МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1. Тауар саясатының теориялық негіздері 5
1.1 Маркетингтегі тауар саясатының ролі 5
1.2 Тауардың бәсекеге қабілеттілігі 13
2. Алматы қаласындағы №1 Сыра зауытының тауар саясатын
2.1 Алматы қаласындағы №1 Сыра зауытының тауар саясаты
2.2. №1 Сыра зауытының тауар ассортименті 24
2.3. №1 Сыра зауыты тауарларының бәсекеге қабілеттілігі 28
Қорытынды 37
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 39
КІРІСПЕ
Елімізде өтіп жатқан экономикасы түбейгейлі жүйелік өзгерістер кезеңін
Бүгінгі таңда қалыптасқан экономикалық жағдайларында кәсіпорындар алдында тұрған
Кәсіпорын тауар саясатын жетілдіру тауар көп түрлігі (ассортимент),
Тауар ассортименті - функционалдық және тұтынушылық сипаттамалары
Тауар ассортиментін толтыру жайлы шешімдер қабылдау тауар номенклатурасы
Тауар номенклатурасы – бұл нақты сатушылармен тұтынушыларға ұсынылатын
Тауар маркасы басқа тауарлардан оны айыру үшін, қабылданған
Тауар маркасы экономикалық мән мағынасы жоғары және ол
Кәсіпорынның тауар саясатын жетілдіру үшін үнемі тауардың өміршеңдік
Тауардың бәсекеге қабілеттілігі- бұл нарықта жемістіліктілікті анықтайтын
Осы жоғарыда айтылған тауар саясатын біз тәжірибе жүзінде
Қазіргі таңда Қазақстанның сыра нарығында 27 өндіруші бар.
Уаақыт өте келк сыра зауытының өнімді шығару деңгеі
Зауыт үлесін ең үлкен жетістік болып американдық –
Қазіргі таңда зауыты дайын өнімнің дизайнын және тауардың
Зеріттеу нәтежесінле біз сыра зауытының тауар саясатын жетілдіруде
№1Сыра зауытының тауар саясатын жетілдіру жолдарының бірі ассортимент.
Сыра зауыты жаңа пештерді қолдана отырып ассортименттерін кеңейтіп,
Сыра зауытының бәсекеге қабілеттілігінің ең алдымен оларға арттықшылдық
№1Сыра зауыты тауарының сапасын жақсарту жаңа позитивті қасиеттерді
Функционалдық сайкестік:өз базалық функциясының орындайтын тауар қабілеттілігі;
Нормалармен стандарттарды нормативтік қолдау;
Сенімділік, берілген уақыт ішіндегі жұмысты деффекциясының болмауы ;
Ұзақ мерзімділігі;
Тауар қызметініңпайдалы мерзімі;
сервис;
көркемділігі;
тауар имиджі.
Тауар саясатында маңызды аспектісі болып зауытының тауарлық немесе
Тауар саясатын жетілдіруде Сыра зауыты шығаратын тауар түрінің
Жалпы Алматы қаласындағы №1 Сыра зауытының тәжірибесін талдау
1. Тауар саясатының теориялық негіздері
1.1 Маркетингтегі тауар саясатының ролі
Маркетинг кешенінің басты құрамдасы тауар болып табылады. Нарықта
Тауар келесі белгілері бойынша жіктеледі:
1. Белгілеуіне қарай: тұтынушылық, өндірістік белгілеу;
2. Қолдану мерзімдері бойынша: ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді
және қызметтер (өндіріс пен тұтыну қатар жүреді);
3. Сұранысы мен бағасына қарай: күнделікті сұранысы бар
4. Тұтыну сипаты және өңдеу дәрежесіне қарай:
5. Дайындау тәсілдері бойынша: стандарттық және бірігей
Тауар саясатын басқарудың күрделігіне неғұрлым үлкен рыноктың үлесті
Кәсіпорынның тауар саясатындағы әр қилылық тауардың әр түрлі
-ой бойынша тауар;
-нақтылы орындаудағы тауар - оның тұтынушылар алдындағы көрнісі,тауардың
Қазіргі нарықта тауардың тұтынушылық қасиеттері тармағын немесе қызметтер
Тауар саясатының қалыптасуында нарықта сатылған және жаңадан ұсынылған
-маркетинг бөлімі қажетті түрдегі ақпаратты (болашақ нарық мөлшері,
-жаңа өнім құру процесі алғашқы кезеңінде жеткілікті түрде
Фирманың тауар саясаты жекелей тауар бірліктері, тауар көп
Тауар ассортименті. Тауар ассортиментін жоспарлау, құру және
Тауар ассортименті – кәсіпорын өндіретін белгілі тауардың барлық
Тауар ассортименті мына көрсеткіштермен сипатталады екі тереңділігі және
Ассортиментті құру арқылы нақты тауарлар түрлері, олардың жеке
Тауарлар ассортименті – функционалдық және тұтынушылық сипаттамалары, сонымен
Тауар ассортиментінің кеңдігі фирма мәселелері мен мақсаттарына тәуелді.
