МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
Тұтынушыларды зерттеу 4
Сатып алушылар мінез құлықтарының уәжі 8
Тұтынушы сипаттамалары 1 1
ҚОРЫТЫНДЫ ......................................................................................................14
Қолданылған әдебиеттер 1 5
КІРІСПЕ
Рынок қатынастары шаруашылық қарым қатынаста жүріп
Маркетинг деген термин АҚШ экономикалық әдебиеттерінде
ТҰТЫНУШЫЛАРДЫ ЗЕРТТЕУ
Тұтынушы деген кім?
Сатып алушыларды зерттеу, оларды сатып алуға
- әлеуметті тұтынушылармен қарым қатынасты жақсарту;
- олардың қажеттерін болжауға көмектесу;
- сұранысы көбірек тауарларды шығаруды қамтамасыз
- тұтынушылардың мұқтажын түсініп, оны қанағаттандыру
- тиімді маркетинг стратегиясын тауып, жүргізуге
Маркетинг көзқарастарына сәйкес тұтынушыларды екі топқа
а) түпкі тұтынушылар – тауарды өзіне
б) кәсіпқой тұтынушылар – тауарды өндіру
Осы екі түрлі тұтынушылар тобының қылықтары
тауарды сатып алу мақсаттары әртүрлі;
сатып алу туралы шешім қабылдау әдістері
сатып алу туралы шешім қабылдау кезінде
сатып алу себептері әртүрлі емес;
сатып алу жиілігі әрөқалай;
тауар туралы білім деңгейі басқа;
сатып алғаннан кейінгі сервис талаптары өзге;
Маркетингті тиімді іске асыру үшін фирма
Қажеттіліктерді білу – табысқа жету жолы.
Адам қажеті дегеніміз жеке тұлғаның, әлеуметтік
Кәсіпорын өзінің тауарымен қанағаттандыра алатын қажеттіліктің
Тарихи орнына байланысты қажеттерді бұрынғы, қазіргі,
Қанағаттандыру деңгейіне сәйкес қажеттерді түгел, жартылай
Қажеттердің қалыптасу қарқыны қажеттің жаңа түрінің
Белгілі қажетті тауардың бір түрімен немесе
Бизнесте табысқа жеті үшін, тек қана
1 – кесте. Қажеттердің түрлеі.
Қажеттерді бөлу белгілері Қажеттердің түрлері
Тарихи орнына қарай бұрынғы
қазіргі
болашақтағы
Қанағаттандыру деңгейіне сәйкес түгел қанағаттандырылған
жартылай қанағаттандырылған
қанағаттандырылмаған
Қалыптасу қарқына қарай сирек кездесетін
тұрақты кездесетін
өте жиі кездесетін
Қажетті қанағаттандыру жолына қарай күрделі
оңай
Қалыптасу түріне қарай ашық
бүркемелі
Қорыта айтқанда, қажеттерді зерттеу барысында келесі
қажеттердің пайда болу себептерін, даму және
олардың құрылымын және өзара байланысын белгілейді;
олардың болашағын және қанағаттандырудың коммерциялық мүмкіндіктерін
Қоғамның дамуына байланысты оның мүшелерінің қажеттері
САТЫП АЛУШЫЛАР МІНЕЗ ҚҰЛЫҚТАРЫНЫҢ УӘЖІ
Уәж (мотив) тұлғаға қажеттің интенсивті қысым
ҚАЖЕТТІЛІК
УӘЖДЕНУ (ҚАЖЕТТІ ОРЫНДАУҒА ТАЛАПТАНДЫРУ)
ТҰТЫНУШЫЛАР ҚЫЛҚЫН БАҒЫТТАУ
Тұтынушылардың уәжін білу арқылы олардың рыноктағы
Уәждерді зерттеудің және ұтынудың бірнеше тісілдері
Бұл теорияға сәйкес сатып алушыны қайшы
Тағы бір адам қимылына әсер тигізетін
1- сурет. А. Маслоудың қажеттер пирамидасы.
Бұл теорияда төмеңгі сатыда материалдық, ал
Маслоу теориясы негізінде тауар өндіру және
Американдық ғалым Д. Шварц адамды сатып
Сатып алуға апаратын рационалды себептерге төмендегілер
Пайдалылықты немесе үнемділікті табу үшін сатып
Қауіп қатерді, ысырапты төмендету үшін сатып
Шаруашылық жағдайда бейімденуін жақсарту үшін сатып
Сапалы өнімді тұтыну үшін сатып алу.
Кепілдемелік қызмет алу үшін сатып алу.
Рационалды себептермен қатар сатып алуға апаратын
Өзінің мәнділігін көрсету үшін сатып алу.
Білімталдылықты ұлғайту үшін сатып алу. Жаңалықтарғаа,
Сәндікті қолдану үшін сатып алу. Әрбір
Қоғамда өз орнына ие болу үшін
ТҰТЫНУШЫ СИПАТТАМАЛАРЫ
Өндірушілер өздерінің және бәсекелестерінің тауар сипаттамаларына,
Ол факторлар келесідей:
- мәдени;
- әлеуметтік;
- жеке тұлға қасиетттері;
- психологиялық;
Мәдени факторы мәдениет және қоғам топтпрының
Әлеуметтік факторы тұтынушы іс әрекеттерін референттік
Референттік топтар дегеніміз адамдардың өзара қатынасына
Жеке тұлға қасиеттері мыналарға байланысты: адамның
Психологиялық фактор көрсеткіштері: белгілі қаракеттерге талаптану
Сатып алу туралы шешеім қабылдау үдересі.
Сатып алу үдересі дегеніміз тауарға қажеттілік
2 – сурет. Таурды сатып алу
Күн сайын бұл үдерістің кейбір сатылары
Бірінші сатыда тұтынушы қажетті орындау мәселесін
қандай қажет қанағаттандыру кезекте тұр?
Оның пайда болу себептері қанда?
қандай және қанша тауарлармен оны
Келесі сатысы – ол тауар туралы
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы жұмсысты қорыта келе, айта
Қазіргі кезде маркетинг әрекетінің мәні сайып
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
С. Н. Нысанбаев “Маркетинг негіздері”, Алматы.:
Ф. Котлер “Маркетинг незідері”, Алматы.: 2000
Жолдасбаева Г. “Маркетинг” Алматы.:2002ж.
http://www.kazref.kz
16
16