесі –клиентің шотынан
4. Овернайт несиесі -өтімділікті қолдау
5. Онкольдық несие –кредитордың алғашқы
6. Банкаралық несие –банктердің бір- біріне
7. Ломбардтық несие –тез іске
-14-
8. Лизингтік несие –құрал –жабдықтарды жалға
9. Рамбурстық несие –шикізаттарды ішке
10. Сенім несиесі –банктің сеніміне
11. Маусымдық несие –жабдықтаушының қаржыландыру
ҮІІІ. Несиелеу объектісіне қарай:
меншікті айналым қаражаттарын толықтыруға;
материалдық қорлар жиынтығы мен
сыртқы экономикалық қызметке байланысты
азаматтардың жеке қызметтері үшін
ломбардтық , кепілдік және ссудалық
театрлар және демалыс үйлерінің
күрделі жұмсалымдарды қаржыландыруға;
тезөтелетін тиімділігі жоғары шараларға.
Тұтыну несиесінің басты тағайындалуы
Ұзақ мерзімде пайдаланылатын тауарларға
жиһаз
сантехника
аудио –видио және тұрмыстық техникалар;
компьютер және оргтехника
-15-
Тұтыну несиесінің түрлері.
кесте – 1.
№ Несиелеу шарттары Тұтыну несиесінің түрлері
Автомобиль несиесі Ұзақ мерзімді тауарлар сатып алу несиесі
Жаңа Ескі (пайдаланылған)
1 2 3 4 5
1 Несие мөлшері Автомобиль құнының 80% дейін
2 Бастапқы жарна Автомобиль құнынан - 20 %
3 Несие мерзімі шетелдік автокөлік үшін 5 жылға
4
Несие валютасы АҚШ доллары немесе тенге АҚШ доллары
5 Несие үшін төлем Айына 1,5 % (АҚШ
6 Қамтамассыз ету түрі Сатып алатын автомобиль Егер
-16-
Сонымен қатар жоғарыдағы банктен
Қарыз алушының анкетасы.
Жеке куәлігі (көшірмесі).
СТТН (көшірмесі).
Соңғы 12 айға бөлініп
Жұмыс стажы туралы жұмыс
Отбасы құрамы туралы анықтама.
Некеге тұрғандығын растайтын құжаттар (неке
Кепілге қоятын мүліктің құжаттары.
-17-
ІІ –бөлім. Несие жүйесі.
2.1. Қарыз пайызының экономикалық мәні.
Қарыз пайызы несиенің негізгі
Тауар айырбасы жағдайында қоғам
Несиелік қатынастар пайыз дербес
Олардың айырмашылықтары арқылы қарыз
қарыз берілген құнның және
несие мен қарыз пайызы
Қарызға берілген құн мен
-18-
Несие және қарыз пайызының
Бұл айырмашылықты толығырақ қарастырамыз.
1. Егер несие –бұл қайтарымдылық
2. Несие мен қарыз
3. Несиеге және пайызға
4. Несие және пайыз
-19-
Егер несие қайта бөлу
Қарыз пайызы өзіне тән
Қарыз пайызы пайданың бөлігі
-20-
2.1. Несие жүйесінің ұғымы
Нарық тық экономикада несие –банк
Өндіріске қатысты алғанда, екінші
Несие жүйесінің ролі мен
АҚШ несиелік қатынастардың дамуын
Американдық шаруашылықта пайдаланылатын ақшалай капиталдың
Несие жүйесінің өз қызметтерін орындауы
-21-
Бірақ, несиелік қатынастар мазмұны
Несие жүйесінің елдегі ақша
Несиелік қатынастар екі жақты
Ақшаны несиелік мекемелерде сақтау- несиелік
Екі жақты қатынас: шаруашылық
Жоғарыда түсіндіргеніміздей, несиелік қатынас негізінен
Несие екі формада болады. Тауарлық
-22-
Бұл тұста несиелік қатынастар
Несиелік қатынастар мен несие
Ал, несие жүйесі тар мағанада
Басқаша айтқанда, несие жүйесі
Экономиканың әрбір экономикалық -тарихы
-23-
Қазақстан Республикасында банктік емес
Нарықтық ресурстардың сұраныс пен
Бюджеттен тыс қорлар –мемлекет оларды
Қазақстандағы мемлекеттік бюджеттен тыс
Зейнетақы қоры;
Халықтық жұмыспен қамту мемлекеттік
Әлеуметтік сақтандыру қоры;
Міндетті мидициналық сақтандыру қоры.
Зейнетақы қоры. Оның басты
зейнетақы балаларға жәрдемақы төлеу
халықты әлеуметтік қолдауға байланысты
өзін -өзі қаржыландыру қағидаларының негізінде
-24-
Бұл қорлар 1993 жылдан
Зейнетақы қорының қаражаттары меншік
Қор бюджетінің жобасын әлеуметтік
Әлеуметтік сақтандыру қоры –аумақтық және
Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты
Әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаттары
Еңбекпен қамту мемлекеттік қоры.
-25-
Соған қарамастан 1993 жылы оның
Оның қаражат көздеріне:
меншік және шаруашылық жүргізу
мемлекеттік бюджеттен бөлінетін дотация;
отандық және шетелдік кәсіпорындардың
Міндетті медицина сақтандыру қоры.
Кесте -2.
Қазақстан Республикасында бюджеттен тыс қорға аударымдар пайызы
Еңбекақы төлеу қоры
30 %
---------------
85 % 15 %
Зейнетақы қоры.
Мін. мед. сақтандыру қоры (10 %)
-26-
2.4. Әлемдік несие жүйесі
Бүгінгі таңдағы несие жүйесі
Әрі әмбебап банк өз
Несиелік мекемелердің әмбебаптануы кеі
Екіншісі –банктік нарықтарда банктік емес
Соңғы жылдары банктермен басқа
-27-
Бұрын коммерциялық банктер халық
Ірі банктік мекемелерге ортақ
ерекшеліктерімен мамандануын жойылуы туралы
Өзгерген экономика жағдайларына сәйкес
-28-
Қорытынды.
Қорыта айтқанда несие –ақша қорының
Әлеуметтік –бағытталған аралас нарықтық экономикада
Қарыз нарығы –қаржы нарығының бір
Банк ұсынатын несиелер –қысқа мерзімді,
Ұзақ мерзімді несие он
Несие бірнеше түрлері бар:
-29-
Коммерциялық несие төлемдерді төлеуді
Несие өзінің қызметін банқ
Банк жүйесінің әлемдік тәжірибе
-30-
Пайдаланылған әдебиеттер.
1. Ғ.С. Сейітқасымов.
2. Мақыш С.
3. Көшенова Б
Алматы: «экономика» 2000
4. Жүсіп .
5. Смағұлов .
6. Жамкин. Ж
Сатмұрзаев. А. «Қарыз өтеу
8. Имрайзиева .
9. Кемел .
10. Мемлекеттік бюджет
Мұса . С. «Ақша несие
13. Момутова. «Қаржы
-31-
14. Қалықов. С.Ж. Ишсинова. С.
15. Мақыш С. Б.
16. Шеденов.Ө.Қ.
17. Бюджет жүйесі туралы.
18. Мельникова В.Д. Ильясов
19. Қазақстан Республикасы
20. Құлпыбаев С. Базитова