Жоғары өңдеу. Екінші рольдегі әрекет ететін фирма және
Төмен өңдеу. Көптеген фирмалар жетекші рольдегі иеленуге тырысып,
Жоғары және төмен өңдеу. Орта эшелонда әрекет ететін
Тауар ассортиментін толтыру. Тауар ассортиментін кеңейту бар рыноктар
пайданы өсіру қажеттілігі;
ассортиментті кеңейтуді сұрайтын делдалдарды қанағаттандыруға тырысу;
фирманың әрекет етпейтін өндірісін қолдану мүмкіндіктері;
максимал тауарлық көптүрлілікпен жетекші фирма болуды мақсат ету;
бәсекелестер әрекетін ырықтандыру;
Тауар ассортиментін кеңейту кезінде шығарылатын тауарлардан жаңа өнімнің
Тауар ассортиментін толтыру жайлы шешімдер қабылдау тауар номенклатурасы
Тауар номенклатурасы – бұл нақты сатушылармен тұтынушыларға ұсынылатын
Тауар номенклатурасының тереңдігі бұл фирма шығаратын тауар ассортименттік
Тауар номенклатурасының тарату тораптары, түрлі ассортименттік тауарлар арасындығы
Тауар номенклатурасын сипаттайтын төрт көрсеткіш фирма тауар саясатын
Жаңа тауарды жоспарлау. Жаңа тауар дегеніміз қолда бар
Жаңа тауарлардың маңыздылығын мына факторлар бейнелейді:
пайданы өсіруге байланысты көмектеседі;
қалыптасқан тауар және ассортимент топтарына қарағанда ерекше қасиеттері
өндіріс қалдықтарын пайдалануға мүмкіндік жасауы мүмкін;
фирманың инновациялық қабілетін сақтауға және оны көтеруге ықпалы
маусымды жұмыс жасайтын фирмалардың шығындарын азайтып, өткізу арналарын
тұтынушылардың демографиялық өзгеріс сипаттамаларына өндірісті сәйкестендіруге жағдай жасауы
Жаңа жоспарлау ісі келесі сатылардан тұрады:
Идея жинау сатысы жаңа тауар шығару мүмкіндіктерін үздіксіз
Өнімді бағалау сатысында іріктеу арқылы жарамсыз идеяларды талдаудан
Тұжырымдаманы тексеру сатысында тұтынушыға өндірілетін тауар ұсынылады. Сол
Экономикалық талдау сатысында талдау сұранысы болжамдалады және шығындар
Өнімді шығару сатысы идеяны нақты іс-қимылға айналдыру деген
Байқау маркетинг сатысы дегеніміз өнімді бір немесе бірнеше
Коммерциялық өткізу сатысы тауар өміршеңдік кезеңінің енгізу фазасына
Демек, жаңа шығарылған тауарлардың бәріне нарықта сұраныс бірдей
Тауар жайғасымы (позициялау). Бар тауарлардың қатарында жаңа тауарлардың
Позициялау және саралау - бір-бірімен тығыз байланысқан түсінік.
Позициялау мақсаты - сатып алушыға ұқсас тауардың ішінен
Клиенттердің тұтыну сипаты және тауар артықшылығының басымдылығын анықтау
Кәсіпорын өз тауарларын нарықта жылжыту үшін түрлі маркетингілі
КЕСТЕ-1
Шартты жағдайларға мысал: жаңа өнім түріне өту
Өнім түрлері және оның көлемі
өсу кезеңі
кезеңі
А
Б
В
Қазіргі жағдайда шығарылатын өнімнің 80%-ы нарықтың қауіпті аймағында,
Тауардың өміршеңдік кезеңі
Фирма жаңа тауар шығаруға байланысты барлық әрекеттерінің, зиян-
Нарыққа шығару кезеңі-тауарды өткізудің шабан өсу кезеңі. Тауарды
Өсу кезеңі-тауарды нарықта қабылдау және табыстың тез өсу
Кәмелеттену кезеңі - тауарды потенциялды сатып алушылардың қабылдануына
Құлдырау кезеңі - өткізу өте тез және табыстың
Келтірілген тауар өміршеңдік кезеңінің ирегі типті болғанымен,ол бұл
Енгізу
Сату
көлемі
Уақыт мерзімдері
Бір кезеңнен басқа кезеңге ауысқан кезде күрт өзгерістер
Тауар өміршеңдік кезеңі сипаты және әрбір кезеңінің ұзақтығы
Тауардың өміршеңдік кезеңінің түрлері. Жоғарыда дәстүрлі түрде орын
Дәстүрлі ирегі: нарыққа тауарды енгізу, өсу, кемеліне жету
Классикалық ирегі: тауардың тұрақты өтімі ұзақ уақытпен сипатталған.
