Жоспар
Кіріспе 3
1. Бастауыш сыныпта математика сабақтарында оқушылардың білім деңгейін арттырудағы
5
1.1 Ауызша есептеуге үйрету тәсілдері. 6
1.2 Математика сабағында оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту
11
2. Бастауыш сыныпта математиканы дамыта оқытудағы сабақтастық мәселелері
13
2.1 Жеке тұлғаның оқуға деген ішкі ынта-күшін дамыту 13
2.2 Дамыта оқытудағы сабақтастық мәселелері 15
3. Бастауыш сынып математика сабағында деңгейлеп оқытудың сабақ жоспары
3.1 Арттыру, кеміту 21
3.2 Өткенді қайталау 22
Қортынды 24
Қолданылған әдебиеттер 26
Кіріспе
Ел дамуының ертеңгі бағыт- бағдарын саралаған Елбасының Жолдауында білім
Адам қазіргі дамуында табиғаты мен ойының мөлшерсіз мүмкіндіктерін игеруге
Осыған орай оқушы оқыту үрдісінде, әрбір сабақта өзінің оқу
Оқушыны оқу үрдісінің нысаны ретінде ғана санамай, оны сол
Бүгінгі күннің өзекті мәселесі сапалы білім беру үшін сапалы
Зерттеудің мақсаты білім беру сатылары арасындағы дамыта оқытудағы сабақтастықты
Бастауыш сыныпта және негізгі буында математиканы дамыта оқытуда сабақтастықтың
Бастауыш сыныпта және негізгі мектеп математикасын сабақтастыра отырып дамыта
Егер сабақтастық тұжырымдамасын белгілі бір мақсатта қарастыра отырып, Бастауыш
Зерттеудің міндеттері. Оқыту және тәрбие процесінің диалектикасы оның өзара
1. Үздіксіз білім беруде математиканы дамыта оқытудағы сабақтастықты анықтау.
2. Оқулықтардағы теориялық білім мазмұнындағы және есептер жүйесін қосымша
3. Оқулық құрастыруда тақырыптық сабақтастық мүмкіншіліктерін анықтау және мектеп
а) әр түрлі тәсілдермен берілген мәтінді есептер;
б) логикалық есептер
в) геометриялық есептер
г) ЭЕҚ –на қатысты қарапайым салу есептері
4. Қосымша есептер жүйесін және мәтінді есептерді әртүрлі тәсілдермен
1. Бастауыш сыныпта математика сабақтарында оқушылардың білім деңгейін арттырудағы
«Еңбек пен жаңалықтар ашудың байтақ және көз жеткіліксіз қиырларына
Адамның жеке басын қалыптастыру негізі бастауышта қаланатыны бәрімізге белгілі.
Оқушыларға математика білімінің қыр-сырын жетік таныту, қабілеттерін шыңдау, кез-келген
Бүгінгі бөбек – ертеңгі азамат – қоғам иесі. Балғын
Ұстаздың әрбір қылығы оқушыға әсер қалдырып, оның ары қарай
Қазіргі заманымызда оқушының білім деңгейін көтеру мәселесі ең басты
Оқушының білім деңгейін көтеру дегеніміз – оқушыны жан-жақты тәрбиелеп,
Оқушының білім деңгейін көтерудегі мұғалімнің іс-әрекеті деген не?- деген
Ғылыми-педагогикалық және психологиялық әдебиеттерді зерттеу барысында біз ең алдымен
Психология ғылымының докторы, профессор Қ. Жарықпаевтың пікірінше: «Әрекет дегеніміз
«Бір мақсатқа біріккен әрекеттердің жиынтығын ғана іс-әрекет деп»,- анықтама
Сонымен, оқушылардың білім деңгейін арттырудағы мұғалімнің іс-әрекеті дегеніміз –
1.1 Ауызша есептеуге үйрету тәсілдері.