Иілу ирегі: тауардың өтімі аса тез көтеріліп және
Ұзақ созылған елігу ирегі: бұл да жоғарыдағыдай, тек
Мерзімді немесе сән ирегі: тауар жақсы өтімін тауып,
Тауарды тестілеу. Жаңа тауарлардың сапасы мен сұранысын анықтау
Кейінгі жылдарда бұл орталықтарда негізінде тұрмыстық электроника бұйымдары
Кейінгі кезде Ресейде рынокқа ұсынылған шетелдік жаңа тауарларға
1.2 Тауардың бәсекеге қабілеттілігі
Өнімнің бәсеке қабілеттілігіне қазіргі әлемде барлық фирмалар көп
Нарық байланыстарын қызметтендіру маңызды шарттары нақты бәсекелестер
Бағалық және бағалық емес бәсекелес, олигополиялық, еркін бәсекелестер
Еркін бәсекелес - нарықта көп өндірушілермен кез келген
Олигополиялық бәсекелес - нарықтың көп бөлігін
Бағалық бәсекелес - өндіруші тауардың бағасын төмендету немесе
Бағалық емес бәсекелес - сұранысқа түрлі жолдар арқылы
Тауардың бәсекеге деген қабілеттілігі дамыған бәсекелестік рынокта оның
Өзінің қажетін қанағаттандыру үшін сатып алушыға тек тауарға
Әдетте тұтыну бағасы сату бағасынан біршама артық болады
Тауардың бәсекеге қабілеттілігін зерттеу жұмысы үзіліссіз және жүйелі
Тауардың бесекеге деген қабілеттілігін анықтау көрсеткіштері:
өнімге қойылатын талаптарды тұжырымдау;
нарықты зерттеу;
тауарға деген әлеуетті тұтынушылардың сұранысы;
бәсекелес туралы мәліметтер жинау;
бәсекеге қабілеттілігін талдау мақсатын анықтау;
жобаны талдау, құнын бағалау, нарық сыйымдылығын және өткізу
бағалауға қажет параметрлер тізімін анықтау;
бәсекеге қабілеттілік көрсеткішін экономикалық параметрлермен есептеу: бәсекеге
салыстыру негізін анықтау;
нормативтік параметрлерді талдау;
бәсекеге қабілеттілік көрсеткішін техникалық параметрлермен есептеу;
тұтыну бағасын талдау.
Кәсіпорынның бәсекелес қабілеттігі сандық факторларының әсерінен қалыптасады. Олардың
Тұтынушы тауарды таңдамас бұрын, ереже бойынша алдымен сапасын,
Өнімнің бәсеке қабілеттілігін және кәсіпорынның бәсеке қабілеттілігін айыру
Кәсіпорынның бәсеке қабілеттілігі – бұл бәсекелес алдында оның
2. Алматы қаласындағы №1 Сыра зауытының тауар саясатын
2.1 Алматы қаласындағы №1 Сыра зауытының тауар саясаты
Қазіргі таңда Қазақстанның сыра нарығында өнімді жеткізетін 27
№1 сыра зауыты 1974 жылы құрылған. Сыра
Уақыт өте келе сыра зауытының өнімді шығару деңгейі
Зауыт үшін ең үлкен жетістік болып американдық-технологиялық жаңа
Жаңа қайнату цехының құндылығы өндірістен қара қара металдың
Сыра зауытының тағы бір үлкен жетістігі болып тауар
Дайын өнімнің дизайнын және бәсеке қабілеттілігін жақсарту саясатында
Қазіргі таңда Алматы қаласының №1 сыра зауыты саладағы
№1 сыра зауытындағы маркетингтің төмен тиімділігін жоюды талап
Рынок пен рыноктық қатынастар мәдениеті дамуының төмен деңгейі;
Сыра зауытының маркетингтік іс-әрекетін жоспарлау мен жүзеге асыру
Өндірістік менталитет және маркетингтік тұтынушыға емес, өткізуге бағдарлануы.
Кешенді маркетингтік зерттеулер жүргізу, нарық коньюктурасын моделдеумен болжау
Ақпараттық база дамуының жеткіліксіз деңгейі;
Кәсіпорынның барлық бөлімшелері мен түгел персоналының нарыққа «толассыз»
Маркетингтің төмен тиімділігінің аталған себептермен сыра зауытының маркетинг
№1 сыра зауытындағы тауар саясаты шектерінде негізгі өндірістік
Алматы №1сыра зауытының алдында отандық шикізат қоры негізінде
№1 сыра зауытының негізгі мәселесі деп импорттық шикізаттың
№1 сыра зауытында алдыңғы қатарлы тәжірибе шикізатты үнемді
Шикізатты рационалды пайдаланудың резерптерінің біріне ақаулы
Қазіргі кезде өндірісті материалды ресурстармен қамтамасыз ету процесінде
№1 Сыра зауытының 1996 жылы өндіріс көлемі ұлғайды.
Жаңа қайнату пештерін қолдана отырып өнімнің сапасын жақсартып,
тауар қозғалысының арналарын қалыптастыру;
тауардың жақты қозғалысын ұйымдастыру;
тауар сұранын қалыптастыру;
Қазіргі уақытта Қазақстан нарығында өте көп сауда-делдал кәсіпорындары
№1 Сыра зауытының тауар қозғалысын ұйымдастыру
ТАУАР ҚОЗҒАЛЫСЫ
КӨТЕРМЕ
Тарапорллллр
Кесте-2
Тауар қозғалысы арнасы типінің атауы Оң жақтары Теріс
Зауыт- соңғы тұтынушы моделі бойынша тікелей өткізу
Бағаны қатаң қадағалап, аймақтарға әр қилы етіп, нарық
2. Делдал арқылы сату Сатуға шекті шығындар
3. Делдалдардың көп деңгейлік жүйесі арқылы сату
Бағаны бақылаудың төмен деңгейі, делдалдармен тығыз байланысты қажет
4. Аралас арналар арқылы сату 1-3 жоғарыдағының барлығы
5.Модель бойынша сату өте төмен шығындар; делдалдардың үмтиемі
бағаны бақылау және ақпарат болмайды;
соңғы нәтежесінде нарықты нашар біледі.
№1 Сыра зауытының тауарды таратудағы бөлшек және көтерме
Бұл жұмыс ел экономикасы шегіндегі бөлшек сауда және
Өткізудің негізгі түрлерін және әдістерін зерттеп жетілдіру барысында
Бөлшек сауда – тауар не қызметтерді тікелей соңғы
№1 Сыра зауытының бөлшек саудасы мына жұмыстарды атқарады:
тауарды сұрыптау үрдісінде қатысады;
жарнама, жайма сөре және сауда қызметкерлері арқылы тұтынушыға
тауарды сақтау, оны сауда құжырасына орналастыруды, оған баға
сауда шартын соңына дейін орындауды қамтамасыз етеді.
Бөлшек сауда үрдісін екі топқа бөліп қарастыруға болады:
дүкен арқылы;
дүкенсіз жүргізілетін бөлшек сауда
кесте -3
Бөлшек сауда кәсіпорындарын түрлі әдістермен топтастыру
Ұсынылған тауар ассортименті Бағаға көзқарас Сауда қызметінің сипаттамасы
Маманданды рылған дүкен әмбебап дүкен Төмен баға дүкендер
Универсам күнделікті сұраным баға тауарлар дүкені Қойма- дүкен
дел-дал дүкен Жеңілдікпен тапсырыс қабылдау қызметі Өз
Аудандық сауда орталығы
Комбинация-ланған универсам, кең профильді универсам сауда кешені
Шығарып сату Тұтынушылар кооперативі. Жеңілдікті ұстаушылар бірлестігі Мөлтек
Қызмет жасау бөлшек сауда кәсіпорыны
Бөлшек сауда конгломераты
№1 Сыра зауытындағы қабылдауға тиісті ең мәнді шешімі
№1 Сыра зауытындағы бөлшек саудашыға өз клиенттерін қанағаттандыруға
№1 Сыра зауытының бөлшек сатушылары үш негізгі «Тауар
Бөлшек саудашы клиенттерге ұсынатын қызметтер кешені туралы мәселені
Кесте -4
Бөлшек саудашыларының атқаратын типті қызметтері
Сатар алдындағы қызметтер Сатқаннан кейінгі қызметтер Қосымша қызметтер
Тапсырысты телефон арқылы қабылдау
Тапсырыс қабылдау (не тауарды пошта арқылы жөнелту)
Жарнамалау
Витринаны құрастыру
Дүкен ішіндегі экспозиция
Киім өлшейтін орын
Жұмыс істеу уақыты
Мода көрсету
Көнерген тауарларды қайтарып алу Сатып алған тауарды жеткізу
Тауарды қиыстыру
Тауарды қайтару
Тауарды қайта істеу
Тауарды орнықтыру
Тауарға жазу
Ақысын жеткізгеннен кейін төлеу
Чектарды инкассалау
Анықтама қызметі
Төлемсіз автотұтағы
Ресторандар, кафелар
Жөндеу қызметтері
Интерьерді безендіру
Несие беру
Демалыс бөлімдері
№1 Сыра зауытындағы сұрайтын бағасы – бәсекелестікте шешуші
Тұтынушыларды қамту үшін бөлшек саудашылары ынталандырудың қарапайым құралдарын
Дүкеннің орналасу орнын таңдау – сатып алушыларды тарту
№1Сыра зауытының көтерме саудашылары бөлшек саудашылардан бірқатар сипаттамаларымен
№1 Сыра зауытының көтермеші ынталандыруға, өз кәсіпорнының атмосферасына
№1 Сыра зауытының көтерме сауда келісімдері әдетті жағдайда
Үкімет, заң жинақтары және салық жағынан көтермешілермен бөлшек
№1Сыра зауытындағы көтерме сауданың атқаратын мынадай қызметтері бар
өндірушілерге тауарларын қысқа және тиімді байланыс жолымен өткізуге
білікті сауда кәсібі мамандары арқылы жұмыс жүргізеді;
өндірушіге және бөлшек сауда саласына маркетингтік және техникалық
тұтынушыларға қажетті тауар ассортиментін анықтап жеткізеді;
тауарды дұрыс сақтау үшін материалдық негізін жасайды;
өндірушіге және бөлшек саудаға қаржы көмегін береді;
ақаулы өнімдерді төмен бағамен өткізеді;
тауардың жоғалу, бұзылу тәуелдігін өзіне алады.
№1 Сыра зауытында көтерме сауданы ұйымдастырудың үш нұсқасы
өндірушілер көтерме саудасы;
коммерциялық көтерме саудасы;
сауда агенттері мен брокерлер арқылы көтерме саудасы.
Көтермешілердің көмегімен бір немесе мынадай бірнеше функцияларды тиімді
Өткізу және оны ынталандыру.
Тауар ассортиментін сатып алу және құрастыру.
Тауарлардың ірі партияларын майда партияларға бөлу.
Жинақтау-сақтау.
Тасымалдау.
Қаржылау.
Қауіпті қабылдау.
Нарық туралы ақпарат беру.
Басқару қызметтері.