Бастауыш сынып математикасын оқыту үрдісінде есепті шығара білу шеберлігін
1. Есеп шығаруға үйрету – математиканы оқытудағы ең қиын
2. Балалардың топтық, өзіндік ерекшеліктері қабілет деңгейлерінің әр түрлілігіне
3. Есеп шығаруға үйрету алғашқы сабақтардың өзінде-ақ басталып, сынып
Ауызша есептеуге үйрету Бастауыш сыныптан басталатыны бәрімізге мәлім. Ол
Математика сабағында ауызша есептеу дағдыларын қалыптастыру жұмыстарын жүргізудің маңызы
Бастауыш сыныпта математиканы оқыту тек математикалық білімді берумен шектелмейді.
Ауызша есептеуге үйретуде оқушылардың білімі мен дағдысын тексеру кезінде
Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту мектепке сабақ және сабақтан тыс
Барлық сабақтың елеулі бөлігінде өз бетімен жұмыс істегенде оқушы
Оқушылардың сабақта өздігінен орындайтын жұмыстарын тиімді ұйымдастыру үшін математика
Өзіндік жұмыс үшін оқулықтан берілген жаттығулармен қатар көбінесе тақтаға
Балалардың сабақта өз бетімен орындаған жұмысы сыныпта қандай формада
Көрнекті қоғам қайраткерінің бірі Н.К. Крупская: «Балаларды өздігінен жұмыс
Мектеп оқушыларының өз бетінше жұмыстарын ұйымдастырудың басты формасы –
1. Өз бетінше істелетін кез-келген жұмыстың нақты мақсаты болу
2. Өз бетінше жұмыс оқушылардың бойындағы танымдық қабілетін, творчестволық
3. Жұмыстың мазмұны оқушының қызығуын, талпынысын оята білуі тиіс.
4. Өз бетінше жұмысты оқушылар еңбек дағдылары мен әдістерін
Қорыта келгенде, оқушылардың өз бетімен орындайтын жұмыстары: карьочкалар, өздік
Өз бетімен орындайтын жұмыстары біріншіден, олардың ақыл-ойын таным белсенділігін,
Математика сабақтарында білім берудің барлық негізгі принциптері бір бірімен
Көрнекі түрде оқыту – оқушылардың тиісті бақылауларына сүйеніп оқыту,
Көрнекілік принципін теориялық жағынан бірінші болып негіздеген Я.А. Коменский
Көрнекілік әдісімен оқу – оқушыларды өз бетінше байқауға үйретуге
Сондықтан сабақта көзбен көру, дыбыс органымен айту, қолмен жазу,
Көрнекілікті қолдану оқушылардың білім сапасын арттырады, көрнекі құралды пайдалана
Оқылатын материалды көрнекі құралдармен иллюстрациялау арифметикалық оқытудың бірінші күнінен
Көрнекі құралдар арқылы балалар амалдың идеясын да түсінетін болады,
Көрнекі құралдарды әр-түрлі тәсілмен пайдаланудың маңыздылығы оны жеткілікті және
Көрнекілік қолдану тәсілдерін таңдау үшін көрнекі құралдарды оқушылардың оқу
Көрнекіліік математика сабағында білім көзі ретінде қолданылған, ол елеулі
Жоғарыда айтылып өткендей оқыту процесінде бір-бірімен тығыз байланысты оқулықтардың,
Оқушылар сабақта, ойын үстінде, ойлау, өлшеу, есептеу, табу, зерттеу
Математика – ұлы ғылым, адам ақылының ең бір асыл
Оқушылардың ұлы ғылым саласынан сапалы білім алуы тікелей мұғалімге
Оқушыларға математика негіздерінен білім беру, басқа ғылым салаларымен ұштастыру
1.2 Математика сабағында оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту
Қазіргі замандағы ұстаздар қауымының алдындағы үлкен мақсат: өмірдің барлық
Оқушының шығармашылық қабілетін дамыту үшін бірнеше шарт орындалу тиіс.
Шығармашылық қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу;
Жүйелі түрде шығармашылық әрекет жағдайында болуы;
Ойлау мүмкіндігінің ең жоғарғы деңгейіне жету;
Оқушының шығармашылық іс — әрекетіне жағдай туғызу;
Оқушының шығармашылық іс — әрекетіне жағдай туғызу дегеніміз —
1 сурет.