Соңғы кездерде көтерме сауданың өсуіне экономикадағы бірнеше маңызды
Ірі кәсіпорындарда дайын өнімдерді пайдаланушылардан қашықтаған жалпылама өндірістің
Өндіріс көлемінің тек қана келіп түскен нақтылы тапсырыстарды
Арадағы – өндірушілер және пайдаланушылар сан деңгейінің көбеюі;
Тауарды орауыш және түрлілігі көзқарасы бойынша аралықтағы және
Қорыта айтқанда, маркетинг алдына қойылатын талаптардың бірі тауарды
2003 жылғы Қазақстан Республикасындағы сыралар нарығы бойынша мәліметте
кесте -5
MARKET VOLUME
30036.1
IMPORT
6607.9 22.0
KAZAKHSTAN 23528.9 23428.1 78.0
Алматы №1Сыра зауыты 1955.5 1957.5 6.5
Балтика (эксперттік бағалау)
3904.7 13.0
Ак Нар 2364.6 2404.1 8.0
Ақмола алкагольсыз сыра
зауыты 20.4 20.4 0.1
Арай 820.9 798.6 2.7
АҚ Арасан 483.6 483.6 1.6
Арасан Руднен. Фил. 866.6 865.1 2.9
Арасан қорытындысы 1350.2 1348.7 4.5
Арман 49.9 49.9 0.2
Атамекен 162.0 152.2 0.5
Восток - пиво 0.0 0.0 0.0
Динал 1705.3 1661.2 5.5
Ирмад 73.0 74.0 0.2
Нуржанар 615.6 615.6 2.0
Роса 1770.9 1763.1 5.9
Семей су 41.8 109.7 0.4
Сусындар 1000.2 1001.4 3.3
ӨСЗ 589.1 589.0 2.0
Шымкентпиво 5365.0 5371.3 17.9
Эвес Қараганда 4709.5 4522.0 15.1
Эвес Қараганда (Алматы) 587.4 400.7 1.3
Эвес қорытындысы 5296.9 4922.7 16.4
Қалғандары 869.4 887.0 3.0
Жоғарыда берілген кестеде біз Алматы қаласындағы №1 Сыра
2.2. №1 Сыра зауытының тауар ассортименті
Маркетинг жүйесіндегі тауар, тауар өндірушінің сату үшін нарыққа
Тауарлық түрлендіру (ассортимент) ұғымы тауар түрлері деген түсінікке
№1 Сыра зауытының ассортименті құру үшін, аз дегенде
Тауар ассортименті – не қызмет ұқсастығына, не оларды
№1 Сыра зауатының тауар ассортименті кеңдік, тереңдік, толықтылығы,
Ассортимент кеңдігі дегеніміз ол белгілі бір қолдануға арналған
Ал ассортимент тереңдігі дегеніміз ол белгілі бір тауардың
Ассортимент толықтылығы нақты бір тауар саны мен тиісілі
Жаңартылу деңгейінде сатуға түскен ассортименттің толық көлемінде жаңа
Ал ассортимент құрлымы №1Сыра зауытының бүкіл тауар айналымындағы
Барлық тауардың топтары, топшалары, түрлері соммасының салыстырмалы үлесі.
№1 Сыра зауытындағы тауар ассортиментін басқарушы осы ассортименттің
Тауар ассортиментін өсіру туралы шешім қабылдау. №1 Сыра
№1 Сыра зауыттының маркетинг бөлімшесінің басшылары ассортиментік
№1Сыра зауытының мамандары нарықта бір уақытта келесі тауар
Бас пайда әкелетін және жаңадан өсу кезеңіндегі негізгі
Сүйемелдеуші. Сауда саттық көмегімен алынатын пайдпны тұрақтандырушы және
Стратегиялық бағыттағы - кәсіпорынның келешек пайдасын қамтымассыз етуге
Тактикалық бағыттағы – негізгі тауар топтарын сатуды ынталандыруға
Өсу мен жетілу кезеңінде тұрған тауарлар. Бұл жағдайда
Ал маркетинг саласындағы италиан ғалымы А. Фолио тауар
Ассортиментік саясатын жүргізетін әр фирма бірнеше ережені ұстану
Нақты ассортиментік концепцияны ұстану. «№1 Сыра зауытының» негізделген.
- Мүмкіндігінше концепция ұзақ мерзімді болған жақсы, яғни
- Ассортимент көлеміне, қаржылық жағдайына байланысты өткізу нүктелерінің
- Тұтынушылық болашақ және қазіргі сұраныстарын табу арқылы
- Бұл бағытта әрекет етіп
- Алдымен жаңа тауардың моделін шығарып, оны тұтынушылар
- Тауар ассортиментінде белгілі бір фирмалық
- Жаңа шығарылған тауарға жарнама жасау.
- Тұтынушыларды қызықтырмайтын тауарларды нарықтан алып
- Бір орында тұрып қалмай, үнемі
Ассортиментік саясат тұтынушылар талаптарына сай және тауарлардың өмірлік
Шығарылатын өнімнің рационалды таңдалған көп түрлілігі нарықта №1
Кейбір ғаламдар есебінше нарықта бір уақытта келесі тауар
- негізгі - өсу сатысында болатын және
- қолдайтын - жетілу сатысында болатын және
- стратегиялық - кәсіпорынның болашақ пайдасын қамтамасыз ететін
- тактикалық - өсу немесе жетілу сатыларында болатын
Итальян ғалымы А. Фолио өнім ассортиментінің қатынасы фирма
Маркетинг жүйесіндегі тауар, тауар өндірушінің сату үшін нарыққа
№1 Сыра зауытының ассортиментін жоспарлау тұрақты үрдіс және
№1 Сыра зауытының тауар ассортиментін біріншіден зауыттың мүмкіндіктерінен
Тауармен жұмыс жасау бағытының мақсаты – тұтынушылар параметрлерінің
№1 Сыра зауытының тауар саясат обылысында шешімдер қабылдауда
2.3. №1 Сыра зауыты тауарларының бәсекеге қабілеттілігі
№1 Сыра зауыты тауарларының бәсекелестік қабілеттілігі бұл нарықта
№1Сыра зауыты тауарларының бәсеке қабілеттілігі ең алдымен оларға
П = (T/ То) * а
мұндағы: Т -
То- базистік өнім параметрі;
а – берілген параметрдің шамалық үлесі, яғни салмақтылық
Параметр салмақтылығы талдаулық және экспорттық әдістер арқылы бағаланады.
Базистік өнім ретінде берілген қажеттілікті 100%-ға қанағаттандыратын «идеалды»
Нарықта табысты әрекет ету үшін зауыт тауардың бәсекеге
бәсекеге қабілетті тауар;
бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жеткізуді талап ететін өнімдер;
өндірістен шығаруға жататын өнім.
№1 Сыра зауыты жемісі тиімсіз және моральді ескірген
№1 Сыра зауытының басты мәселесі болып – бәсекеге
Бірінші топ көрсеткіші – тауар сапасы өнімнің техникалық
Екінші топ көрсеткіші – тұтынушы шығындары. Олар тауардың
Бұл көрсеткіштер тауардың тұтынушылық қасиеттерімен анықталатын тауар пайдалылығы
Тауардың құндылығы үшін емес, пайдалылық қасиеті үшін сатып
Тауардың тұтынушылық қасиеті – бұл тұтынушы қасиеті –
№1 Сыра зауыты тауарының бәсекеге қабілеттілігі сапа үлгісі
Базалық үлгі болып – тауар бәсекелесі, нормативті перспектива
Ал экономикалық параметрлерге байланысты бұл жерде өндіріске кеткен
№1Сыра зауыты тауарының бәскеге қабілеттілігінің бағалық методикасы.
Бәсеке қабілеттілік жалпы түрде төмендегідей болады:
Б*Т/Ш
Мұндағы: Т – жағымды тиімділік;
Ш- өндіріскен кеткен шығын және тауар реализациясы;
Б – бәсеке қабілеттілік.
Тұтынушылық тауар нақты көрсеткіштер және параметрлермен көрсетіледі. Сол
№1Сыра зауыты тауарының бәсеке қабілеттілік бағалығы келесі этаптары
І. этап:
№1Сыра зауыты тауарының бәсеке қабілеттілігінің деңгейін аықтайды және
ІІ. этап:
Тауар көрсеткіштері және параметрлері салыстыру тізімін анықтайды;
III. этап:
№1 Сыра зауыты тауарының бәсеке қабілеттілік көрсеткіштерінің
І. Бәсеке қабілеттілікті сараптаудың негізгі жауапкершілігінің бірі болып
ІІ. Нарыққа шығарылатын тауар түрлері сатып алушыларға іріктеу
ІІІ. Қазіргі уақытта интегралды коэффициенті есебінде жалпы
Тауардың бәсекеге қабілеттілігін бағалау келесілерден тұрады:
Тауар талаптарын қалыптастыру;
Бағалауға жататын параметрлер;
Параметрлерді салыстыру топтары (эканомикалық, техникалық, пайдалану);
Тауар параметрлері және көрсеткіштері бойынша түрлі топтарға бөлуге
Экономикалық көрсеткіштер: тауар бағасы, пайда нормасы, тауардың өзіндік
Техникалық параметрлер: жүк көтерімдігі, нақтылық, тауар сенімділігі, салмағы
Пайдалық көрсеткіштері: пайдалық шығындар, мамандарды дайындауға кеткен шығындар,
№1Сыра зауыты тауарының бәсеке қабілеттілікке жарамдылығының көрсеткіштері.
Нарықтық жағдайда тұтынушының қанағаттану тауарға деген өзінің ерекшелігінің
№1Сыра зауыты тауарының жарамдылығы ерекше жағдайын қанағаттандыруына мүмкіндік
Сонымен №1Сыра зауыты тауарының бәсекеге жарамдылығы сапалық және
№1Сыра зауытының бұл көрсеткіштердің анықтауда бірнеше тәсілдері бар.
Бірінші тәсіл. №Сыра зауыты техникаға бәсекенің жарамдылығын анықтайтын
Бт =Бс + Шт
Мұнда, Б т
Б с- сатылу бағасы
Шт – бұл өнімдітұтынушылардың шығындары (оның барлық нормативтік
Екінші тәсіл. Тауардың бәсекелестік жарамдылығын анықтағанда бұл тәсіл
Үшінші тәсіл. Бұл тәсіл сыра зауытының техникалық деңгейін
КК = КК э ККт ККс
Мұнда, КК –
ККэ – эстетика-эргономикалық деңгейінің кешенді көрсеткіші;
ККт – техникалық деңгейінің кешенді көрсеткіші;
ККс - көрсеткіш кешенінің сенімділігі.