Бірінші сынып оқушыларымен осы бағытта жүргізілген жұмыстарға тоқталайық.
Оқушылардың зейінін жаттықтыруға жеке дамытуға берілген тапсырмалардың кейбіреулерін таныстыра
Зейін тұрақтылығын дамыту және жаттықтыруға арналған тапсырмалар Шульте кестесінің
Зейінді дамытуға бірнеше шығармашылық тапсырмалар орындауға болады.
Цифрларды өсу ретімен тауып, атау.
Кему ретін атау.
Тақ және жұп сандарды өсу және кему ретімен атау.
Цифрларды кезектесіп санау. 1, 3, 5, 7…(жұптасып) 2, 4,
Топпен жұмыс істеу. 1–5 тура және кері сана. 6-10
2. Бастауыш сыныпта математиканы дамыта оқытудағы сабақтастық мәселелері
2.1 Жеке тұлғаның оқуға деген ішкі ынта-күшін дамыту
Еліміз егемендік алғаннан бері білім беру саласында елеулі
1.Оқытуда даму концепциясында (З.Фрейд)
2.Дамыта оқыту концепциясында.
XX ғасырда бұл теорияның негізін салған орыс ғылымы -
Ал психикасы туралы не дер едік? Оның қаншалықты дамығандығын
1) өзекті даму деңгейі - бала бойында қалыптасқан өз
2) жақын даму аймағы - бұл бала әлі өз
1) «Теория» - өзін-өзі жетілдірудің теориялық негізін ұғыну. Бұл
2) «Практика» - өзін жетілдіруді іс-жүзіне асыра білу. Бұл
3) «Әдістеме» - ғылыми негіз жасауда өзін-өзі дамыта оқытудың
Осы үш бөлікті бір жүйеге келтіріп, мектептерде өзін жетілдіру
н
ы
с
д
а
6 – 6
7 10 5 4 9 0
Кесте-1
Бұнда өрнектерден мүсін тауып, дөңгелекше жазады. Ал өрнектердің мәні
2. Тауық
Ағаш
Жеміс
Бұл тапсырмалар оқушылардың математикалық дағдылары ғана емес, қазақ тілінде
2.2 Дамыта оқытудағы сабақтастық мәселелері
Қоғамның қазіргі даму кезеңінен туындап отырған әлеуметтік сұранысқа орай
Осыған орай, бүгінгі күн талабына сай дярланған көзі ашық,
Математиканы дамыта оқыту үшін теориялық білімнің, қолданылатын әдіс- тәсілдердің,
Зерттеу барысында біз осының бәрін ескере отырып, ең алдымен,
Сабақтастық – бұл адам іс – әрекетінің жемісі. Ол
«Сабақтастық» термині өте кең әлеуметтік диапозонды қамтиды. Ұйымдастыру формасына
Білім беру және тәрбиелеу процесінде сабақтастықтың қажеттілігі зор. Педагогикада
Осы кездегі оқытудағы сабақтастықты тура педагогикалық мағынасында қолданған Есипов
Сабақтастық екі бөліктен тұрады:
а) оқу-танымдық сабақтастық (ішкі), оның құрылымы:себептік- мақсатты, мазмұндық-қызметтік, оқу-операциялық,
ә) процессуалдылық-оқыту сабақтастығы (сыртқы), оның құрылымы: нормативтік, ұйымдастыру-әдістемелік, реттеуші-ынталандырушы
Үздіксіз білім беруде сабақтастық көп деңгейлі болып табылады. Олар:
Сабақтастық педагогика категорияларының оқыту, тәрбиелеу, дамытудың жалпы дидактикалық функциясын
Жалпы сабақтастық ол үздіксіз білім берудегі педагогикалық үрдісте (процесс)
Даму – өзгеріс, ол-қарапайымнан күрделірекке, төменнен жоғарыға қарай ауысу;
Даму-дүниеде болып жатқан өзгерістердің сипаты мен бағытын білдіретін философиялық
Ал дамыта оқытудағы сабақтастық ол өзіндік ерекшелігі бар, оқытудың
Дамыта оқытудағы сабақтастықты оқытудың жалпы дидактикалық принципі ретінде барлық
Бастауыш және негізгі мектепте математиканы дамыта оқытудағы сабақтастық мәселелерін
Оқушының дамуының негізі болып табылатын әрекет, оқу әрекеті әрбір
Дамыта оқытудағы сабақтастықты әлеуметтік үрдісте екі жағынан қарауға болады.