Төртінші тәсіл. Бұл тәсілде сыра зауытының бәсекеге жарамдылығының
№1 Сыра зауатының бәсекеге қабілеттілігі бәсекелес кәсіпорындарға қарағанда
№1Сыра зауытытының бәсекеге қабілеттілігі бірнеше деңгейден тұрады:
Бірінші деңгейі жақсы тауар есебінен нарықта тұрақты орынға,
Екінші деңейде №Сыра зауыты тауарды шығаруда, сервисті ұйымдастыруда,
Үшінші деңгейі өндірісте сапалы тауардың жоғарлануына және басқару
Төртінші деңгейі бәсеке қабілеттілікті қамтамасыз етілген қатаң шарттарда
№1 Сыра зауытының бәсекеге қабілеттілігінің бірінші және екінші
Бәсекеге қабілеттілікті тек тұтынушы жағынан ғана емес, сонымен
нарықтағы зауыттың үлесі;
динамикасы;
көлемі және тауарды сатудаға құрлымы;
пайда көлемі және өндіріс еңбігі.
№1 Сыра зауытының бәсеке қабілеттілікке жету жолдары:
мұмкіндігінше өндіріс шығынын төмендету (өндіріс шығыны төмен болған
Зауыттың өндіріс факторларын анықтау (еңбек, табиғи және қаржылық
Сыртқы ортаның өзгеруіне байланысты, зауыттың сол ортаға тез
Тауар артықшылдықтарын құру немесе қызметтер бойынша тауарлармен немесе
Қазіргі нарықтық эканомика негізінде шығарылған өнім сапасына басқалай
№1Сыра зауаты өз кезігінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке
Ал екінші фактор бірте-бірте бірінші орынға шығады. №1
Тауап саясатында, Сыра зауытының шығаратын тауар сапасы енеді.
№1 Сыра зауыты тауарының сапасы – бұл белгілі
№1 Сыра зауыты тауарының сапа деңгейі салалық көрсеткіштері
Сатып алушы үшін сапалы тауар – бұл тұтынушылықтар
Функционалдық сайкестік: өз базалық функциясын орындайтын тауар қабілеттілігі;
Нормалар мен стандарттарды нормативтік қадағалау;
Сенімділік, берілген уақыт ішіндегі жұмыстарды деффектердің болмауы;
Ұзақ шыдамдылығы;
Тауар қызметінің пайдалы мерзімі;
Сервис: диапазон, жылдамдық және сатуға дейінгі мен кейінгі
Көркемділігі: дизайн, түрі, түсі, дәмі және т.б.;
Тауар имиджі.
Тауарлардың сапасын жақсарту жаңа позитивті қасиеттердіалумен жүреді. №1
Сапаның көрсеткішін анықтау оның сандық маңызын өзін-зі түсіну
өлшеуші әдіс (аспаптар, приборлардың көмегімен);
тіркеу әдісі – бұл тіркеуге және есептеуге негізделген.Тіркеу
есептеу әдісі – бұл тауардың сапасы жөніндегі көрсеткіштерді
оргонолептік әдіс – адам мүшесі сезу-көру, есту, дәм,
социалогиялық әдіс – тауар, оны нақты немесе тұтынушылардың
сарапшылық әдіс – Сыра зауытының мамандары арқылы іске
№1Сыра зауыында сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін
№1Сыра зауытының сапа жөніндегі саясаты келесілерден құрылады:
сапа жүесі;
сапасын басқару;
Сапаны жинақтау қорыту көрсеткіштері жалпы №1 Сыра зауытында
сұрыпталығы;
маркасы;
жүктелімі;
пайдалы заттың мазмұны;
тауардың стандартқа сай үлесі, т.б.
№1Сыра зауытының жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және
№1 Сыра зауытының өнім сапасын басқару жүйесі.
№1 Сыра зауытының тауар сапасын басқару – бұл
Соңғы кездерге дейін Сыра зауыты сапа проблемасын шешу
Тауар сапасын басқаруды жетілдіруде №1 Сыра зауытының алдына
өнім сапалығын басқару жүесінің маркетинг қызметі механизімін қосу;
ттұтынушыға және барлық өндірістік қызметтерде сапаны басқару жүйесін
тауардың өмірлік кезеңінің барлық белестеріндегі сапаны басқару жүйесіндегі
Сапаны басқару жүйесін енгізу Сыра зауытында мынандай міндеттемелерді
жоғары сапалытауардың тұрақтылығын қамтамассыз ету;
өнім көлемін ұлғайту және оны сататын нарықты табу;
жоғары тағада сататын тауарды көбейту мүмкінділігін қарастыру;
өнімнің бәсекеге жарамдылығын және қаржы жағдайының тұрақтылығы жөніндегі
Сонымен №1 Сыра зауытында тауардың сапасы жүйелі түрде
№1 Сыра зауыты жаңа қайнату қанату пештерін қолдана
1997 жылы №1 Сыра зауыты Германдық фирмамен «Кронес»
Қорытынды
Жалпы қорытындылай келе, тауар саясаты кәсіпорындарда маркетингтің құрамдасы
Кәсіпорынның нарықтық қатынастарға өту тиімділігі ұйымдастық құрылымдар мен
Маркетинг төмен тиімділігін жоюды талап ететін келесі негізгі
нарық пен нарық қатынастарының мәдениеті дамуының төмен деңгейі;
отандық кәсіпорынның маркетинг іс-әрекетін жоспарлау мен жүзеге асыру
өндірістік ментолитет және маркетингтің тұтынушыларға емес өткізуге бағдарлануы.
кешенді маркетинг зерттеулерін жүргізу, нарық коньюктурасын моделдеу мен
ақпараттық база деңгейінің жеткіліксіз деңгейі;
кәсіпорынның барлық бөлімшелері мен түгел персоналының нарыққа «толассыз»
Маркетингтің төмен тиімділігінің аталған себептері мен кәсіпорынның маркетинг
№1 Сыра зауытындағы тауар саясаты шектерінде негізгі өндірістік
№1 Сыра зауытындағы тауар саясаты шектерінде келесі
зауыт басшылығы мен қызметкерлерін маркетингтік дайындау;
маркетинг қызметі мен зауыттың жалпы әрекет ету тиімділігін
жақсартылған сапалы өнімнің халықтың қажеттіліктерін максималды қанағаттандыру және
№1 Сыра зауытының ассортименттік саясатын дамытудың келесі шаралары
Шығындарды азайту пайданың қосымша көзі ретінде пайдаланып нарықтық
Клиенттердің жеткілікті аумағына бағдарлану үшін өнімді сатудың әр
Маркетингтік зерттеулер негізінде тұрғындардың әр түрлі топтарын маркетинг
№1 Сыра зауытында маркетингтің әрекет етуіндегі кемшіліктерді жою
№1 Сыра зауыты тауар саясатын жетілдіруде тауар ассортименті,
№1 Сыра зауытының тауар ассортимент шығаруды құрғандағы басты
№1 Сыра зауытының тауар ассортименті кеңдік, тереңдік, жаңартылу,
№1 Сыра зауытының нарықта келесі тауарлар топтары болады:
Бас пайда әкелетін және жаңадан өсу кезеңіндегі негізгі
Бұл сүйемелдеуші;
Стратегиялық бағыттағы – зауыттың келешек пайдасын қамтамасыз етуге
Тактикалық бағыттағы – негізгі тауар топтарын сатуды ынталандыруға
өсу мен жетілдіру кезіндегі тұрған тауарлар. Бұл жағдайда
Нарықта табысты әрекет ету үшін зауыт тауарының бәсекеге
бәсекеге қабілетті өнім;
бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жеткізуді талап ететін тауарлар;
өндірістен шығаруға жататын тауарлар.
№1 Сыра зауыты жемісі тиімсіз және моральді ескірген
Қорыта айтқанда, біздің республикамызда өткізіліп жатқан нарыққа көшу
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Закон РК «о товарны, знаках обслуживания и ноименваниях
Закон РК «о стандартизации и сертификации». //
Афанасьев М. П. Маркетинг: стратегия и практика фирма
Болт Т.Дж. практическое руководство по управлению сбытом:Пер.с англ.-М.:
Голубков Е.П. Основа маркетинговые иследование: теория, практикаи металогия.
Голубков Е.П. Основы маркетинга: Учебник.- М.: Издательство «Финпресс».1999.
Дихтель Е.,Хершген Х. Практический маркетинг: маркетинг учебное пособие.
Далинская М.Г., Соловьев И.А. Маркетинг и конкурентоспособность продукций.
10.Дорович А.П. Конкурентоспособность товаров в системе маркетинга. –
11.Исикава К. Японские методы управления качество. – М.:
12.Кожамкулова Ж.Т. Маркетинг: Уч. Пособие. – Алматы: Қазақ
13.Котлер Ф. Основы маркетинга. – М.: Прогресс, 1992.
14.Крылов И.В. Маркетинг. – М.: Центр, 1998.
15.Крылова Г.Д. Зарубежный опыт управления качеством. – М.:
16.Нысанбаев С.Н., Уразбаева Н.А., Садыханова Г.А. Управление качеством:
17. Нысанбаев С.Н., Садыханова Г.А. Маркетинг негіздері. –
18. Феоктистова Е.М., Красюк И.Н. Маркетинг: теория и
19.Уразбаева Н.А. Маркетинг тотального качества. Алматы: Қазақ университеті,
20.Ильясов Д.К. Маркетинг теориясы мен практикасы. Алматы: Қазақ
21.Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.А. Кәсіпорын экономикасы. Оқу құралы.
22. Соловьев Б.А. Маретинг: Учеб. Пособие. М.: Изд
23.Қалдыбаев О., Темирбаев А. Экономика предпрития (фирмы). –
1
СЕРВИС
ТОРАПТАРДЫ ТАҢДАУҒА ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАРДЫ ТАЛДАУ
ТАСЫМАЛДАУ
САҚТАУ
ТОРАПТАР ЖҮЙЕСІН ТАҢДАУ
ДЕЛДАЛДАР-МЕН ЖҰМЫС
ТАУАР ЛОГИСТИКАСЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ
ТАРАПТАРДЫ
ӨНДІРІС
ТҰТЫНУ