Оқу қызметінің құрылымы туралы педагогтар арасында бірыңғай пікір жоқ.
Себебі тек еңбек еткенде ғана баланың қабілеттері анықталады және
Сонымен мектепте оқытудың тиімділігі оқушылардың оқу сипатына бірден бір
1) білімнің маңызын және оның ролін терең түсінуінде, яғни
2) үздіксіз білім алу қоғам қажеттілігін түсіну
3) оқушының білімге құштарлығын арттыру
4) мектепте алған сапалы, терең білім негізінде шығармашылыққа ұмтылу
5) жоғары мәдениетті адам қалыптастыру, яғни икемді, дағдысы қалыптасқан,
Берілетін теориялық білімнің мазмұнына байланысты оқытудың негізгі мақсаттарын сәйкес
Оқушы оқу үрдісіне кірісіп кетуі үшін, онда оған деген
2 сурет. – Математиканы дамыта оқытудағы сабақтастықты ұтымды пайдалану
3 сурет - Дамыта оқыту сабағының моделі
Қазақстан Республикасы егемендік алуымен байланысты 1991 жылдан бастап тәрбиенің
Бастауыш сыныпта берілетін негізгі сабақтас оқылатын тақырып ол– геометрия
3. Бастауыш сынып математика сабағында деңгейлеп оқытудың сабақ жоспары
3.1 Арттыру, кеміту
Сабақтың тақырыбы: Арттыру, кеміту.
Сабақтың мақсаттары:
Сандарды арттыру мен кеміту арқылы есеп шығаруға үйрету.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.
Әдіс – тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, есептер шығару.
Корнекілігі: суреттер, кластер.
Сабақтың барысы
I Ұйымдастыру кезеңі. Балалардың сабаққа дайындығын тексеру, даярлау.
II Үй тапсырмасын тексеру. Білімдерін тиянақтап, үй тапсырмасын
III Жаңа сабақ
Сонымен балалар біз өткен сабақта 10 санымен танысқан болатынбыз.
(ауызша есептеу)
№ 2 Арттыру.
7+1=8
8>7 9>8
Кеміту.
10-1=9 9-1=8
9 см
Кластерге көңіл бөлейік.
-
9-1=8
8-2=6
6-1=5
4-3=1
Балалар мына есептерге арттыру мен кеміту белгілерін
Сергіту сәті.
№4 Кесінділердің ұзындығын салыстыру.
9=9
Мына сандарды алдымен өсу реті бойынша, содан
2+4=6
Қортындылау. Бүгінгі өткен сабақтарымызды бекіту, кеміту, арттыру мысалдар
Бағалау:
Үйге тапсырма:
3.2 Өткенді қайталау
Сабақтың тақырыбы: Өткенді қайталау.
Сабақтың мақсаттары:
10 дейін санату және кері санату. Математикалық тілін
Әдіс – тәсілі: түсіндіру, ескетүсіру, есеп шығару.
Корнекілігі: суреттер, плакат, кластер, карточка.
Сабақтың барысы
I Ұйымдастыру кезеңі. Балалармен амандасу, түгендеу, сабаққа даярлау.
II Үй жұмысын тексеру. Білімдерін жинақтау, үйге берілген
III Жаңа сабақ
Сонымен балалар біз бүгін сендермен өткенді еске түсіреміз,
№ 1 Ауызша.
1,2,3,4,5,6,7,8,9,10
10,9,8,7,6,5,4,3,2,1
№2
>< 7